SKRIFTUURUKE BEGINSELS EN RIGLYNE

2.1 INLEIDING

Die behoefte aan Praktiese Teologie word gebore uit die nood van die mens en die onvermoe van die geestelikes van hul tyd om dit prakties aan te spreek (Heyns & Pieterse, 1990:91). Heyns en Pieterse (1990:7) interpreteer die benaming, Praktiese Teologie, as "die geloofs/?ancfe//nge van mense" wat ondersoek word met die implikasie dat "handelinge" prediking, onderrig, sorg, viering en diens impliseer. Hulle (1990:19, 56) definieer die taak van Praktiese Teologie as die identifisering en kritiese evaluering van die huidige praktiese teologiese teoriee en die ontwikkeling van nuwe praktykgengte teoriee. Hierin word die boodskap van die evangelie na die kerk asook die gemeenskap, wat beide beinvloed word deur teologiese insette en sosiale wetenskappe, geneem. Van der Ven (1993:38) neem dit verder as hy verwys na die interaksie tussen die kerk en die wereld wat goed deurdink en bevraagteken moet word asook die belangrike rol van Praktiese Teologie in hierdie proses, 'n Brug kan daarmee tussen die praksis en die teologiese teorie gevorm word wat die teorie prakties maak en so verkondig. Van der Ven (1993:23) spreek dan ook die behoefte uit dat die gaping tussen praksis en teorie kleiner gemaak moet word. In hierdie verband beklemtoon hy byvoorbeeld die gebruik van empiriese navorsingsmetodes ten einde die studieveld se vraagstukke meer effektief aan te spreek.

'n Navorser interpreteer die Skrif teen sy eie lewens- en wereldbeskouing onder leiding van die Heilige Gees en dit is daarom vir die navorser nodig om 'n verklaring hieromtrent te maak (De Klerk & Van Rensburg, 2005:3; Schoeman, 2005:15). Van der Ven (1993:39) wys daarop"... that the quest for meaning disappears when religion dies". In die lig hiervan word in hierdie studie as basiese vertrekpunt aanvaar dat die Bybel deur mense geskryf is onder inspirasie van die Heilige Gees en dat alle interpretasies deur hierdie bril geskied.

2.2 DOELSTELLING VAN DIE HOOFSTUK

In hierdie hoofstuk word eksegese gedoen van 'n aantal Skrifgedeeltes ten einde sodoende sekere basiese Skrifbeginsels te identifiseer wat meer lig kan werp random die begrip van "oorgeerfde verwonding by tieners". Die vertrekpunt bepaal noodwendig die keuse van die mees geskikte perikope (De Klerk & Van Rensburg, 2005:10). Uiteindelik sal die Skrifbeginsels tesame met die

riglyne wat geformuleer word vanuit 'n metateoretiese perspektief kan bydra tot die daarstelling van praktykteoretiese riglyne vir die hantering van oorgeerfde verwonding by tieners.

2.3 BASIS-TEORIE

Die mens kan slegs vanuit die Skrif berading ontvang wat jou tot die oortuiging bring van God en Sy heerlikheid (De Klerk & Van Rensburg, 2005:3). Bybelse norme, waardes en kriteria dien dus as basis vir die formulering van die pastorale model. Verder is die afbakening en interpretasie van die mens se optrede in 'n spesifieke studieveld, gesien binne die raamwerk van pastorale berading, ook nodig in hierdie verband. Venter (1993:247) beskryf 'n basis-teorie as die ontginning van teologiese vertrekpunte, primer vanuit die Skrif.

2.4 METODOLOGIE

Volgens Louw (1993:5) word pastorale teologie se betekenis daarin gevind dat God sy Woord aan die mens toevertrou. Hy haal Firet (Louw, 1993:5) aan wat hierdie handeling omskryf as die "paradosis" (om aan iemand toe te vertrou) van die Heer wat die pastorale asook die praktiese teologie omvat. Venter (1993:247) bou hierop voort as hy se Praktiese Teologie gebruik die Bybel as basiese uitgangspunt vir interpretasies. Die oorsprong van hierdie interpretasies l§ egter in die geskiedenis en terwyl die teorie onveranderd gebly het, het die praksis dramaties verander. Die dinamika tussen die twee is egter agterwee gelaat.

Hierdie studie maak, soos reeds genoem in hoofstuk 1, gebruik van die model van Zerfass wat spesiaal vir die Praktiese Teologie ontwerp is. Sy hermeneutiese metode behels die vorming van 'n basis-teorie vanuit die teologiese tradisie tesame met die vorming van 'n meta-teorie uit die sosiale wetenskappe, en 'n uiteindelike ordening van resultate uit beide die twee refleksievelde met die oog op praktykteoretiese perspektiewe (vergelyk ook Venter, 1996:25-26).

2.5 MODEL VAN ZERFASS Skrlf- en teologiese W tradisie Teologiese oorlewing (5) Situasie-

analise (6) Empiriese ondersoek

Praksis 1 sou in hierdie skema kon dui op die geestelike basis en vertrekpunte van jongmense binne 'n sekere kerklike gemeenskap. 'n Vraag wat dan gestel sou kon word met betrekking tot hierdie groep jongmense en dan ook jongmense binne die kerk as geheel (omdat hierdie groep jongmense dan beskou sou kon word as redelik verteenwoordjgend van die res) is: waarom is die hedendaagse adolessent so rebels, promisku en afvallig? Dit blyk dat Praksis 1 sy oorsprong het in die teologiese oorlewering, dus die kerkgeskiedenis, tradisie en ander teologiese dissiplines. Hiervolgens moet kinders hul ouers gehoorsaam wees en God se basiese riglyne vanaf hul ouers ontvang. Die rigting van pyl nommer 2 dui aan dat teologiese oorlewering verantwoordelik vir praksis 1 is. Is dit daarom aanvaarbaar om aan te neem dat 'n groot persentasie van die jeug afvallig is omdat talle ouerhuise nie in orde is nie? Verder sou gevra kan word wat dan die diepere wortels van hierdie situasie is? Pyl nommer 3 dui in die rigting van 'n situasie-analise wat vervolgens gedoen moet word, 'n Empiriese ondersoek is nodig om die oorsaak van die probleem te identifiseer en tot 'n teorie te verwerk. Vraelyste wat wetenskaplik verantwoordbaar is, gaan vervolgens hier gebruik word. Na die ondersoek word die gegewens vergelyk met die teologiese oorlewering en vind daar 'n wisselwerking tussen hulle plaas (vergelyk pyle nommer 5). Uit hierdie interaksie spruit daar dan 'n nuwe prakties-teologiese teorie voort (pyle nommer 7 en 8). Hierdie teorie moet nou in die praktyk toegepas word (vergelyk pyle nommer 10). Die nuwe teorie word nou praksis 2 nadat dit eers aan die situasie (pyl nommer 12) en die oorlewering (pyl nommer 13)

getoets is. Indien nodig moet aanpassings gemaak word met betrekking tot beide die teologiese teorie (9) en die nuwe praksis 2 (vergelyk Heyns & Pieterse, 1990:38-39).

2.6 AFBAKENING VAN TOEPASLIKE SKRIFGEDEELTES ♦ God laat sonde nie ongestraf nie: Eks 20:5-6 en Deut 5:9

♦ Elkeen is individueel aanspreeklik vir sy sonde: Jer 31:29-30 en Eseg 18:20 ♦ Die oue is verby, die nuwe het gekom: 2 Kor 5:17-18a

♦ Maakjoulosvanalleswatagterjouis: HI 3:13 ♦ Die sleutel tot oorwinning is Jesus Christus: 1 Pet 1:3

2.7 VERTREKPUNT

In Matt 18:5-7 (Studiebybel vir jongmense, 1997) se Jesus: "As iemand een van hierdie kleintjies wat op My vertrou sy geloof laat verloor, sou dit vir so iemand beter wees as hulle 'n swaar klip om sy nek bind en horn in die see gooi." Dit is 'n gegewe dat die mens sondig. Dit is 'n verdere gegewe dat die mens ook uitgelewer is aan ander se sondige keuses met die daaropvolgende gevolge van daardie keuses. Volgens Seamands (2002:50) is dit juis rondom hierdie area waar baie mense vandag heling benodig - dit is in besonder dan ook van toepassing op die terrain van intergeneratiewe trauma waar soveel kinders direk of indirek geraak is deur die trauma asook die sondige keuses (in sekere gevalle) van ouers en grootouers. Daar gaan dan vervolgens gelet word op sekere Bybelse beginsels wat as riglyn kan dien rondom die pastorale hantering van hierdie problematiek.

2.8 VERKLARING VAN SKRIFGEDEELTES 2.8.1 God laat sonde nie ongestraf nie