Recognized Environmental Picture

In paragraaf 6.3.1 is een opsomming gegeven van de gegevens over de natuurlijke omgeving die van belang zijn bij maritiem optreden. Om te kunnen bijdragen aan situational awareness moet deze grote hoeveelheid gegevens verwerkt worden tot een bruikbaar omgevingsbeeld: het Recognized Environmental Picture (REP). Het REP bestaat uit geografische, hydrografische, oceanografische en meteorologische gegevens in de volgende vormen:

˜ Historische gegevens. Dit zijn in het verleden verzamelde gegevens die op dusdanige manier zijn samengebracht dat zij een zo getrouw mogelijke weergave vormen van het te verwachten weer en terrein. Voorbeelden hiervan zijn land- en zeekaarten, stroomatlassen, getijdetabellen en almanakken. Ook de zogeheten dockets behoren hiertoe. Een docket bevat gedetailleerde historische meteorologische, oceanografische, klimatologische en biologische gegevens voor een bepaald gebied.

Het gaat hierbij bijvoorbeeld om:

˜ ghUhigjUbdYfgcbYY`YbaUhYf]YY`YbghUhigjUbjccffUXYbVfUbXghcZ  munitie);

˜ dcg]h]YYbjccf[YbcaYbVYkY[]b[Yb/

˜ UbXYfYV]^ncbXYf\YXYbncU`gUUbkYn][\Y]XjUbgdYW]ɕY_cZUZk]^_YbX

personeel of materieel.

De behoefte aan informatie over eigen eenheden maakt onderdeel uit van de CCIR. Vergeleken met andere gegevens, zijn veel gegevens over de eigen eenheden eenvoudig te verkrijgen door middel van rapportages. Om in deze informatiebehoefte te voorzien, zal een commandant daarom in zijn orders de rapportageverplichtingen moeten aangeven. Voorbeelden van algemene rapportages die door zeestrijdkrachten worden gebruikt, zijn de volgende berichten:¹²⁹

˜ CDGH5H IB=H Operational Status Unit) en OWNSITREP (Own Land Forces Situation Report) bevatten gegevens over de personele en materiële status van een eenheid en over overige bijzonderheden die specifiek zijn voor die eenheid.

˜ B5JCD89:Naval Operational Defect) is een bericht waarmee (tijdelijke) tekortkomingen op gebied van personele of materiële gereedheid worden gemeld.

˜ B5JDCGF9DNaval Position Report) bevat de positie en voorgenomen bewegingen van een eenheid of groep van eenheden.

˜ B5JG=HF9DNaval Situation Report) is een algemeen bericht waarmee specifieke gebeurtenissen en veranderingen in situatie, status of gereedheid worden gemeld. Andere berichtenvormen, zoals de Daily SITREP en de DOWNREP bevatten vergelijkbare gegevens.

129 Voor format en inhoud van de genoemde (en andere) rapportageberichten zie APP-11 NATO Message Catalogue.

6.6.1 Verzamelen en verwerken van actuele gegevens over de maritieme omgeving Zeestrijdkrachten verzamelen voortdurend gegevens over de maritieme omgeving.¹³⁰ Maritieme eenheden zijn daartoe uitgerust met verschillende soorten meetapparatuur en sensoren. Sommige apparatuur is standaard op alle schepen en vliegtuigen (thermometers, windmeters); andere specialistische apparatuur bevindt zich aan boord van een beperkt aantal schepen (zoals hydrografische opnameapparatuur) of moet elders betrokken worden (bijvoorbeeld middelen voor geografische terreinanalyse).

Actuele gegevens over de maritieme omgeving bestaan uit:

˜ <mXfc[fUɕgW\Y[Y[YjYbg.X]YdhYaYh]b[YbYbVcXYa[Y[YjYbgaYh

behulp van echolood of met speciale opnameapparatuur, zoals de REMUS onderwaterrobot.¹³¹

˜ AYhYcfc`c[]gW\Y [Y[YjYbg. aYh]b[Yb jUb cbXYf UbXYfY `iW\ɛYadYfUhiif luchtdruk, luchtvochtigheid, windrichting en - snelheid met vaste

apparatuur aan boord van schepen of met behulp van weerballonnen met radiosondes. Daarnaast ook waargenomen fenomenen als bewolking, onweer en ijsvorming.

˜ CWYUbc[fUɕgW\Y[Y[YjYbg.aYh]b[YbjUbkUhYfhYadYfUhiif ncih[Y\U`hYg

en dergelijke met vaste apparatuur of met sondes (XBT, XSV),¹³² meting van stroming, meting van niveau van achtergrondgeruis in het zeewater (ambient noise).

130 Richtlijnen voor het verzamelen van omgevingsinformatie staan beschreven in ACZSK DOPS 113 Operationele Data Voorziening. Hierin staan tevens de richtlijnen voor het aanvragen van REA-ondersteuning.

131 Zie Hoofdstuk 9 paragraaf 9.2.9 (Onbemande systemen).

132 XBT = Expandable Bathy Thermograph, XSV = Expandable Sound Velocimeter.

˜ Actuele gegevens. Dit zijn ter plekke verrichte metingen die de huidige situatie aangeven. Actuele gegevens zijn benodigd voor de actuele situational awareness, ter aanvulling van ontbrekende gegevens en ter bevestiging of bijstelling van de historische gegevens.

˜ Voorspellingen (predictie): berekening of inschatting, op basis van historische en actuele gegevens, van de effecten die de omgeving nu en in de nabije toekomst zal hebben op operaties, sensoren, wapensystemen en andere apparatuur.

˜ Abstracte geografische gegevens (routes, gebieden en grenzen): Dit zijn geografische gegevens die te maken heeft met afspraken en regelingen over het gebruik van de maritieme omgeving, zoals:

o Verantwoordelijkheidsgebieden, zoals landsgrenzen, territoriale wateren, Search and Rescue Regions en Flight Information Regions.

o Veiligheids- en gevarengebieden, zoals danger areas, restricted areas en verkeersscheidingsstelsels.

o Specifieke militaire gegevens zoals gebieden en routes ten behoeve van Waterspace Management en Airspace Control, mijnenvrije vaarwegen (de zogenaamde Q-routes) en oefen- en operatiegebieden.

Om te komen tot een REP worden dezelfde stappen van gegevensverwerking doorlopen als in het inlichtingenproces en het beeldopbouwproces: initiëren, verzamelen, verwerken, verspreiden en presenteren. Het initiëren van de informatiebehoefte over de natuurlijke omgeving maakt deel uit van de CCIR (zie paragraaf 6.2.4). De volgende paragrafen behandelen achtereenvolgens de andere stappen.

Elementen van het Recognized Environmental Picture (REP)

6.6.2 Het voorspellen van de effecten van de natuurlijke omgeving

Zoals in Hoofdstuk 1 is beschreven, zijn veel van de natuurlijke kenmerken van het maritieme domein van invloed op maritiem optreden. Weer, wind en waterdiepte kunnen beperkingen opleggen aan de mogelijkheden tot het uitvoeren van maritieme operaties. Daarnaast zijn de toestand en samenstelling van het zeewater en de lucht boven de zee bepalend voor de prestaties van sensoren, communicatie- en wapensystemen. Door deze effecten inzichtelijk en liefst ook voorspelbaar te maken, kunnen negatieve invloeden ontweken worden en positieve invloeden maximaal benut worden.

Het optimaal gebruik maken van de heersende natuurlijke omgeving heet Tactical Exploitation of the Environment (TEE).

˜ 6]c`c[]gW\Y [Y[YjYbg. kUUfbYa]b[Yb jUb fY`YjUbh X]Yf`]^_ `YjYb ncU`g walvissen en van andere fenomenen zoals het oplichten van het zeewater bij beweging (bioluminescentie).

˜ ;Yc[fUɕgW\Y[Y[YjYbg.Zchc!Ybj]XYcVYY`XYb aYYghU`[YaUU_hXccf

vliegende eenheden. In voorkomende gevallen kan ook gebruik gemaakt worden van extern verkregen gegevens zoals satellietbeelden (remote sensing).

˜ 7\Ya]gW\YYbfUX]c`c[]gW\Y[Y[YjYbg.aYh]b[YbjUb\Yhb]jYUijUb[]ə][Y

chemische stoffen en radioactieve straling door vaste apparatuur zoals RADIAC en CADS.¹³³

De verzamelde actuele gegevens over de omgeving worden niet alleen gebruikt ten behoeve van de actuele situational awareness. De meetgegevens dienen tevens voor het bepalen van de effecten van de omgeving op sensoren, communicatie- en wapensystemen, voornamelijk voor het voorspellen

van bereiken, detectiekansen en trefkansen (predictie, zie paragraaf 6.6.2). Daarnaast worden de meetgegevens geregistreerd en gebruikt om historische gegevens aan te vullen en als aanvulling op de meetgegevens van meteorologische, oceanografische en hydrografische instituten. Ten behoeve van dit laatste geven de schepen hun meteorologische en oceanografische meetgegevens op vaste tijden door aan militaire weersorganisaties, die op hun beurt de gegevens ter beschikking stellen aan civiele weersinstituten zoals het Nederlandse KNMI en het Belgische KMI. Zodra een marineschip op zee is, fungeert het dus ook altijd als mobiel waarnemingsstation.

133 RADIAC = radioactivity detection, indication and computation, CADS = chemical agent detection system.

˜ Ballistische profielen. Als de actuele samenstelling van de atmosfeer en de luchtbeweging daarin bekend zijn, kan het gedrag van projectielen tijdens hun vlucht nauwkeuriger worden voorspeld. Hiermee kan de nauwkeurigheid en effectiviteit van geschut (kanons, mortieren, snipers) worden vergroot.

˜ Surfzone prediction. Eén van de kritische factoren bij een amfibische operatie is de mate van de branding (surf) nabij de beoogde landingsstranden. Met behulp van rekenmodellen en actuele gegevens over het verloop van de bodem, windrichting en -kracht kan voorspeld worden of de mate van branding een belemmering zal vormen voor de operatie.

˜ Adviezen bij CBRN-dreiging. Er kan sprake zijn van gebruik of dreiging van chemische, biologische, radiologische of nucleaire strijdmiddelen en/

of andere toxische industriële middelen (bijvoorbeeld na een ongeluk in een fabriek). In dergelijke situaties is het van belang om inzicht te hebben in de heersende toestand van het zeewater en de atmosfeer, zodat men een gevaarlijke omgeving kan vermijden, de verblijfstijd in de gevarenzone kan minimaliseren of duur en effect van het gevaar kan bepalen. Op basis van actuele gegevens kunnen voorspelprogramma’s inzicht geven in verspreidings- en risicogebieden.

˜ Weerroutering. Weerroutering is routeadvies aan scheep- en luchtvaart met als doel om gevaarlijke of ongewenste omgevingscondities,

zoals tropische stormen of gebieden met hoge deining of ijsvorming, te vermijden. Voor routering is informatie benodigd over de actuele en voorspelde weersituatie op grote afstand van de huidige positie.

Weerroutering wordt daarom doorgaans verzorgd door ondersteunende weersdiensten aan de wal.

Voorspellingen over de invloed van natuurlijke omgeving worden op de volgende manieren verkregen en gebruikt:

˜ Weather Impact Matrix. Op basis van historische gegevens, eigen metingen en de ontvangen weerverwachtingen en waarschuwingen van militaire en civiele weerdiensten, wordt de Weather Impact Matrix samengesteld.

Deze matrix geeft een overzicht van de invloed die de verwachte

weersomstandigheden (wind, neerslag, golfhoogte, zicht) zullen hebben op bepaalde activiteiten, zoals het vliegen met helikopters of het opereren met kleinere vaartuigen (zoals landingsvaartuigen of RHIBs).

˜ Sensorpredictie. Met speciale voorspelprogramma’s kunnen op basis van historische profielen en actuele meetgegevens de zend- en detectiebereiken van sensoren (radar, sonar en optische sensoren) en radiozenders berekend en voorspeld worden. Op basis hiervan kunnen sensoren en zendapparatuur ingesteld worden voor optimaal bereik.

Sensorpredicties zijn ook van belang voor het bepalen van de optimale operatiediepte van onderzeeboten en gesleepte sonars en voor het bepalen van de effectiviteit van radarstoorzenders en de sensoren van geleide wapens en torpedo’s. Als de technische gegevens van de sensoren van een tegenstander bekend zijn, kunnen ook zijn actuele detectiebereiken worden bepaald. Deze counter detection ranges zijn vooral van belang als men niet door de tegenstander gedetecteerd wil worden (bijvoorbeeld een patrouillevliegtuig of onderzeeboot op covert patrol).

Bovenstaande voorspellingsmethoden leveren ondersteuning bij het nemen van beslissingen. Door voorspellingsprogramma’s te integreren in commandovoeringssystemen kunnen de resultaten direct begrijpelijk gemaakt worden, bijvoorbeeld door het voorspelde radarbereik te presenteren op het radarbeeld. Directe koppeling aan meetapparatuur maakt het vervolgens mogelijk om snel te reageren op veranderende omstandigheden.

6.6.3 Presenteren van gegevens over de maritieme omgeving

Veel gegevens over de natuurlijke omgeving hangen samen met geografische posities. De beste manier om deze gegevens inzichtelijk te maken, is door gebruik te maken van kaarten. De traditionele methode hiervoor is het gebruik van papieren kaarten, waarbij speciale kaartversies of doorschijnende plastic overlays worden gebruikt om specifieke gegevens voor militair gebruik weer te geven. Daar waar elektronische informatiesystemen beschikbaar zijn, kunnen de geografisch gerelateerde gegevens in elektronische (digitale) kaarten gepresenteerd worden. Dit is bijvoorbeeld het geval bij:

˜ WcaaUbXcjcYf]b[ggmghYaYbncU`g\YhCombat Management System (CMS) van de schepen en het NIMCIS van de mariniers;

˜ bUj][Uh]YgmghYaYbncU`g\Yh(Warship) Electronic Chart Display and Information System ((W)ECDIS).

Om de geografisch gerelateerde militaire gegevens in deze systemen weer te geven, wordt gebruikt gemaakt van Additional Military Layers (AML’s). Doordat de specificaties van deze gegevens binnen de NAVO zijn gestandaardiseerd,¹³⁴ is het mogelijk om door andere landen of partijen geproduceerde AML’s in de eigen systemen te gebruiken. Er bestaan verschillende soorten AML’s,

134 STANAG 7170.

Voorbeeld van een Weather Impact Matrix

Voorspellen van radarbereiken

˜ V]^ cdYfUh]Yg ]b [YV]YXYb kUUf YggYbh]„`Y ca[Yj]b[g]bZcfaUh]Y

ontbreekt of waar de bestaande gegevens niet (langer) betrouwbaar zijn (bijvoorbeeld na een aardbeving of na een orkaanpassage).

De vorm en mate van deze REA-ondersteuning is geheel afhankelijk van de situatie. De ondersteuning kan bestaan uit één specialist (bijvoorbeeld een METOC-searider) of een REA-team bestaande uit verschillende specialisten en met eigen meetapparatuur. Ondersteuning kan ook betekenen dat speciale schepen worden ingezet, zoals hydrografische opnemingsvaartuigen.

Er zijn vier categorieën van REA-ondersteuning:

˜ F95!WUhY[cf]Y%Remote REA) bestaat uit het in de voorbereidings- en planningsfase identificeren van de informatiebehoefte en het zo veel als mogelijk invullen van deze behoefte uit bestaande gegevensbronnen.

˜ F95!WUhY[cf]Y&Precursor REA) omvat het op openlijke wijze (overt) ter plekke verzamelen van de ontbrekende essentiële gegevens, voorafgaand aan de aankomst van de taakgroep in het operatiegebied.

˜ F95!WUhY[cf]Y'Covert REA) zijn dezelfde activiteiten als bij categorie 2, waarbij echter het verzamelen op heimelijke wijze (covert) plaatsvindt, bijvoorbeeld door special operations forces of onderzeeboten.

˜ F95!WUhY[cf]Y(Operational REA) is het ter plekke verzamelen van de nog ontbrekende essentiële gegevens tijdens de uitvoering van de operatie, wanneer de taakgroep in het operatiegebied is gearriveerd.

bijvoorbeeld voor kleine en grote objecten op de zeebodem, voor dieptelijnen en voor routes, gebieden en grenzen.

In Nederland is de Dienst der Hydrografie belast met de productie van AML’s voor het Nederlandse hydrografische verantwoordelijkheidsgebied. De AML’s voor het Belgische verantwoordelijkheidsgebied worden gemaakt door het ABNL Naval Mine Warfare Mission Support Centre (NMWMSC) te Oostende.

6.6.4 Rapid Environmental Assessment (REA)

In de voorgaande paragrafen is beschreven hoe maritieme eenheden de historische en actuele gegevens over de natuurlijke omgeving gebruiken en verzamelen en hoe zij bepalen welke effecten de natuurlijke omgeving heeft op de huidige en voorgenomen operaties. Deze activiteiten samen worden Rapid Environmental Assessment (REA) genoemd. REA op het technische niveau, dat wil zeggen bij de individuele eenheden en ten behoeve van de inzet van de eenheid zelf, wordt in de regel uitgevoerd door de eigen bemanning van het schip of de marinierseenheid. In andere gevallen wordt REA uitgevoerd door gespecialiseerd personeel, waarbij vaak ook sprake is van gebruik van speciale middelen.

Dit gebeurt bijvoorbeeld:

˜ V]^cbXYfghYib]b[jUbghUjYbcd\YhcdYfUh]cbY`YcZhUWh]gW\Yb]jYUi ncU`g

Staf NLMARFOR;

˜ V]^cdYfUh]YgkUUfV]^\YhkYYfYb\YhhYffY]b_f]h]gW\YgiWWYgZUWhcfYb

vormen, zoals bij amfibische operaties en bij riverine operations;

In document Nederlandse maritiem-militaire doctrine (pagina 146-152)