157.! Op 1 oktober 2016 vond in Frankrijk een kleine revolutie plaats. Voor het eerst sinds de invoering van de Code Civil in 1804 werd het in dit wetboek neergelegde verbintenissenrecht grondig herzien. De redenen die de Franse regering ertoe hebben aangezet om het Franse verbintenissenrecht te gaan wijzigen zijn voornamelijk: (i) de rechtszekerheid herstellen door het verbintenissenrecht bij de tijd te brengen en meer toegankelijk te maken, (ii) de aantrekkelijkheid van het Franse recht te versterken en (iii) het evenwicht verzekeren van de rechten en plichten van de contractanten teneinde de zwakkere contractpartij te beschermen.385
Het voorontwerp386, dat als de Projet de la Chancellerie wordt aangeduid, was al een lange tijd in de maak. Voor dergelijke grote hervorming werd ook beroep gedaan op de expertise van de academische wereld. Alreeds in 2003 kreeg de Franse prof CATALA de eer om een ontwerp tot hervorming van het verbintenissenrecht op te stellen. CATALA nam het initiatief om in 2003 een werkgroep op te richten onder
383&Er&dient&vooral&gedacht&te&worden&aan&België.&& 384&P.&ABAS,&I.&VAN&LOO&en&M.&ZIJST,&Benadeling%van%de%medecontractant,&Deventer,&Kluwer,&2003,&57W58.&& 385&Zie&het&onderdeel&over&“Objectifs&de&la&réforme”&in&het&“Rapport&au&Président&de&la&République&relatif&à&l’ordonnance& n°&2016W131&du&10&février&2016&portant&réforme&du&droit&des&contrats,&du&régime&général&et&de&la&preuve&des&obligations”,& JORF&11&février&2016,&texte&25.&& 386&We&spreken&van&een&voorontwerp&aangezien&de&Franse®ering&door&middel&van&een&machtigingswet&de&bevoegdheid& kreeg&om&de&Code%Civil&door&middel&van&een&ordonnance&te&wijzigen.&Een&procedure&zoals&neergelegd&in&artikel&38&van& de&Franse&Grondwet.&&
de hoede van de Association Capitant. Deze werkzaamheden hebben in 2005 geleid tot het Avant-projet de
réforme (hierna: ‘eerste Voorontwerp’).387
Dit eerste Voorontwerp voorzag in bepaalde belangrijke wijzigingen, ook voor wat de benadeling in het algemeen betreft. Zo werd voorgeschreven om de rechtsfiguur van de benadeling resoluut vast te haken aan het geldigheidsvereiste van het voorwerp van de overeenkomst. Artikel 1122-1 eerste Voorontwerp bepaalde immers: ‘Le défault d’équivalence entre les présentations convenues dans un contract commutatif n’est pas
une cause de nullité, hormis le cas où la loi admet la rescision du contrat pour cause de lésion.’ Meer bepaald
zou dit tot gevolg hebben gehad dat de benadeling nog steeds in beginsel wordt verworpen als vernietigingsgrondslag, met inachtneming van de uitzonderingen die in de Code Civil alreeds waren opgenomen, waarbij de benadeling voor meer dan zeven twaalfden bij verkoop van een onroerend goed dergelijke uitzondering nog steeds zou uitmaken. Maar de grote vernieuwing zou betrekking hebben gehad op de losmaking van de benadeling van de theorie van de wilsgebreken en de onderbrenging bij het geldigheidsvereiste van het voorwerp.388 Dit zou een verschuiving van subjectieve benadeling naar een
objectieve benadeling uitmaken, een trend dat al jaren bezig is, maar nu wettelijk verankerd zou worden.389
Het eerste voorontwerp werd relatief positief onthaald, het had zelfs een zekere draagkracht bij de politieke partijen. Maar zoals elk Voorontwerp, was ook het deze niet vrij van kritiek. Meer bepaald zag men het ontwerp als te conservatief. Als reactie hierop kwam, onder leiding van TERRE, een ontwerp dat in 2009 door de Franse Académie des sciences morales et politiques werd gepubliceerd.390 Dit zal tot gevolg hebben dat bepaalde, door het eerste Voorontwerp, vooropgestelde wijzigingen niet zullen worden uitgevoerd.391 Het idee van de rechtsfiguur van de benadeling vast te haken aan de geldigheidsvereiste van het voorwerp van de overeenkomst is bij een idee gebleven. Ten gevolge van dit kent men in Frankrijk, bij verkoop van een onroerend goed, een benadelingsregel zoals wij deze vandaag in België kennen.
158.! De uiteindelijke hervorming van het verbintenissenrecht zal dan ook gebeuren op basis van een verzoening tussen beide ontwerpen. Na de publicatie op 11 februari 2016 in het Journal Officièl van de ‘Ordonnance portant réforme du droit des contrats, du régime général et de la preuve de obligations’, is een nieuw verbintenissenrecht in voege getreden bij onze zuiderburen.
387&P.&CATALA,&AvantWprojet%de%réforme%du%droit%des%obligations%et%de%la%prescription,&La&Documentation&Françcaise,& 2006,&208p.&http://www.justice.gouv.fr/art_pix/RAPPORTCATALASEPTEMBRE2005.pdf&& 388&E.&SWAENEPOEL,&Toetsing%van%het%contractuele%evenwicht,%Antwerpen,&Intersentia,&2011,&173.&& 389&Zie&supra&randnummers&34W36.&& 390&F.&TERRE,&Pour%une%réforme%du%droit%des%contrats,%Parijs,&Dalloz,&2009,&310p.&& 391&S.&VAN&LOOCK,&“Hervorming&van&het&Frans&Verbintenissenrecht&uit&de&startblokken”,&TBH&2015,&619W620a&J.&SMITS& en&C.&CALOMME,&De&herziening&van&het&Franse&verbintenissenrecht:&les&jeux&sont&faits,&Ars%Aequi&2016,&726W733.