Van Theutanus, den tienden Koning der Duydsche, van de Reuzen en den afgod Mars.
THEUTANUS, anders genoemd Mercurius, is naer zynen vader Wandalus koning der Duydsche geworden. Hy dede vreede offeranden, stortende menschelyk bloed, zoo
Lucanus schryft. Van hem hebben de Theutonici of Duydsche hunnen naem ontleend.
Hy was eenen van de groote reuzen, want Albertus verhaeld, dat omtrent 2 mylen van Weenen in Oostenryk, in het dorp S. Steven, tegen den Donauw, nog gezien word de begraefplaets van den voornoemden vorst, wiens lichaem negen cubitussen schynd lang geweest te hebben. Tot Worms zyn nog beenderen van eene uytuemende grootte te zien, die wy ook bezigtigt hebben, de welke men insgelyks van reuzen zegt te wezen.
Aengezien deze dingen, aen menige menschen wat zwaer vallen om te gelooven, ter oorzaek dat 'er tegenwoordig zulke menschen niet meer gevonden worden, zal ik verhaelen het geen twee geloofweêrdige schryvers daer van zeggen, als het zelve met eygen oogen gezien te hebben. Den eenen is Joannes Bocatius, die in zynen boek van de genealogie der goden zegt, dat 'er in zynen tyd omtrent de stad Drepanum in Sicilien, zekeren man woonde, den welken, als hy aen den voet van eenen berg eenen schaepstal meynde te maeken, in het delven eenen grooten hollen ingang vond; over deze ontdekking verschrikt wordende, riep hy verscheyde andere persoonen, om daer met hem in te treden, zy namen ten dien eynde eene
brandende tortse, en tot eene zekere diepte gekomen zynde, vonden zy eenen onuytsprekelyken grooten reuze, op welkers gezigt zy zoo vervaerd wierden dat zy haestelyk de vlugt namen. Zy liepen door de stad, roepende dat zy op zoo eene plaets eenen reuze hadden gezien, die zat en sliep, waer op zig meer dan 300 menschen derrewaerds begaven, gewapend met allerley geweêr; zy schooten eene menigte schigten in het hol, eer zy daer binnen durfden treden, maer vernemende dat den reuze zig niet roerde, wierden zy stouter en gingen in de spelonk, en bevonden dat hy niet leefde, want als zy dit romp aenraekten, viel het bynaer t'eenemael in stof.
Dezen reuze, vervolgd den voornoemden schryver, hield in zyne hand eene kolf, die de masten der grootste schepen in dikte te boven ging. Deze kolf viel ook in stukken; maer zy was van binnen met 1500 ponden lood gevuld. Daer wierden ook 3 tanden gevonden, die te zaemen 100 oncen zwaer waeren, deze zyn tot eene eeuwige gedagtenis gehangen in de kerk van O.L. Vrouw Bodschap, binnen de voorzeyde stad Drepanum. Daer bleef een stuk der herssenschael van den reuze geheel, zoo groot, dat het verscheyde mudden koorn zoude ingehouden hebben, benevens meer andere beenderen, aen welkers grootte men konde afmeten dat zyn lichaem wel 300 hout - voeten moest lang geweest hebben.
Zommige zyn van gevoelen dat het den reuze Ericem, den zoon van Butis en Venus, zoude geweest hebben, die van Hercules verslaegen en in de voornoemde plaets gesteld was; andere hebben hem aenzien voor eenen van de Cyclopen, Poliphemus genoemd, daer Homerus en Virgilius van schryven; want deze Cyclopen waeren de grootste reuzen, en onthielden zig in Sicilien. Zommige hadden maer eene oog, die in het midden van hun voorhoofd stond en zoo groot was als eenen schild. Om dit wonder te zien, reysde Bocatius, zoo hy schryft, met een talryk
schap uyt Napels, binnen welke stad hy op dien tyd studeerde, nae Drepanum. Broeder Livinus vanden Bossche, van het predikheeren-orde, die dit eerste boek overzien heeft, heeft my gezeyd van eenen ouden man gehoord te hebben, dat hy, met de Gentenaeren in de veldslagen en spring-reyzen zynde, ten tyde dat zy oorlogden tegen den duydschen keyzer Frederik, die voor Gend lag, op eene plaets genoemd Everghem, somtyds uyt de keyzerlyke legerstede mannen zag te voorschyn komen, de welke grooter waeren als andere menschen, en van natuer maer eene oog hadden, die in hun voorhoofd stond. Den gemelden ouden man had aen den predikheer voorder verhaeld, dat zy van de Gentenaeren (die hun den naem van Spiegelaers gaven) verslaegen of in het water geschoten wierden; maer dat hy hun dikmaels had hooren zeggen, dat het jammer was dat zy de zelve niet gevangen en in het leven bewaerd hadden, om de vremdheyd en wonderheyd van hun maeksel. Dog wat volk het was, wist hy niet wel te zeggen. Den gemelden keyzer was Frederik, den derden van dien naem, en den honderd negentienden roomschen keyzer.
Den anderen schryver die van deze reuzen handeld, is Baptista Fulgosus. Hy zegt dat 'er ten tyde van Karel den VIII, koning van Vrankryk, in de bergen van het Narbonsche, niet verre van de stad Valencia, op de groote rivier Rhodanus, vele oude grafsteden gevonden wierden, in de welke beenderen van menschen lagen die 30 voeten lang waeren; welk wonder hy ook met veel gezelschap ging bezigtigen, want hy woonde alsdan te Genua, zoo hy schryft. Ook zag men daer zommige andere beenderen, die van de landslieden bewaerd wierden, en zoo groot waeren, dat vele persoonen de zelve eerder voor beenderen van grove dieren dan van menschen aenzagen.
Een ander wonder verhaeld Martinus, in zynen boek die hy Martiniam genoemd heeft, te weten: dat zekeren landsman, ten tyde van den roomschen
keyzer Hendrik den III, niet verre van Roomen, het graf van Pallas vond. Zyn lichaem was boven maeten groot, en nog zoo geheel, als of het daer maer eerst geleyd was geweest. In zyne zyde zag men nog de wonde die hy van Turnus met eene lancie ontfangen had, welke wonde meer dan vier voeten lang was. Boven zyn hoofd hing eene lampe, die altyd brandde en licht gaf, en met geen water nog wind konde uytgebluscht worden; maer wanneer men van onder een gat maekte, liep het vogt daer uyt en de lampe hield op van branden. Men las daer by ook het volgende opschrift, uytgekapt in eene marmere tafel: Filius Evandri Pallas, quem lancea Turni
Militis occidit, more suo jacet hic. Het lichaem van dezen reuze ging de mueren van
Roomen in hoogde te boven.
Men meynd dat Mars, den god des oorlogs, omtrent dien tyd leefde. Hy behaelde in het stryden altyd de overwinning, en men schryft hem de uytvinding van de krygskonst toe. Men zegt hem eenen zoon van Jupiter te wezen, verwekt by de godinne Juno, zyne vrouw en zuster; maer Ovidius schryft van zyne voordkomst geheel anders, te weten: dat Flora, de godinne der bloemen, aen Juno zoude getoond hebben eenen bussel distelen, op welkers aenschouwen zy zwanger wierd zonder man, en vervolgens den afgod Mars baerde.
Theutanus over de Duydsche 46 jaeren geheerscht hebbende, is gestorven, en
zynen zoon Hercules-Allemanus heeft het ryk geërft.