Mensen wachten te lang met hulp inroepen

Mensen ervaren een hoge drempel om hulp te vragen

Het grootste probleem vind ik dat mensen zelf initiatief moeten nemen om hulp te vragen. Ze moeten naar een gemeentelijk loket of instantie en dat is een drempel. De burger zelf

verantwoordelijk te maken en te laten verwoorden dat hij hulp nodig heeft. Volgens mij werkt dat niet. Wanneer is het erg genoeg om hulp te vragen? Wanneer weet je dat als ouder of familielid? Wanneer weet je, als je het uit de hand loopt? Preventief is wanneer je contact kunt maken met iedereen, met al die gezinnen in al die huizen. Natuurlijk speelt er een en ander zoals overbelaste mantelzorg, uitputting, financiële problemen. Het kabinetsbeleid is om meer bij burger terug te leggen, maar begrijpen ze wel hoe moeilijk het is om hulp te vragen? We zijn allemaal nette brave inwoners, die heel veel dingen gewoon vinden: ik zorg toch naast vaak een baan voor mijn moeder, help mijn zieke buurvrouw, pas op de kinderen van mijn zus.

Waar ligt de grens? Wanneer is het te veel. Wanneer mag ik zeggen dat het teveel is. Dit heeft voor een groot deel te maken met de huidige samenleving, we zijn meer op onszelf en er is een minder verbindende context.

Ik denk dat ouders wel worstelen. Meer dan dat we denken. Financieel. Over opvoeding. We hebben hier een inloopspreekuur, vanuit het Centrum voor Jeugd en Gezin. Het is een enorm hoge drempel om daar naar binnen te gaan wandelen. Het wordt al gezien dat je daar naar binnen gaat.

Ik hoor ook van mensen die dan net tussen wal en schip vallen en dan de drempel toch te hoog is om naar de gemeente te gaan. Ik wou dat ik daar wat voor kon betekenen. Het is zeker een drempel om hier heen te gaan, zeker als je van huis uit daarin niet gesteund wordt. Beloon ze als mensen het op eigen kracht doen. Ik gun het ze dat ze gesteund worden. Het is toch een hoge drempel voor veel mensen.

Als we dan weer kijken op van het elkaar vinden, dan ligt, ik denk, ik merk dat er bij mensen vaak toch wel een drempel zit. Bij mensen zelf, en dat dan ook het woordje verslavingszorg, wat ze dan ook vaak wel zwaar vinden. Ik denk dat daar wat in te doen is. Ook bij de

intermediairs denk ik soms ook wellicht niet altijd de kennis in, wat we daarin kunnen bieden.

Met name op het stuk preventie, ik denk wel dat onze behandelafdeling dat dat wel vrij helder is, maar wat we vanuit preventie kunnen… Ook wel een beetje de norm van mensen, van, überhaupt een drempel om hulp te vragen. Ik denk dat mensen dat lastig vinden en dat is wel extra bij de verslavingszorg. Want dat verslaving is wel echt een stigma. Het is makkelijker om hulp te vragen op andere thema’s, dan op het gebied van zoon of dochter, als ik dan naar ouders kijk, en ook voor mensen zelf trouwens, om aan te geven van “ik gebruik, maar ik heb daar een probleem mee”. Dat is niet iets wat in Nederland helemaal, zeker niet in het

preventieve vak, want dan heb je het eigenlijk al over een norm die in onze hele maatschappij vinden we het met z’n allen zo heel normaal. Van de week was er een onderzoek hoe

Nederland toch wel weer in de top stond van hoeveel er gedronken wordt. Dus dat zegt wel

80

iets over onze norm, dus dat maakt het meteen ook dat de drempel heel hoog ligt. Om daar hulp bij te vragen, ik denk dat dat wel een hele lastige is.

We hebben een redelijk ruim beleid met een inkomensgrens van 125 procent. Dus daar kunnen mensen bij zitten die wel werken maar een laag inkomen hebben. Maar je ziet in het bestand dat er heel weinig mensen zijn die dat of weten of willen. Want je ziet dat het toch een drempel is om naar de gemeente te gaan en dan je hand op te houden.

Ik denk dat het grootste gedeelte is goed. Van de 100% is 70% goed maar aan andere dingen kan er wel iets aan gedaan worden. De inzet van personeel, de beloning. De opleiding van personeel daar moet er ook iets aan gedaan worden en dat kunnen ze bijvoorbeeld reguleren met een aanbieder die een school in een gemeenschap kan geven. En dat niet alles via het Maatschappelijk Netwerk Voorst zou moeten gebeuren. Het is net twee jaar opgericht het is net twee jaar in de lucht gebracht. Als je ziet wat voor drempel daar al ligt. Dat mensen binnen de gemeente niet van het ene punt naar het andere punt willen komen om hulp te bieden. Dan heb je gewoon een kleine gemeente. Die net gewoon boven de 20 duizend inwoners heeft, maar die ook verdeeld is in geloofskwesties, want dat is ook wat allemaal speelt. Ja er is nog een hele weg te gaan, zeg maar. En dat vind ik ook niet erg, ik mag gelukkig wat mee kijken omdat ik de ruimte en de tijd voor heb. En ik het heel erg graag gewoon wil doen.

De sociale cohesie in Nijbroek is redelijk. Maar ook, je komt niet zo gemakkelijk naar buiten met je problemen. Ook ouderen vinden dat moeilijk. Om dan hulp aan te bieden kom je op het gebied van de bemoeizorg.

En preventie vind ik prima, hoe eerder je iets signaleert hoe beter het is. Maar hoe kom je achter de preventie. Mensen moeten niet zeggen ik ben bang. Ze willen niet zeggen ik mag die man of vrouw niet. Voorst is een gemeente; het reilt en zeilt altied wel deur. Ik denk dat dit veel speelt. Je moet de mensen hierin opvoeden. Zoals nu ook met de psychische hulpverlening bij de jeugd, dat kaart ze landelijk an maar hier in Voorst heur ie nooit dat iets niet goed geet.

Maar mensen die hier werkt geeft dat dan wel an. Als ik er dan vraogen over stel zegt ze nooit dat het niet goed geet en dan geef ik an dat ze dat aan mot geven in het oaverleg. Dat is het moeilijkste om achter te kommen. Een geval met de stadsbank: als ik aan de wetholder vraoge hoe het met de stadsbank zit dan zeg he het geet wel goed maar als ik dan iemand spreke die werkt met de stadsbank dan geet het niet. Ze zegt doar dat iemand van 28 euro in de weke rond moet komen. Dat kan toch niet. Toen is de maatschappelijk werkster dr hen egaon en heeft dat eregeld.

Schaamte om hulp te vragen houdt mensen tegen

Vanuit mijn gezichtspunt is er in de gemeente sprake van verborgen armoede. Mensen kunnen de vaste lasten niet meer betalen, mensen houden dit voor zich, het is een soort taboe.

Mensen lopen te lang door, waardoor de problemen verergeren. Hoe kunnen mensen sneller contact opnemen om dit bespreekbaar te maken? Hoe komen ze in de problemen, ligt dit aan de gemeente? Mensen weten niet waar ze terecht kunnen en lopen niet te koop met

geldproblemen. Vaak komen ze met mij in contact na doorverwijzing van een ander maatschappelijke netwerkorganisatie. Ik zou willen dat ze bijvoorbeeld al komen na één

81

maand huurachterstand in plaats van dat de woningstichting aan de bel trekt. Schaamte voor de armoede en niet weten waar men terecht kan voor hulp. Voorlichting geven over wat bijvoorbeeld een sociale raadsman doet en kan betekenen. Mijn ervaring is dat de inwoners van de gemeente Voorst vaak in Apeldoorn te woord gestaan willen worden, omdat ze bang zijn dat iemand ziet dat ze een afspraak hebben met iemand van de Stadsbank.

Er is een drempel, er is schaamte om zich bij ons te melden, mensen vinden het lastig zich te melden of te bellen voor hulp als ze de schulden niet meer kunnen overzien.

We zitten te denken hoe kunnen we meer vooraf dingen inzetten door voorlichtingsavonden of cursussen aan te bieden en dat is lastig in een dorp. Je gaat niet naar een thema-avond over schuldenproblematiek waar je buren ook kunnen zitten, dat is het lastige in een dorp.

Het meest knellende is de anonimiteit denk ik. Zo is er bijvoorbeeld ook verborgen armoede. Ik denk dat mensen dit liever in huis houden, hier niet over praten, zich schamen. Ik heb in mijn werkzame leven in het onderwijs (basisonderwijs Martinus in Twello) gewerkt. En vroeger was dit ook al zo. Ik heb toen regelmatig meegemaakt dat kinderen niet mee konden gaan op schoolreisje. Dat hun ouders dat niet konden betalen, maar hun mond hielden over deze reden.

Schaamte hoor je ook vaak. Schaamte. Je weet, we lullen hier in Voorst. Ik ken ook een paar mensen, die hebben een drankprobleem. Ik heb er weleens mee gepraat. Het is beter als je een keer naar de dokter gaat. Ik zal het niet verder vertellen. Ik kan je niet verder helpen. Ja, ik kan je vertellen dat je het niet moet doen. Daar zijn instanties voor. Die kunnen je helpen. Daar moet je voor open staan. Anders help je jezelf ten gronde. Dan trekken ze zich terug. Dat is net verkeerd. Kwijnen ze weg. Zakken ze steeds dieper verder in de put. Dan moet je goeie figuren hebben die daardoorheen kunnen gaan. Die ze bij de hand nemen. Vertrouwen opbouwen. Je moet mensen letterlijk bij de hand nemen. En dan naar een instantie toe gaan.

Zo belangrijk. Tegenwoordig is het allemaal ikke ikke ikke. Zo werkt het niet. Gewone mensen redden zich allemaal wel. Maar als je ouder wordt. Of jong en onervaren. Daar liggen de knelpunten.

Er zitten twee knellingen. Ten eerste de persoon zelf die moeilijk de drempel kan overkomen, schaamte gevoel. Ten tweede dat wij pas heel laat er achter komen wat het probleem is. Ik heb hier ook niet een pasklaar antwoord om die twee op elkaar te kunnen leggen, maar wel

essentieel. De maatschappij verhardt continu en we bedillen van boven naar beneden en van beneden naar boven maar daar tussenin zit een hele groep die zich steeds vaker afkeert. Hoe je dit nu bij elkaar moet leggen is heel erg moeilijk. We zullen wel met elkaar die maatschappij anders moeten gaan inrichten. Ik denk wel dat er kansen zijn maar als je nou zegt hoe? Ja, nou dan is het voor mij wel heel lastig om het antwoord toe te voegen hoe je dit zou moeten doen.

Ik kom zelf uit een groot gezin en daar was het geen vetpot. Eten was er genoeg en een gedegen opvoeding, maar er was wel een vorm van armoede. Geen bijdetijdse kleding, vakanties, enz. Ergens schaam je je er dan voor. Toch kom je er niet mee voor de draad.

82

Armoede is denk een groot maatschappelijk probleem. Waar we als gemeente eigenlijk geen grip op hebben. En dit komt enerzijds door beleid. We denken dat wij door ons aanbod mensen bereiken. Mensen moeten dat zelf maar vinden. Daar kunnen ze naar toe komen en gebruik van maken. We realiseren ons niet, dat juist die mensen die in die groep zitten, dat die juist vaak zo in de knel zitten dat ze juist moedeloos worden van, weer op pad, weer alles op tafel leggen, weer het gesprek aan gaan. Weer vragen of je alsjeblieft iets zou kunnen krijgen.

En ik denk dat schaamte ook een rol speelt.

Misschien is het ook een stukje onbekendheid of schaamte. Daar zie je het grote verschil eigenlijk. Wij hebben bij 1 van de 2 casussen, waar wij tegenaan gelopen zijn, ook een stuk schaamte. Wanneer er dan meer rek in komt dan zie je toch wel dat er deuren opengaan voor ons. Mondjesmaat, 2 stappen vooruit en 1 stap achteruit.

Schaamte, cultuur ook wel denk ik [red: oorzaken voor het verborgen blijven van problemen].

Ik ben een doener, maar ook wel een dromer. En een streber. Wat ik straks al aangaf. Dat ik een centrum maak. Voor iedereen. Voor jong en oud. Waar het hele dorp samen kan komen. En ook een aanspreekpunt hebben. Zelfde als een dagopvang. Mensen schamen zich om naar een dagopvang te gaan. Maar het is geen schande. Er moet iemand zitten.

Mensen hebben hun eigen probleem en worstelen met hun eigen probleem. Ik werk in Terwolde. Dat is ook een beetje de biblebelt die daar doorheen loopt. Dus veel

geloofsproblemen die veel met het geloof te maken hebben. En daar wil men toch niet zo de vuile was van buiten hangen. Dus er is heel veel problematiek wat iedereen binnenskamers houdt, maar wat soms wel ver gaat vind ik. In die hele biblebelt is toch wel veel seksuele problematiek, seksueel misbruik. Doordat de sociale controle in een dorp ook groot is, uiten problemen zich toch ook vaak binnenshuis. Er is soms veel alcoholisme vind ik. Behoorlijk veel op het platteland. Het ziet er allemaal prachtig uit en mooi, maar achter elk huis heeft ieder zo zijn eigen problemen. En vanwege de veroudering zie ik ook steeds meer mensen met

problemen die bij de ouderdom horen, waaronder dementie.

Er rust een taboe op hulp vragen

Waar het mis kan gaan. Er zitten allemaal taboes op, dan moet ‘ie naar de psycholoog.

Eerstelijns, ook met de alternatieve geneeswijze erbij. Dan is het meer wellness, waarom niet.

Ga maar eens 10x ontspanningsoefeningen doen, waarom niet.

Veel problemen zijn niet of slecht zichtbaar. Misschien ligt de oorzaak hiervan in het taboe dat rust op hulp vragen en het naar de buitenwereld toe erkennen dat er hulp nodig is. Voor alle doelgroepen is eigenlijk het meest knellende: het niet bespreekbaar kunnen maken/zijn van problemen en dan vooral omdat dit nog ‘not done’ is in de samenleving

En ik merk ook wel bij intermediairs, zoals jongerenwerk, die het dan ook lastig vinden om het onderwerp [red: verslaving] aan te halen bij jongeren en daar meer stelling in te nemen, of bang zijn om contacten met jongeren te verliezen. Op het moment dat ze ons erbij willen halen, of andere instanties. Ik denk dat daar ook nog wel, dan heb je het wel over beleving. Dat is nog wel een taboe.

83

Ik denk dat psychische problemen nog wel een taboe zijn. Dat merk ik ook wel in de groep dat veel mensen het er ook niet over willen hebben. Dat is wel een stukje cultuur, een gebroken been daar wil iedereen het wel over hebben. Maar op het psychische leed zit zo veel taboe op.

En dan zie je dat dat eenzaamheid teweeg brengt. Ja, als je er niet mee komt dan. En als er al een beweging is dan, ik werk hier nu 8 jaar, als er een beweging is dan is dat de positieve kant op. En dat komt ook door alle tv programma’s, van ‘o ja daar kunnen we het over hebben samen’. Maar ik vind het wel minimaal. Als we het dan over de groepen hebben hé, we hebben een groep ‘omgaan met borderline, psychose, psychische problemen in het algemeen’. Mensen hebben in het begin nog wel het idee dat het iets specifiek van hun is en door met zo’n groep mee te doen, het is een cursus, maar ook lotgenoten ontmoeten, dat dat al zo veel goed doet.

Alleen maar van oh ja ik ben niet de enige en ik kan het hier over hebben, mensen hebben aan een half oor genoeg, ik hoef me niet te verontschuldigen. Dat is wel wat mensen zich goed bij voelen, maar waar ook tegelijkertijd die terughoudendheid en schaamte nog aanwezig is.

Mensen weten niet hoe ze er mee om moeten gaan

Het verbaast mij, ik heb heel lang in Amsterdam gewerkt en daar kwam ik op een gegeven moment meer minder Nederlanders tegen dan andere culturen. Hier heel af en toe. Over het algemeen zijn mensen nog terughoudender om over dit soort dingen te praten. Er komt nog meer trots bij. Ik heb ook wel eens een Russische man gehad, die had een hele depressieve vrouw. Die kwam alleen voor praktische zaken. Dat valt me op aan mensen van een andere cultuur, de insteek is vaak heel praktisch. Dus daar is die openheid, dat ligt nog wat

ingewikkelder. In onze groepen komt dat wel aan bod, waarom ze er niet over praten (de Nederlandse doelgroep). Sommige hebben een partner die dat niet wil; ja maar ik heb het beloofd. Dus ik zou het wel willen maar.. en als hij dan weer beter is, dan heb je het idee dat je iemand een stempel geeft. En sommige willen dat uit zichzelf niet, schaamte, schuld. Wat veel speelt volgens mij is dat veel mensen niet weten hoe ze er mee om moeten gaan. Net als bij kanker bijvoorbeeld he, dat geeft ongemakkelijkheid. Dat mensen over het algemeen niet zo goed weten hoe ze er op moeten reageren en dus maar niet reageren. En dat de betrokkenen denken van; maar mensen vragen nooit ergens naar. En dat is wel ingewikkeld. En daar gaat het in de cursus ook wel over; weten mensen dat je iets nodig hebt van ze? Dus dat ook durven. En in de cursus gaat het op een gegeven moment ook over sociaal netwerk, dat er wordt gevraagd; breng je sociale netwerk nou eens in kaart en ben je daar tevreden over? En durf je ook iemand te benaderen, durf je het te vragen? De ene kant is het durven je behoefte aan iemand kenbaar te maken. De andere kant is het de ongemakkelijkheid. En vaak ook als het heel lang duurt, wat moet je dan vragen of wat moet je daar over zeggen. En vaak wordt er dan gekozen voor niet. Wat voor de betrokkenen weer het gevoel geeft van; kijk ze vragen er niet eens naar.

Mensen melden zich te laat

Ik werk met mensen voornamelijk met schuldenproblematiek, er is veel schuld, mensen melden zich vaak te laat dus dan zijn de problemen al hoger opgelopen.

84

Als mensen in de schulden zitten, raken ze het overzicht kwijt. Ze hebben angst, ze durven de post niet meer open te maken. Als ze bij ons komen moeten we ze echt aan de hand

Als mensen in de schulden zitten, raken ze het overzicht kwijt. Ze hebben angst, ze durven de post niet meer open te maken. Als ze bij ons komen moeten we ze echt aan de hand