• No results found

1 Dwingend karakter van de nietigheidsvordering

50.! Artikel 1674 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt dat de verkoper het recht heeft om de vernietiging te vorderen, ook al had hij bij het contract uitdrukkelijk afstand gedaan van het recht om die vernietiging te

vorderen en al had hij verklaard de meerdere waarde te willen schenken. Destijds heeft men hieruit willen

afleiden dat de bepaling van artikel 1674 van het Burgerlijk Wetboek de openbare orde raakt.118 Dit is enigszins overdreven aangezien de wetgever destijds voor ogen had in bepaalde specifieke situaties de individuele belangen te willen beschermen.119 Er dient dan ook te worden besloten dat artikel 1674 van het Burgerlijk Wetboek een bepaling van gewoon dwingend recht uitmaakt.120

117& J.& DEL& CORRAL,& “Art.& 1674& BW”& in& E.& DIRIX& en& A.& VAN& OEVELEN& (eds.),& Bijzondere% overeenkomsten.%

Artikelsgewijze%commentaar%met%overzicht%van%rechtspraak%en%rechtsleer,&Mechelen,&Wolters&Kluwer,&2017,&4. 118&J.&LIMPENS,&La%vente%en%droit%belge,&Brussel,&Bruylant,&1960,&224a&R.&DEKKERS,&N.&CARETTE,&G.&BAETEMAN,& A.L.&VERBEKE&en&K.&VANHOVE,&Handboek%burgerlijk%recht,%deel&III,&Verbintenissen,%bewijsleer,%gebruikelijke%contracten,& Antwerpen,&Intersentia,&2007,&523.&& 119&R.&DEKKERS,&Handboek%burgerlijk%recht,%deel&II,&Brussel,&Bruylant,&1971,&509W510.&& 120&Cass.&11&januari&1980,&RW&1980W81,&252a&Brussel&30&juni&2004,&RW&2006W07,&afl.&28,&1161a&H.&DE&PAGE,&Traité% élémentaire%de%droit%civil%belge,&IV,%Principaux%contrats,&Brussel,&Bruylant,&1972,&350W351a&B.&TILLEMAN,&A.L.&VERBEKE& en&V.&SAGAERT,&Vermogensrecht%in%kort%bestek,&Antwerpen,&Intersentia,&2013,&200W201a&J.&HERBOTS,&M.&VERVOORT& en&S.&VAN&DER&AUWERA,&“Koop”&in&Het%onroerend%goed%in%de%praktijk,&Mechelen,&Kluwer,&2015,&II.A.3W9.&

Dit heeft tot gevolg dat de verkoper bij het sluiten van de koop-verkoopovereenkomst geen afstand kan doen van de dwingende bescherming, aangezien zijn wil dan nog verondersteld wordt gebrekkig te zijn. Afstand van dwingende bescherming kan door de verkoper slechts worden gedaan zodra de oorzaak van de nietigheid op het moment van de afstand verdwenen is. Dit impliceert dat afstand geldig is van zodra het wilsgebrek verdwenen is, met andere woorden van zodra de verkoper kennis heeft van de benadeling voor meer dan zeven twaalfden.121

Sommige auteurs gaan ervan uit dat de verkoper geen afstand kan doen van zijn nietigheidsvordering voor de betaling, aangezien de geldnood op grond waarvan de verkoop met benadeling voor meer dan zeven twaalfden werd afgesloten, pas dan verdwenen is.122 Daaraan voegt KLUYSKENS nog toe dat dergelijke afstand na betaling slechts geldig is wanneer deze ten kosteloze titel gebeurt. Mocht de afstand gebeuren tegen bezwarende titel, en de verkoper zou dan nog steeds voor meer dan zeven twaalfden worden benadeeld, vermoedt men dat de verkoper dit supplement uit geldnood te hebben aanvaard tegen afstand van zijn rechtsvordering. In dergelijk geval is verdere dwingende bescherming vereist, en is er geen sprake van een regelmatige afstand.123

51.! Daarnaast verklaart artikel 1674 van het Burgerlijk Wetboek het beding nietig waarbij de verkoper verklaart de meerwaarde te schenken. Het betreft een fictieve schenking van de meerwaarde onder de vorm van een verklaring, opgenomen in de verkoopovereenkomst.124 Deze bepaling heeft niet tot doel de werkelijke, maar in de vorm van een verkoop, vermomde schenking te verbieden.125 De koper dient het bewijs te leveren van de schenking, maar dergelijk bewijs kan door de koper niet worden geput uit de verklaring van de verkoper, opgenomen in de koop-verkoopovereenkomst. Het bewijs dient met andere woorden op een andere wijze te worden aangebracht.126

121&J.&LIMPENS,&La%vente%en%droit%belge,&Brussel,&Bruylant,&1960,&225a&H.&DE&PAGE,&Traité%élémentaire%de%droit%civil% belge,&IV,%Principaux%contrats,&Brussel,&Bruylant,&1972,&351a&R.&DEKKERS,&Handboek%burgerlijk%recht,%deel&II,&Brussel,& Bruylant,&1971,&510a&B.&TILLEMAN,&Totstandkoming%en%kwalificatie%van%de%koop&in&Beginselen%van%Belgisch%privaatrecht,& Antwerpen,&Kluwer,&2001,&561.&& 122&Zie&bv.&J.&LIMPENS,&La%vente%en%droit%belge,&Brussel,&Bruylant,&1960,&225a&R.&DEKKERS,&Handboek%burgerlijk%recht,% deel&II,&Brussel,&Bruylant,&1971,&510.&& 123&A.&KLUYSKENS,&De%contracten,&Antwerpen,&Standaard,&1952,&188. 124&B.&TILLEMAN,&A.L.&VERBEKE&en&V.&SAGAERT,&Vermogensrecht%in%kort%bestek,&Antwerpen,&Intersentia,&2013,&200.&& 125&Cass.&14&juli&1834,&Pas.&1834,&I,&286a&Cass.&5&januari&1950,&Arr.Cass.&1950,&267a&J.&LIMPENS,&La%vente%en%droit%belge,& Brussel,& Bruylant,& 1960,& 226a& H.& DE& PAGE,& Traité% élémentaire% de% droit% civil% belge,& IV,% Principaux% contrats,& Brussel,& Bruylant,&1972,&352.&&

126& B.& TILLEMAN,& Totstandkoming% en% kwalificatie% van% de% koop& in& Beginselen% van% Belgisch% privaatrecht,& Antwerpen,& Kluwer,&2001,&562a&J.&HERBOTS,&M.&VERVOORT&en&S.&VAN&DER&AUWERA,&“Koop”&in&Het%onroerend%goed%in%de%praktijk,& Mechelen,&Kluwer,&2015,&II.A.3W10&en&11.&