Meilichios, van wit marmer en gemaakt door Polykleitos. Ik heb vernomen dat het om de volgende reden gemaakt is. Sinds de Lakedaimoniërs begonnen waren met hun oorlogen tegen de Argivers was er geen onderbreking in de vijandelijkheden totdat Philippos, de zoon van Amyntas, hen dwong binnen de oorspronkelijke grenzen van het land te blijven. Voor die tijd probeerden de Lakedaimoniërs, wanneer zij met een onderneming buiten de Peloponnesos bezig waren, steeds een stuk van het gebied van Argos te annexeren, of de Argivers vielen op hun beurt aan, wanneer zij in een oorlog over hun grenzen verwikkeld waren.
(2) Toen de wederzijdse haat tot een hoogtepunt was gekomen, besloten de Argivers een keurkorps van duizend man te vormen. Als commandant was Bryas uit Argos aangesteld.
Zijn gedrag tegenover de mannen van het volk was meestal erg bruut en ook heeft hij een meisje, dat naar haar bruidegom gebracht werd, van haar begeleiders ontvoerd en verkracht.
Toen de nacht inviel, wachtte het meisje tot Bryas in slaap gevallen was en stak hem zijn ogen uit. Toen ze de volgende morgen ontdekt werd, zocht ze als smekeling bescherming bij het volk. Zij leverden haar niet uit aan de duizend om gestraft te worden en toen de beide partijen daardoor slaags geraakt waren met elkaar, haalden de mannen van het volk de overwinning. In hun woede lieten ze geen van hun tegenstanders in leven. Later hielden ze verschillende reinigingsrituelen voor het vergieten van verwant bloed en richtten ze het beeld van Zeus Meilichios op. (3) Vlakbij zijn reliëfs in steen van Kleobis en Biton, die zelf de wagen trekken en hun moeder daarop naar het Heraion brengen. Tegenover hen is een heiligdom van de Nemeïsche Zeus en een rechtop staand beeld, een werk van Lysippos. Als je dan verder gaat is rechts het graf van Phoroneus, aan wie tot op heden dodenoffers gebracht worden.Tegenover de Nemeïsche Zeus staat een tempel van Tyche uit zeer oude tijd, als Palamedes inderdaad de dobbelstenen uitgevonden heeft en ze in deze tempel gewijd heeft. (4) Het graf vlakbij wordt dat van de mainade Choreia genoemd. Het verhaal gaat dat zij een van de vrouwen was, die deelgenomen hebben aan de tocht van Dionysos tegen Argos en dat Perseus, toen hij in een gevecht de overwinning behaalde, de meeste vrouwen gedood heeft. De andere vrouwen zijn in een gemeenschappelijk graf begraven, maar om haar hoge aanzien heeft men voor haar een eigen graf gemaakt. (5) Een eindje verder is een heiligdom van de Horai. Als je daarvandaan terugkomt, staan er beelden van Polyneikes, de zoon van Oidipous, en de aanvoerders die met hem in de strijd bij de muren van Thebe gesneuveld zijn. Aischylos heeft het aantal van deze mannen teruggebracht tot zeven, hoewel er meer leiders uit Argos, Messene en zelfs enkelen uit Arkadië aan de expeditie hebben deelgenomen. Maar de Argivers volgen de tragedie van Aischylos. Vlakbij staan de beelden van hen die Thebe hebben ingenomen, namelijk Aigialeus, de zoon van Adrastos, Promachos, zoon van Parthenopaios, zoon van Talaos, Polydoros, zoon van Hippomedon, Thersander en de zonen van Amphiaraos, Alkmaion en Amphilochos, Diomedes en Sthenelos. Bij hen zijn ook nog Euryalos, zoon van Mekistes, en Adrastos en Timeas, zonen van Polyneikes. (6) Niet ver van de beelden wordt het graf van Danaos getoond en een cenotaaf van de Argivers die bij Troje en op de thuisreis gestorven zijn. Er is ook een heiligdom van Zeus Soter. Als je daarlangs gaat, staat er een gebouw. Daar treuren de vrouwen van Argos om Adonis. Rechts van de ingang staat het heiligdom van Kephisos.
Het water van deze rivier zou niet helemaal door Poseidon weggenomen zijn, maar precies op de plaats waar het heiligdom is kun je het water onder de grond horen stromen. (7) Naast het heiligdom van Kephisos staat een stenen Medousahoofd. Dit zou door de Kyklopen gemaakt zijn. De plaats er achter wordt tot op heden Kriterion genoemd, omdat
Hypermnestra daar door Danaos voor het gerecht gebracht zou zijn. Niet ver hiervandaan is een theater, waarin verschillende bezienswaardigheden staan, bijvoorbeeld een man,
Perilaos uit Argos, die een andere man, de Spartaan Othryadas, doodt. Deze Perilaos had al eerder een prijs gewonnen voor een overwinning in het worstelen op de Nemeïsche spelen.
(8) Boven het theater is een heiligdom van Aphrodite en voor de tempel een grafsteen met een reliëf van de lyrische dichteres Telesilla. Haar boeken liggen verspreid voor haar voeten.
Ze kijkt naar een helm die ze in haar hand houdt en op haar hoofd wil zetten. Telesilla genoot onder de vrouwen grote faam en zij werd vooral geëerd om haar poëzie. De Argivers hadden een verschrikkelijke nederlaag geleden tegen Kleomenes en de Lakedaimoniërs.
Velen vielen in de strijd zelf en anderen, die naar het heilige bos van Argos gevlucht waren, kwamen ook om. Eerst kwamen ze op grond van een belofte er uit, maar toen ze merkten dat ze bedrogen werden, zijn ze in het heilige bos verbrand. Kleomenes leidde zijn leger naar Argos, waar zich geen mannen meer bevonden. (9) Telesilla liet de slaven en allen die niet in staat waren wapens te dragen omdat ze te jong of te oud waren de muur op gaan. Zelf verzamelde ze alle wapens die in de huizen achtergebleven waren en uit de tempels.
Daarmee bewapende ze de vrouwen die nog sterk genoeg waren. Vervolgens stelde ze hen
daar op, waar ze dacht dat de vijanden zouden aanvallen. Toen de Lakedaimoniërs naderden, lieten de vrouwen zich niet in paniek brengen door het krijgsgeschreeuw, maar ze wachtten hun op en vochten dapper. De Lakedaimoniërs beseften dat, als zij de vrouwen zouden doden, dit een twijfelachtig succes voor hen zou zijn en wanneer ze verslagen zouden worden, het een smadelijke ramp zou betekenen. Dus weken ze voor de vrouwen. (10) Deze strijd was al door de Pythia voorspeld en de orakelspreuk wordt geciteerd door Herodotos, die misschien begrepen heeft wat hij betekende of op een andere manier:
Maar als de vrouwelijke de manlijke weet te overwinnen en op de vlucht hem drijft en roem zal verwerven in Argos, dan zal er heftige rouw zijn bij vele vrouwen in Argos.
Dit zijn de woorden van het orakel, die betrekking hebben op de daden van de vrouwen.
21. Als je daarvandaan afdaalt en weer de richting van de markt inslaat, ligt daar het graf van Kerdo, de vrouw van Phoroneus, en een tempel van Asklepios. Het heiligdom van Artemis met de bijnaam Peitho is gewijd door Hypermnestra na de overwinning op haar vader bij het proces, waarin ze vanwege Lynkeus werd aangeklaagd. Er is ook een bronzen beeld van Aeneas en een plaats met de naam Delta. Waarom deze plaats zo genoemd wordt, laat ik welbewust achterwege, want wat daarover verteld wordt, bevredigt mij niet. (2) Er voor staat een altaar van Zeus Phyxios en vlakbij is het graf van Hypermnestra, de moeder van Amphiaraos, terwijl het andere dat van Hypermnestra, de dochter van Danaos, is. Lynkeus is bij haar begraven. Daar tegenover is het graf van Talaos, de zoon van Bias. De geschiedenis van Bias en zijn nakomelingen heb ik al verteld. (3) Hegeleos zou het heiligdom van Athene Salpinx gesticht hebben. Volgens de verhalen is deze Hegeleos de zoon van Tyrsenos, die weer de zoon was van Herakles en een Lydische vrouw, en was Tyrsenos de uitvinder van de trompet. Zijn zoon Hegeleos heeft de Doriërs van Temenos het instrument leren bespelen en daarom gaf hij Athene de bijnaam Salpinx. Voor de tempel van Athene ligt, zegt men, het graf van Epimenides. De Lakedaimoniërs zouden, toen zij in oorlog waren met Knossos, Epimenides levend gevangen genomen hebben en vervolgens gedood hebben, omdat hij hun ongunstige voorspellingen gedaan had. Ze zouden zelf zijn lichaam meegenomen en daar begraven hebben. (4) Het wit marmeren gebouw precies in het midden van de markt is niet een zegeteken voor de overwinning op Pyrrhos van Epiros, zoals de Argivers vertellen, maar zijn grafmonument, omdat zijn lichaam hier gecremeerd is. Daarop zijn olifanten en andere dingen, die Pyrrhos bij zijn gevechten gebruikt heeft afgebeeld. Dit gebouw staat op de plaats, waar de brandstapel was. Maar het gebeente van Pyrrhos ligt in het heiligdom van Demeter, waarnaast hij, zoals ik in de beschrijving van Attika verteld heb, de dood vond. Bij de ingang van dit heiligdom is het schild van Pyrrhos te zien, dat boven de deur hangt.
(5) Niet ver van het gebouw op de markt van Argos is een aarden heuveltje. Hierin zou het hoofd van de Gorgo Medousa liggen. Het mythische gedeelte van het verhaal over haar laat ik weg, maar de rest zal ik vertellen. Zij was de dochter van Phorkas en na de dood van haar vader was zij koningin van de mensen, die rond het Tritonismeer woonden. Ze ging vaak op jacht en voerde de Lybiërs aan in de strijd. Op een keer was zij gelegerd tegenover de legermacht van Perseus, die vergezeld was van een keurkorps uit de Peloponnesos. In de nacht werd zij vermoord en Perseus, die zelfs bij haar dood nog vol bewondering voor haar schoonheid was, sneed haar hoofd af en nam het mee om het aan de Grieken te laten zien.
(6) Maar Prokles, de zoon van Eukrates, een Karthager, vond een andere versie
geloofwaardiger dan de vorige. In de Lybische woestijn huisden monsters, die zo vreselijk waren dat het niet te geloven is als je er alleen maar over hoort. Daartoe horen ook wilde mannen en vrouwen. Prokles zei dat hij een van die mannen, die naar Rome gebracht werd, gezien heeft. Hij vermoedde nu dat een vrouw van hen afgedwaald is, het Tritonismeer bereikte en de bewoners daar lastig viel, totdat Perseus haar doodde. Men gelooft dat Athene hem daarbij geholpen heeft, omdat de mensen die rond het Tritonismeer wonen aan haar gewijd zijn.
(7) In Argos is naast dat graf van Gorgo het graf van Gorgophone, de dochter van Perseus.
Waarom haar die naam gegeven is, wordt duidelijk zodra je hem hoort. Zij zou de eerste vrouw zijn die na de dood van haar man Periëres, de zoon van Aiolos, met wie zij als meisje getrouwd was, voor de tweede keer trouwde, met Oibalos. Voor die tijd was het voor een vrouw gebruikelijk na de dood van haar man als weduwe te leven. (8) Voor het graf staat een stenen ereteken voor de overwinning op de Argiver Laphaës. Toen hij heerser was - ik schrijf wat de Argivers zelf daarover vertellen - kwam het volk tegen hem in opstand en heeft hem verdreven. Toen hij naar Sparta gevlucht was, probeerden de Lakedaimoniërs hem in zijn heerschappij te herstellen, maar de Argivers haalden in de strijd de overwinning op hem en hebben Laphaës zelf en het grootste deel van de Lakedaimoniërs gedood. (9) Niet ver van dit zegeteken staat het heiligdom van Leto; het beeld is door Praxiteles gemaakt. Het beeld van een meisje naast de godin wordt Chloris genoemd. Zij zou een dochter van Niobe zijn en aanvankelijk Meliboia geheten hebben. Toen de kinderen van Amphion door Artemis en Apollo gedood werden, was zij de enige van de zusters, samen met Amyklas, die
gespaard bleef, dankzij haar smeekbeden tot Leto. Door haar angst kreeg Meliboia direct een bleke kleur en zij hield die de rest van haar leven, zodat haar naam door deze
gebeurtenis in Chloris veranderd werd. (10) De Argivers zeggen dus dat deze twee
oorspronkelijk de tempel voor Leto gebouwd hebben. Maar omdat ik meer dan anderen op de gedichten van Homeros vertrouw, denk ik dat geen van Niobe's kinderen het overleefd heeft. Voor mij is het bewijs de versregel:
"Ook al waren zij met hun tweeën, toch hebben zij hen allen gedood."
Homeros weet dus dat het huis van Amphion totaal vernietigd is.
22. De tempel van Hera Antheia staat rechts van het heiligdom van Leto en daarvoor is een graf