We bereiken mensen niet

Wat is de behoefte van mensen?

Plus het feit dat er andere dingen ontstaan van mensen die vereenzamen en zo. Vindt hij of zij dat ook een probleem. Ik merk bij Mens en Welzijn, als je 75 wordt, krijg je een brief of je behoefte hebt aan iets. Nu beginnen wij zelf naar de 75 te gaan… Dan kun je de brief als ongelezen beschouwen, maar op je 80^e krijg je er weer een. Waarom doen we dat eigenlijk. Ik snap wel waarom, maar toch. Ieder mens en individu is anders. Dat maakt het zo lastig. Als je niets wilt, hoef je ook niets hoor. Je wordt op je 80^e niet verplicht om op de ontmoeting bij Mens en Welzijn te komen. Het is een keuze die je maakt met elkaar, het gaat er om wat wil je met elkaar. Aan de ene kant denk je wat een leuk initiatief. Aan de andere kant dacht ik vanuit mijn eigen persoon: daar zit ik niet op te wachten.

En bij het Trefpunt willen nu de buurtbewoners nog niet komen. En die buren zijn in de 80 maar die stappen op de fiets als het goed weer is. En die moeten de eigen kinderen nog helpen. Die zijn nog zo goed ter been dat ze geen behoefte hebben om dat op te zoeken. Die zijn heel actief zelf nog. En er zijn wel wat seniorenwoning, en ik denk dat er daar best een paar zijn die alleen zijn, denk ik. En dan denk ik van God, hoe krijg je die nou naar het

Trefpunt toe voor de sociale contacten? Je vraagt een paar keer maar dan houdt het op. Ik weet niet, ze hebben er geen zin in of het is een drempel die ze over moeten. En er schijnt ook wel dat er een behoefte is om samen te eten. Bij het Trefpunt hebben wij geen kookgelegenheid dus daar kan het niet. Maar dat er ergens een plek is waar 6 tot 10 mensen gezellig bij elkaar brengt en dan misschien zelf helpt met koken. En zo mensen uit huis krijgen. En dat hoor je in het Trefpunt ook wel dat het eerst wel was. Dan organiseer je weer wat en dan valt de opkomst weer tegen. Dan denk je ja dan organiseer je wat en dan komen ze weer niet, die oudere

mensen.

Beroepsmatig dat ik help/bijdraag aan het ontwikkelen en organiseren van een aanbod dat aan de behoeften voorziet. En daarin probeer ik outreachend te zijn vanuit mijn perspectief door samen te werken met zorg en sport, eigenlijk het hele maatschappelijke veld. Door

samenwerken en inrichten van de basisvoorzieningen. Ik ben webmaster van VoorstActief en hier kan ik de vele activiteiten kenbaar maken. De werkwijze, waar ik naar toe probeer te werken, is niet alleen vraaggericht maar juist ook zelf op zoek gaan naar waar behoefte aan is en hier ook naar handelen door dit te organiseren.

We moeten dit bereiken om te voorkomen dat mensen in grote problemen komen. Daarom zou je dat moeten doen. Proberen eerder in te grijpen, zodat de problemen niet zo groot worden.

Als iemand komt met een probleem dat al erg groot is, bijvoorbeeld de schuld is al

hoogopgelopen of ze lopen achter met bepaalde dingen en het is niet meer terug te draaien.

Hierbij heb je wel de inwoners uit de gemeente Voorst nodig. Door te vragen: als jij een probleem hebt wanneer zou je dan hulp gaan vragen en wat heb jij dan nodig aan loketten of

154

wat zou je dan doen? Naar wie zou je het eerst naar toe gaan? Je moet vragen welke behoefte bij hen ligt. Ook bij mensen die dat toch moeilijk vinden.

Mensen willen het niet horen

Mensen hebben zoiets van het is mijn leven. Ik bepaal wat ik doe, wat ik eet. Of ik te dik ben of niet. Dat zijn dingen die ik mijn werk als jeugdarts tegen kom. Ongevraagd ouders adviseren over een te dik kind, nou dan krijg je de wind van voren. En dan kan overgewicht best een maatschappelijk probleem zijn maar zolang de ouders dit geen probleem vinden is er geen probleem. En als je het gaat problematiseren, nou net wat wij niet willen, dan heb je al een heet hangijzer. De gemeente kan best wel wat willen. Maar het is maar de vraag of je ouders zo ver krijgt en hoe je ouders dan zo ver krijgt. En dat vind ik altijd een moeilijke. Nu pak ik dat aan door eerst te vragen, wilt u er wat over horen? Als het antwoord ‘nee’ is dan heb ik het er verder ook niet over. Ja goed, aangeboden diensten zijn zelden aangenaam. En wij bieden een hele hoop aan maar het moet wel binnenkomen. Dus die speelt wel een rol denk ik. En dan denk ik ook wel eens over de kosten voor de maatschappij van mensen die te dik zijn. Nou ja goed, uiteindelijk levert dat kosten op. En als je mensen magerder krijgt dan zijn dat

uiteindelijk minder kosten maar wie heeft dan minder kosten? Dat is denk ik de

zorgverzekeraar die minder kosten heeft. Ik weet niet of het voor de gemeente niet zoveel uitmaakt. Dus het is bij mij altijd de vraag, wie wordt er beter van. Dat is in eerste instantie de persoon zelf maar wie wordt er in tweede instantie beter van.

Het vooraf indrinken zonder toezicht vind ik wel een probleem. Toen ik uitging verzamelden we ook en stond er ook een krat bier koud. Nu zijn dat er 10. En er wordt meer sterkere drank gebruikt. Soms hebben jongeren met z’n tweeën een fles wodka op voor ze uitgaan. Het is rijksbeleid dus het zal niet zomaar veranderen. Het zou wel een aandachtspunt kunnen zijn voor de gemeente om hier meer informatie over te geven. Over de regels maar ook over wat het doel is en wat we willen we bereiken. Maar een aantal wil dit ook niet horen. Logisch

gezien de leeftijd maar wel lastig. En hoe bereik je ze. Niet als ze uitgaan want dan zijn ze daar niet in geïnteresseerd, zeker niet als ze ingedronken hebben. Ook het in groepjes indrinken zonder toezicht is een probleem. Je krijgt ze binnen zonder dat je weet wat ze op hebben. Je moet het van uiterlijke kenmerken hebben en als die zichtbaar zijn is een gesprek meestal niet meer mogelijk. Ik weet niet of je het individualistischer worden als de oorzaak kunt aanwijzen maar ik denk wel dat het een rol speelt. Jongeren weten zich te onttrekken aan toezicht en dat kan tot problemen leiden. Jongeren moeten een eigen leven kunnen leiden maar sturing daarin is belangrijk. Als jongeren zich weten te onttrekken missen ze ook een zekere balans.

Verslaving heeft alles met voorlichting te maken. Alleen, ja, wil de jeugd nog wel voorlichting?

Dat is een andere vraag, hoe moet je ze daarin voorlichten, hoe kun je ze bereiken. Ik zie daar dingen in ons dorp Klarenbeek niet als een probleem. Volgens mij zit dat wel aardig goed.

Ik vraag eerst aan ouders, wil je er wat over weten. En vaak zeggen ouders, houd er maar over op want we hebben er al heel veel over gehoord. En dat komt redelijk vaak voor. En dat komt omdat ouders niet willen aangesproken op iets, waarvan wij vinden dat het mogelijk niet goed gaat, en waar zij zelf helemaal geen boodschap aan hebben. Misschien ook wel het

155

individualisme in de maatschappij van: dat is mijn zaak, dat gaat jou helemaal niets aan. En datzelfde geldt voor roken. Je hoeft aan niemand meer te vertellen dat roken slecht is maar toch roken mensen. En dat zijn keuzes die men maakt. En keuzes die ouders voor hun kinderen maken.

Mensen komen niet langs of naar een bijeenkomst

Mijn grote zoektocht in de hele preventie is dat het lijkt als je iets voor groepen organiseert dat mensen niet komen. En als er dan mensen komen is het de groep die zelf ook leest en op zoek gaat. Dus hoe bereik je de mensen die je echt wilt bereiken? Op andere plaatsen is een bijeenkomst geweest over gameverslaving onder jongeren. Die zijn heel druk bezocht. En wij hebben het goed aangekondigd denk ik. En we vroegen om aan te melden en er was maar één aanmelding. Blijkbaar vinden ouders geen energie en tijd. En oh, dat valt wel mee. Ondanks dat ze er naar vragen. Het wordt kwetsbaar als je naar zo een avond gaat en daardoor lijkt het alsof je een probleem hebt. Maar dat is natuurlijk helemaal niet zo. Je hebt een vraag. Dat onderscheid, ja. En het is vaak een gelegenheidsargument, ik heb geen tijd en geen zin om daar heen te gaan. En de afgelopen tijd viel het best mee. Dus waarom zou ik nu gaan? De tien minuten gesprekken op school, opkomst is redelijk. Maar ik heb ook plekken meegemaakt, dat is niet hier, waar ouders de rapporten pas krijgen op de tien minuten gesprekken. Want anders kwamen ze niet. Want is nu een vorm om mensen te bereiken? Is dat internet, facebook? Kijken ze op internet? Dat puzzelt mij… op welke manier willen de 20-ers van nu benaderd worden.

En het faciliteren van gesprekken als hulpverleners.

Ik zie een ontwikkeling bij jeugd, de problemen daaromtrent, hangjongeren, criminaliteit overlast. Dit zie ik meer vanuit verhalen, berichten vanuit de krant. Hoe krijg je de jongeren gemotiveerd? In Voorst valt dat in mijn optiek nog mee. Daar zijn vrij veel mogelijkheden om het op te vangen, denk aan sportactiviteiten. Wel zie ik weinig jongeren in de kerk. Voor de kerk is dat een probleem. Er is nu een kleine groep jongeren in de kerk. Hoe benader je de jongeren, hoe motiveer je ze om wel bij de kerk te horen. Meer praktisch, meer activiteiten dat stimuleert.

En dan kom ik terug op de sportvereniging. Je kunt een heleboel verwachten van de

sportvereniging maar ik zie heel veel mensen die niet in staat zijn met alle goede bedoelingen om op die manier juist dat te bereiken wat wij preventief willen bereiken. We moeten bereiken dat men oog heeft voor. En dat is minder zwaaien met een vlag. En dan kom ik terug op de sportvereniging, dan kun je zeggen, oh ze zijn sociaal bezig, maar het is de toplaag die ze bereiken alleen. Waar het echt om gaat en de mensen die we echt willen bereiken in die preventie zijn juist niet die. En tegelijkertijd zou je moeten accepteren, vandaar dat je de doelstellingen ook niet te hoog moet stellen, dat een aantal mensen niet in staat is om op die manier te participeren in de maatschappij.

Zo hebben ze een aantal keren mensen bij elkaar gekregen maar daarna is er niets gebeurd.

Althans voor zo ver ik het weet. Mijn vrouw is al naar een aantal bijeenkomsten geweest, weet ik me te herinneren dat er dus een begin is gemaakt maar nooit is afgerond. Of dat men probeert vrijwilligers te werven, dat schiet me nu opeens binnen. Dan worden ernaar bepaalde

156

verengingen een mail uit gedaan van ‘dan en dan en dan is er een avond om vrijwilligers te werven’. Nou, en het is al twee keer niet door gegaan. Want mensen bereik je niet met een mail als zodanig. Hetzelfde geldt voor het zoeken naar vrijwilligers. Er is een paar keer binnen de gemeente een avond opgezet. Een of twee keren heeft dat plaats gevonden en daar krijg je eigenlijk alleen maar mensen die al actief willen zijn. Dus je krijgt mensen niet uit een hokje want die gaan daar niet naar toe en daar gaat het eigenlijk om er lopen veel meer mensen rond die best wel iets zouden willen doen. Als je kijkt naar vrijwilligerswerk, en die zouden daar wel een rol in kunnen spelen in preventie maar die moet je wel weg trekken. Die gaan zich niet melden, het grootste deel. Er is wel een deel dat zich wel meldt maar dat is het topje van de piramide. Haal maar de ouderen die bij de supermarkten blijven hangen die kunnen wel iets beters doen, die hebben wel een mening over de maatschappij.

We zien alleen het topje van de ijsberg

Omdat ik denk dat voor de groep die in beeld is het wel OK geregeld is. Daar zijn er best wel veel mogelijkheden voor als ze de weg weten te vinden. Vanuit de gemeente zijn er

mogelijkheden, vanuit de bijstand zijn er mogelijkheden, vanuit de zorgverzekeringswet, vanuit de kerk, weet je wel. Dat zijn er allemaal partijen die iets te bieden hebben.

Voedselbank, kledingbank, speelgoedbank, welzijnswerk; het zijn heel veel partijen die iets kunnen doen maar die naar mijn niet de hele groep bereiken. Volgens mij moet je daarop juist niet inzetten. Je moet je inzetten juist op de groep die je niet in beeld hebt. Of in ieder geval in beeld krijgen hoe groot die groep is die je niet in beeld krijgt. Het is alleen een aanname dat er heel wat ellende zit achter de voordeur die men niet ziet dat weet men nog niet. We zien alleen het topje van de ijsberg vaak. En je hoort wel uiteraard de verhalen als je ergens op gesprek gaat, of uit je familiekring of uit eigen ervaring weet je ook wel hoe dingen ook kunnen zijn. En niet voor alles hoeft meteen ook een oplossing te komen maar je moet wel ergens een lijntje kunnen trekken. Het is ook niet gezegd dat je dit alles als gemeente moet doen. Dat bedoel ik ook niet mee te zeggen. Dat kan ook op heel wat andere manieren zijn. Het is ook niet gezegd dat jij als overheid of gemeente er een goede partij zou kunnen zijn. Het zou veel beter een andere groep of partij kunnen zijn.

De oplossing is niet om steeds meer hulp in te zetten vind ik. Daar zit het probleem niet.

Volgens mij zijn er daar al mogelijkheden. Het probleem is om de juiste mensen te vinden. En daar moet je je juist inzetten. Waar ga je mensen vinden waar de situaties thuis juist moeilijk zijn. Wat zich achter de voordeuren afspeelt. Want de mensen die zich melden die heb je wel in beeld. Daar kun je ook wel iets voor bieden. Je kunt daar meer of minder doen. Er valt best wel veel te organiseren maar de hele groep die wij niet zien of horen of die niet geïnformeerd zijn, die de weg niet weten te vinden. Hoe ga je die nou vinden. Ondanks alle loketten en

informatiepunten en websites, weet ik veel wat er allemaal is. Maar die bereiken juist de groep die wel die informatie kan filteren of krijgen. En daar zit de knelling niet zo zeer. Het knelpunt zit juist bij de groep die we niet zien. Wel eens binnenkomt.

Wij hebben preventie hoog in het vaandel, daar zijn programma’s voor. We bereiden ons voor op een wereld die veranderen gaat. De kanteling is geen vanzelfsprekendheid. Wij zijn groot

157

geworden in een andere tijd. De zorgen die ik heb zijn: hoe bereiken we die mensen die echt hulp nodig hebben, waar echt de grote problemen zijn, hoe vind je die. Ik maak me zorgen om laag geletterdheid, volgens de cijfers in onze gemeente moet er een probleem zijn, tussen 9 en 12% moet daar een probleem mee hebben. Waar zitten deze mensen, worden ze goed bereikt, het begint bij het onderwijs. Ook ouders moeten we erin betrekken.

We hebben mensen niet in beeld

Je kunt preventief heel veel willen, maar als je die groep [red: zorgmijders] niet in beeld hebt, en je ziet dat die groep alleen maar groter wordt, maar er zijn geen cijfers over. Dan kun je preventie uitoefenen wat je wilt, maar die groep bereik je niet, en dat is nu juist de groep die je bereiken wilt. Want dat is de groep waar de meeste problematiek speelt en die houden zichzelf ook in stand.

Het meest knellende vind ik dat niet goed in kaart wordt gebracht welke mensen er schulden hebben. Deze mensen komen vaak niet uit zichzelf naar de gemeente uit schaamte, behalve als het echt niet meer anders kan. Dit zou ook aan de informatievoorziening kunnen liggen.

Steeds meer mensen raken uit beeld

Ik werk hier nu 25 jaar. Je ziet de mensen ouder worden, je klanten en bezoekers. En op een gegeven moment komen ze niet meer. En dat is best wel iets wat bij de overheid is weggelegd.

Dan kwamen ze hier met een buurman of buurvrouw heen, dan reden ze samen. Nou, één van de beiden wordt chronisch ziek of is komen te overlijden en dan komen ze niet meer. Er zou een soort netwerk van mensen die willen rijden of mensen die het leuk vind om met z’n 4e in zo’n auto naar het zwembad te komen. Dat signaleer ik wel vaak, dat mensen op een bepaalde leeftijd niet meer zelf hier heen kunnen komen. Dan wordt hun wereldje ook wel echt veel kleiner heb ik het idee.

En dat is wel iets wat voorkomt. De ouderen en de problematiek qua eenzaamheid, dat merk ik ook bij ons maatjesproject, dat er heel veel vragen kwamen van mensen die eenzaam zijn.

Maar goed mensen trekken zelf niet aan de bel dus dat is ook wel weten mensen te vinden waar ze moeten zijn. Durven ze die stap te nemen. Hebben we die mensen in beeld, krijgen wij deze mensen in beeld. Of is dit te laat, komen ze op het moment dat de problemen al veel groter zijn geworden.

Wat betreft de ouderen is het zo, dat zolang ze blijven komen of kunnen komen gaat het goed.

Vervoer naar de praktijk kan lastig zijn. Mensen zijn afhankelijk van mantelzorgers en familie.

Zorg moet misschien meer op locatie kunnen. Maar is lastig realiseerbaar. Wel een bijzondere groep mensen. Zorg kan minimaal door de instelling, als ze in een instelling wonen, gegeven worden. Ik ben wel eens met bagage, de nodige materialen, naar een zorginstelling gegaan, maar is voor reguliere zorg niet te doen. Voor deze specifieke groepen zou je in de praktijk

Zorg moet misschien meer op locatie kunnen. Maar is lastig realiseerbaar. Wel een bijzondere groep mensen. Zorg kan minimaal door de instelling, als ze in een instelling wonen, gegeven worden. Ik ben wel eens met bagage, de nodige materialen, naar een zorginstelling gegaan, maar is voor reguliere zorg niet te doen. Voor deze specifieke groepen zou je in de praktijk