Je zou kunnen denken dat ze ondergronds vanuit de Chalkidische Euripos stromen en in een lager gelegen zee uitkomen. Men zegt dat de Rheitoi de heilige rivieren zijn van Demeter en Korè en alleen de priesters mogen de vissen daaruit vangen. Deze rivieren vormden in het verleden, naar ik verneem, de grens tussen het gebied van Eleusis en de rest van Attika. (2) De eerste, die aan de overkant van de Rheitoi woonde, was Krokon, op de plaats die nog steeds Paleis van Krokon genoemd wordt. De Atheners vertellen dat deze Krokon met Saisara, de dochter van Keleos, getrouwd was. Niet alle Atheners vertellen dit, maar alleen zij, die behoren tot de deme Skambonidai. Ik heb geen graf van Krokon kunnen vinden, maar over de graftombe van Eumolpos zijn de Eleusiniërs en Atheners het eens. Ze vertellen dat deze Eumolpos, een zoon van Poseidon en Chione, uit Thrakië gekomen is. Chione zou
de dochter van de wind Boreas en Oreithyia zijn. Homeros zegt niets over Eumolpos' afkomst, maar in zijn gedichten noemt hij hem "manhaftig".
In een strijd tussen de Eleusiniërs en Atheners sneuvelde Erechtheus, de koning van Athene, en ook Immarados, de zoon van Eumolpos. Ze sloten vrede op de volgende voorwaarde, dat de Eleusiniërs in alles aan de Atheners onderworpen waren, maar onafhankelijk bij het vieren van de mysteriën. Eumolpos en de dochters van Keleos traden op als priesters van de twee godinnen. Pamphos en Homeros zijn het over hun namen eens: Diogeneia, Pammerope en de derde Saisara. Na Eumolpos' dood bleef de jongste zoon Keryx over. De Kerykes zelf zeggen dat hij de zoon was van Kekrops' dochter Aglauros en Hermes, en niet van
Eumolpos.
(4) Er is een heiligdom van de heros Hippothoön, naar wie de phyle genoemd is, en dichtbij een van Zarex. Hij zou van Apollo muziek geleerd hebben, maar volgens mij was hij een Lakedaimoniër, die als vreemdeling in het land gekomen was, en is Zarax, een stad in Lakonië, naar hem genoemd. Als er in Athene een locale heros Zarex heeft bestaan, kan ik niets over hem zeggen.
(5) De Kephisos die bij Eleusis stroomt heeft een sterkere stroom dan de eerder genoemde Kephisos. Daar is een plaats die Erineos genoemd wordt. Pluto zou daar naar de
onderwereld afgedaald zijn toen hij Korè geschaakt had. Bij deze Kephisos heeft Theseus een rover, genaamd Polypemon, die de bijnaam Prokroustes had, gedood.
(6) In Eleusis zijn tempels van Triptolemos, van Artemis Propylaia en van Poseidon Pater, en een bron met de naam Kallichoron, waar de vrouwen van Eleusis voor het eerst een reidans hielden en ter ere van de godin zongen. Op de vlakte Rharion zou voor het eerst gezaaid zijn en dit zou de eerste vlakte zijn, die voor ht eerst oogst voortgebracht heeft.
Daarom bestaat bij hen de gewoonte gerstekorrels daarvan te gebruiken om er offerkoeken van te maken. Er worden de zogenaamde dorsvloer van Triptolemos en een altaar getoond.
(7) Mijn droom heeft mij verboden te beschrijven wat zich binnen de muren van het heiligdom bevindt en niet ingewijden hebben er natuurlijk geen recht op te vernemen wat aan hun ogen onttrokken wordt. Sommigen zeggen dat de heros Eleusis, naar wie de stad genoemd is, een zoon van Hermes en Daeira, de dochter van Okeanos, is, maar er zijn dichters die schrijven dat Ogygos de vader van Eleusis is. Oude verhalen hebben, omdat zij niet in gedichten opgeschreven zijn, aanleiding tot veel verzinsels gegeven, vooral over de afkomst van de heroën.
(8) Wanneer je van Eleusis de richting naar Boiotië neemt, kom je in het gebied van Plataiai, dat aan Attika grenst. Vroeger was Eleutherai de grens met Attika, maar sinds dat zich bij Athene aangesloten heeft is de Kithairon de grens van Boiotië. De mensen van Eleutherai sloten zich niet bij Athene aan omdat ze in een oorlog daartoe gedwongen werden, maar omdat ze graag Atheense burgers wilden worden en de Thebanen haatten. Op deze vlakte staat een tempel van Dionysos en hiervandaan werd het oude houten beeld naar Athene gebracht. Het huidige beeld in Eleutherai is een kopie daarvan.
(9) Een eindje verder is een kleine grot, waarbij een bron met koud water is. Antiope zou na haar bevalling daar haar kinderen neergelegd hebben en een herder, die de kinderen bij de bron gevonden had, zou hen daar voor het eerst gewassen hebben, nadat hij hen uit de luiers gehaald had. Er waren nog ruïnes van de muur van Eleutherai en restanten van huizen.
Daardoor is duidelijk dat de stad iets boven de vlakte bij de Kithairon gebouwd is.
39. Een andere weg loopt van Eleusis naar Megara. Wanneer je over die weg gaat, kom je eerst bij een bron met de naam Anthion. Pamphos heeft in zijn gedichten beschreven dat Demeter na de schaking van haar dochter in de gestalte van een oude vrouw bij die bron zat. Vandaar is zij als een Argivische vrouw door de dochters van Keleos naar hun moeder gebracht en Metaneira heeft haar zo de opvoeding van haar zoon toevertrouwd. (2) Een eindje van de bron is een heiligdom van Metaneira en daarna komen de graven van hen die tegen Thebe opgetrokken zijn. Want Kreon, die in die tijd als voogd van Eteokles' zoon Laodamas in Thebe regeerde, had de verwanten niet toegestaan de lichamen op te nemen en te begraven.
Maar Adrastos smeekte Theseus om hulp en er vond een gevecht plaats tussen de Atheners en Boiotiërs. Toen Theseus in die strijd de overwinning behaald had, bracht hij de lichamen naar het gebied van Eleusis en begroef ze daar. Maar de Thebanen zeggen dat ze vrijwillig toegestaan hebben de lichamen mee te nemen en ontkennen dat ze een strijd daarover gevoerd hebben. (3) Na de graven van de Argivers volgt het graf van Alope, die daar door haar vader Kerkyon gedood zou zijn nadat ze Hippothoön als zoon van Poseidon ter wereld gebracht had. Kerkyon zou zich tegenover vreemdelingen onrechtvaardig gedragen hebben, met name door tegen hun wil met hen te worstelen. Deze plaats wordt tot op heden
"Worstelperk van Kerkyon" genoemd. Het ligt een klein eindje van het graf van Alope.
Kerkyon zou allen die met hem geworsteld hebben gedood hebben behalve Theseus, die hem met zijn vaardigheid overwonnen heeft. Want Theseus heeft de worsteltechniek
uitgevonden en het onderwijs in het worstelen is met hem begonnen. Voor die tijd gebruikte men bij het worstelen slechts zijn omvang en lichaamskracht. Dit zijn naar mijn mening de bekendste verhalen en bezienswaardigheden bij de Atheners en voor mijn verhaal heb ik van begin af aan geselecteerd wat verdient beschreven te worden.
(4) Aan Eleusis grenst het gebied dat Megaris heet. Ook dit behoorde in het verleden aan de Atheners, omdat koning Pylas het aan Pandion nagelaten had. Als bewijs daarvoor geldt voor mij het graf van Pandion in het gebied en het feit dat Nisos de regering over Athene overgelaten heeft aan Aigeus, de oudste van het hele geslacht, en zelf tot koning van Megara en het gebied tot aan Korinthe gemaakt werd. Ook nu nog heet de haven van Megara naar hem Nisaia. Later trokken de Lakedaimoniërs tijdens het koningschap van Kodros ten strijde tegen Athene. Toen zij zich weer terugtrokken zonder dat ze iets bijzonders gepresteerd hadden, veroverden ze Megara op de Atheners en gaven Korinthiërs en andere bondgenoten die dat wilden toestemming zich er te vestigen. (5) Zo hebben de Megariërs hun gewoontes en dialect veranderd en zijn Doriërs geworden. De stad zou zijn naam gekregen hebben toen Kar, de zoon van Phoroneus, koning van dat gebied was. Toen zijn er voor het eerst,
vertellen ze, tempels van Demeter bij hen gebouwd en toen hebben de mensen de stad voor het eerst Megara genoemd. Dit vertellen de Megariërs over zichzelf. Maar de Boiotiërs zeggen dat Megareus, de zoon van Poseidon, die in Onchestos woonde, met een leger van Boiotiërs gekomen is om Nisos te helpen in de oorlog tegen Minos en dat hij, toen hij in de strijd gesneuveld was, ter plaatse begraven is en de stad naar hem de naam Megara gekregen heeft, terwijl hij vroeger Nisa heette. (6) De Megariërs vertellen dat in de twaalfde generatie na Kar, de zoon van Phoroneus, Lelex na aankomst uit Egypte koning geworden is en dat de mensen tijdens zijn regering Leleges genoemd werden. De zoon van Lelex zou Kleson zijn, zijn zoon Pylas, en Pylas' zoon Skiron. Deze zou met de dochter van Pandion getrouwd zijn en later in conflict gekomen zijn met Pandions zoon Nisos over de macht. Dit conflict werd beslist door Aiakos die het koningschap aan Nisos en zijn nakomelingen toewees en aan Skiron het opperbevel in oorlog. Megareus, de zoon van Poseidon, die getrouwd was met Nisos' dochter Iphinoë, zou de opvolger van Nisos zijn. Maar over de Kretenzische oorlog en de inname van de stad tijdens de regering van Nisos willen ze niets weten.
40. In de stad is een bron die Theagenes voor hen gebouwd heeft. Al eerder heb ik vermeld dat hij zijn dochter uitgehuwelijkt had aan de Athener Kylon. Toen deze Theagenes tyran geworden was, bouwde hij de bron die bezienswaardig is om zijn omvang en schoonheid en het grote aantal zuilen. Er stroomt water in dat water van de Sithnidische nimfen genoemd wordt. De Megariërs vertellen dat de Sithnidische nimfen inheems bij hen zijn en dat Zeus met een van de nimfen omgang heeft gehad. Megareus, de zoon van Zeus en deze nimf, zou aan de zondvloed in de tijd van Deukalion ontkomen zijn en zou toevlucht gezocht hebben op de toppen van de Gerania, een berg die toen nog niet zo heette. Maar de berg zou deze naam gekregen hebben omdat hij, toen er kraanvogels over vlogen, op de kreten van de vogels afgezwommen is. (2) Niet ver van die bron is een oud heiligdom waarin
tegenwoordig afbeeldingen van Romeinse keizers staan en een bronzen beeld van Artemis met de bijnaam Soteira. Men vertelt dat een aantal soldaten van Mardonios, nadat ze een
plundertocht in Megaris gehouden hadden, naar Mardonios in Thebe terug wilden gaan, maar dat volgens de wil van Artemis de duisternis hen op hun mars overviel en zij, toen ze de weg kwijt raakten, in bergachtig gebied terecht kwamen. Omdat ze er achter wilden komen of er een vijandig leger in de buurt was, schoten ze enkele pijlen af. Een rots vlakbij kreunde, toen hij geraakt werd, en ze schoten met des te grotere heftigheid, (3) totdat ze tenslotte al hun pijlen verbruikt hadden, denkend dat ze op de vijand schoten. Toen de dag aanbrak, vielen de Megariërs aan en in de strijd van zwaar bewapenden tegen
ongewapenden die zelfs geen voorraad pijlen meer hadden doodden ze het merendeel van hen. Daarom hebben ze een beeld van Artemis Soteira opgericht. Hier staan ook beelden van de zogenaamde Twaalf Goden, die door Praxiteles gemaakt zouden zijn. Maar Artemis zelf is door Strongylion gemaakt.
(4) Als je hierna het heilig domein van Zeus dat Olympieion heet betreedt, is daar een bezienswaardige tempel. Het beeld van Zeus is niet voltooid omdat de oorlog tussen de Peloponnesiërs en Atheners uitbrak, waarin de Atheners ieder jaar met vloot en leger het Megarische land verwoestten, de staatsbezittingen plunderden en privé-huizen zeer zwaar beschadigden. Het beeld van Zeus heeft een gezicht van ivoor en goud, de rest is van klei en gips. Theokosmos, een man uit de stad zelf, zou het gemaakt hebben met medewerking van Pheidias. Boven het hoofd van Zeus zijn de Horai en Moiren. Iedereen kan zien dat het Lot alleen aan hem gehoorzaamt en dat deze god de seizoenen toedeelt zoals passend is. Achter de tempel liggen half bewerkte stukken hout. Theokosmos was van plan het beeld van Zeus daarmee te voltooien door ze op te sieren met ivoor en goud. (5) In de tempel zelf is een bronzen ram van een triëre opgesteld. Ze zeggen dat ze dit schip veroverd hebben in een zeeslag bij Salamis tegen de Atheners. De Atheners erkennen dat ze het eiland enige tijd voor de Megariërs ontruimd hebben, maar ze zeggen dat Solon later elegische gedichten geschreven heeft om hen aan te moedigen, waarop de Atheners de strijd tegen hen hervatten en na hun overwinning Salamis weer in bezit hadden. Maar de Megariërs zeggen dat
ballingen van hen die ze Doryklaiers noemen naar de kolonisten op Salamis gegaan zijn en Salamis door verraad aan de Atheners toegespeeld hebben.
(6) Als je achter het heilige domein van Zeus omhoog gegaan bent naar de akropolis die nog steeds Karia heet naar Kar, de zoon van Phoroneus, is daar een tempel van Dionysos
Nyktelios. Er staat een heiligdom van Aphrodite Epistrophia, een zogenaamd orakel van de Nacht en een tempel van Zeus Konios zonder dak. Het beeld van Asklepios en dat van Hygeia is door Bryaxis gemaakt. Hier is ook het zogenaamde Megaron van Demeter dat gemaakt zou zijn door Kar, toen hij koning was.
41. Als je aan de noordkant van de akropolis afdaalt, is daar het graf van Alkmene vlakbij het