1. Zeevisscherij.
De inheemsche zeevisscherij langs de Noordkust van J a v a en Madoera —•
de Zuidkust leent zich slecht voor een bedrijf van beteekenis — o m v a t in de eerste plaats de z.g. majang-visscherij. Dit bedrijf wordt, voor het meerendeel op een afstand van m i n s t e n s 20 mijl uit de kust, op sommige plaatsen tot 35—40 mijl toe, gedurende ongeveer 8 m a a n d e n van het jaar uitgeoefend door relatief zeer zeewaardige, als regel 10—12 M. lange en m e t gemiddeld 12 m a n b e m a n d e strandprauwen, majangs geheeten. H e t daarbij gebruikte net, de pajang, is een + 150 M. lange tweevleugelige cirkelzegen m e t zak, op de vangst in de middelste waterlagen ingesteld. Deze visscherij kan alleen worden uitgeoefend m e t behulp van in zee verankerde vischlokkers. Naast het majang-bedrijf wordt door dezelfde prauwen en m e t vrijwel hetzelfde net gedurende de overige m a a n d e n
— doch soms ook als hoofdbedrijf — de djaboer-visscherij dicht bij de kust en zonder lokkers uitgeoefend. E v e n e e n s op grooten afstand van de kust wordt op kleine schaal haaivisscherij m e t de beug uitgeoefend door kleine prauwen. Op enkele p u n t e n als Kendal, P e m a l a n g , Hoek Indramajoe en in de baaien van Gheribon, B a t a v i a en B a n t a m vindt m e n voorts een sero-bedrijf van beteekenis.
Behalve aan de Noordkust van J a v a en Madoera is er een intensief bedrijf in velerlei vorm in Straat Madoera en verder tot aan de P a m p a n g - b a a i , een groot majang- en handlijnbedrijf op Kangean ( S a p e k e n ) , en eene drukke lijn-visscherij op de Lima-eilanden. Zuid-Celebes m e t bijbehoorende eilandengroepen, waar n a a s t lijn- en rifvisscherij ook majang-visscherij en eene groote visscherij op vliegende visch wordt uitgeoefend, terwijl er ook eene schelpvisscherii van belang is, s t a a t in beteekenis bij J a v a niet t e n achter. I n het gewest Manado wordt vooral op de Sangihe-eilanden uitgeoefend rifvisscherij en verder visscherij m e t buidelnet, strandzegen en hengels (bonito) ; voor een deel geschiedt dit door Tidoreezen, die van Tidore uit niet alleen naar de Minahasa, m a a r ook n a a r tal van zuidelijk gelegen eilanden uitzwermen. I n Amboina is een hengelbedrijf (bonito) van beteekenis, terwijl de paarïvisscherij bij B a t j a n en de Aroe-eilanden bekend is. Aan de Zuidkust van Borneo liggen slechts enkele groote visschers-d e s a ' s . I n visschers-de Lampoeng-baai is in enkele m a a n visschers-d e n van het jaar een intensief majangbedrijf. Bij Billiton heeft m e n eene vrij omvangrijke rifvisscherij ; op B a n g k a liggen belangrijke visschersdesa's. I n Straat Malakka en t e n zuiden daarvan gelegen eilandengroepen is veel drijfnetvisscherij. L a n g s de geheele — modderige — Oostkust van S u m a t r a van de Lampoengs tot Medan overweegt de visscherij m e t staketsels, waarbij van stroom of getij partij wordt getrokken.
V a n Soensang (vóór P a l e m b a n g ) uit wordt eene uitgebreide getijvisscherij gedreven, terwijl Bagansiapiapi een zeer belangrijk c e n t r u m van stroomvisscherij vormt.
J a v a , Madoera en Bali m e t h u n n e vischetende bevolking van veertig millioen zielen verbruiken enorme hoeveelheden gedroogde gezouten visch, trasi en pin-dang. Vrijwel alle uitvoer is dan ook op J a v a gericht. Bangasiapiapi verscheept de helft van zijne productie van 50 millioen K . G . naar J a v a ; uit Indo-China en Siam (goeddeels via Singapore) komt het dubbele van den export uit Bagan-siapiapi n a a r J a v a in de groote J a v a - i m p o r t h a v e n s binnen. V a n enkele desa's aan de Zuid- en Zuidoostkust van Borneo uit gaat grondstof voor trasi naar E e m b a n g . Van Zuid-Celebes inclusief de Lima- en Kangean-groepen worden groote hoeveelheden, vooral van vliegende visch en b a m b a n g a n , door de in-heemsche p r a u w v a a r t n a a r J a v a ' s Oosthoek vervoerd. Zelfs van de Molukken (Kau-baai) wordt, per K . P . M . , n a a r Bali verscheept.
I n het Oosten vormt alleen de residentie Manado een afzetreservoir van eenige beteekenis, waarheen van Makassar en Ternate wordt uitgevoerd. I n het W e s t e n vormt allereerst Malakka een gebied, dat buiten een groot eigen bedrijf invoer van belang o. a. uit Bagansiapiapi heeft. S u m a t r a ' s Oostkust benoorden Tandjoengbalai importeert uit Bagansiapiapi en heeft daarnaast aanvoeren van eigen kust.
V I S S C H B R I J EN V I S C H T E E L T 151
J a v a vormt aldus een hoofdafzetgebied. B i n n e n bepaalde grenzen z i p afzet-moeilükheden van beteekenis hier niet te verwachten Stimuleering van den afzet zal dan ook hier geen middel k u n n e n zijn om het bedrijf langs de J a v a -kust belangrijk uit t e breiden. E v e n m i n vormt voor B a g a n s i a p i a p i t e g e n w o o r d i g de afzet een k e u t e l p r o b l e e m , al leiden de lage prijzen t h a n s ook tot eemge vang-restrictie. Daarentegen valt t e n aanzien van het Oosten m e t n a m e van de Molukken en zij het in mindere m a t e tengevolge van de eigen P ^ u w v a a r t -van de W e s t k u s t -van Zuid-Celebes t e verwachten, dat de ontwikkeling -van het bedrijf tegelijkertijd zorg voor uitbreiding van afzetmogelijkheid zal noodig maken.
" I s voor J a v a Madoera en Bali de omvang der vraag zeer groot, bevredigd kan deze slechts worden tegen voldoend lage prijzen, daar het hier vooral een hoofdvoedsel voor de laagste bevolkingsklassen geldt. De invoer uit Bagansiapiap en Siam bestaat grootendeels uit gedroogde gezouten visch die m detaüL veelal voor weinig meer in het binnenland wordt verkocht dan dezelfde vischsoorten bij verkoop versch ter vischmarkt aan J a v a ' s Noordkust opleveren. Alleen bij de groote aanvoeren in het hoofdseizoen van het majang-bedrrjf m het eind van het jaar m a a k t de geconserveerde visch tegenover de groote aanvoeren van versehe visch lage prijzen, die zelfs niet zonder invloed op de invoeren schijnen t e ziin N a a s t de versehe en gepindangde visch uit het J a v a a n s e h e bedrijl at-komstig, vormt de goedkoopere geïmporteerde visch in blik een iets hooger geprijsd artikel, dat ook door de bevolking wordt gegeten en vrijwel overal te verkrijgen is. ,,..-, ,
H e t visscherijbedrijf op J a v a en Madoera zelf heeft vermoedelijk een grooter a a n S e l S de U n v o t i n g dan gewoonlijk wordt a a n g e n o m ^ D e zoo h e l a n é ; rijke majang-vissoherij levert naar schatting ongeveer § der totaal-vangsten, zoo
" V a a f l c h a t t l n g t n Z - t u s s c h e n de 2200 en 2500 stuks majangprauwen op J a v a ' s kusten thuishooren. West-Madoera heeft geen majangprauwen, doch ahs-a l i l p r ahs-a u w e n vahs-an 7 M. m e t 7 koppen bemahs-and. Met deze vahs-aahs-artuigen wordt even-eens C t m a j a n g - b e d r i j f uitgeoefend. Nergens liggen desa's van die grootte en bedrijvigheid zooS dicht opeen als in West-Madoera. H e t aantal alis-ahs-prauwen b e d r a l g t 4- 1700 stuks. I n deze tellingen is de Kangean-archipel m e t mede-gerekend. Voorts heeft m e n nog een ontelbaar aantal kleine en groote vlerk-prauwen en gewone prauwtjes. . .
H e t spreekt vanzelf, dat een dergelijke prauwvloot voortdurend vernieuwing behoeft. Bovendien worden de majang-prauwen m e t volgens spantenbouw ge-bouwd en hebben zij daardoor een levensduur van gemiddeld slechts b—7 jaar.
Bouwcentra zijn vooral Sarang-Boeloe, Kendal, P e m a l a n g en Astana bi] Cheri-bon I n Sarang ondervindt de prauwbouw moeilijkheden, aangezien aldaar voor den bouw zéér breed h o u t moet worden gebruikt, zulks m verband m e t de vrq zware branding op die kust. I n Kendal en de overige plaatsen gebruikt men S e r T o u t en ke'nt m e n bovengenoemde moeilijkheid m e t . Op d e werf van he visscherijstation worden t h a n s proeven genomen m e t de c o n s t r u c t ^ ^ uit smaller hout en volgens spantenbouw gebouwde majang-prauwen, die een levens-duur van 1 5 - 2 0 jaar hebben en bovendien voor motorgebruik geschikt zijm Ook worden proeven m e t ombouw en versterking van gewone majang-prauwen ge-nomen, welke tot nu toe gunstig resultaat opleverden. K v in
I n die desa's, waar de bevolking geen of weinig sawahs bezit ató, b . v ^ i n P e m a l a n g en Sarang, heeft m e n een zeer intensief bedrrjt. IJaar, waar m e n sVwahs bezit wordt het bedrijf niet door alle prauwen onafgebroken uitgeoefend, d o l h w o r d t i n bepaalde m a a n d e n ook de sawah bewerkt, h e t g e e n h e t zeevisscheri]-bedriif benadeelt H e t aantal m a n n e n in de desa's is bovendien meestal m e t toere kend vooi de bezetting der aanwezige prauwen, zoodat aanvulling van eîder dus m e t seizoenkrachten, noodig is Waar^deze omstandigheden ^ s t e r k e m a t e voorkomen heeft m e n geen krachtig bedrijf en wordt vee la de reeds S o i r g e n o e m d e djaboer-visschfij. (dicht langs de ^ s t en zonder lokkers)
uit-geoefend H e t k o m t voor, zooals m E r e t a n , dat nog m e t de hellt van de benoo S e m e n l c h e n in de desa woont. Alleen de krachtigste bedrijven hebben h u n S e bemanning en varen geregeld; dit kost echter dikwijls veel voorschot. E e n
152 DE ECONOMISCHE TOESTAND.
gewone desa van ± 70 majangs heeft ongeveer 3000 inwoners. Van hen behoort ongeveer 1- visscher te zijn. D e s a ' s , die uitsluitend visschersbevolking hebben, zijn er echter m a a r weinige. E e k e n e n d e m e t eene gemiddelde bemanning van 12 m a n per majang-prauw en 7 m a n per alis-alis zijn door de majang-visscherii
± 40 000 m a n gebonden. J & i O m t r e n t den omvang van de door deze vloot aangevoerde hoeveelheid visch bestaan geen nauwkeurige gegevens. Schattingen, gebaseerd op zooveel mogelijk betrouwbare gegevens nopens de gemiddelde vangst per prauw, voeren tot de conclusie, dat m totaal per jaar door de eigen majang- en alis-alis-vloot een 45 millioen K G . versehe visch op J a v a worden aangevoerd, eene waarde van
+ zes millioen gulden vertegenwoordigend.
Andere becijferingen, uitgevoerd op de basis van gegevens o m t r e n t den omzet m verschillende deelen van J a v a , doen vermoeden, dat de opbrengst van de m h e e m s c h e zeevisscherij op J a v a en Madoera op meer dan 9 millioen gulden per jaar moet worden geschat.
H e t in de majang-visscherij belegd kapitaal — voor den opzet van een nieuw majang-bedrijf is gemiddeld minstens f 1000 vereischt — bedraagt + een millioen gulden.
E e n indruk van den totaal-aanvoer op J a v a en Madoera van gezouten ge-droogde versehe zeevisch en trasi uit Indo-China, Siam, Bagansiapiapi' de Buitengewesten en door de visschers van J a v a en Madoera zelf geeft de volgende s t a a t (in afgeronde cijfers).
D u r e import (zoetwatervisch) .... 6 millioen E . G . , tegen Goedkoope import 40
Sardines 4 Trasi-import 2 Bagansiapiapi totaal 25
Majang, alis-alis kustvisscherij . . . ( ) 2 5
J a p a n s c h e rifvisscherij 5 I m p o r t Celebes, enz 10
2,5 millioen gulden 9
1,5 0,5 4 6 3 0,5 2
162 millioen K . G . , tegen 29 millioen gulden
U^ bovenstaande cijfers blijkt, dat h e t m h e e m s c h e bedrijf een totaal-aanvoer van 70 millioen E . G . ter waarde van 9 millioen gulden meer dan 2 / 5 der geheele consumptie verzorgt; opgemerkt moet hierbij worden, dat het product van de eigen kustvisscherij in het algemeen beter is dan de geïmporteerde visch. Bij de gegeven cijfers moet m e n uiteraard nog de productie aan zoetwatervisch optellen om een beeld t e krijgen van het totaal vischgebruik ; vermoedelijk bedraagt de consumptie aan visch per hoofd der bevolking belangrijk meer dan 5 E . G per jaar, ter waarde van ongeveer één gulden.
De versehe visch wordt in de desa's geconserveerd door pindangen (koken m e t zout m aarden p o t t e n ) , door drogen of door zouten, indien het product niet voldoende versch meer is. D a a r n a a s t vindt m e n in sommige desa's ook bereiding van kroepoek en t r a s i ; in enkele gevalllen is een geheele desa daarop gespecia-liseerd hetgeen uiteraard m e t de uitgeoefende visscherij weer n a u w s a m e n h a n g t .
De handel in pindang op J a v a heeft in den Oosthoek op sommige plaatsen het karakter van groothandel gekregen. Van het kleine bij Toeban gelegen station l e s a n t r e n der N . I . S . wordt per jaar ongeveer een millioen E . G . vervoerd hoofd-zakelijk m de richting Djember. Bij wagonladingen van anderhalve ton (de potten zijn volumineus verpakt) ter waarde van ± f 400 wordt hier ten deele per r e m b o u r s e m e n t verzonden. Volgens opgave gaan uit B a w e a n waar door visschers uit Palang, enz. en uit West-Madoera geregeld, m a a r vooral omstreeks
V I S S C H E R I J EN VISCHTBELT 153 April en m het najaar, gevischt wordt, een 80 0000 potten, ter waarde van meer dan f 100 000 gemiddeld per jaar per v r a c h t p r a u w naar die.staeken die vei m e n a d m e t de eisen „ u i t v o e r e n " naar het binnenland verhandeld worden. Deze p n d S g ' f m e e r d'an 2 m a a n d e n houdbaar hetgeen mede is toete « ^ « J J het feit, dat de visch in versoheren toestand ter m a r k t wordt gebracht J a n eiders daar bij B a w e a n de prauwen dicht bij de kust k u n n e n yisschen. Voor het overige hebben alle groote desa's min of meer h u n eigen afzetgebied en afzetweger. ^
Oost-Madoera voert in hoofdzaak via Marengan-Soemenep m e t de inheemschc, p r a u w e n v e L e n en in mindere m a t e via Tandjoeng, Tjerik bij *™*™>£™
Djember uit West-Madoera voert eenerzijds via K a m a l af en anderzijds via S-imnang P a n a r o e k a n en Probolinggo vormen de eindpunten ^
De Oosthoek in engeren zin consumeert groote hoeveelheden visch. Behalve aanvoer uit i S n g e a n en Celebes per vrachtprauw, uit de Molukken ook per K P M van de Oost- en Zuidkust van Madoera, uit Toeban en uit het eigen bedrijf " w o r d t er vermoedelijk ook een deel van de m Soerabaja geïmporteerde
Bagansiapiapi- en Siam-visch en trasi gesleten. T T ™ « , ™ , Bali heeft geen eigen visscherij van beteekems en voert eveneens uit Kangean
(Sapeken) Celebes en Bagansiapiapi in. Soerabaja is een belangrijke doorvoer-plaats van visch uit West-Madoera (kortdurende pindang, gedroogde visch enz.)
it Pasoeroean en Blimbing (versehe visch) en uit de omliggende v o e r g e b i e d e n , voorts w T d t aldaar ook importvisch doorgevoerd. Voor directen aanvoer van versehe zeevisch is Soerabaja zeer ongunstig gelegen v p r v r t P r ( 1 d a n e ] d e r B
I n Midden-Java wordt in het algemeen meer visch m^ % ™ l / n a a r So[o' Kendal en Weleri vervoeren veel versehe visch naar en via Semarang naar öoio
" l l e e n de streek tussehen Kendal en Pekalongan vervoer pindang door• àe bergen recht naar het Zuiden. Ook verder wordt wel gepmdangd, doch a le desa fa van Pekalongan af, die bijna alle eene veiling hebben vervoeren zeer veel visch vevsch (dikwijls m e t ijs) per trein en bus n a a r Cheribon van waar autotrans-porten de vTsch verder naar Bandoeng brengen. Ook uit Indramajoe en E r e t a n wordt OP d ^ w i j z e wel versehe visch naar Cheribon getrokken, echter m mindere m°ate o n X t h e l vervoer daar nog minder gemakkelijk is. Voor het = g aa van de desa's tussehen Pekalongan en Cheribon veel visch m meerdere oi mindere m a t e gepindangd, het binnenland in r i c h t i n g - B a j g ^ J schillende wegen De vlugge vervoersmogelijkheid heeft dus m Midden-Java den handel in veTsche visch ontwikkeld t e n koste van den pindanghandel. B a t a v i a S - D u i t e n de ter veiling gebrachte versehe visch - ook groote hoeveelheden oedroo.de en gepindangde l i s c h van de Duizend-eilanden en vermoedelijk ook van elders. Van den millioeneninvoer van Bagansiapiapi- en Siam-visch ontvangt B a t a v i a van de vier importhavens het leeuwendeel.
E e n vrijwel op zichzelf staand bedrijf vindt m e n te Bagansiapiapi. I n een zeer klein gebied wordt hier eene hoeveelheid visch gevangen welke m gewicht g ooterêis dan de aanvoer t e I J m u i d e n . Deze vangst geschiedt m ^ z a a ^ door
^,afA of balfvaste vischtuigen diermals voor visch en boeboes voor de trasi-g i t a l e n . H e ^ b Ä i j f "evenals ' d J in heel S t r a a t Malakka, . ^ t r o o m v i s s c h ^ : de stroom voert de visch in deze groote rotanzeven en rn de f uikem J e B a ^ i n i a n i aan den overwal (Poeloe K e t a m en verder zuidelijk in S t r a a t MalaJma.
i P 1va o Portreene belangrijke1 drijfnetvisschekj, welke . ^ ^ ^ 1 1 1 ^ 1 van geoefend, dat het gebruik van motorcarriers m e t ijs k « J « ^ Ä Ä 3 slagen zou hebben. Bagansiapiapi gebruikt eene e n o r a e h o e v ^ « J ^ M ^ ^ boen K G ) voor het conserveeren van de visch, waardoor het q u a n t u m versoti gevangen visch wordt teruggebracht tot | à A aan conserveproduct, zijnde I ) mdlioen K G Hier is uiteraard goedkoop zout vereischte. Geheel op conser-veering m e t zout aangewezen is Bagansiapiapi echter niet. I n stijgende m a t e v rtoopen de b u i t e n s t ! djermals versehe visch naar ^ ' ^ • ^ S S Z heeft verscheidene malen een dood p u n t gekend O m s t r e e k s l ^ Ja s d e l^àm vrii kritiek daar de vangsten afnamen en de kosten door verhooging van den zoutprii en t n d e r e factoren stegen. Sindsdien zijn de vischtuigen meer naar b u h e n g e b r a c h t en veel grooter "geworden, zoodat t h a n s de grootste vrijwel m volle zee staan. Ook is enkele jaren later de zoutverstrekkmg bevredigend
ge-154 DE ECONOMISCHE TOESTAND.
regeld. Tot n u toe zijn de vangsten niet onbevredigend en vormen eerder de prijzen een rem. I n hoever het bedrijf zich nog verder zal k u n n e n uitbreiden, is in menig opzicht een open vraag.
, E e n e J a p a n s c h e rifvisscherij van beteekenis, uit Okinawa overgebracht, heeft zich de laatste jaren in Indië ontwikkeld m e t B a t a v i a als basis. Dit bedrijf is uitsluitend gebonden aan de riffen en dus aan de eilandengebieden en niet te diepe onderzeesche rifcomplexen, waar uitsluitend rifvisch wordt gevangen. I n tegenstelling tot het majang-bedrijf is deze rifvisscherij dus geen eigenlijke zee-visscherij. De vangst geschiedt zonder mechanische hulpmiddelen, het vervoer echter m e t motorbooten. De op de rifcomplexen bij Billiton, West-Borneo, B a w e a n , Kangean, enz. visschende ploegen worden alle van B a t a v i a uit door deze transportvaartuigen bediend. I n enkele dezer rifgebieden, zooals die tusschen B a n g k a en Billiton, is eene bevolkingsrifvisscherij van beteekenis.
De groote hoeveelheden in ijs verpakte rifvisch, ± o millioen K.G., te B a t a v i a ter m a r k t gebracht, werden tot eind 1930 zonder veel moeite door de m a r k t geabsorbeerd. H e t aantal motorcarriers bedroeg toen meer dan een dozijn. Nadien is door de t o e n a m e der aanvoeren de prijs gedaald.
I n het Oosten van den archipel treft m e n voorts eene J a p a n s c h e hengel-vrsscherij op bonito aan, die vermoedelijk nog in de kinderschoenen s t a a t en geheel op dezelfde wijze — alleen m e t motorvaartuigen — wordt gedreven als de inheemsche. Vooral in 1929 heeft op de kust van Krawang de visscherij m e t wijdmazige drijfnetten vlak bij modderige hoeken, goede vangsten gegeven, doch later heeft dit bedrijf geen resultaten meer opgeleverd.
Zout v o r m t tot n u toe het hoofdconserveeringsmiddel voor visch in Indië.
Nog slechs in geringe m a t e en dan nog in hoofdzaak na de landing wordt ijs gebruikt. Booken van visch wordt alleen in het Oosten en vooral in de Molukken op relatief groote schaal gedaan. Drogen heeft ook op J a v a , hoewél niet op groote schaal, plaats, waarbij voor de grootere vischsoorten zout gebruikt wordt. Uit-sluitend zouten (peda) gebeurt op J a v a alleen bij bedorven vangst of zeer over-vloedigen aanvoer. Voor de pindangbereiding wordt op J a v a voor de langdurende pindang m e t meer dan f van het vischgewicht aan zout gebruikt. Dikwijls echter p m d a n g t m e n de visch slechts zóó, dat ze m a a r enkele dagen tot een week goed blijft. Men heeft dan veel minder zout noodig. Ten deele wordt het voor de conserveering benoodigde zout, in totaal op J a v a en Madoera + een millioen K . G . , in een dozijn vischinzoutingsloodsen tegen lagen prijs, n.1. Z% cent per K . G . beschikbaar gesteld. Practisch gesproken liggen deze loodsen alle in Oost-Java en Madoera, hetgeen teekenend is voor de vervoers- en afzetverhoudingen en voor de wijze van conserveering. Naast het goedkoope regie-zout wordt nog zeer veel ander zout gebruikt: er zijn groote desa's waar veel gepindangd wordt en waar toch dit goedkoope zout niet verkrijgbaar is en ook geen levenskwestie vormt. I n het W e s t e n van den archipel is m e n sterk afhankelijk van zoutinvoer.
I n het Oosten is dit anders in verband m e t de aanwezigheid van groote zout-landen op Celebes. De Molukken worden van daar uit voorzien. Dit goedkoope zout is van zeer groot belang voor de visscherij rond Celebes.
E e n der middelen, waardoor de productiviteit van het inheemsen visscherij-bedrijf het meest kan worden bevorderd, is verbetering van de techniek en de m e t h o d e van het visschen. Aangezien het inheemsche bedrijf deze verbetering niet zonder voorlichting zal k u n n e n bereiken, heeft de Begeering een zee-visschenjstation opgericht, ressorteerend onder de afdeeling L a n d b o u w van het D e p a r t e m e n t van Landbouw, Nijverheid en H a n d e l , hetwelk zich in de eerste plaats t e n doel stelt die voorlichting, gegrond op practische vischproeven en eigen ondervinding, te verschaffen. Met dit werk is eerst in 1928 — de in 1906 voor het eerst ingezette bemoeienis m e t de zeevisscherij k w a m zoo ver nog niet en werd in 1922 gelikwideerd — begonnen. De behoorlijke uitrusting van het zeevisscherijstation en de systematische opzet der proeven en proefbedrijven dateeren van medio 1930.
De majang-visscherij, die verreweg het voornaamste deel der inheemsche visscherij vormt, k o m t het eerst in aanmerking voor bedrijfsverbetering; dit be-drijf leent zich daartoe ook technisch goed. Zoowel het gebruik van kleine
ruw-V I S S C H E K I J EN ruw-VISCHTEELT
155
», welke typen het bert ~ f M lu n , * g j Ltorprauwen te maken, welke Ä T i - Ä h E da" " « ' dubbele de, gewone prauwen, moet S e n » ,1e tot nu toe verkregen resultaten bereikbaar worden geeckt
!