Plichten van de ingenieur

4.1.3.1 Evolutie binnen de rol van ingenieur

Vanuit historisch perspectief betroffen de taken van de ingenieur voornamelijk berekeningen en studies omtrent de stabiliteit en stevigheid van gebouwen. Mettertijd werd het takenpakket van een ingenieur of studiebureau echter aangevuld met technische dimensies als de ventilatie, de isolatie, de akoestiek, de elektriciteit,…enzovoort. Aldus kunnen de verplichtingen van de ingenieur niet losgekoppeld worden van de EPB-eisen zoals zij vandaag de dag aanwezig zijn in de woningbouwsector. De rol van ingenieur is op heden toenemend

80 verschoven naar het wezen van een partner voor zowel de aannemer en architect als de bouwheer. Vanzelfsprekend moet een ingenieur betrokken zijn bij de realisatie van een bepaald residentieel nieuwbouwproject om zijn contractuele aansprakelijkheid te kunnen analyseren. De ingenieur kan hierbij onder twee verschillende rollen voorkomen. Enerzijds kan de ingenieur optreden in zijn gebruikelijke rol van technisch specialist. Anderzijds bieden sommige ingenieurs of ingenieursbureaus ook aan om te fungeren als EPB-verslaggever (Beyaert, 2007). Zoals eerder werd aangehaald beschrijft de energieprestatieregelgeving reeds uitvoerig de verplichtingen van de EPB-verslaggever. Bijgevolg wordt gezien de aard van deze masterscriptie enkel ingegaan op de contractuele aansprakelijkheid van de ingenieur wanneer hij aanwezig is als technisch specialist binnen het EPB-gebeuren.

4.1.3.2 Soorten plichten

De verplichtingen in hoofde van de ingenieur betreffen een conceptie- en/of controleplicht. In de rol van technische specialist kan aldus onderscheid gemaakt worden tussen twee mogelijke voorwerpen van het ingenieurscontract of een combinatie van beide. Zoals beduidt in paragraaf 4.1.2 zal het voorkomen van het ingenieurscontract invloed hebben op de opdracht die een ingenieur op zich neemt.

conceptieplicht

Ten eerste kan beroep worden gedaan op een ingenieur als een medewerkend technisch ‘partner-specialist’ naast of onder de architect of aannemer. De ingenieur kan in dergelijke rol contractueel optreden als rechtstreeks dienstverlener van de bouwheer of als onderaannemer van de architect of aannemer. Desgevallend betreft het takenpakket van de ingenieur een correcte conceptie omtrent het ontwerpen en/of opstellen van plannen, studies en berekeningen. Op zulke wijze draagt de ingenieur vanuit zijn specifieke expertise bij aan de verwezenlijking van een bouwproject of onderdelen daarvan. Dusdanig krijgt de ingenieur een conceptieplicht toegewezen ten opzichte van zijn opdrachtgever. (Beyaert, 2007).

Controleplicht

In een tweede situatie kan hij optreden als technisch ‘rechterhand-specialist’ van de bouwheer. Hierbij begeleidt en adviseert hij de bouwheer tijdens de voorbereidings- en/of uitvoeringsfase. Zodoende contracteert hij rechtstreeks met de bouwheer. Bovenop het leveren van een conceptuele bijdrage met plannen, studies en berekeningen, neemt de ingenieur ook een controlefunctie op zich. In deze rol kan hij bijvoorbeeld belast worden met het bijstaan van de bouwheer tijdens de opmaak van lastenboeken en de vergelijking van offertes maar ook met taken als de controle en opvolging van de werken tijdens de uitvoering (Beyaert, 2007).

81

4.1.3.3 Kwalificatie van de verbintenissen

De hoedanigheid inzake de contractuele aansprakelijkheid van de ingenieur zal grotendeels bepaald worden door het soort verbintenis. Dewijl het ingenieurscontract wordt beschouwd als zijnde een overeenkomst van aanneming, zijn twee soorten verbintenissen mogelijk. Enerzijds kan de ingenieur verbonden zijn tot een resultaatsverbintenis. Zijn verplichting betreft hierbij het behalen van een bepaald resultaat. Hij is vervolgens aansprakelijk wegens niet-nakoming tenzij hij kan aantonen dat overmacht hem belemmerde om desbetreffend resultaat af te kunnen leveren. Anderzijds kan de ingenieur bij een middelenverbintenis verplicht zijn tot het leveren van de nodige inspanningen alsmede tot het aanbrengen van kennis, zorgen en moeite om de vooropgestelde prestaties te voltooien. Hij is in zulk geval louter contractueel aansprakelijk voor fouten dewelke voortkomen uit gedrag dat niet overeenstemt met dat van een normaal en zorgvuldig ingenieur. Beide verbintenissen kunnen voorkomen binnen een ingenieurscontract. Zodoende zullen de inhoud en omschrijving van de ingenieursopdracht doorslaggevend zijn voor de aard van de verbintenis en bijgevolg de verplichtingen waartoe de ingenieur gehouden is (Beyaert, 2007).

In beginsel wordt aangenomen dat de ingenieur onderhevig is aan middelenverbintenissen. Net als bij de architect zijn ook de conceptie- en controleplicht van de ingenieur bepaald als inspanningsverbintenissen. Nochtans zullen ook resultaatsverbintenissen voorkomen. Zo zal de ingenieur tijdens het uitvoeren van de conceptieopdracht rekening moeten houden met wettelijke en reglementaire bepalingen alsook de regels der kunst omtrent een bepaalde vakgebied. Hij kan alsmede een resultaatsverbintenis op zich nemen wanneer hij in zijn overeenkomst een bepaald resultaat garandeert voor zijn opdrachtgever (Beyaert, 2007).

4.2 Contractuele aansprakelijkheid

Alvorens is de redenering aangebracht opdat het ingenieurscontract beschouwd kan worden als een aannemingsovereenkomst. Niettegenstaande biedt een ingenieur of ingenieursbureau zijn diensten aan vanuit een specifiek deskundig standpunt. De specialisatiegraad van de ingenieur dient in termen van aansprakelijkheid mee in acht te worden genomen. Verdergaand wordt de aansprakelijkheidsanalyse aangevat voortgaand op het feit dat verscheidene partijen opdracht kunnen geven aan een ingenieur. Er zal dus eerst gekeken worden naar de aansprakelijkheid van de ingenieur in functie van zijn opdrachtgever. Vervolgens zal worden gekeken naar de mogelijke contractuele wanprestaties jegens de ingenieur alsook de invloed van de energieprestatieregelgeving daaromtrent. Tot slot wordt de aansprakelijkheid in solidum behandeld.

82