Auteursrechtenvergoeding in de sociale zekerheid

257. Uit bovenstaand voorbeeld blijkt dat de vergoeding die de werkgever toekent voor de overdracht van auteursrechten op werken gecreëerd in het kader van de arbeidsovereenkomst onderworpen is aan socialezekerheidsbijdragen. De RSZ is van mening dat er altijd sociale bijdragen verschuldigd zijn op deze vergoeding, ongeacht of de werknemer zijn auteursrechten heeft overgedragen bij het aangaan van de arbeidsovereenkomst dan wel later in een afzonderlijke overeenkomst681_{. Het Hof van Cassatie sluit zich hierbij aan en legt dus een ruime interpretatie van}

het loonbegrip in de socialezekerheidsrecht vast682_{. Ook het Grondwettelijk Hof heeft zich hierover}

uitgesproken: “Het verschil in behandeling tussen de werkgever, die op de vergoeding voor de overdracht van vermogensrechten die hij aan een werknemer uitkeert in het kader van een arbeidsovereenkomst socialezekerheidsbijdragen dient te betalen, en de betaler of opdrachtgever, die voor dezelfde vergoeding aan een zelfstandige kunstenaar geen socialezekerheidsbijdragen dient te betalen, is redelijk en verantwoord.683_{” Omdat de}

auteursrechtvergoeding als een bezoldiging wordt aangemerkt die wordt onderworpen aan de inhouding van werknemers- en werkgeversbijdragen, moet de werkgever deze ook vermelden in de RSZ-aangifte684_{. Ondanks het feit dat de auteursrechtvergoeding fiscaal gekwalificeerd wordt}

als een roerend inkomen, maakt deze dus wel nog deel uit van het sociaalrechtelijk loonbegrip. Hierdoor ontstaan er verschillen tussen de sociale en fiscale behandeling van auteursrechten.

258. Toch bestaat er in de rechtsleer nog discussie over het feit of er al dan niet sociale bijdragen verschuldigd zijn op de auteursrechtvergoeding die wordt uitgekeerd aan een werknemer. In het Cassatie-arrest had de werknemer zich bij het sluiten van de arbeidsovereenkomst verbonden tot overdracht van zijn auteursrechten685_{. Volgens de rechtsleer is het op basis van dit arrest niet}

helemaal duidelijk of er sociale bijdragen moeten ingehouden worden op de auteursrecht- vergoeding indien de werknemer pas later (lees: bij een afzonderlijke overeenkomst) zijn auteursrechten overdraagt686_{. Verder dient opgemerkt te worden dat auteursrechtvergoedingen}

681 _{N. WELLEMANS, “Alternatieve verloning 2020. Hoe het loon van uw werknemers optimaliseren?” (pdf-versie,}

via mail).

682 _{B. MARISCAL, “(Con)cessie van auteursrechten: stelsel van de vergoeding die de werknemer ontvangt”,}

SOCWEG 2019, afl. 21, 16-20; Cass. (3e k.) 15 september 2014, AR S.12.0006.N, R.S.Z. / International Prom Orchestra vzw, AM 2015, afl. 2, 208.

683 _{GwH 19 juli 2018, nr. 102/2018.}

684 _{L. SALIEN, “Auteursrechten: wat zijn de mogelijkheden anno 2019?” SLIDES, FHS, Brussel, 2019, onuitg.} 685 _{Cass. (3e k.) 15 september 2014, AR S.12.0006.N, R.S.Z. / International Prom Orchestra vzw, AM 2015, afl. 2,}

208.

686 _{N. WELLEMANS, “Alternatieve verloning 2020. Hoe het loon van uw werknemers optimaliseren?” (pdf-versie,}

121 in de verhouding tussen de vennootschap en zijn bestuurder niet onderworpen zijn aan sociale bijdragen. De herkwalificatie van auteursrechten in roerende inkomsten zorgt er ook voor dat dit inkomen bij zelfstandigen niet wordt onderworpen aan de sociale zekerheid687_.

2.3.2.5.

Rechtspraak

259. Hoewel de rechtbank van eerste aanleg te Namen688 _{stelt dat de vereiste van een schriftelijke}

overeenkomst een voorwaarde toevoegt aan artikel 17, § 1, 5° WIB 1992 en dus niet kan aanvaard worden, zal dit in de praktijk noodzakelijk blijven in een arbeidsrelatie. In het bijzonder stelt de rechtbank dat de belastingplichtige het feit dat hij inroept, kan bewijzen door alle middelen van recht. Voor een werknemer zal het echter moeilijk zijn om op een andere wijze (bv. eigen facturatie) dan een schriftelijke overeenkomst aan te tonen dat hij voor de afstand van zijn rechten wordt vergoed689_.

260. Indien de arbeidsovereenkomst of een afzonderlijke overeenkomst voorziet in de overdracht van auteursrechten, kunnen de nadere regels met betrekking tot de specifieke vergoeding of de verdeelsleutel worden afgesproken in een individuele overeenkomst, een collectieve arbeidsovereenkomst of het arbeidsreglement, op voorwaarde dat kan worden bewezen dat de werknemer werkelijk kennis heeft genomen van de overdracht690_{. Het is ook mogelijk om aan de}

huidige arbeidsovereenkomst een addendum toe te voegen (met werking naar de toekomst) waarin voorzien wordt in een verdeelsleutel.

261. In fiscale zaken wordt echter niet steeds aanvaard dat er achteraf nog een (gedetailleerde) overdrachtovereenkomst wordt opgesteld in een arbeidsrelatie, zoals blijkt uit een vonnis van de rechtbank van eerste aanleg te Brussel691_{. De zaak betrof een werknemer van een uitgeverij wiens}

werk bestaat uit het schrijven van juridische teksten. Zijn arbeidsovereenkomst, afgesloten in 1995, bepaalt dat hij de intellectuele eigendommen op de auteurswerken die hij creëert,

687 _{AFDELING FISCALITEIT EN PARAFISCALITEIT, Advies 'Verlaging van de lastendruk op arbeid en mogelijkheden}

voor de financiering ervan’, 06 mei 2020, https://www.hogeraadvanfinancien.be/nl/publication/advies- verlaging-van-de-lastendruk-op-arbeid-en-mogelijkheden-voor-de-financiering-ervan, 299.

688 _{Rb. Namen 22 oktober 2014, AR 12/429/A, FJF 2015, afl. 2, 46.}

689 _{B. MARISCAL, “(Con)cessie van auteursrechten: stelsel van de vergoeding die de werknemer ontvangt”,}

SOCWEG 2019, afl. 21, 16-20.

690 _{N. WELLEMANS, “Alternatieve verloning 2020. Hoe het loon van uw werknemers optimaliseren?” (pdf-versie,}

via mail).

691 _{Rb. Brussel (Nl.) (35e k.) 24 juni 2014, FJF 2015, afl. 7, 212 (samenvatting); Brussel (Nl.) (35e k.) 24 juni 2014,}

fisconet.be; J. BOSSUYT, “Contractuele opdeling van auteursvergoeding noodzakelijk voor voordelig fiscaal regime”, Fisc.Act. 2014, afl. 37, 5-10

122 overdraagt aan de werkgever. Hij ontvangt hiervoor een salaris dat een volledige vergoeding uitmaakt voor zowel de verrichte werkzaamheden, als ook voor de overdracht van alle daaraan verbonden intellectuele rechten692_{. Er wordt met andere woorden ab initio voorzien in een}

overdracht van auteursrechten, maar niet in een verdeelsleutel.

262. Voor aanslagjaar 2009 gaf de werknemer naast een loon ook roerende inkomsten uit auteursrechten aan693_{. Voor dat jaar was er echter geen overeenkomst voorhanden die een}

opsplitsing maakte tussen de vergoeding voor de prestatie en de vergoeding voor de overdracht van de auteursrechten. Op basis hiervan gaat de administratie niet akkoord met de aangifte en belast zij alles als een beroepsinkomen. Pas in 2011 werd een toelichting bij de arbeidsovereenkomst opgemaakt die bepaalt dat 70 procent geldt voor de prestaties en 30 procent voor de overdracht van alle daaraan verbonden intellectuele rechten694_.

263. Ook de rechtbank besluit dat door de afwezigheid van een verdeelsleutel voor aanslagjaar 2009 er niet is aangetoond dat er een vergoeding zoals bedoeld in artikel 17, §1, 5° WIB 1992 werd uitbetaald. “Het feit dat er in 2011 een toevoeging bij de arbeidsovereenkomst werd gemaakt waarin dergelijke opsplitsing wel werd opgenomen, doet hieraan geen afbreuk aangezien de bijlage bij de arbeidsovereenkomst pas in 2011 werd opgemaakt.695_{” Bovendien leverde de}

werkgever in 2009 geen verbeterde fiche 281.10696 _{af omdat “er geen aanleiding was voor het}

doorvoeren van een retroactieve correctie en dat er ook geen roerende voorheffing werd ingehouden met betrekking tot de in dat inkomstenjaar gedane betalingen gezien de bijlage bij de arbeidsovereenkomst pas in 2011 werd opgemaakt697_{.” Hiermee lijkt de werkgever echter zelf aan}

692 _{Rb. Brussel (Nl.) (35e k.) 24 juni 2014, FJF 2015, afl. 7, 212 (samenvatting); Brussel (Nl.) (35e k.) 24 juni 2014,}

fisconet.be; J. BOSSUYT, “Contractuele opdeling van auteursvergoeding noodzakelijk voor voordelig fiscaal regime”, Fisc.Act. 2014, afl. 37, 5-10

693 _{Rb. Brussel (Nl.) (35e k.) 24 juni 2014, FJF 2015, afl. 7, 212 (samenvatting); Brussel (Nl.) (35e k.) 24 juni 2014,}

fisconet.be; J. BOSSUYT, “Contractuele opdeling van auteursvergoeding noodzakelijk voor voordelig fiscaal regime”, Fisc.Act. 2014, afl. 37, 5-10

694 _{Rb. Brussel (Nl.) (35e k.) 24 juni 2014, FJF 2015, afl. 7, 212 (samenvatting); Brussel (Nl.) (35e k.) 24 juni 2014,}

fisconet.be; J. BOSSUYT, “Contractuele opdeling van auteursvergoeding noodzakelijk voor voordelig fiscaal regime”, Fisc.Act. 2014, afl. 37, 5-10

695 _{Rb. Brussel (Nl.) (35e k.) 24 juni 2014, FJF 2015, afl. 7, 212 (samenvatting).}

696 _{De werkgever diende in dat geval de bedrijfsvoorheffing retroactief recht te zetten en te vervangen door}

roerende voorheffing. J. BOSSUYT, “Contractuele opdeling van auteursvergoeding noodzakelijk voor voordelig fiscaal regime”, Fisc.Act. 2014, afl. 37, 5-10.

697 _{Rb. Brussel (Nl.) (35e k.) 24 juni 2014, FJF 2015, afl. 7, 212 (samenvatting); Brussel (Nl.) (35e k.) 24 juni 2014,}

fisconet.be; J. BOSSUYT, “Contractuele opdeling van auteursvergoeding noodzakelijk voor voordelig fiscaal regime”, Fisc.Act. 2014, afl. 37, 5-10

123 te geven dat de toelichting bij de arbeidsovereenkomst slechts uitwerking had vanaf 2011, met andere woorden zonder retroactieve werking voor de reeds ontvangen sommen698_.

264. De rechter oordeelt hier dus dat het niet mogelijk is om een overeenkomst als bewijsmiddel aan te halen die is opgesteld nadat de betwisting heeft plaatsgevonden699_{. Finaal wordt er}

geconcludeerd – in lijn met circulaire nr. 36/2014 – dat de rechten gratis werden overgedragen. Hiermee vereist de rechtbank dat er in een arbeidsrelatie (ab initio) een overeenkomst voorhanden dient te zijn waaruit blijkt welk deel van de vergoedingen bedoeld is om de prestatie te dekken en welk deel voor de overgedragen auteursrechten.