De rol van de professional bij materiële interventies

De professional die alleen een materiële interventie uitvoerde, had een andere betekenis voor de geïnterviewden dan de professional die (ook) betrokken was bij immateriële interventies. Met de professional die enkel een materiële interventie uitvoerde was er kortdurend contact geweest. Tijdens de contactmomenten stond de te verlenen dienst centraal. Deze professional hield vast aan de eerste hulpvraag van de geïnterviewde en bewoog zich niet of nauwelijks

richting andere vraagstukken. De hieronder genoemde professionals zijn op één na gemeentemedewerkers omdat alleen zij bevoegd waren om indicaties te beoordelen. Het lijkt erop dat de professional het minst positief beoordeeld werd als de aanvraag werd afgewezen, bijvoorbeeld bij mevrouw Van der Vlist (57 jaar). Haar aanvraag voor bijzondere bijstand werd afgewezen (overigens niet door de professional uit de Kanteling maar door een ‘reguliere’ collega). Het enige wat mevrouw Van der Vlist kon opmerken over de professional was dat ze ‘een beetje star’ was. Na de integrale intake is er geen contact meer geweest. Sommige geïnterviewden ervoeren dat de professional meer voor hen wilde betekenen, maar zagen daar toch van af. Mevrouw Suri (53 jaar) was blij met het huisbezoek van de twee professionals: ‘Dat was de eerste keer dat hier iemand kwam. Naar mij luisterde, naar mijn

problemen. Dat is nog nooit gebeurd’. De professional zocht naar haar persoonlijke interesses

om haar meer te activeren. Hij zag een gitaar staan – zo vertelde mevrouw Suri – en vroeg of ze gitaarles wilde nemen55. Mevrouw Suri vond zichzelf daar echter te oud voor. Mevrouw Suri heeft geen behoefte aan sociale activering en voor haar is er weinig veranderd: ‘Ik ben

wel blij en heb bedankt. Maar ik moet altijd zelf alles oplossen’.

Ook mevrouw Amina (53 jaar) wilde geen verdere hulp. Na een afwijzing van haar aanvraag voor een elektrische fiets vond mevrouw Amina het niet meer nodig om verder te kijken naar andere mogelijkheden. Mevrouw Amina verwoordt haar situatie als volgt: Mijn problemen

zijn niet opgelost. Ik heb genoeg problemen’. De professional heeft haar een paar keer

opgebeld, maar mevrouw Amina is toen niet ingegaan op de uitnodiging om te praten over haar problemen. Tijdens het interview kon ze de inhoud van deze telefoongesprekken niet meer herinneren. Mevrouw Amina weet nog wel dat ze niet wilde dat de professional op huisbezoek zou komen: ‘Ik wilde niet dat zij naar huis zou komen. Het is heel veel rommel in

huis. Ik heb geen zin om op te ruimen. Dat geeft mij stress’. Tijdens het interview kwamen

haar andere problemen ter sprake. Haar schizofrene zoon kan niet werken, maar ontvangt ook geen uitkering. Aangezien mevrouw een schuld heeft bij de gemeente vanwege haar

financiële actie voor Somalië – en hierdoor nog maar vijftig euro in de maand overhoudt – wil ze graag een uitkering voor haar zoon aanvragen. Eerdere aanvragen werden afgewezen. Dit probleem had ze niet verteld aan de professional, waarvan de oorzaak niet duidelijk is. Sommige geïnterviewden kregen niet de materiële voorziening die ze hadden gewenst of deden uiteindelijk weinig met de adviezen, maar zijn desondanks toch tevreden met de werkwijze van de professional. Zij verwijzen naar de kennis, de inspanning en de

betrokkenheid van de professional. Bijvoorbeeld, het echtpaar Westerfield (72 jaar en 78 jaar) hoopte dat de toekomstige begrafenis nu al betaald kon worden met financiële hulp vanuit de bijzondere bijstand. Dat was niet mogelijk, maar desondanks was de professional ‘een lief

mens, ja, want ze had er begrip voor. Maar ook voor mijn vrouw’. Een andere professional

werd er bijgehaald – vanwege haar expertise – en gaf advies over een lening. Daar wilde het echtpaar niet aan beginnen. Over beide professionals zijn de heer en mevrouw Westerfield tevreden: ‘Ze doen het er echt goed hoor, echt waar’.

In de vorige paragraaf zagen we dat mevrouw Kwasiba (46 jaar) verschillende mogelijkheden kreeg aangeboden, zoals gratis sportlessen bij een welzijnsorganisatie; een gratis zomerkamp voor haar dochter; een computer via een stichting; doorverwijzing naar de sociaal raadslieden. Uiteindelijk heeft ze alleen een computer aangevraagd en ook gekregen. Mevrouw Kwasiba

55 _{Deze vraag was met het oog op de (gratis) activeringsmogelijkheden binnen de gemeente die speciaal voor}

heeft een goede ervaring met de professional: ‘het was een heel vrij en veilig gesprek. Het

gevoel dat ze mij gaf, was een gevoel van veiligheid. En dat is belangrijk, voor mij in ieder geval’. Op de vraag waardoor dat gevoel ontstond, zegt mevrouw Kwasiba:

‘Door haar. Door wie ze is en hoe ze praat en hoe ze zich opstelt en de vragen die ze stelt’. Andere kwaliteiten van de professional waren volgens mevrouw Kwasiba: kennis van zaken, daadkrachtigheid, haar karakter, besluitvaardig, haar warmte en haar persoon. Haar ziekte was niet ter sprake gekomen: ‘Nee. Ik was toen nog niet zo ver in dat berustingsproces’.

Deze casussen laten het dilemma zien in hoeverre de professional ‘de vraag achter de vraag’ moet (blijven) zoeken. De professional kan misschien vaststellen dat er meer interventies nodig zijn, maar de burger kan daar anders over denken. Volgens De Vries (2012, p. 25) is er ‘een spanning tussen twee Welzijn Nieuwe Stijl-principes: de eigen kracht van de cliënt en de vraag achter de vraag. (…) Blijkbaar wordt de burger niet zo vertrouwd dat zijn analyse van het probleem en hulpvraag zo maar aangenomen wordt’. In de bovenstaande vijf casussen bleef de rol van de professional beperkt. De professional was overbrenger van adviezen, doorverwijzingen en aanvragen. De geïnterviewden leken geen behoefte te hebben aan psychosociale ondersteuning van de professional. Toch roept de uitspraak van De Vries ook wel vragen op, omdat de achterliggende problematiek nu is blijven liggen.