Wet- en regelgeving Rijksniveau

Voor de Rijkswet- en regelgeving verwijzen wij naar paragraaf 3.5.1 (pagina Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.).

Naast de wet- en regelgeving die op Rijksniveau geldt, is voor onderhavig exploratief onderzoek de volgende Nederlands Europese wet- en regelgeving⁴⁶ relevant:

Vreemdelingenwet 2000

De Vreemdelingenwet 2000 is de Europees Nederlandse equivalent van de Wet toelating en uitzetting BES. De Vreemdelingenwet 2000 bevat bepalingen voor wat betreft de toelating en uitzetting van vreemdelingen tot Europees Nederland. De uitvoering van de Vreemdelingenwet is verder geregeld in onder meer het Vreemdelingenbesluit en de Vreemdelingencirculaire.

Wie zich op grond van de Vreemdelingenwet legaal in Nederland kan vestigen, krijgt een

verblijfsvergunning waarvan het fysieke bewijs het vreemdelingendocument is. Voor burgers van andere EU lidstaten en daarmee gelijkgestelde personen is geen verblijfsvergunning of

vreemdelingendocument nodig. Het vreemdelingendocument dient te worden onderscheiden van het Vreemdelingenpaspoort. Dit laatste is de officieuze benaming van een reisdocument uitgegeven door Nederland voor vreemdelingen die om verschillende redenen geen paspoort van hun eigen nationaliteit bezitten.

Een categorie aan vreemdelingen gelijkgestelde Nederlanders, zoals in de Wet toelating en uitzetting BES, bestaat niet volgens het Europees Nederlandse vreemdelingenrecht.

46 In het licht van het exploratieve karakter van dit onderzoek is lagere wet- en regelgeving niet uitputtend onderzocht.

54 Europees Nederland: huidige identiteitsinfrastructuur

Wet op de identificatieplicht

Iedereen dient zich op grond van de Wet op de identificatieplicht vanaf 14 jaar te kunnen identificeren.⁴⁷ Ook is er een verplichting om vanaf 12 jaar een identiteitsdocument te dragen bij gebruik van openbaar vervoer.

Deze identificatie kan plaatsvinden aan de hand van het nationaal paspoort, de NIK en andere genoemde documenten zoals de documenten op basis waarvan de vreemdeling ingevolge de Vreemdelingenwet 2000 zijn identiteit, nationaliteit en verblijfrechtelijke positie dient aan te tonen:.

Uit de identificatieplicht volgt de verplichting tot het aanschaffen van een erkend identiteitsbewijs.

Het staat de burger vrij zelf een keuze te maken. Hierbij is van belang dat niet elk identiteitsbewijs in elke situatie geaccepteerd wordt.

De sédula heeft geen enkele geldigheid in Europees Nederland, ook niet als identiteitsbewijs.

Wet gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens⁴⁸

Deze Wet GBA heeft betrekking op het Europese deel van Nederland en regelt dat elke gemeente onder verantwoordelijkheid van het College van Burgemeester en Wethouders (College van BenW) een geautomatiseerde basisadministratie van persoonsgegevens in stand houdt. Het College van Burgemeester en Wethouders is tevens verantwoordelijk voor de het bijhouden van de

geadministreerde gegevens. Meer specifieke regels zijn gesteld bij het Besluit GBA en de Regeling GBA.

Deze regelgeving legt o.a. de basis voor het verstrekkingenregime alsmede voor het systeem van verstrekkingen in het kader van de migraties tussen de verschillende delen van het Koninkrijk.

De Wet GBA biedt in artikel 100a de mogelijkheid om bij of krachtens algemene maatregel van bestuur een regeling te treffen omtrent de verstrekking van algemene, bijzondere en

verwijsgegevens aan een verantwoordelijke voor de verwerking van de gegevens in de basisadministratie in Aruba, Curaçao, Sint Maarten of in één van de openbare lichamen.

Op dit moment is het voorstel voor de opvolger van de Wet GBA, de Wet basisregistratie personen (Wet BRP) net door de Raad van State behandeld. De wet moet nog aan het parlement worden aangeboden. Dit wetsvoorstel zal de Wet GBA integraal moeten vervangen. In de memorie van toelichting van het wetsvoorstel wordt de aanleiding voor de voorgestelde wetgeving teruggevoerd op een tweetal ontwikkelingen: ‘de technische modernisering van de GBA en het feit dat naast gegevens over personen die met een adres in Nederland zijn ingeschreven (de ingezetenen) straks ook gegevens bijgehouden zullen worden over niet-ingezetenen.’

47 Deze verplichting geldt ten opzichte van een ambtenaar in de zin van artikel 8a van de Politiewet 1993, maar ook indien de vordering wordt gedaan door een toezichthouder.

48 Het Wetsvoorstel basisregistratie personen (BRP) wordt medio 2012 ter behandeling aangeboden aan het parlement. Dit voorstel beoogt de Wet GBA te vervangen. De Wet BRP legt de basis voor een aantal vernieuwingen.

55 Europees Nederland: huidige identiteitsinfrastructuur

De belangrijkste wijzigingen worden in de memorie van toelichting samengevat in een viertal thema’s:

 Technische modernisering van de opzet van de basisregistratie.

 Uitbreiding van de basisregistratie met niet-ingezetenen.

 Verbetering van de kwaliteit van de basisregistratie.

 De verbetering van de dienstverlening en vermindering van de administratieve lasten.

Het wetsvoorstel BRP heeft alleen betrekking op Europees Nederland. Ook de aanpassingen inzake de registratie van dubbele nationaliteiten, die in het wetsvoorstel worden meegenomen, hebben uitsluitend betrekking op Europees Nederland.

Wet algemene bepalingen burgerservicenummer

De Wet algemene bepalingen burgerservicenummer (Wabb) regelt onder meer de verantwoordelijk-heid van de Minister van BZK voor het burgerservicenummer (BSN). Het BSN wordt toegekend door het College van BenW (van de gemeente waarin de betreffende burger zich inschrijft) uit de

nummers die aan het betreffende college ter beschikking zijn gesteld. Indien betrokkene al een sociaalfiscaal nummer heeft wordt dat nummer toegekend als BSN nummer.

De minister draagt de systeemverantwoordelijkheid voor het BSN. Dit omvat onder meer het uitgangs-punt dat één nummer slechts eenmaal wordt uitgegeven en dat iedere persoon slechts één BSN heeft.

Overheidsorganen kunnen bij het verwerken van persoonsgegevens in het kader van de uitvoering van hun taak gebruik maken van het BSN, met inachtneming van de wettelijke kaders.

Het BSN wordt toegekend aan personen die ingeschreven staan in de GBA. Dat zijn dus niet alleen Nederlanders, maar ook (legaal) in Nederland verblijvende vreemdelingen⁴⁹.

Geldende regels en afspraken binnen de EU, Schengen en de Raad van Europa

Als lid van de Europese Unie (EU) en de Raad van Europa (RvE) is het Koninkrijk der Nederlanden gebonden aan Europeesrechtelijke wet- en regelgeving. Voor onderhavig onderzoek lijkt vooral Europese regelgeving op het gebied van vrij verkeer relevant. Het gaat dan om:

 Vrij verkeer van personen binnen de EU/EER/Zwitserland. Met een geldig identiteitsbewijs of paspoort mag een onderdaan van een Lidstaat of van Zwitserland⁵⁰ drie maanden in een andere EU-lidstaat, EER lidstaat of Zwitserland verblijven. Wil een onderdaan langer blijven dan dient hij zich te laten registreren. Hij krijgt dan een bewijs van rechtmatig verblijf. Alle Nederlanders vallen onder deze afspraken, ook Nederlanders die ingezetene zijn van Caribisch Nederland of de Caribische landen. Dit staat los van de LGO-status (Landen en Gebieden Overzee)⁵¹ van de Caribische eilanden. Andersom geldt het vrije verkeer echter niet in Caribisch Nederland of in de

49 Bepaalde vreemdelingen (medewerkers van ambassades en internationale organisaties) zijn vrijgesteld van de verlichting zich in de GBA in te schrijven.

50 Onderdanen van Bulgarije en Roemenië hebben nog geen toegang tot de arbeidsmarkt in Nederland. Zie Wijziging Vreemdelingencirculaire 2000 (2007/14)

51 Artikel 187 EG-verdrag,

56 Europees Nederland: huidige identiteitsinfrastructuur

Caribische landen. EU burgers kunnen dus niet vrij reizen, verblijven en werken in Caribisch Nederland of de Caribische landen.

 Schengenovereenkomst. Op basis van de Schengenovereenkomst van 1985 is een gebied gecreëerd – de zogenaamde Schengenruimte - waarbinnen het vrije verkeer van personen gewaarborgd is door de vervanging van de binnengrenzen door een gemeenschappelijke buitengrens. Voor onderhavig onderzoek is van belang dat degene die over de buitengrenzen van Schengen de Schengenlanden binnenkomt over een geldig reisdocument moet beschikken.

Het Caribische deel van het Koninkrijk valt buiten de Schengengrenzen. Nederlanders die vanuit Caribisch Nederland of de Caribische landen naar Nederland of een ander Schengenland reizen, moeten over een geldig reisdocument beschikken.

 Tussen enkele lidstaten van de Raad van Europa is de Europese Overeenkomst nopens het verkeer van personen tussen de Lid-Staten van de Raad van Europa gesloten.⁵² Op grond van dit verdrag geldt de NIK als geldig reisdocumenten tussen de verdragsstaten. Introductie van de NIK in Caribisch Nederland zou derhalve betekenen dat Caribische Nederlanders hun NIK in Europa kunnen gebruiken als reisdocument.

Wet bescherming persoonsgegevens

De Wet bescherming persoonsgegevens heeft betrekking op het verzamelen, vastleggen, enzovoort van persoonsgegevens. Artikel 2, tweede lid onder d bepaalt dat de wet niet van toepassing is op persoonsgegevens die verwerkt worden bij of krachtens de Wet gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens. De wet is wel van belang voor het BSN.

3.3.6 Actoren

De belangrijkste actoren die betrokken zijn bij de identiteitsinfrastructuur in Europees Nederland zijn:

Afdelingen Burgerzaken van de gemeenten. De afdelingen Burgerzaken voeren de basisregistratie personen en de uitgifte en het beheer van het BSN en de reisdocumenten.

De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). De IND is verantwoordelijk voor de uitvoering van het vreemdelingenbeleid in Nederland. Dat houdt in dat de IND alle aanvragen beoordeelt van vreemdelingen die (langer dan drie maanden) in Nederland willen verblijven of Nederlander willen worden. Ook verstrekt zij het identiteitsdocument voor vreemdelingen, het vreemdelingendocument.

Politie en Koninklijke Marechaussee (KMar): Politie en KMar kunnen de identiteit van personen controleren. Burgers moeten op verzoek een identiteitsdocument tonen, bijvoorbeeld de NIK of het vreemdelingendocument. Er zijn mogelijkheden om de geldigheid en echtheid van deze

documenten te controleren.

Agentschap BPR. Het Agentschap Basisadministratie Persoonsgegevens en Reisdocumenten (BPR) beheert (o.a.) het stelsel voor het bijhouden van de basisregistratie personen en voor de uitgifte van persoonsnummers en reisdocumenten.

52 Trb. 1960, 103

57 Overeenkomsten en verschillen in de identiteitsinfrastructuren

Leveranciers van de GBA. Er zijn momenteel drie leveranciers van GBA-systemen. Centric, die ook de PIVA-applicatie levert in het Caribisch gebied, is hier één van.

Leverancier van identiteitsdocumenten. Morpho is de leverancier van (o.a.) de NIK en het

vreemdelingendocument. Aanvragen van Burgerzaken en de IND worden naar Morpho verstuurd, waarna Morpho de documenten produceert en retourneert aan de opdrachtgevende instanties.