Gezinnen Ouderen Sociale huurders Starters
GELD
Het lastentotaal van het deelprogramma doelgroepen bedraagt 202 duizend euro. Deze lasten worden gedekt uit lokale heffingen, overige inkomsten, een onttrekking uit de reserve en een bijdrage uit de algemene middelen.
Beleidsveld
Jongeren
Groningen is de jongste stad van Nederland. De belangrijkste reden hiervoor zijn de circa 50.000 studenten die aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en de Hanzehogeschool studeren. Daarvan wonen er, inclusief studenten uit het buitenland, circa 35.000 in de stad. Jongeren zijn van groot belang voor de economie van de stad en daarnaast komt de groei van het inwonertal van de stad Groningen vrijwel in zijn geheel door de instroom van jongeren. We vinden het daarom van belang dat jongeren ook goed en snel huisvesting kunnen vinden in onze stad. We zetten daarop in door in een aantal gebieden kwalitatief hoogwaardige nieuwbouw te realiseren (manifestatie BouwJong!). Met de corporaties en andere partijen werken we aan de realisatie van deze plannen, ondanks de huidige economische omstandigheden en de onzekerheden over de beschikbare investeringsruimte voor corporaties.Daarnaast bieden we ruimte voor kamerverhuur in de particuliere woningvoorraad. Om verhuur van onzelfstandige kamers in de particuliere voorraad mogelijk te maken heeft een huiseigenaar een onttrekkingsvergunning nodig. We hanteren een grens van maximaal 15% onttrekkingsvergunningen per straat. Met uw raad is daarnaast afgesproken dat we handhavend optreden tegen illegale kamerverhuur.
Doelen Wat wilden we bereiken?
Elke jongere kan binnen drie maanden een goede woonruimte vinden in onze stad. MEETBAAR RESULTAAT 2013 indicator Behaald 2012 Beoogd 2013 Behaald 2013 aantal gerealiseerde eenheden
jongerenhuisvesting
214 1.130 550
Activiteiten Wat hebben we hiervoor gedaan?
Toevoegen van kwalitatief hoogwaardige jongerenhuisvesting
Met ‘Campus Groningen’(voorheen BouwJong!) zetten we in op grootschalige jongerenhuisvesting in voornamelijk vier zones: Eendrachtskade, de Reitdiepzone, het Bodenterrein/UMCG en het gebied rond winkelcentrum Paddepoel. De nieuwbouw van eenheden van jongerenhuisvesting staat onder druk. De crisis en de Rijksbezuinigingen zijn hier grotendeels de oorzaak van. De verhuurdersheffing beperkt namelijk de investeringsruimte van verhuurders. Veel grote projecten voor jongerenhuisvesting van de corporaties zijn dan ook in 2013 ‘on hold’ gezet. In 2013 zijn daarom ook minder eenheden opgeleverd dan waarin de planning rekening mee was gehouden. Van de 1.130 geplande eenheden zijn er circa 550 eenheden gerealiseerd. Voorbeelden van complexen die in 2013 zijn opgeleverd zijn onder andere ‘de Planck’ (135 eenheden aan de Zonnelaan) en de verbouw van het voormalig belastingkantoor aan de Hofstede de Grootkade (136 eenheden). Daarnaast zijn particuliere initiatiefnemers verantwoordelijk voor een groot aandeel van de opgeleverde wooneenheden.
Verspreiding particuliere kamerverhuurpanden over de stad
Met ons beleid voor particuliere kamerverhuur mag maximaal 15% van de zelfstandige
woningvoorraad worden omgezet in kamerverhuur. Het doel hiervan is onder andere spreiding van jongerenhuisvesting over de stad. Voor de binnenstad geldt geen normering en in Selwerd is geen nieuwe kamerverhuur mogelijk in afwachting van de wijkvernieuwing. Het aantal particuliere kamerverhuurpanden is in 2013 wederom toegenomen. We zien elk jaar circa 100 tot 150 nieuwe vergunningen. Verder zien we dat door ons beleid de spreiding over de stad verder is toegenomen. We zagen nu ook een behoorlijke groei in de naoorlogse buitenwijken zoals Vinkhuizen-Noord. In totaal zijn er nu circa 4.000 onttrekkingsvergunningen voor kamerverhuur afgegeven.
De aanpak van de illegale kamerverhuur
Sinds 2011 zijn wij bezig met de aanpak van illegale kamerverhuur. Eind 2013 is dit project grotendeels afgerond. Bijna alle 1.800 mogelijk illegale panden zijn bezocht. Uiteindelijk bleek maar een klein deel van de gecontroleerde panden echt illegaal te zijn. Veel panden blijken na controle geen vergunning nodig te hebben, omdat ze niet vallen onder de regels voor
kamerverhuur. Voor veel andere panden is na controle alsnog een onttrekkingsvergunning verleend. Voor de overige panden is legalisatie met een onttrekkingsvergunning niet mogelijk omdat de 15% norm in de betreffende straat al is bereikt. Het ging om circa 90 panden. In de meeste gevallen worden deze panden gelegaliseerd door het aantal bewoners terug te brengen naar twee bewoners. Er is dan namelijk geen onttrekkingsvergunning meer nodig. Nu het project is afgerond gaan we in 2014 over naar de beheerfase. We blijven daarmee periodiek controleren op illegale kamerverhuur.
Campagne Leven in Stad
Jaarlijks is er 200 duizend euro beschikbaar voor flankerend beleid, 1/3 voor de campagne Leven in de Stad en 2/3 voor het plaatsen van fietsklemmen. Het structurele budget voor het plaatsen van fietsklemmen is naar aanleiding van de motie “Leven in de stad, gelden slimmer besteden” aangepast. We hebben het budget voor het plaatsen van fietsklemmen verhoogd van 130 duizend euro naar 150 duizend euro structureel. Daarnaast is besloten om minder geld uit te geven aan grootschalige campagnes en meer geld in te zetten voor microcampagnes in de buurten en wijken die gericht zijn op Stadjers en studenten. Doel is om kleine straat-, buurt- of wijkactiviteiten te ondersteunen waar studenten en Stadjers elkaar daadwerkelijk ontmoeten.
In 2013 zijn er diverse microcampagnes ondersteund, zoals de Bazes, een buurtfeest van Van Brakelplein, de Marowijnenstraat en een Running Diner in de Oosterpoortwijk. We vragen aan de initiatiefnemers om hierover te communiceren, zodat er publiekelijk aandacht aan wordt besteed. Daarom hebben we in 2013 gewerkt met een actieve website, blogs en Twitter, en zijn sommige gerealiseerde microcampagnes onder de aandacht gebracht via posters in Abri’s.
Ook is tijdens de KEI-week aandacht gevestigd op dit onderwerp, omdat dit hét evenement is om dit thema bij circa 4500 nieuwe studenten in Groningen onder de aandacht te brengen.
Als onderdeel van het flankerend beleid plaatsen we ook fietsklemmen. In 2013 hebben we 726 fietsklemmen geplaatst. Dit is minder dan was beoogd. Dit wordt vooral veroorzaakt door toenemende fysieke belemmeringen: het trottoir is te smal, de parkeerdruk is te hoog om
autoparkeerplaatsen op te heffen en groenstroken willen we niet opofferen. Daarnaast komen nog wekelijks nieuwe aanvragen binnen. We hebben desondanks een inhaalslag kunnen maken op de wachtlijst.
Conclusie Wat hebben we bereikt?
Door de crisis en de Rijksbezuinigingen staat de realisatie van projecten voor jongerenhuisvesting nog steeds onder druk. Vooral de corporaties hebben veel projecten ‘on hold’ gezet. Vanaf de start van Campus Groningen (voorheen BouwJong!) hebben we eind 2013 desondanks circa 1.500
eenheden opgeleverd. Hoewel dit minder is dan gepland leidt dit niet tot kamernood in onze stad. In 2013 kregen we voor het eerst signalen dat in de particuliere kamerverhuurmarkt leegstand is ontstaan in de kleinere kwalitatief mindere kamers. Daaruit blijkt dat de nieuwbouw effect heeft gehad. We weten echter niet of we ons doel behalen waarin we stellen dat elke jongere binnen drie maanden goede woonruimte kan vinden. Dit komt omdat het meten ervan lastig is. Vooral jongeren die niet via corporaties, maar via particulieren woonruimte vinden, meten we niet. In 2014 willen we, door het ontwikkelen van een beter toetsingsinstrument, een beter beeld krijgen van vraag en aanbod op de particuliere kamerverhuurmarkt.
Om de woningmarkt in Groningen op gang te houden en de jongerenhuisvesting te versnellen hebben we in 2013 het Bouwoffensief gerealiseerd inclusief een versnellingsagenda voor Campus Groningen. Zo hebben we bijvoorbeeld voor jongerenhuisvesting de parkeernorm verlaagd van 0,3 parkeerplaatsen per eenheid naar 0,1 parkeerplaatsen per eenheid. Verder bieden wij in
uitzonderlijke situaties projectfinanciering aan vanuit de gemeente om projecten gerealiseerd te krijgen. In gesprek met corporaties proberen we te komen tot afspraken waarmee projecten toch in gang kunnen worden gezet.
Beleidsveld
Gezinnen
Het bieden van voldoende huisvestingsmogelijkheden voor gezinnen is één van onze belangrijkste doelstellingen in het woonbeleid. Zeker in een stad met veel alleenstaanden, zoals Groningen, is het van belang om voldoende gezinnen in de stad te blijven huisvesten. We willen blijven zorgen voor voldoende aantrekkelijke gezinswoningen en in de behoefte aan meer (grote) grondgebonden woningen voorzien.
Doelen Wat wilden we bereiken?
We willen gezinnen binden aan de stad. Conform ons Meerjarenprogramma Wonen streven we ernaar dat het percentage gezinnen dat naar de regio Groningen – Assen verhuist afneemt ten opzichte van 2007.
Activiteiten Wat hebben we hiervoor gedaan?
Realiseren van nieuwe woningen in bestaand stedelijk gebied en op uitleglocaties
Zie hiervoor deelprogramma 2 Nieuwbouw
Conclusie Wat hebben we bereikt?
We zien dat het aantal gezinnen in onze stad elk jaar zeer licht toeneemt. Op 1 januari 2012 woonden er 21.096 gezinnen in de stad. Eind 2013 waren dit 21.284 gezinnen. Door voldoende aantrekkelijke gezinswoningen te laten bouwen proberen we gezinnen te behouden, maar ook van buiten de stad aan te trekken.
Van het totaal aantal nieuwbouwwoningen was in 2013 circa 9% een grondgebonden woning. Projecten waar eengezinswoningen zijn gerealiseerd zijn onder andere ZON in Paddepoel-Zuid, Schots 5 op Ciboga en bijvoorbeeld Kombuis in Lewenborg. In Meerstad zijn in 2013 30 woningen (kavels en eengezinswoningen) verkocht.
Beleidsveld
Ouderen
We vinden het belangrijk dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. Ons beleid op dit onderwerp is terug te vinden in Zorgen voor Morgen, een samenhangend programma op het gebied van wonen, welzijn en zorg voor ouderen en mensen met een beperking. Met Zorgen voor Morgen zetten wij in op de realisatie van voldoende geschikte woningen voor deze doelgroep en het organiseren van een goed aanbod van welzijn en zorg.
De decentralisaties die gaan plaats vinden van het rijk naar de gemeentes hebben grote gevolgen voor de stad. De gevolgen die hard aan komen door de bezuinigingen zijn vooral merkbaar in welzijn en zorg. Voor het wonen hebben deze decentralisaties weinig gevolgen. De maatregelen om binnen de AWBZ de lagere zorgzwaartepakketten niet meer te indiceren hebben wel gevolgen voor
het wonen. Ouderen en mensen met een beperking moeten daardoor langer zelfstandig blijven wonen. Via de analyse wonen en zorg hebben we dit jaar onderzocht of we in Groningen voldoende geschikte woningen hebben om dit nu en in de toekomst op te vangen. De zorginstellingen zelf maken elk afzonderlijk hun eigen afwegingen hoe ze hier op anticiperen. Er worden
verzorgingshuizen gesloten, er worden verzorgingshuizen omgebouwd voor andere doelgroepen en er worden verzorgingshuizen omgebouwd tot een woonzorgcomplex met zelfstandige
appartementen.
Doelen Wat wilden we bereiken?
We willen ouderen en mensen met een beperking goede woonruimte bieden en hen zolang mogelijk zelfstandig laten wonen door zorg en welzijn goed bereikbaar te houden. Kwetsbare ouderen die wonen in ongeschikte woningen (bijvoorbeeld portieketageflats) willen we verleiden om de stap te zetten naar een geschikte woning. Daarmee stimuleren we dat kwetsbare ouderen mobieler worden op de woningmarkt. Door de genoemde veranderingen in het rijksbeleid gaan we in 2013 onze doelstelling en samenwerkingsafspraken tegen het licht houden.
Activiteiten Wat hebben we hiervoor gedaan?
Analyse wonen en zorg
De analyse wonen en zorg is in september 2013 voor de derde maal uitgekomen. De analyse geeft een beeld van het huidige aanbod van wonen en zorg en geeft een prognose wat nodig is voor wonen en zorg in 2022. Deze analyse was extra belangrijk omdat in de intramurale zorg een aantal zorgzwaartepakketten niet meer geïndiceerd (gaat) worden. Ouderen en mensen met een
beperking moeten langer zelfstandig thuis blijven wonen met de zorg aan huis.
Uit de analyse bleek dat we voor 2022 voldoende geschikte woningen hebben in alle categorieën. Het aantal verzorgingshuisplaatsen is door de maatregelen van het Rijk nu veel te hoog. De resultaten zijn voor de stad als geheel voldoende, maar op wijkniveau zijn er onderlinge verschillen. Ook in de verschillende woonvormen zijn er soms wel tekorten.
De analyse is tot stand gekomen met de hulp van de corporaties en de zorgaanbieders. Ook de werkgroep ouderen- en zorghuisvesting, een afvaardiging van de adviesraden en de SOOG, is bij het tot stand komen van de analyse betrokken.
(G)oud wonen, een woonwensen onderzoek voor ouderen
Bij de analyse wonen en zorg is gekeken naar de kwantitatieve gegevens van wonen en zorg. In het woonwensenonderzoek ‘(G)oud wonen’ hebben we ouderen gevraagd hoe ze willen wonen op oudere leeftijd. Het onderzoek is uitgevoerd door het bureau Onderzoek en Statistiek door het stadspanel te enquêteren. Uit het woonwensenonderzoek kwam naar voren dat veel ouderen willen blijven wonen waar ze nu wonen. Als ze willen verhuizen naar een geschiktere woning is dat in de buurt van de huidige woning. Die woning moet dicht bij het winkelcentrum, openbaar vervoer, de huisarts en bij een groenvoorziening liggen. Opvallend in het onderzoek was ook dat 70% van de ouderen in een eigen (eengezins)woning woont. Ook hier heeft de werkgroep ouderen- en zorghuisvesting meegedacht over de opzet, uitvoering en het rapport van het
woonwensenonderzoek.
Wijkbijeenkomsten analyse wonen en zorg
Naar aanleiding van de analyse wonen en zorg zijn er in december 2013 drie wijkbijeenkomsten georganiseerd waarbij ouderen konden reageren op de analyse. De middagen werden druk bezocht door in totaal 200 ouderen die daarbij waardevolle suggesties gaven voor ouderen- en
zorghuisvesting.
Het huis van de Toekomst / Let’s Gro
Als onderdeel van inspiratiefestival ‘Let’s Gro’ is in Stip La Place een fictief huis van de Toekomst gemaakt. Bedoeling was om ouderen maar ook alle andere Stadjers te laten zien wat mogelijk is aan technologie in huis om het wonen makkelijker te maken. Het huis is samen met ondernemers, zorgaanbieders, corporaties, bouwers, seniorenwerkplaats en Stip ingericht.
Zorgen voor Morgen
In de wijken werken corporaties, welzijns- en zorgorganisaties samen op het gebied van wonen, welzijn en zorg. In veel wijken is een Stip onder deze samenwerking gerealiseerd waar onder andere ouderen en mensen met een beperking alle informatie kunnen krijgen die nodig is. De samenwerking in de wijken wordt mede vorm gegeven door ketenondersteuners in de stadsdelen.
Ontwikkeling woonzorgcentrum Huize Patrimonium en Oosterhoogebrug
Met de wijkbewoners van Selwerd is gesproken over de vernieuwing van het verzorgingshuis Huize Patrimonium. In het kader van het wijkplan is er een plan ontstaan waar wijkbewoners, corporatie en zorgaanbieder tevreden mee zijn.
Het ontwikkelplan voor het woonzorgcentrum in Oosterhoogebrug is in 2013 niet tot stand gekomen. De financiering voor dit wijkontwikkelingsplan is onzeker door de veranderende landelijke regelgeving.
Conclusie Wat hebben we bereikt?
In Groningen stond het jaar 2013 in het teken van de analyse, zowel kwantitatief als kwalitatief. De stad heeft voldoende geschikte woningen voor ouderen en mensen met een beperking. De
jarenlange samenwerking binnen Zorgen voor Morgen heeft geresulteerd in een geschikte
woonvoorraad nu en voor 2022. Naast de geschikte woonvoorraad kunnen Stadjers deelnemen aan allerlei activiteiten in de wijken en is deskundige zorg beschikbaar.
Een nieuwe samenwerkingsovereenkomst is er echter nog niet. Binnen het platform Zorgen voor Morgen wordt daar over gesproken. Door de decentralisaties, die voor een deel nog niet duidelijk zijn, is er nog geen zicht hoe die nieuwe samenwerking vorm moet krijgen.
Beleidsveld
Sociale huurders
We willen dat iedereen een woning kan vinden in de stad, nadrukkelijk ook de mensen die zijn aangewezen op een sociale huurwoning.
Doelen Wat wilden we bereiken?
De slaagkans voor een sociale huurwoning is 40% of groter. MEETBAAR RESULTAAT 2013
indicator Behaald 2012 Beoogd 2013 Behaald 2013
Middellang termijndoel (2016)
Slaagkans jongeren Woningnet 18.9% ≥40% 33.8% ≥40%
Slaagkans ouderen Woningnet Totale slaagkans 82.2% 29,6% ≥40% ≥40% 89.7% 36,1% ≥40% ≥40% Toevoeging sociale huur
(excl. Jongerenhuisvesting)
215 150-250 254 150-250
p/j
Activiteiten Wat hebben we hiervoor gedaan?
Realiseren van sociale huurwoningen
In 2013 zijn door de corporaties 254 sociale huurwoningen en daarnaast nog eens 329
jongereneenheden toegevoegd aan het totale woningbestand. Al met al een relatief goed resultaat gezien de economische situatie en de maatregelen die het Rijk de corporaties heeft opgelegd via onder meer de verhuurdersheffing.
Sociale huurwoningen worden aangeboden via woningcorporaties. Met hen hebben we afspraken in het Nieuw Lokaal Akkoord gemaakt hoe we omgaan met het woningaanbod in de sociale huur. We hebben afspraken gemaakt over de wijze waarop we de sociale huurwoningvoorraad verdelen over de stad en over de omvang van de woningen (150 - 250 nieuwe woningen in de sociale huur, in de pas lopend met de sociale huur).
Conclusie Wat hebben we bereikt?
Met name in 2013 is het aantal mensen met een uitkering, wegens de economische recessie van de afgelopen jaren, behoorlijk toegenomen. Daarnaast moeten corporaties steeds meer financiële middelen uit de verhuur dan wel de verkoop van sociale huurwoningen halen om de
verhuurdersheffing op te brengen. Deze combinatie maakt dat er een forse discussie is gestart over de beschikbaarheid en betaalbaarheid van de sociale huurwoningen. We zien echter dat het afgelopen jaar de feitelijke druk in de sociale huursector is afgenomen ten opzichte van de jaren ervoor. De slaagkans is in 2013 fors hoger dan in 2012. Het aantal aangeboden woningen is iets
hoger dan in 2012 en het aantal actief woningzoekenden (mensen die minimaal een keer per jaar op een woning reageren) is iets lager dan in 2012, waardoor de slaagkans in 2013 op 36,1% komt ten opzichte van 29,6% in 2012.
Beleidsveld
Starters
Voor starters die voor het eerst een woning willen kopen, geldt in principe dat er voldoende aanbod is in de bestaande voorraad. Het grootste struikelblok voor velen om daadwerkelijk een stap te zetten, is het rond krijgen van de financiering. Met de recente ontwikkelingen op de financiële markten is het er niet makkelijker op geworden om een hypotheek te krijgen, zeker niet voor starters. Het blijft daarom belangrijk om deze doelgroep te stimuleren door het verstrekken van voordelige startersleningen.
Doelen Wat wilden we bereiken?
We willen ook in 2013 starters stimuleren hun eerste stap op de koopmarkt te zetten. MEETBAAR RESULTAAT 2013 indicator Behaald 2012 Beoogd 2013 Behaald 2013
Verstrekken van startersleningen 20 25 40
Activiteiten Wat hebben we hiervoor gedaan?
Verstrekken van startersleningen
In 2013 is het budget bij het Stimuleringsfonds aangevuld met 250 duizend euro. Voor Meerstad is een nieuwe categorie startertsleningen voor iets duurdere nieuwbouw in het leven geroepen. Hiervoor is 539 duizend euro beschikbaar gesteld.
Een record aantal van ruim 100 aanvragen voor startersleningen is in behandeling genomen. Hiervan zijn tot eind van het jaar inmiddels ruim 40 leningen gaan lopen. De leningen worden vooral gevraagd voor bestaande woningen met een prijs van rond de € 130.000. Het gemiddelde leenbedrag was € 12.500,- Om de verstrekking van leningen via het Stimuleringsfonds goed te laten verlopen is de gemeentelijke verordening geactualiseerd.
Om een beeld te krijgen van de effectiviteit van dit instrument heeft bureau Onderzoek & Statistiek onderzoek gedaan naar de verhuisketens volgend op de aankopen met behulp van startersleningen. Op basis van 50 verstrekte leningen in de 2e helft van 2012 en uitgaande van transacties van de verkopende personen is het volgende vastgesteld:
de keten bedraagt totaal 5 stappen,
per stap daalt het aantal transacties met circa 50% (door verhuizen buiten de gemeente, samenwonen ed.),
het eerste aantal transacties leidt totaal tot ongeveer een verdubbeling.
Conclusie Wat hebben we bereikt?
Alle aanvragen voor startersleningen konden worden gehonoreerd. Dit is mede mogelijk geworden door een maximaal gebruik van de tijdelijke rijkbijdrage van 50% in de leningen.
Deelprogramma 2
NIEUWBOUW
Hoofddoelstelling van ons nieuwbouwbeleid is het toevoegen van woningen, zodat we de doorstroming op de woningmarkt op gang brengen en we de kwalitatieve mismatch tussen vraag en aanbod het hoofd bieden. Daarbij besteden we specifieke aandacht aan woonmilieus en woningen die aantrekkelijk zijn voor de in deelprogramma 1 beschreven doelgroepen. De komende jaren zien we, naast kwalitatief hoogwaardige woonmilieus voor jongeren, vooral een markt voor de woonmilieus ‘Samen in de Stad’ en ‘Ruim en Buiten’, zoals beschreven in het