PREVENTIE EN ZORG

Het deelprogramma Preventie en Zorg beslaat verschillende beleidsterreinen. We willen preventief werken, oftewel problemen rondom gezondheid en welzijn zoveel mogelijk voorkomen. En dat is nodig, met de vergrijzing en veranderingen in de arbeidsmarkt waardoor mogelijke zorgtekorten ontstaan. Want gezond ouder worden wil iedereen, en daarbij zijn vele sectoren en deelnemers betrokken. Voor de gemeente Groningen is dat een belangrijk thema, en we hebben ons daarom dan ook aangesloten bij het netwerk Healthy Ageing Noord

Nederland dat door het UMCG is gestart. Het is een netwerk met vele deelnemers waarvan de gemeente Groningen er dus één is, en dat gericht is op langdurig onderzoek en ontwikkeling van kennis en innovatie rondom dit onderwerp. Leefstijl is een van de kernonderwerpen. Het geeft ons onder andere de kans om het effect te laten onderzoeken van de inzet die wij doen op het gebied van beïnvloeden van leefstijl in ons Gezondheidsbeleid. Bij onze

preventieaanpak richten wij ons op alle stadjers, maar leggen wij de nadruk op risicogroepen. Juist bij mensen met een lage sociaaleconomische status is er sprake van stapeling van problemen. We willen ook problemen binnen de kwetsbare groepen in de stad en in de regio voorkomen en oplossen. Hiermee bedoelen we onder meer dak- en thuislozen, verslaafden en multi-probleemgezinnen. We willen voorkomen dat deze mensen aan de zijlijn staan. Met vroegsignalering en herstelprogramma’s willen we deze groepen in staat stellen de regie over hun eigen leven te voeren. Een ander beleidsveld betreft de terugdringing van relationeel geweld waarvoor onder andere de instrumenten Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld en de wet Tijdelijk Huisverbod worden ingezet.

Beleidsvelden

Maatschappelijke opvang, verslavingszorg en OGGz Vrouwenopvang/Geweld in afhankelijkheidsrelaties Infectieziektebestrijding

Gezond gedrag

Openbare gezondheidszorg

GELD

Het lastentotaal van het deelprogramma Preventie en Zorg bedraagt 34,7 miljoen euro. Deze lasten worden gedekt uit: Rijksbijdragen, onttrekkingen reserves, overige inkomsten en een bijdrage uit de algemene middelen.

Beleidsveld

Maatschappelijke opvang, verslavingszorg en OGGz

In de nota Regionaal Kompas “Actief Onder Dak” hebben we ons beleid, als onderdeel van de Wmo, vastgelegd ten aanzien van maatschappelijke opvang, de problematiek van dak- en thuisloosheid in de breedste zin, verslavingszorg en Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz). In het

programma maken we een onderverdeling in preventie (en vroeg-signalering), curatie (en

schadebeperking) en nazorg. De gemeente Groningen is voor dit programma centrumgemeente voor de gehele provincie. Dit houdt in dat Groningen middelen ontvangt voor de problematiek in de gehele provincie en deze middelen in overleg met de 22 regiogemeenten zo efficiënt en doelmatig mogelijk ten behoeve van de totale doelgroep inzet. De OGGz, de zogenaamde bemoeizorg, maakt onderdeel uit van deze aanpak. In dit beleidsveld hebben we onze ambities en activiteiten op het gebied van maatschappelijke opvang, verslavingszorg en OGGz gebundeld.

Bij onze aanpak maatschappelijke opvang, verslavingszorg en OGGz richten wij ons op dak- en thuislozen, verslaafden, zorgmijders en multi-probleemgezinnen. Juist bij mensen met een lage sociaaleconomische status is er sprake van een stapeling van problemen.

Doelen Wat wilden we bereiken?

We willen voorkomen dat kwetsbare mensen aan de zijlijn staan. Wij willen dat zij zo gelijkwaardig mogelijk kunnen participeren in de samenleving. Met vroeg-signalering en herstelprogramma’s willen we deze groepen in staat stellen de regie over hun eigen leven te voeren. Het gaat hier om mensen met ernstige beperkingen in hun zelfredzaamheid en in hun sociaal netwerk. We willen voorkomen dat deze mensen aan de zijlijn staan en verder afglijden. De mensen die toch dakloos raken proberen we zo snel mogelijk weer terug te brengen in de maatschappij. Ook willen we ter

bescherming van de bevolking overlast en criminaliteit voorkomen en bestrijden. We zetten ons zoveel mogelijk in om terugval te voorkomen.

MEETBAAR RESULTAAT 2013 indicator ^Behaald 2012 Beoogd 2013 Behaald 2013 Middellang termijndoel (2016) Aantal personen per jaar in de

maatschappelijke opvang

824 800 808 800

Aantal personen in OGGz (geregistreerd in NOIS)

3946 3600 3561 3000

Activiteiten Wat hebben we hiervoor gedaan?

Maatschappelijke opvang

Dit jaar is het type voorzieningen in de maatschappelijke opvang gelijk gebleven aan het voorgaande jaar. We hebben geen nieuwe voorzieningen opgezet en ook is er geen voorziening afgebouwd. Wel hebben we extra aandacht aan crisisopvang besteed.

In 2013 is gewerkt met de vastgestelde nieuwe richtlijn “leidraad realiseren voorzieningen voor kwetsbare groepen”. Hierin wordt de werkwijze bij groepshuisvesting van kwetsbare groepen in de stad beschreven met als doel om voor kwetsbare groepen in de stad een geschikte locatie te vinden en draagvlak bij omwonenden te creëren. We hebben de aanpak ex-gedetineerden in 2013 niet verder kunnen ontwikkelen door onduidelijkheden vanuit het Rijk over veranderingen in het gevangeniswezen. Eind 2013 hebben we toch nog enkele stappen kunnen zetten voor wat betreft de arbeidsparticipatie.

De Pilot ketenaanpak van het Kopland en de samenwerkingspartners is gericht op hulp en

steunverlening op alle relevante leefgebieden is stopgezet. Deze aanpak is geïmplementeerd in de reguliere hulpverlening Er zijn opnieuw enkele personen van de complexe doelgroep in Beilen ‘duurzaam verblijf’ opgenomen. Het werk van de toetsingscommissie zorgt voor een goede toeleiding naar Beilen, maar zoekt eveneens naar alternatieve oplossingen. Bij uitstroom is de zelfredzaamheid nog steeds ernstig beperkt. Momenteel bevinden zich 6 personen uit Groningen in Beilen.

In 2013 zijn we doorgegaan met het kleiner maken van het OGGz-vangnet door de uitvoerende organisaties meer verantwoordelijk te laten zijn voor hun cliënten (stoppen met te snel terugverwijzen naar de OGGz) en de stabiliserende werking van de eigen sociale omgeving weer meer te benutten. Het accent heeft gelegen op het meer inzetten van Eigen Kracht methodieken en nadrukkelijker in te zetten participatie/dagstructuur/(vrijwilligers)werk. In 2013 is zichtbaar geworden dat door crisis er ook gezinnen gebruik moeten maken van de maatschappelijke opvang. De huidige voorzieningen in de maatschappelijke opvang zijn daarvoor niet toegerust.

Verbeteren zicht op en zorg voor OGGz-cliënten (Preventie en nazorg)

Met behulp van het registratiesysteem NOIS hebben we voor het eerst een goed overzicht kunnen krijgen van aantallen cliënten en de leefgebieden waarop de problemen zich concentreren. Daardoor kunnen we per individu een aanpak op maat maken en tegelijkertijd inzicht krijgen in aantallen en soorten problematiek. In Groningen ging het in de OGGz om ongeveer 800 cliënten waarbij financiën, huisvesting en psychische problematiek het meest voorkomen. We zijn ons in de verslavingszorg steeds meer gaan richten op jongeren met risicogedrag. Via een outreachende aanpak zijn al tientallen jongeren naar hulpverlening doorverwezen, terwijl enkele jaren terug nog vrijwel niemand van deze groepen werd bereikt. In 2013 is er een mogelijke toename van zwerfjongeren geconstateerd. In 2014 gaan we ons nader verdiepen in die toename.

Aansturing preventie en nazorg

Preventie en nazorg worden aangestuurd in de acht OOGO (op overeenstemming gericht overleg) regio’s: 1. Groningen, Haren en Ten Boer, 2. Westerkwartier, 3. Winsum, Bedum, de Marne en Eemsmond, 4 Loppersum, Delfzijl en Appingedam, 5 Hoogezand en Slochteren, 6. Veendam, Pekela’s en Menterwolde, 7. Oldambt en Bellingwedde en 8. Vlagtwedde en Stadskanaal.

In gezamenlijkheid met de OOGO regio’s is een nieuw programma Regionaal Kompas “actief onder dak” 2014-2017 opgesteld. Dit programma verbindt Maatschappelijke Opvang met de WMO en de drie decentralisaties ( lokaal en integraal werken).

Verandering samenwerking rond nazorg ex-gedetineerden

De gemeente Groningen is centrumgemeente voor de nazorg aan ex-gedetineerden. Er is afgesproken met 20 van de 22 regiogemeenten dat Groningen de coördinatie voor de aanpak van ex-gedetineerden uitvoert. Hoogezand en Stadskanaal doen dit zelf. Door veranderingen in het gevangeniswezen werken we nu samen met het PI Veenhuizen in plaats van Ter Apel. De

samenwerking tussen het coördinatiepunt ex-gedetineerden, de OGGz en de IVB-ambtenaren loopt zeer goed.

Pilot Multi-probleemgezinnen

De pilot Multiprobleem gezinnen Krachtwijken is voortgezet onder de projectnaam ‘De Ploeg’. De pilot is na het ontwerp in 2007 op 31 december 2013 afgesloten. Er wordt nog besloten of en hoe deze pilot omgezet kan worden in een werkwijze die aansluit bij de (door) ontwikkeling van de sociale teams.

Conclusie Wat hebben we bereikt?

Om te voorkomen dat kwetsbare mensen aan de zijlijn staan is in 2013 samen met de

regiogemeenten een notitie Regionaal Kompas “Actief onder Dak 2014-2017” vastgesteld om ook in de toekomst een helder kader voor ons handelen te hebben. Ook dit jaar hebben we weer ruim 800 dak en thuislozen een veilig onderdak kunnen verschaffen. In het kader van het winterprotocol zijn wederom afspraken gemaakt met Enexis over hulpverlening bij dreigende afsluiting van gas en licht. De aanpak huiselijk geweld binnen de OGGz is vorm gegeven. Daardoor is het aantal OGGz-cliënten gestegen. Tot slot voert de stad Groningen nog steeds voor 20 van de 22 regiogemeenten de coördinatie nazorg ex-gedetineerden uit.

In 2013 speelt er veel in de maatschappelijke opvang:

Het is nog onduidelijk of er de komende jaren een rijksbezuiniging plaats gaat vinden ten aanzien van de maatschappelijke opvang.

De gemeente Groningen heeft besloten om alle eigen middelen uit de maatschappelijke opvang terug te trekken.

Er heeft een fusie plaatsgevonden tussen Stichting Huis en het Toevluchtsoord (Stichting het Kopland), waarbij gebleken is dat de financiële situatie voor de nabije toekomst kwetsbaar is.

Beleidsveld

Vrouwenopvang/Geweld in afhankelijkheidsrelaties

Dit beleidsveld gaat over het terugdringen van geweld in afhankelijkheidsrelaties. Het Steunpunt Huiselijk Geweld, de wet Tijdelijk Huisverbod en de vrouwenopvang spelen hierbij een belangrijke rol.

Doelen Wat wilden we bereiken?

Wij hebben de ambitie om het geweld in afhankelijkheidsrelaties terug te dringen. Wij worden daarin gesteund door het ministerie van VWS met de ‘brede aanpak van geweld in huiselijke kring’, waarvoor we vanaf 2013 structureel extra middelen ter beschikking krijgen van circa 450.000 euro. Wij willen met alle betrokken partijen in Groningen en in de regio de aanpak verder optimaliseren om er voor te zorgen dat we de volgende doelen realiseren:

Blijvend stoppen van geweld in afhankelijkheidsrelaties

Het direct bieden van veiligheid voor slachtoffers van huiselijk geweld

Daarnaast willen we de kwaliteit van de vrouwenopvang verbeteren, waarbij vooral wordt gekeken naar manieren om wonen en zorg/behandeling te scheiden en vrouwen met hun kinderen meer privacy te bieden.

Activiteiten Wat hebben we hiervoor gedaan?

Regiovisie huiselijk geweld en kindermishandeling

In 2013 zijn we in opdracht van het ministerie gestart met het ontwikkelen van een regiovisie. Dit doen we samen met de Groninger gemeenten, uitvoerende organisaties en andere betrokken partijen, met ondersteuning van de VNG. Deze regiovisie zal ingaan op 1 januari 2015.

Ontwikkeling nieuwe vrouwenopvang

De vrouwenopvang biedt 25 plaatsen voor crisisopvang. Daarnaast zijn 68 plaatsen beschikbaar voor vrouwen die binnen een jaar begeleid worden naar zelfstandig wonen. In 2013 zijn plannen

ontwikkeld om de vrouwenopvang op een andere plek te huisvesten, waarbij tegelijkertijd ook een scheiding tussen wonen en zorg wordt doorgevoerd.