Tuchtrechtelijke organen: Instituut Sportrechtspraak

De KNGU is sinds 2011 aangesloten bij het Instituut Sportrechtspraak. Voor 2011 verzorgde de KNGU zelf het tuchtrecht. Het Instituut Sportrechtspraak verzorgt de tuchtrechtspraak voor sportbonden, waaronder de KNGU. De KNGU is op dit moment zowel aangesloten voor seksuele intimidatie als het algemeen tuchtrecht.

Dit betekent dat het reglement seksuele intimidatie en het algemeen tuchtregle-ment van toepassing zijn op alle leden van de KNGU en iedereen die een ‘verkla-ring onderwerping tuchtrecht’ heeft getekend. Tuchtreglementen van het Instituut Sportrechtspraak worden door het bestuur van het Instituut Sportrechtspraak vast-gesteld en gelden voor alle leden van de aangesloten sportbonden, mits zij bij het bewuste onderwerp zijn aangesloten. Het Instituut Sportrechtspraak benoemt de tuchtrechters en aanklagers. De tuchtrechters beschikken veelal over kennis/erva-ring op een of meer onderwerpen.

Door de tuchtrechtspraak onder te brengen bij het Instituut Sportrechtspraak is het meer op afstand komen te staan en daardoor onafhankelijker geworden. De onafhankelijkheid van de tuchtrechtspraak van het Instituut Sportrechtspraak komt naar voren uit het feit dat de sportbond geen invloed meer heeft op de benoe-ming en aanstelling van de leden van de tuchtcommissies, aanklagers of onderzoe-kers. Deze functionarissen worden aangesteld door het bestuur van het Instituut Sportrechtspraak. Ook de tuchtrechtelijke reglementen worden vastgesteld door het bestuur van het Instituut Sportrechtspraak.

Het Instituut Sportrechtspraak is de laatste jaren in aantallen zaken (met name sek-suele intimidatie) enorm gegroeid, terwijl het Instituut slechts enkele beroepskrach-ten kent en verder met veel vrijwilligers (tuchtcommissieleden en bestuurders) werkt. Het Instituut Sportrechtspraak werkt met een uitvoerend bestuur en een secretariaat. Het tuchtrechtelijk systeem kent aanklagers en onderzoekers, die wor-den ingehuurd tegen een vergoeding. Aanklagers en lewor-den van een Tuchtcommissie of Commissie van Beroep ontvangen geen vergoeding.

Formeel juridisch functioneren de tuchtcommissie en de Commissie van Beroep als tuchtrechtelijke organen van de bond. In de statuten van de aangesloten sport-bond is opgenomen dat de Aanklager, Tuchtcommissie en Commissie van Beroep van het Instituut Sportrechtspraak orgaan van de sportbond zijn om ervoor te zorgen dat de besluiten, die deze organen nemen, besluiten zijn in de zin van het verenigingsrecht.

Naast onafhankelijke tuchtrechtspraak is een belangrijke pijler van de door het Instituut Sportrechtspraak georganiseerde tuchtrechtspraak ‘kennis en exper-tise’ bij diegenen die de verschillende taken op zich nemen. Aanklagers zijn in het dagelijks leven Officieren van Justitie. Het Instituut Sportrechtspraak kent onge-veer 25 onderzoekers. Zij hebben veelal een achtergrond als particulier onder-zoeker of bij de politie, bijvoorbeeld als rechercheur. Tuchtrechters zijn veelal advocaat en/of rechter en hebben kennis van de sport. Bij de samenstelling van een Tuchtcommissie of Commissie van Beroep wordt naast de beschikbaarheid gekeken naar kennis/ervaring op het (sportspecifieke) terrein en de verhouding man/vrouw.

Wanneer de tuchtcommissie van oordeel is dat de in de aangifte bedoelde over-treding niet is begaan, spreekt de tuchtcommissie de beklaagde vrij.⁷ Een eventueel op te leggen straf kan variëren van een berisping tot een royement.⁸

Als sanctie kan worden opgelegd:

ƒ een berisping

ƒ het verbod om deel te nemen aan een of meer activiteiten van de sportbond zulks voor de door de aanklager of de kamer algemeen tuchtrechtbepaalde duur

ƒ het verbod om één of meer aan leden van de sportbond toegekende rechten uit te oefenen voor een zulks voor de door de aanklager of de kamer alge-meen tuchtrechtbepaalde duur

ƒ het verbod tot het uitoefenen van een of meer functies in de sportbond zulks voor de door de aanklager of de kamer algemeen tuchtrechtbepaalde duur

ƒ de schorsing zulks voor de door de aanklager of de kamer algemeen tucht-rechtbepaalde duur

ƒ bij een schorsing kan, indien aan de voorwaarden is voldaan, deelname aan de Halt-training Sport en Gedrag I of deelname aan de Halt-training Sport en Gedrag II worden opgelegd

ƒ het royement (ontzetting) als lid van de sportbond Afbeelding 2.3

In het reglement algemeen tuchtrecht is summier uitgewerkt wanneer een schor-sing wordt opgelegd. Behalve het royement en de berisping kunnen de sancties ook voorwaardelijk worden opgelegd.

Gaat het om een overtreding van het reglement seksuele intimidatie, dan kun-nen dezelfde sancties worden opgelegd, met uitzondering van de Halt-training. De Halt-training is alleen voorzien in het Algemeen Tuchtreglement.

De aanklager, degene die aangifte heeft gedaan, maar ook de beklaagde kunnen voor een uitspraak van de tuchtcommissie beroep instellen bij de commissie van beroep.⁹ Het bondsbestuur ziet toe op de tenuitvoerlegging van de straffen, tenzij

Wetenschappelijk bureau

Pool van aanklagers • Feitenonderzoek / interviews

• Adviseert bestuur t.a.v. bestuurlijke maatregel (geen bevoegdheid tot

sanctie)

• Geeft evt. opdracht aan onderzoeks-commissie en treedt op in Tuchtzaak

• Bepaalt wie voor Tuchtcommissie verschijnt, kan uitwijken naar andere

mogelijkheden maar heeft daarin verder geen taak

• Toezicht op uitvoering tucht- rechterlijke sancties

• Kan zaak zelf afdoen

Bestuur sportbond

brengt zaak aan

evt. advies

evt. gekoppeld aan / of met hulp van

Onderzoekscommissie

de tuchtcommissie of de commissie van beroep anders heeft bepaald, wordt een uitspraak door het Instituut Sportrechtspraak geanonimiseerd gepubliceerd, tenzij de tuchtcommissie of de commissie van beroep in de uitspraak beslist dat met een andere wijze van vermelding kan worden volstaan.¹⁰ Elke uitspraak wordt opgeno-men in de databank van het Instituut Sportrechtspraak en wordt daarin bewaard voor de in het privacyreglement vermelde termijn.¹¹

Toepasselijke tuchtrechtelijke reglementen

Zoals hiervoor gesteld heeft de KNGU in 2011 het tuchtrecht ondergebracht bij het Instituut Sportrechtspraak. Van belang is dat op dat moment het algemeen tuchtre-glement nog geen bepalingen bevatte over belediging, pesten, agressie en geweld, bespotten en psychische of emotionele mishandeling. Dergelijke overtredingen konden alleen gesanctioneerd worden indien de sportbond in kwestie dergelijke bepalingen had opgenomen in de eigen reglementen en/of een beroep deed op de algemene normen van fatsoen. Uit de documentatie, daterend vanaf 2011, tracht de KNGU telkens het algemeen tuchtreglement aangepast te krijgen met bepalin-gen over onder meer intimidatie en geweld en in het reglement de verjaringster-mijn te verlengen. Tot de zomer van 2020 was dit zonder succes. Dit laat onverlet dat strafrechtelijke vervolging kan worden ingesteld bij een overtreding van straf-rechtelijke bepalingen.