Geeft ons nu seker merck, van t'Goedt, datmen doen moet. Dat is Verdienstigh vverck, end' alle Deughden soet.
+
Matth.15. Deughden en goede vvercken.
+
GHelijckmen van eenen boom goede vruchten verheyscht, [A] alsoo beheert Godt almaghtigh van ons oock goede wercken. Want anders, waer toe soude den boom de plaets op d'aerde besitten? Alle plantsoen, seyt Christus, dat mijnen Vader niet gheplant en heeft, als uyt ghetrocken worden. De goede wercken zijn in de Christenen, als plantsoenen des hemelschen Vaders, ende [B] de vruchten, uyt
+
Matth.7.
welcke men vanden boom moet oordeelen, oft hy+
goedt oft quaedt is. Daerom seyde hy oock, Eenen goeden boom en can gheen quade vruchten voort brenghen: noch eenen quaden boom goede vruchten. Ende daer bouen: Omnis arbor, quae non facit fructum bonum, excidetur, & in ignem mittetur. Alle boom, die gheen goede vruchten voort en brenght, sal afghesenden ende int vier gheworpen worden.
+
Matth.3. +
Daerom waerschouwt ons S. Ian Baptiste: Iam securis ad radicem posita est: De bijl is nu aenden wortel ghestelt. het afcappen oock daer by dreyghende, soot bouen verhaelt is. In de doodt wordt ons leuen met al sijnen aenhanck, als eenen boom afghecapt. En daer gheen bequame vruchten ghevonden en worden, dat houdt werdt ten viere verwesen. Siet, de heere ende de knape spreken ghelijckelijck: wie en sal hem niet deur ghenoegh vermaent houden, om in tijden en stonden behoorlijcke vruchten van deughden, oft emmers weerdighe vruchten van penitentie te doen?
+
Soetigheydt der deughden. +
De antwoorde heet de deughden soet: soo sy waerlijcks zijn. want de bitterheydt, die wy somtijdts in de deughdt schijnen te smaecken, die en is waerachtelijck in de deughden niet gheleghen: maer in onsen smaecke. Die cortse van traegheydt tot goedt, die causeert ons desen quaden smaeck. Den verdoruen aerdt onser nature vonnist al contrarie, dat soet dat suer, en dat suer dat soet: ghelijck ghealtereerde monden pleghen. Maer anders de deughden zijn soeter dan suycker en honigh. Och
+
Psal.118.
hoe soet zijn v woorden in mijn kele, sprak den+
Prophete Dauid: Sy zijn soeter dan honigh in mijnen mondt.
Ende alst soo moest gheseyt zijn datter eenighe bitterheydt in de deughdt gheleghen waer, dat en is maer in de schorsse, dat is, int eerst aencomen ende beghinsel. Ghelijck de pelle en ploosche der note bitter is: ende nochtans is de note soo soet, datmen van seer soete
din-t.o.84
VIRTVTES,ATQVE OPERA MERENTIA CAELVM. 31.
Quae bona Christiadis patranda edissere paucis. Omnigenum Pietatis opus: Mellitaque Virtus.
Nu gheeft ons seker merck, van goet, datmen doen moet. Dat is Verdienstich werck: ende alle deughden soet.
Quel bien doy-ic faire, Pour a Dieu complaire, En se bas sciour? Fay oeuure pieuse, D'une main ioyeuse, Et pleine d'amour.
85
ghen met een ghemeyn sprek-woordt seght: Het is soo soet als een note. Want de bitterheydt van t'ghene dat eerst-mael afghedaen wordt, eermen tot de keern oft waerachtighe note comt, dat en rekentmen niet: alsoo al ist wat arbeydelijck en bitter int beghinsel van de deughden, daerom en laeten de deughden niet soet te wesen.
+
De deughden ende vvijsheydt vvoonen op eenen hooghen bergh.
Soo seghtmen oock seer wel, dat de deughden op eenen hooghen+
[C] lustighen bergh woonen, en daer te vinden zijn: daerom, diese hebben [D] wilt, die moet den arbeydt doen van op te climmen, welcken arbeydt oock meest int beghinsel gheleghen is. Ende soo wie dien arbeydt [E] niet aen en staet, die en crijghtse niet: die niet en vol-herdt, die valt af, ende en becomt de soetigheydt der deughden oock niet. De wijsheydt wordt daerom oock soo op eenen bergh ghestelt, om dat sy met sueren arbeydt moet ghecreghen zijn.
+
Val lib.1.cap.1.
Daerom niet te vergheefs by de Romeynen, stondt den Tempel+
des Deughdts en vromigheydt, soo neffens den Tempel der Eeren, datmen totten tweeden niet gheraecken en coste dan deur den eersten. Toonende daer mede, dat niemandt tot eere ten rechten gecomen en coste, dan hem al-voren in deughden ende vromigheden wel gheoeffent hebbende. Dat ghemeyn versken wordt daerom de Ionckheydt wel veur ghehouden:
Dulcia non meruit, qui non gustauit amara:
Hy en is niet weerdt tot t'soete te gheraecken, Die eerst het suere niet en heeft willen smaecken.
+ Plato.
Waer by oock wel dient: Difficilia, quae pulchra: Alle schoone en prijselijcke+
dinghen, costen arbeydt en moeyte.
Onder de deughden, naest de drij Goddelijcke deughden, te weten, Gheloof, Hope, en Liefde: soo houden d'eerste plaets de vier Cardinale deughden: als hoofd-deughden. 1. Wijsheydt. 2. Rechtveerdigheydt. 3. Vromigheydt. 4. Maetigheydt. Die daerom Cardinale deughden heeten, om dat sy in alle deughdelijcke wercken zijn moeten: ende alle andere moeten op dese viere draeyen, ende schicken. Want, gheen werck en is deughdelijck, ten zij dattet dese vier conditien hebbe: te weten, dattet wijselijck, rechtveerdelijck, vromelijck, ende oock matelijck gheschiede.
Ghebedt om deughden te verweruen.
OM t'quaedt verlaetende totter oprechter deughdt te comen, wilt my, o Heere, uwe handt ghenadelijck bieden: op dat my noch cranckheydt, noch verblindtheydt, noch quaedtheydt en beletten: om tot het ghenieten der soete deughden, ende der hemelsche
86