VVie ist, die hem mis-gaet, int stuck van Vremde sonden? Die in eens anders quaedt, oock vverdt besmet ghevonden.
+
1.Tim. 5.
+
SEer wel wordent Vremde sonden gheheeten, die een ander doet, maer daermen uyt eenigh mede-deylen in t'quaedt, oock in beschuldigh is: deur eenighe van dese navolghende manieren, in rijme ghestelt, tot beter onthoudt.
+
Neghen vremde sonden. +
De vremde sonden aldus gheschieden: Deur raden, beschermen ende ghebieden, Prijsen, mede-deylen, ende behaghen,
Niet straffen, niet beletten, noch ouer-draghen.
In dese vremde sonden besmetten hen vele menschen alle daghe, ende nochtans en maecken gheen werck daer af, haer seluen bedriegende, midts alleen te segghen, oft oock te peysen: Ick en hebbes niet [A] ghedaen. Alsoo pleghen de kinderen te segghen, als hare mede-gesellen [B] ghevochten hebben, ende sy-lieden hebben ghesien, raedt ghegeuen, andere opgheroeyt, ghepresen, etc. oft emmers niet ouer-ghedraghen aen hem die sulcks beletten, beteren, oft castijden moght en moeste: de sulcke zijn in dat ghevecht, oft ander stuck, al mede beschuldight.
Ende men vindt sommighe lieden, oock somtijdts ouders, soo verblindt, [C] die sulcks sien sonder verbien, sonder beletten, oft teghen segghen: ende meynen vrij te gaen van sonde.
Die quaedt beletten can, en dat beletten moet, Die behaelt daer sonde aen, ist dat hyt niet en doet.
+
Der dieuen practijck. +
Soo plegen oock de diefkens, ende oock groote dieuen, haer de willen [D] verontschuldighen, segghende, diet ghestolen heeft: Ick en hebs niet: ende diet te bewaren heeft, seggende: Ick en hebs niet gestolen, niet denckende dat sy haer seluen bedrieghen: want het al veur dieuen gherekent worden, veur Godt in conscientie, ende veur de menschen in Rechte; soo wel diet ontfanght en bewaert, als diet nemt en stelt. Iae oock die wetens ghestolen goedt ouer-nemen ende af-coopen. Ghy en hebbes niet ghedaen: t'is waer, metter daedt niet: maer met raedt, prijsen, etc. oft eenigh-sins mede-deylende int quaedt.
Sulcke meynen met Pilatus haer handen te wasschen, die hem daer mede veur onnoosel uyt-gaf ouer de doodt Christi: als oft hy niet dickmael meer de schuldt en hadde, diet quaedt doet doen, dan diet selue doet en vol-brenght. De Ioden hebben meer onsen Heere ghecruyst metter tonghe, roepende, Cruyst hem, Cruyst hem: dan
t.o.78
NOVEM PECCATA ALIENA. 28.
Quis demens Alieno accersit crimine culpam? Peccanti accedens autor, fautorue malorum.
Wie is, die hem misgaet, int stuck van vremde sonden? Die in eens anders quaet, oock wordt besmet gheuonden.
Quand suis-ie coupable, Du crime execrable Commis par autruy? Lors que tu le porte, Ou en quelque sorte, Tu sonses a luy.
79
naghelende. Ende nochtans, en was Pilatus noch de trauwanten oock sonder sonde niet.
+
Ghemeyn sprek-vvoordt. Act.7.
[E] Men seght ghemeynelijck en seer wel: Soo vele verdient hy diet+
beenken houdt, als diet calf vilt: ghelijck Saulus de cleederen houdende van die S. Steuen steenden. Daerom, niemandt en bedriege sy seluen, meynende onbeschuldigh te wesen, als hy t'quaedt selue metten wercke niet en doet. Ist datter eenighe van die neghen veurseyde manieren mede speelt, daer hy hem in ontgaen heeft: hy moet versekert wesen, dat die sonde, soo groot als sy is, sijne is; al en is den anderen nochtans daer van niet te meer ontslaghen, diese metten wercke ghedaen heeft. Daerom dat meer is, als uyt eenighe van die neghen sorten en conditien van sonden, eenighe schuldt oft last spruyt van restoir: soo wie hem met de vremde soude besmet heeft, die is oock tot restitutie gehouden, soo wel als diet quaedt selue ghedaen heeft: veur alsoo vele, als de schade bedraeght, die niet ghedaen en soude zijn, en hadde hy gheweest, die hem soo in eenighe maniere mede besondight heeft. Ist dat nochtans den eersten restitueert, soo is desen tweeden ontslaghen. Waer uyt men mercken magh, dat wy al sonder den weerdt rekenen (soomen seyt) als wy ons selfs saecken so schoon en goedt willen maecken.
Wel doet hy, die dese Vremde sonden, niet soo vremde en houdt, dat hy, als gheen kennis daer af hebbende, sonder achter-dencken daer in valt: maer diese siet wel te kennen, om wel te schouwen: ende hem soo vremde daer teghen houdt, datter hy gheen ghemeynschap mede maecken en wille, noch eenighe plaetse in hem verleenen. Te meer, om dat schandigh verwijt Godts t'ontgaen, daer hy sulcke mede ouer-gaet:
+
Psal.49.1.
Saeght ghy een dief, ghy liept daer mede, ende mette+
ouer-spelders stelde ghy v part en deel. Alle die mede-lecken, ende eenighen dienst oft hulpe doen, om dochteren, vrouwen, etc. tot oneere te brenghen: iae diet oog-luyckende laeten gheschieden, die doen al mede in die sonden. Een ouerste, in officie stellende die onbequaem zijn: een iuge deur de vingheren siende: t'quaedt niet straffende: deylen al mede in de sonden dieder gheschieden. Niet te verghefs daerom en badt Dauid, dat hem Godt
+ Psal.18.
van sijn verholen sonden suyueren soude:+
ende van die vremde sonden spaeren.
Ghebedt teghen de Vremde sonden.
O Aldersuyuerste, ende alderheylighste Heere Iesu, die de smetten onser sonden op v ghenomen hebt: Suyuert, ende bewaert onse conscientien van alle bedeckte vlecken der misdaeden, ende van alle vremde sonden: op dat wy v te beter behaghen, en dienen moghen. Amen.
80