Exposure in vivo (VERSIE 2011)

Richtlijntekst: VERSIE 2011

Dit hoofdstuk is onderverdeeld in subhoofdstukken/paragrafen. Om de inhoud te kunnen bekijken klikt u in de linkerkolom op de subhoofd- of paragraaftitel.

6.2.4.1 Effectiviteit (VERSIE 2011)

Richtlijntekst: VERSIE 2011

De richtlijntekst in deze paragraaf omvat geen verdere inleiding.

Aanbevelingen:

Exposure in vivo kan als behandeling aangeboden worden aan patiënten met een sociale angststoornis in het algemeen, zolang er geen redenen zijn om een behandeling te geven die specifiek is gericht op vaardigheidstekorten of disfunctionele cognities. Ook in die gevallen echter kan exposure in vivo de sociale angststoornis reduceren.

Wetenschappelijke onderbouwing:

Exposure in vivo is uitgebreid onderzocht bij de behandeling van sociale angststoornis en blijkt een zeer effectieve behandeling te zijn (Feske & Chambless, 1995; Gould, 1997; Moreno, 2001; Powers, 2008; Scholing & Emmelkamp, 1993a; 1993b; Mersch 1995; Hofmann, 1995; Hoffman, 2004; Hoffman, 2004; Hoffman, 2006; Mattick & Peters, 1988). Bij exposure in vivo is de aandacht gericht op de geconditioneerde angst van de patiënt in sociale situaties. In de behandeling wordt de patiënt stapsgewijs blootgesteld aan angst oproepende sociale situaties. Door habituatie en extinctie zal de patiënt geleidelijk angstreductie ervaren, waarbij ook het gevoel van controle over de sociale situatie zal toenemen.

Literatuur

Feske U, Chambless DL. Cognitive-behavioral versua exposure only treatment for social phobia: a meta-analysis. Behavor Therapy 26: 695-720, 1995.

Gould RA, Buckminster S, Pollack MH, Otto MW, Yap L. Cognitive-behavioral and pharmacological treatment for social phobia: a meta-analysis. Clinical Psychology: Science and practice 4: 291-306, 1997.

Hofmann SG, Newman MG, Ehlers A, Roth WT. Psychophysiological differences between subgroups of social phobia. J Abnorm Psychol 104: 224-31, 1995.

Hofmann, S. G. (2004). Cognitive mediation of treatment change in social phobia. Journal of Consulting &

Clinical Psychology, 72, 393-399.

Hofmann, S. G., Moscovitch, D. A., Kim, H.-J., & Taylor, A. N. (2004). Changes in self-perception during treatment of social phobia. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 72, 588-596.

Hofmann, S. G., Meuret, A. E., Smits, J. A., Simon, N. M., Pollack, M. H., Eisenmenger, K., et al. (2006). Augmentation of exposure therapy with D-cycloserine for social anxiety disorder. Archives of General

Psychiatry, 63, 298-304.

Mattick RP, Peters L. Treatment of severe social phobia: effects of guided exposure with and without cognitive restructuring. J Consult Clin Psychol 56: 251-60, 1988.

Mersch PP. The treatment of social phobia: the differential effectiveness of exposure in vivo and an integration of exposure in vivo, rational emotive therapy and social skills training. Behav Res Ther 33: 259-69, 1995. Moreno, P.J., Carrillo, F.X.M., & Meca, J.S. (2001). Effectiveness of cognitive behavioural treatment in social phobia: A meta-analytic review. Psychology in Spain, 5, 1, 17-25.

Powers, M.B., Sigmarsson, S.R. & Emmelkamp, P.M.G.(2008). A meta-analytic review of psychological treatments for social anxiety disorder. International Journal of Cognitive Therapy, 12, 94-113.

Scholing A, Emmelkamp PM. Cognitive and behavioural treatments of fear of blushing, sweating or trembling.

Behav Res Ther 31: 155-70, 1993a.

Scholing A, Emmelkamp PM. Exposure with and without cognitive therapy for generalized social phobia: effects of individual and group treatment. Behav Res Ther 31: 667-81, 1993b.

Conclusies:

Niveau 1 Exposure in vivo is een effectieve behandeling bij sociale angststoornis.

A1 Feske & Chambless, 1995; Gould, 1997; Moreno, 2001; Powers, 2008.

A2 Scholing & Emmelkamp, 1993a; 1993b; Mersch, 1995; Hofmann, 1995; Hoffman, 2004; Hoffman, 2006; Mattick & Peters, 1988

Overige overwegingen:

Exposure in vivo kan gemakkelijk worden uitgevoerd omdat de behandeling kan worden geprotocolleerd en de rationale betrekkelijk eenvoudig is.

6.2.4.2 Wijze en duur van toepassing (VERSIE 2011)

Richtlijntekst: VERSIE 2011

De richtlijntekst in deze paragraaf omvat geen verdere inleiding.

Aanbevelingen:

Exposure in vivo kan, waar mogelijk, het beste worden aangeboden in groepsverband.

Wetenschappelijke onderbouwing:

In de meeste studies werd exposure in vivo individueel gegeven. Er is ook een groeps−therapie voor sociale angststoornis ontwikkeld die in verschillende studies is getoetst (Heimberg, 2002). De cognitief

gedragstherapeutische groepsbehandeling bevat elementen als exposure in vivo en cognitieve therapie. Uit gecontroleerd onderzoek blijkt dat groepsbehandeling even effectief is als individuele behandeling (Scholing & Emmelkamp, 1993b). Een recente meta-analyse toonde geen verschil in effect aan tussen groepstherapie en individuele therapie (Powers, 2008). In zowel de groepsbehandelingen als in de individuele behandelingen gaat het doorgaans om therapieën die zeven tot vijftien zittingen in beslag nemen, waarbij groepszittingen doorgaans 90 minuten duren.

Er zijn geen studies bekend waarin de effectiviteit werd vergeleken van ‘pure' exposure in vivo (dus zonder cognitieve en vaardigheidselementen) in groepsverband met een individuele behaandeling.

Literatuur

Heimberg RG. Cognitive-behavioral therapy for social anxiety disorder: current status and future directions.

Biol Psychiatry 51: 101-8, 2002.

Moreno, P.J., Carrillo, F.X.M., & Meca, J.S. (2001). Effectiveness of cognitive behavioural treatment in social phobia: A meta-analytic review. Psychology in Spain, 5, 1, 17-25.

Powers, M.B., Sigmarsson, S.R. & Emmelkamp, P.M.G.(2008). A meta-analytic review of psychological treatments for social anxiety disorder. International Journal of Cognitive Therapy, 12, 94-113.

Scholing A, Emmelkamp PM. Exposure with and without cognitive therapy for generalized social phobia: effects of individual and group treatment. Behav Res Ther 31: 667-81, 1993b.

Taylor S. Meta-analysis of cognitive-behavioral treatments for social phobia. J Behav Ther Exp Psychiatry 27: 1-9, 1996.

Conclusies:

Niveau 1 Cognitieve gedragstherapeutische groepsbehandeling in het algemeen, is even effectief als individuele cognitieve

gedragstherapie. A1 Powers, 2008

A2 Scholing & Emmelkamp, 1993b.

Overige overwegingen:

Dat cognitieve gedragstherapie in groepsverband naast exposure in vivo ook andere elementen bevat is geen reden om niet aan deze waarschijnlijk meer kosteneffectieve behandeling de voorkeur te geven boven

suggereren.

6.2.4.3 Duurzaamheid (VERSIE 2011)

Richtlijntekst: VERSIE 2011

De richtlijntekst in deze paragraaf omvat geen verdere inleiding.

Aanbevelingen:

Voor afsluiting van de therapie lijkt het zinvol om samen met de patiënt een

signaleringsplan te maken om mogelijke signalen van terugval te herkennen, zowel voor de patiënt zelf alsook voor diens naaste omgeving. Aansluitend kan de patiënt worden geleerd om anders met deze signalen om te gaan dan voor de start van de behandeling. Het anders omgaan met deze signalen kan bestaan uit het anders duiden en interpreteren ervan en uit andere coping.

Wetenschappelijke onderbouwing:

In verschillende follow-up studies zijn de lange termijn effecten van exposure in vivo bij de behandeling van sociale angststoornis onderzocht (Scholing & Emmelkamp, 1996a; Scholing & Emmelkamp, 1996b; Mersch, 1991; Heimberg, 1993; Turner, 1995; Salaberia & Echeburua, 1998). In het algemeen kan gezegd worden dat de vooruitgang tijdens de behandeling twee tot vijf jaar na die tijd behouden bleef. Het gaat hierbij wel om zogeheten naturalistische follow-up studies, waarbij niet geheel duidelijk is hoeveel aanvullende behandeling de patiënten in de tussentijd hebben ontvangen.

Bij verschillende studies zijn de drop-out percentages gerapporteerd. Uit meta-analyses blijkt dat het drop-out percentage gemiddeld 15% bedraagt (Feske & Chambless, 1995; Taylor, 1996).

Literatuur

Feske U, Chambless DL. Cognitive-behavioral versua exposure only treatment for social phobia: a meta-analysis. Behavor Therapy 26: 695-720, 1995.

Heimberg RG, Salzman D, Holt CS, Blendell K. Cognitive-behavioural group treatment for social phobia: effectiveness at five-year folow-up. Cognitive therapy and Research 17: 325-39, 1993.

Mersch PP, Emmelkamp PM, Lips C. Social phobia: individual response patterns and the long-term effects of behavioral and cognitive interventions. A follow-up study. Behav Res Ther 29: 357-62, 1991.

Salaberria, K., & Echeburua, E. (1998). Long-Term Outcome of Cognitive Therapy's Contribution to Self-Exposure in Vivo to the Treatment of Generalized Social Phobia. Behavior Modification, 22, 262-284. Scholing A, Emmelkamp PM. Treatment of fear of blushing, sweating, or trembling. Results at long- term follow-up. Behav Modif 20: 338-56, 1996a.

Scholing A, Emmelkamp PM. Treatment of generalized social phobia: results at long-term follow-up. Behav

Res Ther 34: 447-52, 1996b.

Taylor S. Meta-analysis of cognitive-behavioral treatments for social phobia. J Behav Ther Exp Psychiatry 27: 1-9, 1996.

Turner SM, Beidel DC, Cooley-Quille MR. Two-year follow-up of social phobics treated with social effectiveness therapy. Behav Res Ther 33: 553-5, 1995.

Conclusies:

Niveau 1 De geboekte vooruitgang bij een op exposure gebaseerde behandeling van sociale angststoornis blijft minstens twee tot vijf jaar nadien behouden. Het percentage drop-outs is gering. A1 Feske & Chambless, 1995; Taylor, 1996;

A2 Turner, 1995; Scholing & Emmelkamp, 1996a; Scholing & Emmelkamp, 1996b; Mersch, 1991; Heimberg, 1993

Overige overwegingen:

Er zijn geen speciale onderzoeken gedaan naar maatregelen om terugval te voorkomen.

In document Angststoornissen (pagina 88-92)