2.1.4 (Inter)nationaal Promoten van onze kennissectoren
Deelprogramma 4.5: Vernieuwing sociaal domen
Sinds 1 januari 2015 zijn we als gemeente verantwoordelijk voor taken op het gebied van zorg en ondersteuning die voorheen onder de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en de Wet op de jeugdzorg vielen. Ons beleid hiervoor stelden we in 2014 vast in het Beleidsplan en het Uitvoeringsplan Vernieuwing Sociaal Domein gemeente Groningen 2014–2015.
2015 en 2016 waren overgangsjaren, waarin we samen met de betrokken zorgaanbieders en maatschappelijke organisaties, vorm gaven aan de overgang (transitie) van de taken en het vernieuwen en veranderen
(transformatie) van die taken. In deze rekening hebben we de nieuwe taken nog ondergebracht in een apart deelprogramma. In de volgende rekening maken de nieuwe taken en werkwijzen onderdeel uit van de inhoudelijke deelprogramma's en beleidsvelden.
We willen zoveel mogelijk sturen op resultaat. Omdat het hier deels om nieuwe taken gaat ontbreken vaak nog de ervaringscijfers. We zijn aansluitend nog bezig met de ontwikkeling en implementatie van de juiste
resultaatindicatoren. Dit proces is nog niet afgerond. Zij krijgen een plek in de inhoudelijke opdracht aan WIJ Groningen, voor 2018.
Beleidsvelden
WIJ Groningen
Begeleiding, dagbesteding en beschermd wonen Jeugdhulp en regionale arrangementen
Verbinding jeugd en passend onderwijs Effectindicatoren
Toename van de tevredenheid van Stadjers over de wijze van ondersteuning; Meer Stadjers zijn actief als vrijwilliger of mantelzorger;
84 Afname van specialistische hulp en ondersteuning; Afname gedwongen uithuisplaatsingen;
Afname ondertoezichtstellingen
4.5.1 WIJ Groningen
We werken aan een laagdrempelige, wijkgerichte ondersteuningsstructuur. Daarin werken de gemeente, welzijn- en zorgaanbieders per wijk in WIJ-teams samen op basis van een convenant. In vervolg op het eerste WIJ-team in Beijum ontwikkelen we voor 11 wijken een WIJ-team. Ieder WIJ-team krijgt aansturing door een WIJ-manager. De WIJ-teams geven ondersteuning aan bewoners met individuele ondersteuningsvragen en richten zich op een preventieve aanpak. Bij de individuele ondersteuning willen we een doeltreffende aanpak: één huishouden, één plan, één regisseur. Ook streven we naar een doelmatige kostenefficiënte aanpak. Bij de preventieve aanpak willen we escalaties voorkomen, ontwikkelingskansen van kinderen vergroten en de zelf- en samenredzaamheid bevorderen.
Prestatie indicatoren
Met de onderstaande indicatoren is de voortgang van dit beleidsveld in 2016 gemeten. Als er geen gegevens beschikbaar zijn/of één maal per twee jaar gemeten worden staat er een streepje.
Indicator (en) Behaald 2015 Beoogd 2016 Behaald
2016 Tevredenheid van wijkbewoners/cliënten over
de geboden ondersteuning
- - 75%*
Ontwikkeling van de zorg-/ondersteuningsconsumptie
12.365 - 13.211**
Ontwikkeling van interventiekosten - - -***
* betreft het percentage respondenten dat de kwaliteit van de ondersteuning als 'goed' typeert. ** betreft het aantal verstrekte maatwerkvoorzieningen, Wmo en Jeugd gezamenlijk.
*** er is onvoldoende duidelijk gebleken welke interventies onder deze noemen gegroepeerd moeten worden. Deze indicator wordt herzien.
Wat wilden we bereiken in 2016?
We willen per 1 januari 2017 alle 11 WIJ-teams in de stad aan de slag hebben. Wat hebben we hiervoor gedaan in 2016?
In 2016 zijn gefaseerd negen teams opgestart. Daarmee is een stadsbrede dekking van in totaal elf WIJ-teams gerealiseerd. Het laatste WIJ-team dat operationeel werd, betrof WIJ Schilderswijk/Centrum. Dit WIJ-team opende rond de kerst van 2016 zijn deuren.
Naast het realiseren van dit organisatorische doel heeft WIJ Groningen zich in sterke mate inhoudelijk
doorontwikkeld. Zo is de uitvoering van de Wmo na de zomer naar de WIJ-teams gebracht en is geïnvesteerd in het professioneel handelen van en in de WIJ-teams. Voorbeelden in dit kader zijn de praktijkondersteuners, die aan alle WIJ-teams zijn toegevoegd en de inrichting en invoering van de reflectieve praktijk. De reflectieve praktijk draagt er zorg voor dat in het geval van ingrijpende besluiten altijd meerdere medewerkers (waaronder de praktijkbegeleider en gedragswetenschapper) betrokken zijn. Ze is verzekerd dat altijd meerdere ogen meekijken.
Conclusie
Het in de begroting gestelde doel is bereikt. In 2016 zijn alle elf WIJ-teams operationeel geworden. Daarnaast is inhoudelijk en professioneel in sterke mate doorontwikkeld.
4.5.2 Begeleiding, dagbesteding en beschermd wonen
Sinds 1 januari 2015 zijn wij als gemeente verantwoordelijk voor de Wmo taken op het terrein van
85
gemaakt die vooral gaan over het voortzetten van de zorg. In 2015 en 2016 werken we aan versterking van onze inhoudelijke regie en het samenvoegen met ander gemeentelijke beleid voor deze doelgroepen, zoals in de WMO beoogd.
Ondersteuning
Wij ondersteunen kwetsbare Stadjers. Op deze manier willen we de zelfredzaamheid en participatie van deze groep burgers zoveel mogelijk bevorderen, behouden of compenseren met als doel dat zij zolang mogelijk in de eigen leefomgeving kunnen blijven wonen. Het gaat zowel om individuele begeleiding als begeleiding in een groep of begeleiding bij maatschappelijke deelname. Zie voor meer informatie over individuele ondersteuning programma 4 individuele voorzieningen (Wmo).
Dagbesteding
Dagbesteding omvat begeleiding in een groep of ondersteuning bij maatschappelijke deelname door Stadjers met een beperking. Afhankelijk van de mogelijkheden van deze groep mensen kan dagbesteding bestaan uit en bijdragen aan ontmoeting, ontspanning, structuur, belevingsgerichte zorg, behoud of ontwikkeling van
vaardigheden tot en met arbeidsmatige activiteiten zonder dat er sprake is van loonvorming. Dagbesteding kan bovendien mantelzorgers ontlasten.
Beschermd wonen
Inwoners die gebruik maken van het wonen in een accommodatie binnen Beschermd wonen hebben een psychiatrische aandoening of een psychiatrisch verleden, al dan niet in combinatie met andere problematiek (zoals licht verstandelijke beperking, verslaving en detentie). Deze inwoners kunnen onvoldoende op eigen kracht deelnemen aan het maatschappelijke leven, hebben (bijna) geen werk, hebben moeite met regie voeren over hun eigen leven en hebben een beperkt sociaal netwerk. Voor Beschermd wonen is de gemeente Groningen centrumgemeente voor de 23 Groninger gemeenten. Dit betekent dat wij voor de 23 Groninger gemeenten een aantal uitvoeringstaken doen. Zo hebben we een centraal toegangsteam ingericht, dat zich de komende jaren verder ontwikkelt en verzorgt de gemeente Groningen de inkoop van zorg.
Prestatie indicatoren
Met de onderstaande indicatoren is de voortgang van dit beleidsveld in 2016 gemeten. Als er geen gegevens beschikbaar zijn/of één maal per twee jaar gemeten worden staat er een streepje.
Indicator (en)* Behaald 2015 Beoogd 2016 Behaald
2016
Beschermd wonen - - -
Inwonersprofielen en ondersteuningsplannen op basis van zelfredzaamheid
- - -
Een methode om te komen tot een passend ondersteunings-plan;
- - -
Een kwaliteitskader Beschermd Wonen - - -
Een passende financiële structuur en bijbehorende (financiële) sturing
- - -
Een Centrale ingang, een digitale kaart en de samenwerking met de Wmo loketten in de 23 gemeenten
- - -
Dagbesteding - - -
Toename van het aantal maatschappelijk actieve Stadjers
- - -
Tevredenheid Stadjers over de (geboden) ondersteuning
- - -
Afname van de geïndiceerde begeleiding (maatwerk-voorzieningen) qua omvang en zwaarte
- - -
Waar ondersteuning nodig is, maken we meer gebruik van algemene voorzieningen
86
* De bovenstaande indicatoren waren in de begroting 2016 opgenomen als voorbeelden van mogelijke prestatie indicatoren in afwachting van een landelijke monitor. De landelijke monitor bevat andere indicatoren. Rekening houdend daarmee zijn geen gegevens verzameld op de bovenstaande indicatoren.
Wat wilden we bereiken in 2016? Dagbesteding
We willen (nieuwe) mogelijkheden vinden voor mensen om deel te nemen aan activiteiten in hun wijk en in de stad. Wanneer nodig handhaven we de inzet van een maatwerkvoorziening.
Beschermd wonen
We gebruiken de komende vier jaar voor de transformatie. We onderscheiden twee fases: fase 1 (2015-2016): basis op orde; fase 2 (2017-2018): uitbouwen. In 2016 voeren we de eerste fase uit.
Wat hebben we hiervoor gedaan in 2016?
Naast de inzet van de bestaande maatwerkvoorzieningen hebben we in 2016 geëxperimenteerd met het mengen van verschillende doelgroepen met het WijkWerken (Wmo en Participatie-wet). Ook is via het innovatie atelier sociaal domein een pilot betreffende een vernieuwde opzet van de dagbesteding van start gegaan
(Ondernemend Zuid).
Conclusie
In 2016 hebben we voorzien in de benodigde individuele ondersteuning en dagbesteding en tegelijkertijd een start gemaakt met nieuwe vormen via verschillende experimenten.
4.5.3 Jeugdhulp en regionale arrangementen
Met de invoering van de jeugdwet zijn we vanaf 2015 verantwoordelijk voor alle jeugdhulp en ondersteuning. Alle vormen van jeugdhulp vallen nu onder de regie en financiering van de gemeenten. De Centra voor Jeugd en Gezin en de WIJ-teams zijn de ingang voor alle vragen van jeugdigen en hun ouders.
In Groningen willen we:
De opvoedkracht van ouders en de zelfredzaamheid van jeugdigen versterken, zodat ze eventuele problemen zoveel mogelijk binnen het eigen netwerk zelf kunnen oplossen;
Streven naar het inzetten van minder intensieve specialistische jeugdhulp en het voorkomen van terugval; Als er (tijdelijk) hulp van buiten nodig is, dat de betrokken jeugdigen en betrokken ouders/opvoeders de
begeleiding en ondersteuning krijgen die nodig is. En dat ze daar tevreden over zijn. Wat wilden we bereiken in 2016?
In Groningen willen we in 2016 en 2017 het jeugdstelsel verder transformeren. In de loop van 2016 zorgen we ervoor dat alle CJG's opgaan in de WIJ-teams. Wat hebben we hiervoor gedaan in 2016?
Nadat 2015 vooral gericht is geweest op de transitie van de jeugdhulp naar de gemeente, hebben we in 2016 meer nadruk gelegd op de transformatie, dat wil zeggen het vernieuwen van het jeugdstelsel. Speerpunten hierbij zijn:
De inrichting van de toegang tot de jeugdhulp als onderdeel van WIJ-Groningen. Hiervoor hebben we in 2016 alle CJG's onderdeel gemaakt van de WIJ-teams;
Met de zorgaanbieders is aan transformatieopdrachten gewerkt om het jeugdstelsel anders te laten functioneren, om kinderen zoveel mogelijk in hun eigen gezin en omgeving te laten opgroeien en waar mogelijk de inzet van specialistische jeugdhulp te verminderen en om te buigen naar meer ambulante trajecten. Dit zijn veelal langdurige trajecten die meerdere jaren tijd en aandacht van alle partijen vragen. Deze transformatieopdrachten hebben geleid tot plan van aanpak vernieuwing en flexibilisering van de
87
pleegzorg, gemeenschappelijke visie op de intensieve specialistische zorgtrajecten, meer aandacht voor preventieve jeugdbescherming in samenwerking met WIJ-team; plan van aanpak kortere trajecten van jeugdzorg-plus (Poortje), dyslexie-convenant, pilot aanpak 18- 18 plus, inrichting van een crisisorganisatie jeugd: Spoed voor jeugd, verder vorm geven van Veilig Thuis.
Conclusie
We hebben belangrijke stappen gezet in het vorm geven van het vernieuwd jeugdstelsel door de integratie van de CJG's en de toegang tot de jeugdhulp in de WIJ-teams.
Met het uitwerken van de transformatie-opdrachten zijn belangrijke vernieuwende ontwikkelingen in de jeugdhulp in gang gezet. Maar dit proces is nog lang niet afgerond en zal meerdere jaren in beslag nemen.
4.5.4 Verbinding jeugd en passend onderwijs
De school is een belangrijke plek om problemen vroeg te signaleren. Gemeenten en schoolbesturen hebben daarbij een eigen verantwoordelijkheid. Gezamenlijk gaan we uit van: één kind, één gezin, één plan, één regisseur en een integrale benadering op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs, maatschappelijke ondersteuning en werk & inkomen. Dit vraagt om afstemming en samenwerking op lokale, regionale en provinciale schaal, zoals uitgewerkt in de provincie-brede nota afstemming gemeente en onderwijs.
Prestatie indicatoren
We zoeken mede op basis van de uitkomsten van het Rekenkameronderzoek 'Passen en meten' naar een passende monitor, om de resultaten van de samenwerking onderwijs en jeugdhulp in beeld te brengen. Wat wilden we bereiken in 2016?
Een integrale benadering vanuit de WIJ-teams op de thema's jeugdhulp, onderwijs en arbeidsmarkt; Realiseren van een goede samenwerking tussen gemeenten in de regio om kinderen in het VO en MBO
onderwijs handelingsgericht te kunnen ondersteunen;
Een nauwe samenwerking tussen de WIJ-teams en de scholen voor het primair onderwijs in de stad om kinderen vroegtijdig adequaat te kunnen ondersteunen;
Zoeken naar nieuwe vormen van hulp in het onderwijs, zoals groepsgerichte hulp en ondersteuning voor kinderen, jeugdigen en leerkrachten.
Wat hebben we hiervoor gedaan in 2016?
Er is een stedelijk VO-Wij-team gevormd van waaruit jeugdigen preventief en integraal worden ondersteund. Er is een tijdelijke voorziening voor jeugdigen in het MBO, met een grote 18+ populatie. We zijn met de omliggende gemeenten in overleg om dit structureel vorm te geven, in een MBO-WIJ-team. De WIJ-teams werken nauw samen met voorschoolse voorzieningen en primair onderwijs om kinderen vroegtijdig adequaat te ondersteunen. Daarbij worden nieuwe groepsgerichte werkvormen, zoals de gezinsklas ingezet. Wordt voor hoogbegaafde kinderen een signaleringsinstrument ontwikkeld en is er regionaal een integraal aanbod voor thuiszitters beschikbaar gekomen, waarin zorgaanbieders gezamenlijk hun deskundigheid beschikbaar stellen om de jeugdige weer naar school of werk te krijgen.
Conclusie
We liggen op koers en gaan verder met het realiseren van een structurele ondersteuning van jongeren in het MBO in samenwerking met de sociale teams uit de diverse gemeenten, waaruit zij afkomstig zijn. De samenwerking tussen Wij-teams en het Primair onderwijs vormt een goede basis voor de beweging naar de voorkant. En er wordt verder ingezet op gezamenlijke productontwikkeling, door gemeenten en onderwijs. In 2017 gaan we, mede naar aanleiding van de uitkomsten van het Rekenkameronderzoek 'Passen en meten', aan de slag met het ontwikkelen van een werkagenda Positief opgroeien. Daarin wordt de verbinding onderwijs en
88
jeugdhulp breed verankerd en wordt gezocht naar passende monitor gegevens om de resultaten en effecten te kunnen meten.
Wat heeft het gekost?
In dit onderdeel geven wij per deelprogramma een toelichting op de afwijking in de baten en de lasten > 250 duizend euro.
Deelprogramma Primitieve begroting Actuele begroting Rekening 2016 Verschil 04.1 Sociale samenhang en leefbaarheid 116.274 118.006 119.733 -1.727 04.2 Preventie en zorg 43.498 44.567 43.719 848 04.3 Integratie en emancipatie 2.028 2.738 5.664 -2.926 04.4 Jeugd 29.808 29.876 30.311 -435
04.5 Vernieuwing sociaal domen 55.275 57.963 66.448 -8.484
Totaal Lasten 246.882 253.150 265.874 -12.724 04.1 Sociale samenhang en leefbaarheid -11.604 -6.905 -8.887 1.982 04.2 Preventie en zorg -17.003 -17.463 -18.273 810 04.3 Integratie en emancipatie -431 -482 -1.432 950 04.4 Jeugd -17.229 -17.383 -18.182 799
04.5 Vernieuwing sociaal domen 0 242 -4.493 4.735
Totaal Baten -46.267 -41.991 -51.266 9.275
Totaal Saldo voor bestemming 200.615 211.159 214.608 -3.448
Reserve mutaties
Totaal toevoegingen 2.913 5.113 5.113 0
Totaal onttrekkingen -1.315 -3.223 -3.223 0
Totaal saldo na bestemming 202.213 213.049 216.498 -3.449
Financiële toelichtingen
Deelprogramma 4.1 Sociale