Lob by- e n p a rti c ip ati e strategi eën van E u ropes e NGO’s Bij lag e 4
Terugkoppeling naar de leden
EAPN is een netwerkorganisatie met 15 nationale netwerken in alle EU-lidstaten; daarnaast zijn 26 Europese organisaties lid. EAPN op nationaal en Europees niveau vullen elkaar goed aan. EAPN Europa voedt de nationale netwerkleden met infor- matie en campagnematerialen. Omgekeerd leveren de nationale netwerken veel signalen aan EAPN Europa over wat er nationaal, regionaal en lokaal leeft. Er is een sterke interactie.
Er zijn veel verschillen tussen de nationale netwerken. In sommige landen heeft het netwerk sterke wortels in de organisa- ties van belangengroeperingen, in andere landen bestaat een goede relatie met de sociale partners, en soms zijn de contac- ten meer politiek of ambtelijk. Ierland wordt genoemd als voorbeeld van een krachtige gezamenlijke aanpak (Forum on Europe), waarin sociale partners, belangenorganisaties en politieke partijen samenwerken, verbindingen zoeken met het parlement en publiek debat voeren om Europese zaken dichter bij de burger te brengen.10
Instrumenten en methodieken
EAPN ziet de beïnvloeding van nationale overheden als een belangrijk instrument, waarin EAPN Europa de nationale leden stimuleert. Het besluit over het Social Inclusion programma11 is genomen dankzij een opeenvolging van EU-voorzitters die armoedebestrijding een warm hart toedragen. Achtereenvolgens hebben het Finse, Portugese, Franse en Belgische voorzit- terschap ervoor gezorgd dat het programma werd ontwikkeld en aangenomen, hiertoe mede aangezet door EAPN Europa en met name de nationale EAPN netwerken.
Voor het eerdergenoemde social inclusion proces steunt EAPN Europa sterk op het netwerk van nationale leden. Zij leveren informatie voor de evaluatie, het proces en de reflectie op de Nationale Actie Plannen. In de tweede ronde Nationale Actie- plannen is hun invloed merkbaar op het nationale niveau. De doelgroepen voor het social inclusion programma, vaak leden
Forum on Europe – Ierland10
Engaging rather than polarising
De Ierse overheid heeft, naar aanleiding van de negatieve uitslag van het Nice referendum, gezocht naar een model om de Ierse burgers actief bij het debat over Europese thema’s te betrekken. Onder invloed van de referenda was het open- bare debat vaak sterk gepolariseerd (yes/no) en was er geen ruimte voor een bredere discussie.
In het Forum on Europe zijn alle Ierse politieke partijen vertegenwoordigd. Er is een Special Observer Pillar waarin NGO’s zitting hebben. Het Forum on Europe organiseert regelmatig debatten, waarin hoge politieke vertegenwoordigers en NGO’s zich kunnen uitspreken. Ook trekt het Forum on Europe door het land om in series van 20 tot 25 regionale open- bare vergaderingen Europese issues te bespreken. EAPN Ierland gebruikt deze regionale bijeenkomsten ook om de leden van hun netwerk te informeren en voor te bereiden op het debat. Vaak worden de debatten ingeleid door een buiten- landse spreker uit niet-politieke hoek (wetenschap, onderzoek, denktank). Het Forum werkt ook veel samen met het onderwijs, onder andere in de vorm van opstelwedstrijden en debatcompetities.
10. Deze beschrijving is gebaseerd op informatie afkomstig van de website van het Forum (www.forumoneurope.ie) en een gesprek met
Robin Hanan, EAPN Ierland vertegenwoordiger in het Forum.
11. Het Social Inclusion programma is gebaseerd op de Open Coördinatie Methode, waarbij de lidstaten van de EU gezamenlijk doelstellin-
rmo advies 28
156
raad voo r m aa tsch app e lij k e o ntwi kke lin gvan het nationale EAPN netwerk, worden door de nationale overheden vaker betrokken bij de voorbereidingen voor de plannen.
Er is geen sprake van formele consultatie van EAPN door de Europese Commissie. Toch zijn er in de loop van de tijd enkele semi-formele overleggen geïnitieerd waar EAPN in participeert en die geschikt zijn om lobbywerk te verrichten. Deze over- leggen vinden plaats onder auspiciën van het European Platform of Social NGO’s. Er is een gentlemen’s agreement tussen beide organisaties om naar elkaar te verwijzen en de andere organisatie te betrekken bij relevante activiteiten.
Daarnaast biedt de Europese Unie via formele consultatieprocessen talloze mogelijkheden om te lobbyen. Als voorbeeld noemt Fintan Farrell het werk dat EAPN heeft gedaan ten behoeve van de Europese conventie. Er bestond een duidelijke pro- cedure met tal van mogelijkheden voor consultatie gedurende een periode van anderhalf jaar. EAPN heeft eerst via het Social Platform gewerkt, maar later ook meer direct waar het ging over armoede en sociale uitsluiting. In totaal heeft EAPN vijf maal schriftelijk gereageerd op conceptteksten. Fintan Farrell is tevreden over de wijze waarop de sociale waarden van Europa nu in de concepttekst zijn verwoord, maar EAPN blijft alert op mogelijke wijzigingen wanneer de besluitvorming over de Conventie plaatsvindt.
Financiering
Momenteel komt 90% van de basissubsidie van EAPN uit het Social Inclusion programma van de EC. Deze financiële afhan- kelijkheidsrelatie wordt op dit moment niet als problematisch ervaren. De doelstellingen van EAPN en de agenda van de Europese Commissie bij de strijd tegen armoede en sociale uitsluiting lopen zodanig parallel dat ze ‘natuurlijke partners’ zijn geworden. Wat er zou gebeuren als EAPN over vijf jaar de conclusie zou trekken dat het Social Inclusion programma geen of onvoldoende resultaat heeft gehad, is natuurlijk zeer de vraag.
Volgens EAPN is het moeilijk om fondsen te vinden voor lobbywerk op het terrein van armoedebestrijding. Zelfs het veel- geroemde maatschappelijke ondernemerschap biedt weinig mogelijkheden. Weinig bedrijven willen zich met het thema inlaten. EAPN Europa doet niet aan fondsenwerving bij nationale bronnen, omdat ze hun nationale leden niet in de weg willen lopen.
Positie
EAPN is voor de EC een belangrijke gesprekspartner op het terrein van armoedebestrijding en sociale aansluiting, waarmee de maatschappelijke dialoog vorm krijgt die de EC zichzelf ten doel had gesteld. Ook wordt de informatie afkomstig van EAPN gebruikt voor EC-documenten. De analyse van de tweede ronde Nationale Actieplannen, die EAPN met steun van de nationale lidorganisaties verzorgde, wordt weerspiegeld in het Joint Inclusion Report van de Commissie. Op het niveau van de Europese Raad speelt EAPN Europa geen rol van betekenis. De overheden worden vooral benaderd via de lidorganisaties op nationaal niveau.
EAPN is momenteel een partner in het Social Inclusion proces, en voelt zich zelf sterk medeverantwoordelijk voor het bestaan en de ontwikkeling van de strategie. EAPN stelt zich voortdurend de vraag wat zijn inzet nu uiteindelijk voor effect heeft. Maar in de afweging speelt ook een rol wat er zou zijn gebeurd als EAPN niet actief was geweest. Tot nu toe heeft het