Algemene uitleg over sociale zekerheid bij

Dit hoofdstuk is alleen voor u van toepassing als u in Nederland woont of bent gevestigd, de werknemer alleen voor u werkt en een van de volgende situaties geldt:

• Uw werknemer woont in Nederland en werkt in het buitenland.

• Uw werknemer woont in het buitenland en werkt in Nederland.

• Uw werknemer woont en werkt in het buitenland.

In deze situaties gelden aparte regels en verdragen voor de loonbelasting en voor de sociale zekerheid (volksverzekerin­

gen, de Zorgverzekeringswet en werknemersverzekeringen).

In dit hoofdstuk leest u hoe u in deze situaties omgaat met de premie volksverzekeringen, de inkomensafhankelijke bijdrage Zvw (hierna: bijdrage Zvw) en premies werknemers­

verzekeringen. En in hoofdstuk 16 leest u hoe u in deze situaties omgaat met de loonbelasting.

Er zijn veel algemene regels en uitzonderingen op die regels als het gaat om sociale zekerheid en grensoverschrijdend werken. In het kader van dit handboek voert het te ver om alle regels en uitzonderingen op te nemen. Daarom verwijzen wij regelmatig naar het Kantoor Verzekeringen van de Sociale Verzekeringsbank (svb) voor verdere informatie:

(020) 656 52 77. Of kijk op www.svb.nl. Neem ook contact op met dit kantoor als uw werknemer niet alleen voor u, maar ook voor andere werkgevers of opdrachtgevers werkt.

In dit hoofdstuk behandelen wij de volgende onderwerpen:

• algemene uitleg over sociale zekerheid bij grensover­

schrijdende arbeid (zie paragraaf 17.1)

• meest voorkomende gevallen van grensoverschrijdende arbeid (zie paragraaf 17.2)

• bijzondere situaties (zie paragraaf 17.3)

17.1 Algemene uitleg over sociale zekerheid bij

grensoverschrijdende arbeid

Bij het vaststellen van de verzekeringsplicht van uw werk­

nemer bij grensoverschrijdende arbeid zijn er verschillende regels voor:

• de eu­landen, de eer­landen die geen eu­land zijn (Liechtenstein, Noorwegen en IJsland, hierna: de andere eer­landen) en Zwitserland (zie paragraaf 17.1.1)

• de landen waarmee Nederland een socialezekerheids­

verdrag heeft gesloten (hierna: sociaalverdragslanden) (zie paragraaf 17.1.2)

• alle overige landen (17.1.3)

17.1.1 Wonen/werken in een EU-land, in een ander EER-land of in Zwitserland

Als een werknemer de nationaliteit heeft van een eu­land en in een eu-land werkt, zijn de volgende Europese verorde­

ningen van belang:

• basisverordening nr. 883/2004 en toepassingsverordening nr. 987/2009 (hierna: nieuwe verordening)

• basisverordening nr. 1408/71 en toepassingsverordering nr. 574/72 (hierna: oude verordening)

De verordeningen bepalen welke nationale wetgeving van toepassing is. En de nationale wetgeving bepaalt of uw werknemer verzekerd is en of u en uw werknemer premies moeten betalen voor de sociale verzekeringen. In verband met de leesbaarheid bedoelen wij in het vervolg van dit hoofdstuk met ‘de werknemer is verzekerd in een land’ dat de wetgeving van dat land van toepassing is.

Als uw werknemer de nationaliteit heeft van een ander eer­land of Zwitserland en in deze landen werkt, dan geldt alleen de oude verordening. Naar verwachting zal de nieuwe verordening in de loop van 2012 ook gaan gelden voor de andere eer­landen.

Onder voorwaarden gelden de verordeningen ook voor werk­

nemers met een andere nationaliteit dan van een eu­land, een ander eer­land of Zwitserland. Voor meer informatie over deze werknemers kunt u contact opnemen met de svb.

Nieuwe EU-verordening sociale zekerheid

De nieuwe eu­verordening voor sociale zekerheid is per 1 mei 2010 van kracht. Deze verordening geldt in ieder geval vanaf 1 mei 2010 voor alle nieuwe situaties van grensover­

schrijdend werken.

Omdat de regels van verordeningen zich vaak lastig laten doorgronden, hebben wij samen met svb, uwv en cvz een

toelichting op de nieuwe verordening geschreven. U kunt de Toelichting Europese basisverordening en de Toelichting Europese toe-passingsverordening downloaden van www.belastingdienst.nl.

Overgangsrecht

De oude verordening blijft van toepassing voor situaties waarin al vóór 1 mei 2010 sprake was van grensoverschrijdend werken. Dit geldt onder de volgende voorwaarden:

• De nieuwe en oude verordening wijzen op 1 mei 2010 verschillende landen aan waar uw werknemer verzekerd is.

• De situatie van uw werknemer is sinds 30 april 2010 ongewijzigd.

De werknemer die onder de oude verordening blijft vallen, kan kiezen voor het toepassen van de nieuwe verordening.

Dit moet de werknemer melden bij het bevoegde orgaan van het land waar hij volgens de nieuwe verordening onder valt. Op deze keuze kan de werknemer niet terugkomen.

Als de nieuwe en de oude verordening op 1 mei 2010 dezelfde wetgeving aanwijzen, geldt automatisch vanaf 1 mei 2010 de nieuwe verordening.

Let op!

Voor werknemers met een andere nationaliteit dan van een eu-land, een ander eer-land of Zwitserland die onder de verordeningen vallen, wijken de data van het overgangsrecht af van de data hierboven. Voor meer informatie over deze werknemers kunt u contact opnemen met de svb.

EU-landen en EER-landen De eu­landen zijn:

• België

• Bulgarije

• Cyprus

• Denemarken

• Duitsland

• Estland

• Finland

• Frankrijk

• Griekenland

• Hongarije

• Ierland

• Italië

• Letland

• Litouwen

• Luxemburg

• Malta

• Nederland

• Oostenrijk

• Polen

• Portugal

• Roemenië

• Slovenië

• Slowakije

• Spanje

• Tsjechië

• Verenigd Koninkrijk

• Zweden De eer bestaat uit:

• alle eu­landen

• Liechtenstein

• Noorwegen

• IJsland

In verband met de leesbaarheid, bedoelen wij in het vervolg van dit hoofdstuk met ‘eer­landen’: Liechtenstein, Noorwegen en IJsland.

17.1.2 Wonen/werken in een sociaalverdragsland

Nederland heeft socialezekerheidsverdragen met aanwijsregels voor de verzekeringsplicht gesloten met de volgende landen:

• Australië

• Bosnië­Herzegovina

• Canada, inclusief Québec

• Chili

• Egypte

• India

• Israël

• Japan

• Kaapverdië

• Kanaaleilanden

• Kosovo

• Kroatië

• Macedonië

• Man

• Marokko

• Montenegro

• Nieuw­Zeeland

• Servië

• Tunesië

• Turkije

• Uruguay

• Verenigde Staten van Amerika

• Zuid­Korea

Deze verdragen regelen welke wetgeving van toepassing is en in welk land u en uw werknemer premies sociale verzekerin­

gen moeten betalen.

Let op!

Met de volgende landen heeft Nederland verdragen gesloten die alleen van belang zijn in bijzondere situaties: Noorwegen, Saudi-Arabië en Zwitserland.

17.1.3 Wonen/werken in alle overige landen

Woont u als werkgever in Nederland of bent u hier gevestigd? En werkt uw werknemer in het buitenland, maar niet in een land waar­

voor de eu­verordeningen gelden en niet in een sociaalverdragsland?

Dan bepalen de nationale wetgevingen van Nederland en het land waar de werknemer werkt waar de werknemer sociaal verzekerd is.

17.2 Meest voorkomende gevallen van grensoverschrijdende arbeid

In deze paragraaf behandelen we de volgende drie situaties:

• Uw werknemer woont in Nederland en werkt in het buitenland (zie paragraaf 17.2.1).

• Uw werknemer woont in het buitenland en werkt in Nederland (zie paragraaf 17.2.2).

• Uw werknemer woont en werkt in het buitenland (zie paragraaf 17.2.3).

Ook vindt u hier twee stroomschema’s waarmee u kunt bepalen in welk land uw werknemer in grensoverschrijdende situaties met eu/

eer­landen en Zwitserland verzekerd is (zie paragraaf 17.2.4).

17.2.1 Uw werknemer woont in Nederland en werkt in het buitenland

De regels voor het betalen van de premie volksverzekeringen, de bijdrage Zvw en de premies werknemersverzekeringen zijn afhanke­

lijk van de vraag in welk land uw werknemer werkt en of uw werk­

nemer onder de nieuwe of de oude verordening valt. U vindt in deze paragraaf informatie over:

• uw werknemer woont in Nederland en werkt in een eu­land, een eer­land of Zwitserland

• uw werknemer woont in Nederland en werkt in een sociaalverdragsland

• uw werknemer woont in Nederland en werkt in een van de overige landen

• loonadministratie en aangifte loonheffingen

Uw werknemer woont in Nederland en werkt in een EU-land, een EER-land of Zwitserland

Als uw werknemer in een eu­land werkt, kan hij onder de nieuwe of de oude verordening vallen (zie paragraaf 17.1.1). Als uw werknemer in een eer­land of Zwitserland werkt, valt hij onder de oude veror­

dening. Naar verwachting zal de nieuwe verordening in de loop van 2012 ook gaan gelden voor de andere eer­landen.

Uw werknemer woont in Nederland en werkt in een (of meer) eu-land(en) (nieuwe verordening)

Als de nieuwe verordening voor uw werknemer van toepassing is (zie paragraaf 17.1.1) en uw werknemer in Nederland woont, geldt het volgende:

• Voor bepaalde groeperingen werknemers gelden bijzondere regels:

voor ambtenaren, militairen, Rijnvarenden en zeevarenden in internationale wateren. Neem voor meer informatie contact op met de svb.

• Als deze werknemer alleen in één ander eu­land werkt, is hij in principe verzekerd in dat eu­land (er bestaan uitzonderingen bij detachering).

• Als deze werknemer in meerdere eu­landen werkt, is deze werknemer in Nederland verzekerd.

• Als u een werknemer tijdelijk detacheert naar een ander eu­land en hij alleen daar werkt, kan die werknemer in Nederland verzekerd blijven voor de volksverzekeringen, Zvw en werknemersverzekeringen. Hiervoor gelden de volgende voorwaarden:

• De werknemer is direct voorafgaand aan de detachering in Nederland verzekerd.

• De werknemer wordt niet gedetacheerd als vervanger van een eerder gedetacheerde collega.

• De detachering duurt maximaal vierentwintig maanden.

• De werkzaamheden vinden plaats voor uw rekening.

• Er moet een gezagsverhouding blijven bestaan tussen u en uw werknemer.

• U werkt normaal gesproken in Nederland.

• De onderneming waar u uw werknemer hebt gedetacheerd, stelt de werknemer niet ter beschikking van een andere onderneming (doorlenen).

Voor detachering geldt het volgende:

• detachering van maximaal vierentwintig maanden

Als de detachering naar verwachting niet langer duurt dan vieren­

twintig maanden, blijft de werknemer in Nederland verzekerd voor de sociale verzekeringen. Hiervoor kunt u voor, tijdens en na de detachering een E101/A1­verklaring aanvragen bij de svb, Kantoor Verzekeringen. Deze verklaring dient als bewijs dat de werknemer in Nederland verzekerd blijft: de werknemer kan hier­

mee in het werkland aantonen dat hij verzekerd is in Nederland.

• detachering langer dan vierentwintig maanden

Als de detachering naar verwachting langer duurt dan vieren­

twintig maanden, kan de werknemer op verzoek voor een periode van maximaal vijf jaar in Nederland verzekerd blijven voor de sociale verzekeringen. Hiervoor vraagt u een zogenoemde artikel­16­overeenkomst aan bij de svb, Kantoor Verzekeringen.

Deze overeenkomst dient als bewijs dat de werknemer in Nederland verzekerd blijft.

Voor meer informatie over de voorwaarden en gevolgen van detachering voor de sociale verzekeringen kunt u contact opnemen met de svb.

Uw werknemer woont in Nederland en werkt in een ander eu-land, een eer-land of Zwitserland (oude verordening)

Als de oude verordening voor uw werknemer van toepassing is (zie paragraaf 17.1.1) en uw werknemer in Nederland woont, geldt het volgende:

• Voor bepaalde groeperingen werknemers gelden bijzondere regels: voor ambtenaren, militairen, Rijnvarenden, werknemers in het internationale verkeer op de weg, op zee, op de binnen­

wateren en in de lucht, leden van het bedienend personeel van een diplomatieke zending en hulpfunctionarissen van de eg.

Ook als de grens tussen meerdere staten door het grond­

gebied van uw onderneming loopt, gelden bijzondere regels.

• Als deze werknemer alleen in één ander eu­land, één eer­

land of Zwitserland werkt, is hij in principe verzekerd in dat andere eu­land, eer­land of in Zwitserland (er bestaan uitzonderingen bij detachering).

• Als uw werknemer in meerdere eu­landen, eer­landen of Zwitserland werkzaamheden verricht, is deze werknemer in Nederland verzekerd.

• Als u een werknemer tijdelijk detacheert naar een ander eu­land, een eer­land of Zwitserland en hij alleen daar werkt, kan die werknemer wel in Nederland verzekerd blijven voor de volksverzekeringen, Zvw en werknemers­

verzekeringen. Hiervoor gelden onder andere de volgende voorwaarden:

• De werknemer is direct voorafgaand aan de detachering in Nederland verzekerd.

• De werknemer wordt niet gedetacheerd als vervanger van een eerder gedetacheerde collega.

• De detachering duurt maximaal twaalf maanden.

• De werkzaamheden vinden plaats voor uw rekening.

• Er moet een gezagsverhouding blijven bestaan tussen u en uw werknemer.

• U werkt normaal gesproken in Nederland.

• De onderneming waar u uw werknemer hebt

gedetacheerd, stelt de werknemer niet ter beschikking van een andere onderneming (doorlenen).

Voor detachering geldt het volgende:

• detachering van maximaal twaalf maanden

Als de detachering naar verwachting niet langer duurt dan twaalf maanden, blijft de werknemer in Nederland verze­

kerd voor de sociale verzekeringen. Hiervoor kunt u voor, tijdens en na de detachering een E101/A1­verklaring aan­

vragen bij de svb, Kantoor Verzekeringen. Deze verklaring dient als bewijs dat de werknemer in Nederland verzekerd blijft: de werknemer kan hiermee in het werkland aanto­

nen dat hij verzekerd is in Nederland. Bij onvoorziene omstandigheden kan de svb op verzoek de termijn van twaalf maanden verlengen.

• detachering langer dan twaalf maanden

Als de detachering naar verwachting langer duurt dan twaalf maanden, kan de werknemer op verzoek voor een periode van maximaal vijf jaar in Nederland verzekerd blijven voor de sociale verzekeringen. Hiervoor vraagt u een zogenoemde artikel 17­overeenkomst aan bij de svb, Kantoor Verzekeringen. Deze overeenkomst dient als bewijs dat de werknemer in Nederland verzekerd blijft.

Voor meer informatie over de gevolgen van detachering voor de sociale verzekeringen kunt u contact opnemen met de svb.

Uw werknemer woont in Nederland en werkt in een sociaalverdragsland

Hebt u een werknemer gedetacheerd naar een van de sociaal­

verdragslanden? Dan kan die werknemer voor een of meer jaren in Nederland sociaal verzekerd blijven. Dat kan alleen als u aan de voorwaarden voor detachering voldoet. Deze voorwaarden kunnen per verdrag verschillen. In ieder geval gelden de volgende voorwaarden:

• De werknemer is direct voorafgaand aan de detachering in Nederland verzekerd.

• U blijft als Nederlandse werkgever het loon doorbetalen.

Uw werknemer woont in Nederland en werkt in een van de overige landen

Werkt uw werknemer in het buitenland, maar niet in een land waarvoor de eu­verordeningen gelden en niet in een sociaal­

verdragsland? Dan bepalen de nationale wetgevingen van Nederland en het land waar uw werknemer werkt waar de werknemer sociaal verzekerd is. De algemene regel in deze situatie is dat deze werknemer in Nederland sociaal verzekerd is. Een werknemer die in het buitenland werkt en in het werk­

land is verzekerd tegen langdurig arbeidsongeschiktheid en werkloosheid, is in Nederland niet verzekerd voor de werkne­

mersverzekeringen. Het is ook mogelijk dat deze werknemer op grond van de nationale wetgevingen in beide landen is verzekerd of juist helemaal niet is verzekerd.

Neem voor meer informatie contact op met de svb.

Loonadministratie en aangifte loonheffingen

Als een werknemer in Nederland verzekerd is, neemt u hem op in uw loonadministratie (zie hoofdstuk 2). Betalingen aan deze werknemer verwerkt u in uw aangifte loonheffingen.

Besteed hierbij extra aandacht aan het gebruik van de goede codes voor de loonbelastingtabel. U kunt deze codes down­

loaden van www.belastingdienst.nl. Het is mogelijk dat u over het loon van deze werknemer geen loonbelasting hoeft in te houden (zie hoofdstuk 16 voor loonbelasting in grens­

overschrijdende situaties).

Als de werknemer in een ander land gaat werken, moet u dit melden bij de svb. Hierdoor kan de svb bepalen in welk land de werknemer na deze verandering is verzekerd. Als een werknemer is verzekerd in een ander land dan in Nederland, moet u premies betalen in het land waar de werknemer verzekerd is. U moet zich melden bij het bevoegd orgaan van het land waar de werknemer is verzekerd.

17.2.2 Uw werknemer woont in het buitenland en werkt in Nederland

De regels voor het betalen van de premie volksverzekeringen, de bijdrage Zvw en de premies werknemersverzekeringen zijn afhankelijk van de vraag in welk land uw werknemer woont en of uw werknemer onder de nieuwe of de oude verordening valt. U vindt in deze paragraaf informatie over:

• uw werknemer woont in een eu­land, een eer­land of Zwitserland en werkt in Nederland

• uw werknemer woont in een sociaalverdragsland en werkt in Nederland

• uw werknemer woont in een van de overige landen en werkt in Nederland

• loonadministratie en aangifte loonheffingen

Uw werknemer woont in een EU-land, een EER-land of Zwitserland en werkt in Nederland

Als uw werknemer in een eu­land woont, kan hij onder de nieuwe of de oude verordening vallen (zie paragraaf 17.1.1).

Als uw werknemer in een eer­land of Zwitserland woont, valt hij onder de oude verordening. Naar verwachting zal de nieuwe verordening in de loop van 2012 ook gaan gelden voor de andere eer­landen.

Uw werknemer woont in een ander eu-land en werkt in Nederland (nieuwe verordening)

Als de nieuwe verordening voor uw werknemer van toepassing is (zie paragraaf 17.1.1) en uw werknemer in een ander eu­land woont, geldt het volgende:

• Voor bepaalde groeperingen werknemers gelden bijzon­

dere regels: voor ambtenaren, militairen, Rijnvarenden en zeevarenden in internationale wateren. Neem voor meer informatie contact op met de svb.

• Als deze werknemer alleen in Nederland werkt, is hij in principe verzekerd in Nederland (er bestaan uitzonderingen bij detachering). U betaalt dan premie volksverzekeringen, bijdrage Zvw en premies werknemersverzekeringen in Nederland.

• Als deze werknemer in Nederland werkt en ook in zijn woonland, dan is hij niet in Nederland verzekerd als hij voor ten minste 25% van zijn contractuele werktijd in zijn woonland werkt of ten minste 25% van zijn loon in zijn woonland verdient.

• Als deze werknemer in meerdere eu­landen werkt, minder dan 25% van zijn contractuele werktijd in zijn woonland werkt en minder dan 25% van zijn loon in zijn woonland verdient, is hij verzekerd in Nederland.

Uw werknemer woont in een ander eu-land, een eer-land of Zwitserland en werkt in Nederland (oude verordening)

Als de oude verordening voor uw werknemer van toepassing is (zie paragraaf 17.1.1) en uw werknemer in een ander eu­land, een eer­land of Zwitserland woont, geldt het volgende:

• Voor bepaalde groeperingen werknemers gelden bijzondere regels: voor ambtenaren, militairen, Rijnvarenden, werknemers in het internationale verkeer op de weg, op zee, op de binnenwateren en in de lucht, leden van het bedienend personeel van een diplomatieke zending en hulpfunctionarissen van de eg. Ook als de grens tussen meerdere staten door het grondgebied van uw onderneming loopt, gelden bijzondere regels.

• Als deze werknemer alleen in Nederland werkt, dan is hij in principe in Nederland verzekerd (er bestaan uitzonde­

ringen bij detachering).

• Als deze werknemer in Nederland werkt en ook in zijn woonland, dan is hij niet in Nederland verzekerd.

• Als uw werknemer in meerdere eu­landen, eer­landen of Zwitserland werkt, maar niet in zijn woonland, is deze werknemer in Nederland verzekerd.

Uw werknemer woont in een sociaalverdragsland en werkt in Nederland

Als uw werknemer in een sociaalverdragsland woont en in Nederland werkt, is hij in de regel in Nederland verzekerd.

Op deze regel zijn uitzonderingen die per verdrag verschillen.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de svb.

Uw werknemer woont in een van de overige landen en werkt in Nederland

Woont uw werknemer in het buitenland, maar niet in een eu­

land, een eer­land, Zwitserland of een sociaalverdragsland?

Dan bepalen de nationale wetgevingen van Nederland en het land waar uw werknemer woont waar de werknemer sociaal verzekerd is. U kunt als vuistregel aanhouden dat de werk­

nemer voor de volksverzekeringen en de Zvw verzekerd is als de werknemer bij u in echte dienstbetrekking is en belas­

tingplichtig is voor de loonbelasting (zie paragraaf 16.2.2).

U betaalt dan premie volksverzekeringen en bijdrage Zvw.

De werknemer die in Nederland in echte dienstbetrekking werkt, zal doorgaans in Nederland verzekerd zijn voor de werknemersverzekeringen.

Het is ook mogelijk dat deze werknemer op grond van de nationale wetgevingen in beide landen verzekerd is of juist helemaal niet verzekerd is. Bij twijfel kunt u contact opnemen met de svb.

Loonadministratie en aangifte loonheffingen

Als een werknemer in Nederland verzekerd is, neemt u hem op in uw loonadministratie (zie hoofdstuk 2). Betalingen aan deze werknemer verwerkt u in uw aangifte loonheffingen.

Besteed hierbij extra aandacht aan het gebruik van de goede codes voor de loonbelastingtabel. U kunt deze codes down­

loaden van www.belastingdienst.nl. Het is mogelijk dat u

loaden van www.belastingdienst.nl. Het is mogelijk dat u

In document Veranderingen in het handboek 2012 (pagina 142-151)