Bijdrage(n) verbonden partijen
Deelprogramma 3.2: Voorkomen schooluitval
3.2.3 Passend onderwijs
Doel van passend onderwijs – een verantwoordelijkheid van het onderwijs - is om er voor te zorgen dat alle jeugdigen zich optimaal kunnen ontwikkelen en dat iedere jeugdige, eventueel met extra ondersteuning, een passende onderwijsplek heeft die aansluit bij zijn kwaliteiten en mogelijkheden.
Vanuit onze gemeentelijke verantwoordelijkheid voor jeugdhulp zijn wij in veel gevallen
medeverantwoordelijk voor de extra ondersteuning en jeugdhulp die sommige leerlingen nodig hebben om onderwijs, in welke vorm dan ook, te kunnen blijven volgen. We werken intensief samen met het onderwijs, WIJ Groningen en andere betrokken partijen om te komen tot een optimale afstemming van onderwijs en jeugdhulp met als doel om de ontwikkelingsmogelijkheden van jeugdigen te vergroten en belemmeringen weg te nemen. Deze inzet zal naar onze verwachting op termijn leiden tot een afname van de vraag naar (intensieve) jeugdhulp en naar een afname van de risico’s op schoolverzuim en vroegtijdig schoolverlaten (zonder startkwalificatie).
Wat wilden we bereiken in 2017?
Om alle jeugdigen, ook jeugdigen met specifieke onderwijs- en ondersteuningsbehoeften, optimaal mee te laten doen aan de samenleving wilden we in nauwe samenwerking met het onderwijs, WIJ-Groningen en andere relevante partijen:
• Sterk inzetten op het vroegtijdig signaleren van problemen en het bieden van (preventieve) ondersteuning in het onderwijs - de leefwereld van jeugdigen - om daarmee ook schooluitval en verwijzing naar speciaal onderwijs te voorkomen en om de vraag naar (specialistische) jeugdhulp te beperken;
72
• Komen tot een optimale afstemming van onderwijs en jeugdhulp met als doel om de ontwikkelingsmogelijkheden van jeugdigen te vergroten en belemmeringen weg te nemen;
• Uitgaande van de leefwereld van de jeugdigen komen tot een integrale benadering van de domeinen onderwijs, RMC/VSV, arbeid, WMO en jeugdhulp.
Wat hebben we hiervoor gedaan?
We ondersteunen vanuit WIJ-Groningen leerlingen in het onderwijs. Het VO-WIJteam bestaat uit medewerkers met verschillende expertise die, naar voorbeeld van de School als wijk samenwerken als één team om leerlingen en leerkrachten zo goed mogelijk te ondersteunen in het onderwijs. De ondersteuning die zij bieden in het voortgezet (speciaal) onderwijs en het praktijkonderwijs sluit aan bij de ondersteuningsstructuur in de afzonderlijke scholen en is gericht op het vroegtijdig signaleren van problemen en ontwikkelingsachterstanden en het bieden van ondersteuning die aansluit bij de door de scholen en de samenwerkingsverbanden geboden ondersteuning. De inzet van het VO-WIJteam wordt door het onderwijs bijzonder gewaardeerd.
De pilot School als wijk, die ondersteuning van leerlingen in het MBO betreft, hebben we in 2017 voortgezet en we hebben op provinciaal niveau besloten deze vorm van ondersteuning in 2018 uit te breiden naar alle MBO-scholen in de provincie. Eind 2018 besluiten we op
provinciaal niveau of we de School als Wijk ook na 2019 voortzetten.
We werken samen met WIJ-Groningen, GGD/JGZ, onderwijs (schoolbesturen, het samenwerkingsverband passend onderwijs PO en de expertisecentra voor
onderwijsondersteuning) en de kinderopvang aan het beter op elkaar aan laten sluiten van de bestaande vormen van ondersteuning die door de verschillende partners geboden worden aan kinderen (en ouders) in het basisonderwijs en in de voorschoolse voorzieningen.
We onderzoeken in samenwerking met het (speciaal)onderwijs, WIJ-Groningen, de RIGG en de samenwerkingsverbanden PO en VO de mogelijkheden voor nieuwe, flexibele vormen van jeugdhulpverlening die beter aansluiten bij de vraag vanuit het onderwijs (bv. onderwijs-ondersteuningsarrangementen; vormen van collectieve ondersteuning in het speciaal onderwijs).
We werken in samenwerking met het onderwijs in regionaal verband aan het versterken van een integrale jongerenaanpak waarbij we onze gezamenlijke inzet op de domeinen onderwijs, RMC/VSV, arbeid, jeugdhulp, WMO (dagbesteding) nog beter willen afstemmen.
Conclusie
De partners die betrokken zijn bij het bieden van (preventieve) ondersteuning in het onderwijs en bij het voorkomen van schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten werken steeds intensiever samen waardoor de geboden ondersteuning steeds beter aansluit bij de vraag van leerlingen en leerkrachten. Dit voorkomt ontwikkelingsachterstanden van (individuele) leerlingen, (langdurig) schoolverzuim, voortijdig schoolverlaten en onnodige jeugdhulp. Kortom, dit zorgt ervoor dat leerlingen passend onderwijs kunnen blijven volgen.
Wat heeft het gekost?
In dit onderdeel geven wij per deelprogramma een toelichting op de afwijking in de baten en de lasten > 250 duizend euro.
Deelprogramma (bedragen x 1.000 euro)
Primitieve begroting Actuele begroting Rekening 2017 Verschil
73 03.1.1 Kansen en kwaliteitsbewaking 4.862 5.823 5.556 267 03.1.2 Nieuwe impuls vensterschool 206 206 202 4 03.1.3 Volwasseneneducatie 0 2.412 2.417 -5 03.1.4 Onderwijshuisvesting 13.311 13.846 14.220 -374 03.1.5 Talentontwikkeling 3.429 3.782 3.310 471 03.2 Voorkomen schooluitval 2.422 2.388 2.232 156 03.2.1 VSV en Leerplicht 1.109 1.075 1.338 -263 03.2.2 Leerlingenvervoer 1.313 1.313 894 419 Totaal Lasten 24.231 28.456 27.937 519 03.1 Onderwijskansen 4.415 7.545 7.751 206 03.1.1 Kansen en kwaliteitsbewaking 2.584 2.674 2.589 -85 03.1.3 Volwasseneneducatie 0 2.412 2.415 3 03.1.4 Onderwijshuisvesting 1.578 2.218 2.624 406 03.1.5 Talentontwikkeling 253 241 123 -118 03.2 Voorkomen schooluitval 635 600 838 238 03.2.1 VSV en Leerplicht 635 600 838 238 03.2.2 Leerlingenvervoer 0 0 0 Totaal Baten 5.050 8.145 8.589 444
Totaal Saldo voor bestemming 19.181 20.311 19.348 963
Reserve mutaties
Totaal toevoegingen 888 913 913 0
Totaal onttrekkingen 1.184 1.676 1.676 0
Totaal saldo na bestemming 18.885 19.548 18.585 963
Financiële toelichting
3.1 Onderwijskansen Lasten Baten Saldo
Afwijking 363 206 569
Belastingen (N 483 duizend euro)
Dit nadeel wordt voor een deel veroorzaakt door opgelegde belastingaanslagen op ons onderwijsvastgoed betrekking hebbende op de jaren 2014-2016. In zijn totaliteit gaat het om een bedrag van 120 duizend euro. Inmiddels hebben we het beheer van onze onderwijs-vastgoedportefeuille ten aanzien van dit aspect aangescherpt, zodat we deze situatie in de toekomst beter kunnen voorkomen. Het resterende nadeel is te verklaren doordat we het aantal opgelegde aanslagen te laag hebben ingeschat. Zoals hierboven vermeld hebben we inmiddels maatregelen getroffen die het inzicht in de opgelegde aanslagen sterk verbeterd hebben.
Programma Onderwijshuisvesting (V 406 duizend euro)
De gemeente heeft een wettelijke taak om huisvesting te verzorgen voor scholen in de primaire en secondaire onderwijs. In het kader hiervan hebben wij beschikkingen afgegeven aan scholen om bepaalde werkzaamheden uit te voeren in de schoolgebouwen. De werkzaamheden zijn eind 2017 nog niet uitgevoerd, waardoor wij de kosten niet hebben gemaakt.
74
Dit leidt tot een resultaat dat wij aan de reserve gaan doteren. Het resultaat betrekking hebbende op oude jaren bedraagt 296 duizend euro en op het jaar 2017 110 duizend euro.
Wanneer de scholen de werkzaamheden hebben uitgevoerd, worden de bedragen onttrokken aan de reserve onderwijshuisvesting.
Uitkering schades en huuropbrengsten (V 202 duizend euro)
Dit voordeel wordt deels verklaard door ontvangen uitkeringen in verband met schades aan onderwijsgebouwen. Verder hebben we een extra huuropbrengst van een kinderdagopvang in Meerstad ontvangen. Na de grenscorrectie met Slochteren vallen de huurinkomsten toe aan de Gemeente Groningen.
Intensiveringsmiddelen Leren (V 187 duizend euro)
De doorontwikkeling van gestarte initiatieven voor onderwijsinnovatie zijn later opgestart en lopen door in het jaar 2018. Overige afwijkingen (V 257 duizend euro)
Overige kleinere afwijkingen tellen op tot een voordeel van 257duizend euro.
3.2 Voorkomen schooluitval Lasten Baten Saldo
Afwijking 156 238 394
Leerlingenvervoer (V 394 duizend euro)
De belangrijkste oorzaak van dit voordelig resultaat is het nieuwe contract dat wij in 2014 hebben afgesloten. Daarnaast leiden de aanpassingen uit de Verordening Leerlingenvervoer 2014 tot lagere kosten, nu de overgangsbepalingen zijn uitgewerkt.
Financiële risico's
Naam risico Vennootschapsbelasting (Vpb) voor overheidsbedrijven
Programma Alle programma's
Omschrijving Vennootschapsbelasting is een belasting die wordt geheven over de fiscale winst welke
door een onderneming is behaald. Met ingang van 1 januari 2016 is de gemeente Vennootschapsbelastingplichtig indien en voor zover zij een onderneming drijft. Daar waar binnen de gemeente sprake is van het drijven van een onderneming, zal de Vpb-plicht gaan gelden. Het gaat dan om economische activiteiten waarbij de gemeente in concurrentie treedt (of kan treden) met de markt en daarmee winst behaald. Van die gemeentelijke onderdelen zal dan de fiscale winst moeten worden bepaald.
De gemeente doet voor alle activiteiten die fiscaal als onderneming worden aangemerkt gezamenlijk één aangifte. Daardoor kunnen verliezen bij één onderneming worden gesaldeerd met winsten van andere ondernemingen. Indien geconsolideerd een winst wordt behaald dient maximaal 25% Vpb worden betaald.
De gemeente Groningen heeft ter voorbereiding op de invoering haar Vpb activiteiten in beeld gebracht en heeft ondersteund door externe fiscale deskundigheid een inschatting gemaakt van de Vpb effecten. Op grond van deze inventarisaties hebben we onze aanvankelijke inschattingen van te betalen Vpb voor de grondexploitaties, het parkeerbedrijf, Stadsbeheer en overige gemeentelijke activiteiten nader aangescherpt. De grootste verwachte gevolgen komen uit het parkeerbedrijf en van Meerstad. Voor het Parkeerbedrijf verwachten wij geen fiscale winst. Voor Meerstad wordt op termijn wel een fiscale winst verwacht. De juridische constructie van Meerstad (CV/BV) maakt dat Meerstad moet worden opgenomen in de aangifte VPB van de gemeente Groningen.
Voor de aangifte over het boekjaar 2016 is uitstel aangevraagd. We verwachten als gemeente in totaliteit geen VPB te hoeven betalen in de eerst jaren. Het risico bestaat echter dat de Belastingdienst anders zal oordelen over de feiten. Het is derhalve wel van belang om dit risico te blijven volgen.
Risicobedrag 2018 nul
Kans 2018
Risicobedrag 2019 nul
Kans 2019
75 Kans 2020 Risicobedrag 2021 nul Kans 2021 Structureel/Incidenteel 1e signaleringsmoment
Actie De voorbereidingsfase is in 2016 afgerond. Net als voor de overige belastingen zijn de
taken samenhangend met de Vpb-plicht overgenomen door de lijnorganisatie en onderdeel geworden van reguliere processen. Inmiddels zijn hiertoe onder andere de relevante systemen ingericht en zijn processen beschreven. Hiermee borgen we dat nieuwe activiteiten worden getoetst op mogelijke Vpb effecten.
Daarnaast hebben we samen met een externe fiscalist de consequenties voor de grondexploitaties en het parkeerbedrijf in beeld gebracht. Er hebben in 2016 gesprekken plaatsgevonden met de belastingdienst over de aanpak en gemaakte keuzes. We trachten hiermee een bepaalde mate van zekerheid te krijgen over het uiteindelijke effect van de invoering van de Vpb voor overheidsondernemingen. In 2018 doen we (uitgesteld) aangifte Vpb over het boekjaar 2016. Dit is de eerste keer dat we als gemeente aangifte Vpb doen. Vpb is voor gemeenten nieuwe wetgeving en er wordt landelijk op onderdelen nog overleg gepleegd over de interpretatie van de wet. Hierdoor bestaat het risico dat gemaakte keuzes wellicht moeten worden herzien en de gevolgen voor de gemeente moeten worden bijgesteld.
Naam risico Niet halen bezuinigingen
Programma Alle programma's
Omschrijving Om het tekort in het meerjarenbeeld 2014-2021 op te lossen is bij de begrotingen tot
en met 2017 een pakket aan bezuinigingsmaatregelen opgesteld van gemiddeld 20 miljoen euro. We moeten er rekening mee houden dat we niet alle voorgenomen bezuinigingen volledig en/of in het gewenste tempo realiseren. We hebben bij de rekening 2017 het risico van elke bezuinigingsmaatregel afzonderlijk beoordeeld. Het risico komt daarmee in 2018 op 4 miljoen euro, in 2019 op 5 miljoen euro en vanaf 2020 op 4 miljoen euro. De kans in totaal is 100% omdat de kans van optreden per maatregel is bepaald. Dit is conform de werkwijze van de risicoboxenmethode.
Risicobedrag 2018 4 miljoen euro
Kans 2018 100%
Risicobedrag 2019 5 miljoen euro
Kans 2019 100%
Risicobedrag 2020 4 miljoen euro
Kans 2020 100%
Risicobedrag 2021 4 miljoen euro
Kans 2021 100%
Structureel/Incidenteel Incidenteel
1e signaleringsmoment Begroting 2014
76
Naam risico Verkoop panden voor dekking kapitaallasten VMBO Noordoost/West
Programma 3 Onderwijs
Omschrijving De raad besloot op 29 september 2010 vijf percelen te verkopen en de opbrengst
(geraamd op 6,1 miljoen euro) in te zetten voor de dekking van kapitaallasten van de nieuw gerealiseerde vmbo-scholen. Wij hebben in 2011 één van de percelen verkocht en één pand kreeg een voortgezet onderwijsgebruik. Het alsnog benutten van dit pand voor onderwijshuisvesting is gedaan om vanuit een breed perspectief de mogelijkheden optimaal te benutten en kosten te besparen. In 2015 is de Heinsiusstraat verkocht. Daarmee blijft alleen Travertijnstraat 12 nog over om te verkopen voor de dekking van dit risico.
De opbrengst van het pand aan de Travertijnstraat van 2,3 miljoen euro kan de komende jaren niet worden gerealiseerd, omdat dit pand voor een periode van 5 jaar wordt verhuurd aan stichting Backbone voor onder meer de huisvesting en begeleiding van jongeren. De huuropbrengst wordt gebruikt voor de instandhouding van het gebouw en de zakelijke lasten. De kapitaallasten zijn niet gedekt en de huuropbrengst levert de komende 5 jaar geen bijdrage aan de dekking van de kapitaallasten van de investering in de nieuwe vmbo-scholen. Deze optie is ontwikkeld voor het onderbrengen van het Backbone-initiatief en omdat de marktomstandigheden voor verkoop van het pand Travertijnstraat op dit moment minder gunstig zijn.
Risicobedrag 2018 129 duizend euro
Kans 2018 75%
Risicobedrag 2019 129 duizend euro
Kans 2019 75%
Risicobedrag 2020 129 duizend euro
Kans 2020 75%
Risicobedrag 2021 129 duizend euro
Kans 2021 75%
Structureel/Incidenteel Structureel
1e signaleringsmoment Augustus 2014
Actie In 2015 hebben wij het gebouw aan de Canadalaan en in 2016 een gebouw aan de
Helperwestsingel verkocht. Deze gebouwen stonden niet op de oorspronkelijke lijst van panden voor de dekking van vmbo-scholen. Na goedkeuring van de raad zijn deze verkoopopbrengsten gedoteerd aan de reserve VMBO. Na deze dotaties bedraagt de te realiseren verkoopopbrengst nog 2,1 miljoen euro hetgeen een resterend risico van 129 duizend euro structureel vanwege de jaarlijkse kapitaallasten betekent.
Zoals eerder aan de Raad gemeld willen we ook in de toekomst opbrengsten uit verkoop van onderwijspanden aan de Raad voorleggen als dekking van dit risico. Daarmee willen wij dit risico verkleinen dan wel weg werken.
Het gebouw aan de Travertijnstraat 12 is in gebruik gegeven aan Backbone tot 2020. Dat betekent dat een deel van het risico blijft bestaan tot Travertijnstraat 12 is verkocht. Dekking van de kapitaallasten wordt momenteel gevonden binnen het budget
onderwijshuisvesting. Dat kan alleen zolang er nog reserve is. De reserve staat wel onder druk.
Naam risico MFA de Wijert
Programma Welzijn, gezondheidszorg en Vernieuwing sociaal domein
Omschrijving Voor de ontwikkeling van MFA DE Wijert (scholen, sporthallen, bijzondere objecten als
het Groninger forum) hebben wij een bedrag van € 355.000 als benodigd
weerstandsvermogen berekend. Het risico bestaat uit het niet of later realiseren van de verkoopopbrengsten die als dekking voor de investering wordt gevormd en het risico dat we een lagere bijdrage van derden realiseren. De vorming van benodigd weerstandsvermogen doen wij uit voorzichtigheid, de omvang van het budget is namelijk taakstellend. De risico’s worden primair binnen de post onvoorzien van het project opgelost. De structurele risico’s die samenhangen met de exploitatie van de MFA worden gedekt binnen de jaarlijkse begroting van het VGB.
77
Kans 2018 100%
Risicobedrag 2019 355 duizend euro
Kans 2019 100%
Risicobedrag 2020 355 duizend euro
Kans 2020 100%
Risicobedrag 2021 355 duizend euro
Kans 2021 100%
Structureel/Incidenteel Incidenteel
1e signaleringsmoment Rekening 2017
78