9. Epiloog: reflectie in onderzoek
9.3. Ten slotte
Als ik terugblik op dit onderzoeksproces dan ervaar ik dat ook als een persoonlijk proces van empowerment, omdat ik mijn handelen als onderzoeker ben gaan zien als een zoekend, ordenend, beschrijvend, construerend en reflexief handelen in de ‘tussenruimte’ tussen het noodzakelijke, het mogelijke en het wenselijke. Daardoor heb ik gedurende het
onderzoeksproces steeds meer het gevoel gekregen daar grip op te hebben: niet omdat ik er meer controle over kreeg, maar omdat ik in staat was om achteraf betekenis te geven aan gebeurtenissen en wendingen, om een reconstructie te maken van handelingen,
belichaamde ervaringen en uitspraken, en dit steeds opnieuw, tot er voor mij een nieuw patroon zichtbaar werd, of liefst verschillende patronen die ik afwisselend op de voorgrond kon plaatsen. In die zin heb ik geleerd om zowel deelnemer als waarnemer te zijn: om me over te geven aan ervaringen, gevoelens en gedachten en deze vervolgens te beschouwen en te duiden. In die tussenruimte tussen het noodzakelijke, het mogelijke en het wenselijke enerzijds, en tussen beleving en reflectie anderzijds, ben ik heen en weer geslingerd van momenten van groot optimisme naar diepe wanhoop, waaruit - gelukkig - altijd weer een nieuwe creativiteit en energie ontstond.
Noten
Bijlage 1
VRAGENLIJST ten behoeve van het onderzoek naar 'Vrouwenhulpverlening en Humanistisch Raadswerk'
Persoonlijke gegevens
1 In welk(e) werkveld(en) bent u op dit moment werkzaam als humanistisch raadsvrouw/man?
Gezondheidszorg: ouderenzorg/verpleeghuis psychiatrie/PAAZ ziekenhuis anders, namelijk....
Justitie P.I./Huis van Bewaring voor vrouwen
P.I./Huis van Bewaring voor mannen P.I./Huis van Bewaring voor mannen en
vrouwen
anders, namelijk....
Defensie
Anders, namelijk....
2 Wat is de naam van de instelling(en) waar u werkt? 1.
2. 3.
3 Heeft u hiervoor in (een) andere instelling(en) gewerkt als humanistisch raadsvrouw?
ja
nee ---> vr. 5
4 In welk(e) werkveld(en) bent u hiervoor als humanistisch raadsvrouw werkzaam geweest?
Gezondheidszorg: ouderenzorg/verpleeghuis psychiatrie/PAAZ ziekenhuis anders, namelijk....
vrouwen
anders, namelijk....
Defensie
Anders, namelijk....
5 Hoeveel jaar ervaring heeft u in Humanistisch Raadswerk? .... jaar
6 Bent u, naast humanistisch raadsvrouw, nog in (een) ander(e) beroep werkzaam of werkzaam geweest?
ja
nee ---> vr. 8
7 Welk(e) beroep(en) zijn/waren dit?
(In chronologische volgorde, beginnend bij het eerste, eindigend bij het laatste uitgeoefende beroep)
1. 2. 3. 4. 5. 6.
8 Welke opleiding(en) heeft u genoten?
(gelieve alleen die opleidingen te vermelden die met een diploma of certificaat zijn afgesloten, beginnend bij de eerste, eindigend bij de laatst genoten opleiding)
1. 2. 3. 4. 5. 6. 9 Wat is uw leeftijd? .... jaar Vrouwenhulpverlening
10 Bent u op de hoogte van het bestaan van Vrouwenhulpverlening?
nee, nog nooit van gehoord --->
ja, wel eens van gehoord, maar weet nauwelijks
wat het inhoudt --->
vr. 21
ja, ik ken de visie en uitgangspunten ---> ja, ik ken de visie en uitgangspunten en beschik over praktische
ervaring in de Vrouwenhulpverlening
vr. 12
11 Waar heeft u deze ervaring opgedaan?
12 Vanuit welke visie en uitgangspunten (werkprincipes) werkt de Vrouwenhulpverlening volgens u? Visie: Uitgangspunten: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
13 Hanteert u de door u bij vraag 12 genoemde visie in uw werk als humanistisch raadsvrouw?
ja, altijd ja, soms
nee, nooit ---> vr. 16
14 Hoe komt deze visie tot uitdrukking in uw werk?
15 Waarom hanteert u deze visie in uw werk?
16 Waarom hanteert u deze visie niet in uw werk?
17 Hanteert u de door u bij vraag 12 genoemde principes in uw werk als humanistisch raadsvrouw?
ja, altijd ja, soms
nee, nooit ---> vr. 20
18 Van welke vrouwenhulpverleningsprincipes maakt u gebruik en op welke manier past u deze toe in uw werk?
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
19 Waarom hanteert u deze principes in uw werk?
---> vr. 21 20 Waarom hanteert u deze principes niet in uw werk?
21 Geef aan wat u het meest van toepassing acht op uzelf. Maak hiervoor de volgende zin compleet:
"Ik zou mezelf ... noemen." humanistisch feministisch
humanistisch en feministisch
noch humanistisch, noch feministisch 22 Licht uw antwoord hieronder toe
Casus
Als slot van deze vragenlijst wil ik u een casus voorleggen. Ik wil u vragen om deze aandachtig door te lezen en vervolgens de vragen te beantwoorden.
U bent studentenraadsvrouw. Op een dag word u gebeld door Ineke, 24 jaar, die via een vriendin van u heeft gehoord. Ze wil eens met u komen praten en u maakt een afspraak met haar.
Ineke is vijfdejaars geschiedenisstudente. Ze maakt een wat schuchtere indruk op u en ze is heel gespannen en nerveus. Zij vertelt u het volgende.
Ze heeft goed en snel gestudeerd tot ongeveer een jaar geleden. Toen werd zij verliefd op Wim, een kunstenaar, ex-verslaafde en 10 jaar ouder dan zij. Na een paar maanden gaan ze samenwonen. Aanvankelijk is de relatie goed en Ineke is heel gelukkig. Zij bewondert Wim om zijn creativiteit, vitaliteit en zijn opvattingen en ideeën. Zonder hulp van buitenaf is hij van zijn verslaving afgekomen. Wim is zeer succesvol en altijd bezig. Zelf komt zij niet tot studeren. Ze probeert het wel, maar ze vindt het niet meer zo belangrijk en ze kan zich er niet meer op concentreren. Wim spoort haar aan om toch iets te gaan doen. Ze gaat tekenen en schilderen. Na enige tijd stopt ze ermee, want talent heeft ze niet en zij beleeft er ook geen plezier aan. Ze heeft eigenlijk nergens zin in. Ze voelt zich lusteloos en ze huilt veel, al weet ze zelf vaak niet waarom. Ze is altijd wel vrolijk geweest en actief en plichtsgetrouw en zonder enige directe aanleiding is daar weinig meer van over. Ze probeert er wel eens met Wim over te praten, maar hij zegt dan dat ze niet zo moet toegeven aan die onzin (iedereen heeft wel eens een sombere bui); jezelf aanpakken en doen wat je moet doen was naar zijn mening de beste remedie. Als ze behoefte had aan navelstaren, dan moest ze maar naar de psychiater gaan; hij had daar geen zin in en geen tijd voor. Ze gaat zich verward en onzeker voelen en is bang om alleen te zijn. Ze durft zelfs niet meer alleen de straat op. Ze wordt wantrouwend naar Wim. Ze verdenkt hem ervan haar niet trouw te zijn en weer aan de drugs te zijn geraakt. Ze spreekt dit niet naar hem uit omdat ze bang is dat hij de relatie zal verbreken. Dat gebeurt ook. Wim had geen zin meer in dat getob van haar. `Je wordt steeds gekker en je bent rijp voor de psychiater' voegde hij eraan toe. Hij verbrak ieder contact met haar. Ineke vertelt u ook dat haar ouders vlak na haar geboorte gescheiden zijn. Haar vader heeft ze nooit gekend. Hij was tegen zijn zin met haar moeder getrouwd toen zij zwanger bleek te zijn. Haar moeder had wel eens gezegd dat abortus toen niet mogelijk was, maar dat dat misschien wel beter geweest zou zijn. Haar moeder was hertrouwd. Ook met haar heeft Ineke nauwelijks contact meer. Sinds Wim weg is, gaat het slecht met haar. Ze huilt veel en is bang voor alles, en eten en slapen kan ze niet. Ze begrijpt niet wat haar mankeert. Wel laat ze blijken begrip te hebben voor Wim en ze verwijt zichzelf dat ze naar hem tekort geschoten is. Naar een psychiater gaan, zoals Wim had gezegd, vindt ze een hele grote stap, hoewel ze alles wil doen om Wim weer bij haar terug te laten komen. Op deze manier en zonder hem wil zij niet verder leven en zij vraagt u haar te helpen.
25 Denkt u als humanistisch raadsvrouw op haar verzoek te kunnen ingaan? ja ---> nee vr. 27 26 Waarom niet? ---> einde 27 Hoe zou u in de begeleiding van Ineke te werk gaan?
28 Welke ingangen of aangrijpingspunten ziet u?
29 Heeft u verdere informatie nodig? Zo ja, welke?
30 Hoe stelt u zich op ten aanzien van Ineke? Licht uw antwoord toe
31 Welke overwegingen spelen een rol bij uw handelen?
Opmerkingen
33 Heeft u nog opmerkingen of vragen met betrekking tot deze vragenlijst?
Naam ... Adres ... Postcode en Woonplaats ... Tel. werk ... Tel. privé ...
HARTELIJK BEDANKT VOOR UW MEDEWERKING!