VVat sijn sonden ghedaen, teghen Godt heyligh Gheest? Alsulcke die vveerstaen, Godts goedtheydt aldermeest.
+
Ses sonden teghen den H. Gheest.
+
OM dese vraghe ende antwoorde te beter te verstaen, soo will' ick hier eerst de gauen ende vruchten des H. gheests veur ooghen stellen. Want, alsmen iemandts deughdt, goedtheydt, ende vruchtbare goedt-ionstigheydt verhaelt: alsdan ist oock te lichter om toonen, hoe groot en hoe leelijck een quaedt dattet is, soo goedt eenen vriendt ende weldader te vertoornen: iae dat meer is, met enckel quaedtheydt ende argheydt, sijne goedertierenheydt ende goede gheneghentheydt t'onsewaert, te beletten ende te wederstaen.
+
Gauen des H. Gheests seuen.
+
Bemerckt dan wel veur al de seuen gauen des H. gheests: welcke [A] zijn dese naer-volghende: Wijsheydt, Verstandt, Raedt, Vromigheydt, Wetentheydt,
+ Isa.11.
Godvruchtigheydt, ende ten laetsten, de Vreese+
Godts. Soo die den Prophete Isaias verhaelt, ende veurseyt dat sy op Christo rusten souden, ende van hem als van de fonteyne alder gratien tot ons souden vloeden. Met dese gauen, als met een olie der gratien, wordt eenen mensche gheholpen, om te lichtelijcker, ende met soeten smaeck, de deughdt te werck te stellen: ende soo te vlijtigher de bane des hemels te wandelen: ghelijck den waghen te beter ende te snelder voort gaet, als hy wel ghesmout is: daer hy anders swaerlijck, traghe, ende al craeckende, vanden wegh
+
1.Ioan.2.
niet gheraecken en can. Daerom+
seyde S. Ian seer wel: Ghylieden hebt de saluinghe vanden heylighen. Den heylighen Gheest sal gratie gheuen.
+ Rom.8. Gal.5
Vruchten des H. Gheests tvvelf.
+
Daer zijn oock seker vruchten des H. Gheests, soo die S. Paulus tot twelf toe verhaelt: Liefde, Vreucht, Vrede, Verduldigheydt, Langhmoedigheydt, Goedtheydt, Vriendelijckheydt, Sachtmoedigheydt, Ghelooue, Manierlijckheydt, Eerbaerheydt, ende Reynigheydt. Dese heeten daerom vruchten des H. Gheest, om dat den H. Gheest daer hy is, sulcks werckt en volbrenght: ghelijck eenen boom sijn vruchten gheeft, deur welcke hy oock bekent wordt. Soo doet oock den boosen gheest, int vleesch quade vruchten, als van eenen quaden boom, voorts-comen. Dese zijn seer suer en bitter: principalijck in de naer-smaecke: alsment eeuwelijck betreuren en besueren moet. Maer, de vruchten des H. Gheests, die zijn soete, ende brenghen int herte der menschen oock een soetigheydt in alle deughden, ende goddelijcke dinghen. Nu dan sult ghy te beter verstaen, ende als tasten, met hoe groote redenen datmen sonden teghen den H. Gheest soo noemt: Te weten,
t.o.76
SEX PECCATA INSPIRITVMSANCTVM27.
Cur ais in sanctum commissa piacula Pneuma? Numinis aduersa bonitatie fronte quod obstant.
Wat syn sonden ghedaen, teghen Godt Heylich Gheest? Alsulcke die weerstaen, Godts goetheyt aldermeest.
Quand dicton se faire, Qu'un peché contraire, Soit au Saint Esprit? Lors qu'on contremine, La bonte Diuiné, Contre elle despit.
77
om dat de sulcke (soo de antwoorde seght) wederstaen Godts goedtheydt,
bermhertigheydt, ende goedertierenheydt. Want ghelijck in de H. Drijvuldigheydt, de moghentheydt den Vader, ende de Wijsheydt, den Sone werdt toegeschreuen, alsoo wordt de goedtheydt eygenlijck den H. Gheest aenghedraghen, by een seker manier van uytteeckenen ende spreken: anders zijn sy alle drij, in moghentheydt, wijsheydt, en goedtheydt, euen groot ende t'eenemael een. Sonden dan, die tegen Godts goedheydt, gratie, bermhertigheydt, ende vriendelijckheydt directelijck geschieden: die noemtmen sonden tegen den H. Geest: om datmen die veurgaende conditien den H. Gheest int besonder toedraeght, daer sulcke sonden besonderlijck teghen geschieden, de welcke ses zijn in ghetale.
+
Onvergeuelijck, hoe?
Dese sonden worden onvergheuelijck ghenaemt: niet datter eenighe+
sonde soo groot is, dat Godt die niet en soude connen oft willen vergeuen, alsmen oprecht berouw daer af hadde; maer om dat sy qualijck om vergheuen zijn. Ghelijck men sommighe sieckten ongeneselijck heet, dat is, quaedt om ghenesen: om dat sy de medicijnen ende remedien tegenstaen ende verworpen. Ende dit is dien quaden aerdt deser sonden, deur welcken sy ons de middelen benemen ende uytsluyten, die ons van noode zijn, om totter gratie Godts, ende vergeef van sonden te gheraecken: als zijn, hope, vreese, kennisse der sonden, berouw, ghehoor gheuen, ende derghelijcke. Want Godt houdt dese conditie met ons, dat niemandt gratie opder aerden, noch glorie inden hemel vercrijghen en magh, dan die leedtschap hebbende van sonden, een beter veurnemen maken van leuen. Ende in dese sonden ghebrekt leedtschap, propost, ghebruyck van middelen ter saligheydt: iae wederstaen al t'ghene dat den mensche pleeght te helpen om van sonden af te staen, Daerom seghtmen, Die uyt cranckheydt sondight, die sondight teghen Godt den vader, ende sijn moghentheydt: ghelijck Saulus int vervolgen der H. kercke. Dat is al vergeuelijck, soo Christus selue
+
Matth.12.
seyt. Maer die uyt+
pure argheydt, en opgesette quaedheydt sondight, die sondight tegen den H. Gheest, ende zijn goedtheydt ghelijck de Scriben en Phariseen sondighden. Dat en is niet vergeuelijck: oft seer qualijck om vergeuen. Anders ten rechten onvergeuelijck alleen is, in obstinaetheydt sonder berou steruen.
Ghebedt om den H. Gheest te vercrijghen.
STort ouer ons, o Heere, uwen heylighen Gheest: op dat wy teghens hem nommermeer en sondighen: maer met sijn menighvuldighe gratie beghift wesende, verlicht worden: om te sien, wat ons te doen staet: en versterckt, om t'selue wel te volbrenghen. Amen.
78