• No results found

SOE LIE PfpT

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "SOE LIE PfpT "

Copied!
102
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

T - , v . • f . . . j a n u a r i I 9 5 t N o 9

jiooEHi; oi iKiflt mm

OU:

SOE LIE PfpT

TERBIT TETAP SAÖOELAW 5EÎCÂU

PENSR&IT:

£L£ CT :DßUKKER/J,, MM /WA'

BANOOSNQ

(2)

T H E M O N T H L Y S T O R I E S

OOEDANG TJERITA

Redacteur :

K wo Lay Yen

T e r b i t t e t a p s a b a n t a n g g a l 1 5 d a r i b o e l a n M e s e h i .

— o —

Harga Abonnement :

S a t o e k w a a r t a ! ( 3 b o e l a n ) f 1 . 5 0 . ' B o e a t l a n g g a n a n M a a n d b l a d „ L i b r a r y "

tjoema f 1.—

P e m b a j a r a n l e b i h d o e l o ^

Administratie T

G r o o t c p o s t w e g 2 9 6 — T c l f . N o 2 5 3 4

BANDOENG.

(3)

1 p ( f 9 4 ^ i 9 S t ) '

BAIIDO[ll& Dl WllKIO[linM.

O L K e :

S O E L I E P I E T .

*^(tfaS)®^^^(gÄS)(iiüss;fe5^@ÄS)®j^®sgt^rÄÄg)(^®s§)®ä®®isg(8Ä®8«§:®4g®

60[iiofiis nmcKOEimii

r i i i i o [ .

H a r i s o e d a m o e l a i s o r e l i . S a n g B e t a r a S o e r i j a d e n g e n p e l a h a n t a p i t e n t o e m o e l a i m e r a j a p m a s o e k d i s e l a h - s e i a h g o e n o e n g d e n g e n p e n t j a r k e n i a p o e n j a t j a h a j a k o e n i n g - e m a s j a n g a m a t p e r m e i . D a l e m w a k t o e s o r e h b e g i n i , k o t a B a n d o e n g j a n g t e r k e n a l i n d a h d a n e i l o k d j a d i b e r t a m b a h t j a n t i k d e n g e n d a p a t p o l e s a n n j a i t o e s i n a r g o e m i l a n g h i n g g a t i d a b e d a h l a k s a n a g a m b a r d a r i p e m a n d a n g a n n a t u u r j a n g b a g o e s s e k a l i j a n g t e r - t e e k e n o l e h s a t o e k u n s t e n a a r p a n d e . B a j a n g a n - b a j a n g a n g o e n o e n g j a n g m e n g i t e r i k o t a B a n d o e n g d e n g e n w a r - n a n j a j a n g b e n i n g k e l i a t a n s e m i n g k i n i n d a h d a l e m i t o e l i p o e t a n s i n a r j a n g m e r a w a n k e n h a t i . S a m e n t a r a i t o e , a n g i n g o e n o e n g j a n g h a l o e s d a n n j a m a n m e m b i k i n i t o e s e m o e a k a e i i o k a n a l a m d j a d i t e r l e b i h m e r e s e p d i r a s a h k e n o l e h s e m o e a p e n d o e d o e k d a r i i n i i b o e - k o t a P r e a n g e r j a n g s a d a r i l a m a t e t e p p e g a n g i t o e g e l a r a n s e b a g i P a r i j s v a n J a v a !

D e m i k i a n l a h k o e t i k a S a n g B e t a r a S o e r i j a s o e d a s i l e m b e t o e l - b e t o e l d a n l a n g i t m e n d j a d i p e t a n g , d e -

(4)

( I g e n s a m a r - s a m a r t e r t a m p a k k e l a k - k e l i k n j a b i n t a n g - ­ b i n t a n g , s e d e n g d i l a n g i t s e b l a h T i m o e r s a n g b o e l a i i j a n g g o e m i i a n g n . o e i a i m o e n t j o e l n a e k a k e n d j a i a n k e n k e w a d j i b a n n j a d i w a k t o e m a l e r n .

S e m i n g k i n l a m a i a p o , e n j a t j a h a j a d j a d i s e m i n g k i n p e r m e i . R i b o e a n l a m p ) e - l a m p o e l i s t r i k t e l a h m e n j a l a h d e n g e n t e r a n g , t e r o e t a m a d i g e d o n g - g e d o n g b i o s c o o p d a n t e m p a t - t e m p a t t o n t o n a n . D a l e m i t o e s i n a r r e m - b o e l a n d a n d i b a w a h e o r o t n j a l a m p o e - l a m p o e , a n t e r o k o t a B a n d o e n g k e l i a t a n b e r g i r a n g d a n b e r s e n j o e m !

D i d j a l a n a n - d j a l a n a n r a m e h s a m a b e r b a g i k a n d a r a n , s e d e n g j a n g d j a l a n k a k i p o e n t i d a k o e r a n g d j o e m - b l a h n j a . S a s o e a t o e o r a n g j a n g k a l o e a r d i i t o e s a a t s e m o e a a d a g o e m b i r a h s e k a l i , p a r a s g i r a n g j a n g d i - s r e n t a i m e s e m a n m a n i s , s e n a n t i a s a t e r t a m p a k d i s e g a l a d j a l a n a n j a n g l o e w a s d a r i i t o e k o t a j a n g t e r k e n a l b a n j a k

p r a m p o e a n î j a n t i k n j a .

K a d j o e r o e s a n m a n a s a d j a o r a n g p a l i n g k e n m o e k a - n j a , p a s t i i a a k e n d i s a m b o e t d e n g e n p a r a s j a n g b e r ­ s e r i - s e r i s r e n t a m e m p o e n j a i t j o e k o e p p e n g a r o e h b o e a t m e n g g e t e r k e n k a t e n t r e m a n n j a h a t i .

B e g i t o e l r h k e a d a ä n n j a i n i P a r i j s v a n J a v a s a t i a p s o r e h h i n g g a d j a o e l i m a l e m k a p a n o e d a r a a d a t e r a n g , a p a p o e l a ' b i l a h r e m b o e l a n p e n t j a r k e n t j a h a j a n j a j a n g g i l a n g - g o e m i l a n g d a n t e r d a p e t s a t o e a t a w a l a e n k e r a - m e h a n j a n g l o e a r b i a s a .

D i w a k t o e m a l e m , B a n d o e n g j a n g b e r h a w a s e d j o e k s e l a l o e m a n i s m a n i s d e n g e n p a r a s - p a r a s j a n g i j a n t i k d a n s e n j o e m - s e n j o e m a n j a n g r o m a n t i s c h ! B a ­

n j a k s o e a r a j a n g m e n g a n d o e n g a r t i s e n a n t i a s a t e r - d e n g e r d a r i i t o e m o e i o e t j a n g m o e n g i l , d a r i l i r i k a n m a t a j a n g t a d j e m , d a n d a r i g e r a k a n b a d a n j a n g s e p e r t i d a o n p o e h o e n l i o e j a n g k a t i o e p a n g i n l e m b o e t .

(5)

' ' u : i ° ' ß ^ n d o e n g r o e p a n j a t i d a t a o e , d a r i k a d j a o e h a n , d a n t e m p a t j a n g t i n g g i , s o e t i j i s r e n t a p l a p k e l i a t a n n j a d a r i i<ota B a n d o e n g j a n g p e n o e h

S b r a m g i l a n g - g o e m i i a n g , s o e d a

S f n T t s a p a s a n g m a t a j a n g a m a t t a d j e m d a n t e n t r e m , s e n a n t i a s a m e n g a w a s i d e n g e n a n t e n g d a ^ \ î o s o r d ^ - ^ ' ' " - ^ p " - ' ' ' ' ' ^ d i s e g a l a t e m p a t d a n p l o s o k d a n i n i P a n j s v a n J a v a j a n g m e n t e r e n g .

S i a p a l a h l a i t o e d a n d i m a n a i a b e r d i a m h i n g o - a

t e r d i a d i ^ d f d a ^ r ^ ' ^ ^ l f j ^ ' ^ g

t e r d j a d i d i d a l e m k o t a j a n g r a m e h i t o e ? I a i t o e b o e - s e m b a r a n g o r a n g , h a n j a a d a R a j a h n a , s a t o e m o e r i d a d a r O n ? ? s a o r a n g p e r t a p a a n j a n g b e r - t^'ahoei o r a n " ? P h ^ D e n g e n a m p i r t i d a d i k a - d i d a l e m « ; R ^ J ^ ^ n a b e r t a p a b a n j a k t a o n l a m a n j a

Ip

L

? H t e r k o e r o e n g o l e h o e t a n

l e b e t d i p o e n t j a k g o e n o e n g T a n g k o e b a n P r a o e . B e r - t e l a h n S - " " " g g ' d a n s a m p o e r n a i a

e n t S n ^ i l S T R a j a h n a p a n d e s e k a l i

t e n t a n g i m o e b e r s a m e d h i . l a b i s a l i a t d e n g e n s a n a - s a n g m a t a n j a p e n g l i a t a n j a n g d j a o e h s e k a l i m a s k i t e r l e t a k r a t o e s a n mijl d j a o e h n j a ; i a b i s a d a t e n g d i s e g a l a t e m p a t d e n g e n l a n t e s a s a l b e g i t o e i a i n g i n p e r g i k e n ; l a b i s a t a o e a p a j a n g o r a n g s e d e n g p i k i r k e n H " '• ' ^ d " - s e m o e a k e s a k t i a n j a n g a d a d a l e m d i n n j a , R a j a h n a p o e n b i s a m e r o b a h i a p o e n i a r o e p a m e n o e r o e t s e b a g i m a n a j a n . i a k a h e n d a k f n '

l e r i f m n p . ^ o e a t t i n g k a t a n p e r t a m a d a - t a n p d T n J ^ " g ' ' " g g ' > i a i n g i n m e n t j a r i t a o e d e n g e n b o e k t i - b o e k t i I j o e K o e p , b a g i m a n a k e - r

Ï

i h

L

s a s o e n g g o e n j a d a r i a n t e r o p e n d o e d o e k B a n d o e n g , j a n g l a l i a t s a t i a p m a l e m a d a b e g i t o e b e r - g o e m b i r a s r e n t a s o e k a s e k a l i d e n g e n k e r a m e h a n d a n

(6)

4 -

k a p l e s i r a n . T j a h a j a n j a i t o e r i b o e a n l a m p o e j a n g m e n j a l a t e r a n g d i d a l e m k o t a , o l e h R a j a h n a d i l i a t t e g e s s e k a l i d a r i a t a s p o e n t j a k g o e n o e n g T a n g k o e b a n P r a o e . T a p i b e r b a r e n g d e n g e n m e n t j a r n j a i t o e t j a h a j a d a r i l a m p o e - l a m p o e , R a j a h n a l i a t d j o e g a s a m a t j e m t j a h a j a i t e m j a n g m e n g o e l e k k a a t a s o e d a r a . R a j a h n a s e b a g i s a o r a n g j a n g b e r i l m o e t a o e a p a a d a n j a i t o e t j a h a j a j a n g b e r w a r n a i t e m j a n g t i d a b r e n t i - b r e n t i n j a t e r o e s m e n g e b o e l k a a t a s d e n g e n m e n j e r e m k e n s e k a l i .

P a d a s o e a t o e m a l e m , s e l a g i R a j a h n a b e r d i r i d i a t a s p o e n t j a k g o e n o e n g d a n m e m a n d a n g d e n g e n t e t e p k a d j o e r o e s a n k o t a B a n d o e n g , j a n g p e n o e h s a m a i a p o e n j a t j a h a j a l a m p o e - l a m p o e j a n g g i l a n g - g o e m i l a n g , m e n d e - r o e n j a b e r b a g i s o e a r a b r i s i k d a r i b a n j a k m a t j e m k e r a - m e h a n d a n l a e n - l a e n , d e n g e n p e l a h a n i a b e r k a t a s a o r a n g d i r i , d i a n t a r a t i o e p a n n j a a n g i n j a n g s a n t e r d a n b e r - g o j a n g n j a d a o n - d a o n p o e h o e n d i d a l e m o e t a n :

„ L i a t , l i a i l a h i t o e t j a h a j a i t e m j a n g s e n a n t i a s a m e n g e ­ b o e l n a e k d a r i k o t a B a n d o e n g j a n g r a m e h d a n m e n t e ­ r e n g , d i m a n a k a p a n t e r l i a t o l e h m a t a b i a s a s e m o e a n j a s e r b a b a g o e s s a d j a . T a p i , o h s o e n g g o e k e t j i w a , d a r i a d a n j a i t o e m a t j e m t j a h a j a b i s a d i k a t a h o e i b a g i r n a n a i t o e n a p s o e d j a h a t d a r i h a t i m a n o e s i a j a n g p e n o e h i b l i s s a m p e d i i n i d j e m a n m a s i h t e r o e s b e r k o b a r . S a l i n g m e n g i ­ r i , t a b e a t j a n g s e r a k a d a n k e d j e m s e r r a n a p s o e - n a p s o e d j a h a t s e l a l o e m e m b a k a r i a o r a n g , k e n d a t i k e l i a t a n d i l ^ h i r s e m o e a - m o e a n j a a d a m a n i s d a n e i l o k s i f a t n j a

S a m p e s a k e a n l a m a n j a R a j a h n a m e m a n d a n g t e r o e s m e n g e b o e l n j a i t o e t j a h a j a i t e m , t a p i a c h i r n j a i a d a p e t l i a t d j o e g a s a k o e m p o e l a n s i n a r p o e t i h j a n g d j e r n i d a n a d e m , d i l a e n d j o e r o e s a n k e n d a t i t j o e m a s e d i k i t s e k a l i . D e n g e n i n i s e m o e a p e n g l i a t a n R a j a h n a m e n g a r t i b a h o e a d a r i p a d a p i k i r a n - p i k i r a n b a e k d a n m o e l i a s a b a g i a n b e s a r k e b a n j a k a n j a n g t e r t j e n g k e r e m o l e h k e d j a h a t a n .

(7)

B e b r a p a k a l i s a m b i l t e t e p b e r d i r i d i a t a s p o e n t i a k g o e n o e n g , t o e K a j a h n a m e n g e i a h n a p a s j a n g S d a k e n l a p o e n j a k e m a s g o e l a n h a t i . K o m b a l i i a t o e d j o e k e n tTdl T h f ^ d j o e r o e s a n d a r i k o t a B a n d o e n g , t a p i

n L i ^ ' ^ s a b o e a t i a k e -

n o e a l i i t o e b e r b a g i - b a g i n a p s o e m a n o e s i a j a i i g s i a n g - m a l e m b e r k o b a r t e r o e s d e n g e n p a n a s s e k a l i .

H ^ n k s a ' a t te l a h b e r s e l a n g , B a n d o e n g j a n a r a m e h d a n b r i s i k p e l a h a n - p e l a h a n m e n d j a d i s o e n i i . T a p i R a - d a r ? ^ t P m e n g e n a l t j a p e t i d a m e n g i s e r d a n t e m p a t n j a . S a b e n t a r l a t o e n d o e k i k e p a l a , d a n s a - b e n t a r l a g i l a t e k o e k - t e k o e k d j e r i d j i n i a s e b a g i o r a n o - S " ' T a p a - a p a - S a t e l a h b e r b o e a t be"

g i t o e s a k e a n l a m a n j a , k a m o e d i a n i a l a l o e b e r a t a p o e l a : I " ° ' a r ' a h m o e l a i b e s o k m a l e m a k o e a k e n t o e r o e i i k a B a n d o e n g b o e a t b e r g a o e l k o m b a l i pada m a n o e s i a b S t i b n ä ? - ^ h d e n g e n d j e l a s j a n g d i s r e n t a ' i s a b a n ^ b a h o e a m e n g e b o e l n j a i t o e t j a h a j a i t e m O l , D f ^ o e d a r a b o e k a n t i d a a d a l a n t a r a n n j a "

t ; , n p ' ' B a n d o e n g ! k a o e r o e p a n j a t i d a

^ o e s a t i a p m a l e m d e n g e n k a o e p o e n j a b e r m a t j e m - m a t e m k e r a m e h a n d a n k a g o e m i l a n g a n j a n g m e n t e r e n g

e l a l o e ^ d i p e r h a t i k e n o l e h m a t a n j a s a o r a n g m o e r i d p e r t a p a a n d e n g e n p e n o e h p e r h a t i a n

l ^ a t e t e p a n d e m i k i a n , d e n g e n s e ­ d i k i t b a h k k e n b a d a n d a n s a k l e b a t a n s a d j a d i r i n i a R a i a h n a h n j a p d a n t e m p a t d i m a n a t a d i i a b e r d i r i .

K e a d a a n d i s a k i t e r n j a g o e n o e n g T a n g k o e b a n P r a o e j a n g m e m a n g n j a s o e n j i t e l a h d j a d i l e b i h s o e n i i g k o e h k a R a j a h n a s o e d a m e n g i l a n g . D i s i t o e m e l a e n k e n k a d e n g e r a n b e r g o l a k n j a o e w a p p a n a s d a n K a w a h R a t o e , K a w a h O e p a s d a n K a w a h U o n i a s . T o e r o e n n j a a e r d a r i t e m p a t j a n g t i n e e i k a d j o e r a n g - d j o e r a n g j a n g d a l e m p o e n k a d e n g e r a n

(8)

n i a t a s a o l a h - o l a h o r a n g j a n g s e c i e n g m e r i n t i k e r n a k e s a k i t a n . L a e n d a r i i t o e t i d a t e r d e n g e r a p a - a p a p o e l a k e r n a s a n g a n g i n d a r i O e t a r a m e n d e r o e d e r o e s a n t e r

s e k a l i h i n g g a m e n g e r i n g n j a b i n a t a n g - b i n a t a n g k e t j i i ,i a t a w a m e n g a o e n g n j a b i n a t a n g - b i n a t a n g b o e w a s i a n t e s

k e n a d i b i k i n d i a d i s a r o e : d a n b o e a t m e n a m b a h k e n i t o e k e k a l o e t a n d i w a k t o e m a i e m , t j ; b a n g - ' j a b a n g p o e h o e n j a n g k o e r a n g t e g o e h l a l o e t e r l e m p a r d a r i t e m p a t n j a j a n g t i n g g i d a n d j a t o h k a b a w a h d e n g e n m e m b e n ^ e r b a t o e b a t o e k a r a n g j a n g b e r s e l e n g k a t a n d i a n t a r a d j o e - r a n g - d j o t r a n g j a n g d a l e m d a n s a n g e t s e r e m r o e p a n j a .

MII l [ M F n IIIM t.

T j o e w a t - t j o e w i t n j a s a n g b o e r o e n g j a n g p a d a b e r - g i r a n g d a n b e r t e r b a n g a n k a s a n a - s i n i d i a t a s o e d a r a j a n g f e b a r d a n t e r a n g , t e l a h m e n g o e n d j o e k i p a d a d o e n i a b a h o e a h a r i s o e d a m o e l a i p a g i . S a n g B e t a r a S o e r i j a j a n g s e l a l o e d j a l a n k e n k e w a d j i b a n n j a d e n g e n b e t o e l , p o e n s o e d a m o e i a i m e n j i n g s i n g d i l a n g i t s e b l a h T i m o e r , j a n g p e l a h a n d e n g e n p e l a h a n m e r a j a p n a e k s e m i n g k i n t i n g g i .

D i d j a l a n a n - d j a l a n a n d a l e m k o t a a d a r a m e h d e n g e n b e r b a g i k a n d a r a i i d a o r a n g - o r a n g j a n g d j a l a n k a k i b o e a t o e r o e s m a s i n g - m a s i n g p o e n j a p a k e r d j a a n . S a ­ m e n t a r a d i d e s a - d e s a d a n s a w a h - s a w a h p o e n b a n j a k k e l i a t a n i t o e p a m ^ n - p a m a n t a n i p a d a b e k e r d j a d e n g e n r a d j i n s e k a l i ; a d a j a n g m e l o e k o e s a w a h d a n s a b a g i a n p o e l a m e m a t j o e l t a n a h k e b o n n j a . D i b a w a h s i n a r n j a S a n g B e t a r a S o e r i j a j a n g g i l a n g - g o e m i i a n g d i w a k t o e p a g i , s e m o e a p e m a n d a n g a n s a i s i a l a m d o e n i a ini d j a d i t e r a m a t e i l o k , s a o l a h - o l a h s e p e r t i k e a d a ' a n d a l e m N i r v a n a d i m a n a t i d a t e r d a p e t k a s e n g s a r a ' a n d a n k a -

(9)

— 7 -

m e l a r a t a n l a g i j a n g b e g i t o e d i t a k o e t i n o l e h s a s o e a t o e m a n o e s i a .

S a ' a t - s a ' a t t e l a h l i w a t d e n g e n a m p i r t i d a t e r a s a . B a r o e s a d j a s a n g p a g i j a n g n j a m a n s e b a r k e n i a p o e n j a k a i n d a h a n k a s a l o e r o e d j a g a t , d e n g e n s a k e d j e p i a l a l o e l i n j a p p o e l a d a n t e r g a n t i d e n g e n w a k t o e l o h o r j a n g p a n a s . D a l e m w a k t o e b e g i n i , B a n d o e n g k e l i a t a n l e s o e s e k a l i d a n s e g a l a g e r a k a n s e p e r t i t i d a b e r t e n a g a ; m a l e s , m a l e s , m a l e s s e m o e a m o e a n j a

T a p i o h , b e g i t o e s a n g l o n t j e n g m e n g o e t a r a k e n d j a m a n e m s o r e h , i t o e s e m o e a k e a d a ' a n d e n g e n m e n d a d a k l a l o e d j a d i b e r o b a h d j a o e h s e k a l i . K a n d a r a n - k a n d a r a n r a m e h k o m b a l i b e r e r o t d i s a - p a n d j a n g s t r a a t d e n g e n p e n o e m p a n g - p e n o e m p a n g n j a j a n g s e r b a g o e m b i r a s r e n t a b e r s e n j o e m . B a n j a k p a s a n g a n - p a s a n g a n m e r p a t i d e n g e n p a r a s j a n g b o e n g a h s a l i n g b i s i k - b i s i k s a t o e p a d a l a e i s a m a k a t j i n t a ' a n n j a j a n g t e n t o e s a d j a l a e n o r a n g t r a ' b i s a t a o e . B e r m a t j e m - m a t j e m w a r n a p a k e a n j a n g m e n e m p e l d i a t a s b a d a n - b a d a n j a n g l e m e s d a n l a n g s i n g , t i d a D e d a h l a k s a n a s a k o e m p o e l a n r o e p a - r o e p a k e m b a n g d e n g e n b a o e n j a j a n g h a r o e m . L i r i k - l i r i k a n m a t a j a n g d i t a v / o e n g i o l e h a l i s - a l i s j a n g k e r e n g a d a b e g i t o e m e n i k e m k e t i k a n n j a h a t i , h i n g g a s e p e r t i d j o e g a k e n a s t r o o m l i s t r i k j a n g k e r a s

O h , k a p a n S a n g B e t a r a S o e r i j a s o e d a m e n j i l e m , B a n d o e n g ! j a n g o e r g e l a r „ P a r i j s v a n J a v a " ' , a d a t e r - d a p e t b a n j a k s e k a l i t e r l e p a s a n a k - a n a k p a n a h j a n g b e r o e d j o e n g m a s p a d a m e l e s a t k a s a n a - s i n i , k a s e g a l a d j o e r o e s a n j a n g d e n g e n s a n g e t g a m p a n g m e n g a m b i l k o r b a n . D e m i k i a n l a h s a t i a p m a l e m s e l a l o e t e r b i t p a - p e r a n g a n j a n g s e r o e h s e k a l i — j a n g m a s k i t i d a k e l i a t a n t o c h t j o e k o e p k a h e i b a t a n n j a . L a e n d a r i b e g i t o e , A m o r j a n g n a k a l s e n a n t i a s a m e m b a n t o e a k e n b i k i n s o e p a j a

(10)

-~8 —

d j a l a n n j a i t o e a n a k - a n a k p a n a h j a n g b e r o e d j o e n g m a s d j a d i n e r t a m b a h p e n g a r o e h — h i n g g a t i d a p e r d o e l l o r a n g t o e w a a t a w a m o e d a s e m o e a t i d a t e r k e i j o e a l i b i s a

m e n d j a d i k o r b a n . D a n k o r b a n - k o r b a n d a r i i n i m a t j e m J' ' p a p e r a n g a n h e i b a t a d a t e r a m a t a n e h ; a d a j a n g t e r t a w a

g i r a n g d a n m e r a s a b e r o e n t o e n g , a d a j a n g d j a d i b e g i t o e i p o e w a s d a n b a n g g a , t a p i p o e n t i d a k o e r a n g d j o e m - ; b l a h n j a s a t i a p m a l e m j a n g t e r i o e k a h a t i n j a d a n m d j a d i m e n a n g i s s e d i h s e k a l i

S i a p a l a h j a n g t a o e i n i s e m o e a ? T i d a a d a s a o r a n g p o e n ! K e n i a d i l i a t d a r i s e b a h l o e a r s e m o e a - m o e a s e r ­ b a s e n a n g d a n b e r g o e m b i r a — s e n j o e n - s e n j o e m a n j a n g m a n i s t i d a p o e t o e s n j a O h , d i w a k t o e m a i e m , B a n d o e n g b e t o e l - b e t o e i s e p e r t i t i d a m e n g e n a l k a s o e - s a h a n ; d i s a n a d a n d i s i n i s a s o e a t o e p a r a s j a n g e i l o k s e i a i o e t e r s o e n g g i n g d e n g e n b e n a n g - b e n a n g s o e t r a d a r i m a s j a n g p e n o e h k e t j a n t i k a n .

D i A l o o n - A l o o n , p o e s a t d a r i b e r b a g i k e r a m e h a n , s e m i n g k i n w a k t o e m e n d j a d i m a l e m , o r a n g - o r a n g j a n g d j a l a n d j a l a n b o e a t s e n a n g i n h a t i d j a d i b e r t a m b a h b a ­ n j a k . A d a j a n g d j a l a n d e n g e n i s t r i n j a , t o e n d a n g a n n j a , a t a w a d e n g e n p e n g h i b o e r h a t i n j a , d a n d j o e g a a d a j j a n g d j a l a n s e n d i r i a n s a d j a . S e m o e a m a t a s a l i n g m e -

m a n d a n g s a t o e p a d a l a e n , d i a m - d i a m k a s i k e r d j a ' m a s i n g - m a s i n g p o e n j a „ r a d i o " .

A n t a r a o r a i g b a n j a k i t o e , a d a t e r t a m p a k s a o r a n g L m o e d a j a n g s a i ^ g e t t j a k e p r o m a n n j a , b e g i t o e p o e n K i a p o e n j a p o t o n g a n b a d a n j a n g g a g a h s i k e p n j a . l a p o e - 1 n j a p a k e a i i t e r b i k i n d a r i k a e n g a b a r d i n e w a r n a a b o e - | a b o e g e l a p , d a s i n j a t e r i k e t s a n g e t r a p i h , r a m b o e t n j a i t e m d j e n g a t , s a m e n t a r a s a s o e a t o e g e r a k a n n j a l i d a a d a s a t o e j a n g b i s a d i t j e l a h . l a b e r d i r i d i p i n g g i r a n i t o e ! A l o o n - A l o o n s a m p e s a k e a n l a m a n j a , s e p e r t i a d a a p a - i a p a j a n g l a g i d i t o e n g g o e i n . K a d o e a m a t a n j a j a n g

(11)

tjeli d a n b e r s o r o t t a d j e m s e n a n t i a s a i a t o e d j o e k e n p a d a s e g a l a a p a j a n g i i w a t d i s i l o e t i d a p o e t o e s n j a ; b a e k j a n g d j a l a n k a k i , j a n g n a e k d e e l e m a n , a t a w a j a n g b e r k a n d a r a n a u t o m o b i e l .

S e l a m a i a b e r d i a m d l s i t o e b o e k a n s e d i k i t l i r i k - i n k a n m a t a t a d j e m , j a n g o e p a m a k a t a b i s a t e m b o e s i n l a p i s a n w a d j a , d i t o e d j o e k e n p a d a n j a , t a p i k e r n a i a b e r - s i k e p b e g i t o e a l i m , m a s k i d a n d a n a n n j a p e r l e n t e s e b a - g i m a n a b i a s a n j a p a m o e d a - p a m o e d a i d o e n g b e l a n g , t o c h i t o e b i d a d a r i - b i d a d a r i m a l e m j a n g p a n d e m e n a r i k h a t i t i d a b i s a d a p e t k e n m a k s o e d n j a d e n g e n b e r h a s i l . K a m o e d i a n s a t e l a h p o e w a s b e r d i r i d e n g e n m e ­ n a m p a k i t o e b e r b a g i - b a g i p e m a n d a n g a n , p a m o e d a i t o e s i g r a g e r a k e n k a k i n j a k a d j o e r o e s a n P a s a r - B a r o e , d i m a n a b a n j a k b e r d i r i t o k o - t o k o j a n g m e n d j o e w a l s e g a l a m a t j e m b a r a n g , d a r i j a n g k a s a r s e h i n g g a j a n g h a l o e s - h a l o e s — j a n g t j o e k o e p k o e w a t b o e a t m e n a r i k k e b a n j a k a n o r a n g p o e n j a n a p s o e k a i n g i n a n .

K o e t i k a s o e d a a m p i r t e n g a h m a l e m , k e a d a a n d i d j a l a n a n d j a l a n a i i f i d a b e g i t o e r a m e h p o e l a , t j o e m a d a l e m t e m p a t - t e m p a t t o n t o n a n m a s i h b a n j a k b e r k o e m - p o e l o r a n g .

K a m a n a t a h p e r g i n j a i t o e o r a n g - o r a n g , j a n g b e - b r a p a d j a m b e r s e l a n g k e l i a t a n b e g i t o e g o e m b i r a s r e n t a b e r s e n j o e m - s e n j o e m ? B o e a t " d a p e t t a o e i n i r e s i a d a n s e g a l a k e d j a d i a n n j a d i w a k t o e m a l e m d a r i m i P a r i j s v a n J a v a , m a r i l a h k i t a i k o e t i n p a d a i t o e p a m o e d a j a n g t a d i p a k e s t e l a n g a b a r d i n e w a r n a a b o e - a b o e g e l a p .

S i a p a i a i t o e ? B o e k a n l a e n o r a n g , i a i t o e a d a R a j a h n a , j a n g p e m b a t j a s o e d a k e n a t , s a o r a n g m o e r i d p e r t a p a a n j a n g b e r i l m o e t i n g g i d a r i g o e n o e n g T a n g - k o e b a n F^raoe d i b a w a h k a k i m a n a k o t a B a n d o e n s j

a d a t e r l e t a k . ^

(12)

- 10

S e b a g i m a n a i a s o e d a a m b i l k a t e t e p a n , b e g i t o e i a h R a j a h n a , m o e l a i i n i m a l e m t o e r o e n k a l<ota B a n d o e n g a k e n m e n t j a r i t a o e d e n g e n k e s a k s i a n n j a s e n d i r i d a r i k e a d a ä n d i s e b l a h d a l e m j a n g s a b e t o e l n j a d a r i i t o e b e r b a g i k e r a m e h a n , k e b a g o e s a n , k a s e n a n g a n d a n k a - m e n t e r e n g a n n j a i n i i b o e - k o t a P r e a n g e r .

D e n g e n t j e p e t d a n d a l e m s e d i k i t w a k t o e s a d j a , R a j a h n a s o e d a d a p e t t a o e d e n g e n s a m p o e r n a i s e l a k - s e l o e k n j a s a l o e r o e B a n d o e n g , d a n d j o e g a i a t a o e

b a g i m a n a k e a d a ä n d i t e m p a t - t e m p a t j a n g r a m e l i d a n d i k a m p o e n g - k a m p o e n g j a n g s e p i . S a t e l a h m e r a s a s o e d a t j o e k ç ) e p b o e a t t a o e a p a j a n g i a i n g i n t a o e , d e n g e n t j a r a j a n g a m a t g a i b R a j a h n a l a l o e g e r a k e n b a d a n n j a d a n s a k e d j e p s a d j a i a s o e d a s a m p e k o m b a i i d i p o e n t j a k n j a T a n g k o e b a n P r a o e . I a b e r d i a m p o e l a d i i t o e t e m p a t , d i m a n a s a m a l e m i a b e r d i r i d e n g e n a n t e n g .

D i s i t o e k o m b a i i R a j a h n a b e r d i r i ' d j e i d j a k , s e d e n g i a p o e n j a s a p a s a n g m a t a m e n g a w a s i t e r o e s k a d j o e ^ r o e s a n k o t a . F a r a s n j a R a j a h n a s a b e n t a r k e l i a t a n g o e m b i r a , s a b e n t a r l a g i k e l i a t a n g o e s a r , d a n l a l o e b e r o b a h l a g i m e n d j a d i m a s g o e l .

A p a t a h j a n g i a d a p e t l i a t ? S e p e r t i d i b i l a n g , R a j a h n a , d e n g e n k e s a k t i a n n j a b i s a m e l i a t d a n m e n d e n g e r d e n g e n n j a t a m a s k i a n t a r a i a d a n i t o e t e m p a t t e r l e t a k r a t o e s a n m i j l d j a o e h n j a .

D a l e m p e n g l i a t a n d a n p e n d e n g e r a n n j a j a n g s a n g e t t a d j e m , R a j a h n a d a p e t d e n g e r d a n l i a t d i i n i m a l e m p e r t a m a d a r i i a p o e n j a p e n j i l i d i k a n , b a g i m a n a k e - a d a ' a n d a n s i f a t n j a „ B a n d o e n g d i w a k t o e m a l e m " :

I t o e s a s o e a t o e o r a n g s a t e l a h m e r a s a p o e a s d j a l a n - d j a l a n s e p e r t i d a o n k e r i n g j a n g k a t i o e p a n g i n , m a s i n g - m a s i n g l a l o e p o e l a n g d i t e m p a t k e d i a m a n n j a . S a b a g i a n d a r i i t o e o r a n g - o r a n g j a n g t e r m a s o e k d a l e m k a l a n g a n

(13)

— 1 1

b a e k - b a e k d a n t e r h o r m a t , d e n g e n m e n o e r o e t t j a r a n j a o r a n g j a n g s o p a n , m a s o e k p o e l a n g k a r o e m a h n j a b o e a t t i d o e r d a n n g a s o k e n d i r i s e b a g i m a n a l a j i k r t i a o r a n g , m e n o e h t o e t p e n g h i d o e j s a n j a n g p a n f e s . T a p i t i d a b e g i l o e d e n g e n i n a r i k a j a n g d o j a n p l e s i r ! D e n g e n m e l o e p a k e n s e g a l a a p a i a o r a n g b e r l a k o e ' s e t j ä r a g i l a - g i l a ' à n d e n g e n i t o e b o e n g a i i - b o e n g a h b e r d j i w a j a n g e i l o k t a p i s a n g e t b e r b i s a .

S a m p e d j a o e l i m a l e m , i n i o r à i i g o î a n g l e l a k i d a n p r a m p o e a n t o e k a n g p l e s i r j a n g b o ' i e h d i b r i k e n g e l a r a n s e b a g i „ s e t a n - s e t a n m a l e m " , t e r o e s t e r t a w a d a n b e r - t j a n d a d e n g e n t i n g k a j a n g r o e p a n j a m e n j e n a n g k e n s a n g e t b a g i m a r i k a .

T a p i l a e n d a r i p a d a ; i t o e , s a t ó e d r a m a j a n g m e m i - l o e k e n h a t i p o e h t e r d j a d i d i i n i m a l e m . D a l e m s a t o e r o e i i i a h j a n g t e r l e t a k d i k a m p o e n g j a n g s e d i k i t d j a o e H d a r i d ; a l a n a n b e s a r , a d a ' k a d e n g e r a n b e b r a p a o r a n g j a n g s e d e n g m e n g o m ö n g . M a r i k a t e r d i r i d a r i a m p a t o r a n g , d o e a l e l a k i d a n d o ë a p r à m p o é à n . î t o e o r a n ^ r l e l a k i k a l o e did(^''nger d a r i l a g o e b i t j a r a n j a t e r n j a t a a d a a s a l o r a n g d a r i P a d a i t g . D o e a - d o e a o e s i a n j a s o e d a m e n d e k e t i a m p i r f f m à p o e l o e h t a o n t j o e m a t o e b o e h n j ä m a s i h k e l i a t a n t e g o e h ; s e d e n g j a n g p r a m p o e a n , s a t o e s a t e n g a h t o e w a d a i i s a t o e h j a l a g i m a s i h m o e - d a s r e n t a e i l o k p a r a s n j a , d a n m a r i k a ' i n i a d a oran<T

S o e n d a . • ^

I t o e l e l a k i j a n g b e r b a d a n s e d i k i t l e b i h g e m o e k d a r i k a w a n n j a s e n a n t i a s a n i e m a n d a n g d e n g e n s o r o t m a t a j a n g b o e a s p a d a i t o e p r a m p o e a n m o e d a j a n g e i l o k j a n g s a o l a h - o l a h k a p a n i a t i d a k o e a t î r s i e i l o k b e r t r e a k t e n t o e s e b a g i s a e k o r s i i i g a i ä s o e d a m e n e r k e m k o r - b a n n j a . S i t j a n t i k j a n g d i a w a s i h t i n g g a l t o e n d o e k i a k e l i a t a n s a n g e t t a k o e t d a n t i d a s o e k a p a d a i t o e

!felaki j a n g t j e r i w i s .

(14)

— 12

„ E n i e , a p a s e b a b n j a m a k a k a o e s e l a l o e f j e m b e r o e t s a d j a ? A k o e l o c h b o e k a n i n g i n b e r b o e a t k e d j a i i a t a n , h a n j a d e n g e n p e n o e h k a t j i n t a ä n a k o e i n g i n p i a r a p a d a - m o e . S a t o e b o e k t i , b a g i m a n a m a k s o e d k o e j a n g b a e k t e r h a d a p k a o e p o e n j a d i r i , a d a l a h b i b i m o e s e n d i r i j a n g i d j i n k e n k a o e k a t e m o e k e n a k o e d a n b o e a t m e n d j a d i i s i r i k o e , " d e m i k i a n i t o e l e l a k i b e r k a t a s a m b i l a w a s i s i e i l o k p o e n j a p a r a s j a n g g o e r e m t a p i m a n i s .

„ E h , E n i e , k e n a p a k a o e s e k a r a n g d j a d i t i d a m e n - d e n g e r b i b i m o e p o e n j a k a m a o e a n j a n g b a e k ? T o e - r o e t l a h a p a j a n g m e n d j a d i k a i n g i n a n n j a t o e a n A b d u l l a h . S a t o e k a l i k a o e t o e r o e t i a p o e n j a m a o e , n a n t i k a o e b o e k t i k e n s e n d i r i j a n g i a a m a t m e n j i n t a s r e n t a m e m - p o e n j a i t j o e k o e p h a r t a b o e a t b e l i k e n s e g a l a k a p e r l o e a n - n j a o r a n g p r a m p o e a n , " b i b i n j a b a n t o e m e n i b o e d j o t k d a l e m b a h a s a S o e n d a j a n g l e m a h - k m b o e t .

T a p i s i e i l o k s a p a t a h p o e n t i d a m e n j a o e t . M a l a h k a m o e d i a n d a r i k a d o e a m a t a n j a m e l e i e b e b r a p a t e t e s a e r m a t a . L a l o e s a m a r - s a m a r d i d e p a n m a t a n j a E n i e b e r b a j a n g p a r a s n j a s a t o e p a m o e d a b a n g s a n j a j a n g i a t j i n t a d i l o e a r t a o e n j a i a p o e n j a b i b i d a n f a m i l i e . E n i e t a o e j a n g d e n g e n p e n g a r o e h n j a o e w a n g d i r i n j a m a o e d i p o e n j a i n o l e h i t o e l e l a k i d a r i P a d a n g — j a n g t j o e m a m o e l o e t n j a s a d j a m e m b i l a n g a k e n d i b o e a t i s t r i p a d a h a l t i d a l e b i h s e b a g i g o e l a - g o e l a . D j o e g a i a t a o e , b i b i n j a s o e d a t r i m a b a n j a k o e w a n g d a r i l e l a k i i t o e , h i n g g a d e n g e n s e g a l a d a j a b a n t o e m e m b o e d j o e k s o e p a j a i a s e r a h k e n d i r i . S o e d a b e b r a p a m a l e m i a d i d a t e n g i n o l e h i t o e d o e a l e l a k i , j a n g r o e p a n j a b e l o n m a o e m e n g a r t i k a p a n m a k s o e d n j a t i d a t e r k a b o e l . E n i e m e ­ r a s a s a n g e t s e r b a s o e s a , k e r n a i a a d a a n a k p i a t o e . I a t j i n t a p a d a A c h m a d , t a p i A c h m a d s o e d a s a t a o n b e r ­ s e l a n g p e r g i k a l o e a r n e g r i d e n g e n t i d a k a b a r t j e r i t a n j a .

K e n d a t i b e g i t o e , E n i e j a n g b e r s e t i a t e t e p p e r t j a j a t i d a

(15)

— 13

s e b r a p a l a m a p o ê l a i t o e k a t j i n t a ä n m o e s t i b a l i k k o m - b a h k a B a n d o e n g , k e r n a i a t a o e j a n g A c h m a d s e b a -

^ o e n g g o e ^ m e n j i n t a p a d a n j a d e n g e n T a p i s e a r a n g s e k a r a n g i a h a d e p k e n i n i s o e a l i a n g s o e k e r . T i d a s e r a h k e n d i r i b c e a t m e n o e r o e t p r e n t a n j a s a n g b i b i j a n g s o e d a d i p e n g a r o e h k e n o l e h o e w a n e i t o e b e r a r t i i a b a k a l a l a m k e n h a l j a n g a m a t f i d a e n a k ' b e b a h k n j a b o e a t m e n o e r o e t i a r a s a h k e n k l i w a t b e r a t

a t i d a b e d a h l a k s a n a k a p a l j a n g k a n d a s d a n t e r g e n ' t j e t d i t e n g a h - t e n g a h k a r a n g j a n g s a b e n t a r l a g i b i l a h o m b a k m e m o e k o e l k e r a s a k e n m o e s t i m e n d j a d i I t o e l e l a k i s e m i n g k i n l a m a d j a d i s e m i n g k i n t i d a s a b a r a n s a m e n t a r a l a p o e n j a b i b i m o e l a i k e l i a t a n g o e s a r k a p a n E n i e m a s i h t e t e p b e r k e p a l a b a t o e

A c h i r - a c h i r n j a k e r n a d a p e t d e s e k a n b e g i t o e k e r a s d a n k a n a n - k i r i , s e p e r t i o r a n g j a n g t i d a b e r s o e m a n g e t t n i e j a n g s o e t j i d a n t j a n t i k , j a n g d a l e m h a t i n j a m a s i h m e n g a n d o e n g t j i n t a p a d a A c h m a d , t e l a h m e n d j a d i d j o e g a k o r b a n n j a A b d u l i a h

Koet^ika ajam berkeroejoek, menandaken hari soeda m o e l a i f a d j a r , d e n g e n k a g e t E n i e j a n g s e p e r t i s a p a r o j n e n g i m p i t e r s e d a r d a r i p o e l e s n j a j a n g amat t i d a e n a k l a r a s a h k e n b a d a n n j a s a n g e t l e m e s s r e n t a k e p a l a n i a j j o e s i n g , p i k i r a n n j a m e l a j a n g . W a k t o e i a i n e e t a o a

| a n g o r a n g s o e d a b i k i n p a d a d i r i n j a d o e a d j a m ' j a n g O l , a m a t s e d i h E n i e m e n a n g i s k o m b a l i .

• i a l a g i t a n g i s i n k a s o e t j i a n d i r i n j a ] a n g t e l a h l i n ) a p d a n t r a ' a k e n k o m b a l i . I n i s e m o e a d r a m a t e r d j a d i , a d a l a h l a n t a r a n n a p s o e i b l i s d a r i b a t i n m a n o e s i a j a n g d j a h a t d e n g e n d i t a m b a h i s a m a p e n e a -

r o e h o e w a n g . ^

(16)

— 14

B a n d o e n g m a s i h b e i o n m e n d o e s i h , i a m ë s i h t e r b e - b e n a m d a l e m l < a g e i a p a n , s e d e n g h a i i t t i o e n j a n g t e b e f m e m b i k i n b a w a o e d a r à d j a d i a m a t d i n g i n .

„ I t o e a d a s a t o e p e r b o e a t a n p e r b p e a t a n j a n g d j a h a t d a n b e r d o s a ! K a b e' m o e s t i p e t i R ' b o è a h h j à d a r i i t o e b i b i t j a n g k a o e s e n d i r i s e b a r ! " b e f S a b d h a R a j a h n a j a n g t e l a h s a k s i k e n s e n d f r i d a r i a t ^ s p o e n t j a k T a n g - k o e b a n P r a o e , a p a j a n g t e r d j a d i d i i t o e s a p a n d j a n g m a l a m s e p e r t i d i t o e t o e r k e n d i a t a s ! '

T i d a l a m a k a m o e d i a n S a n g B e t a r a S o e r i j a m o e l a . i m e n g i n t i p d a r i l a m p i n g - l a m p i n g g o e n o e n g . . . . d a n B a n d o e n g k o r n b a l î t e r s e d a r d a r i p o e l e s n j a j a n g n j e n j a k .

MII1E M K > D O E I.

W a k t o e h a r i m o e i a i s o f e l i , B a n d o e n g o e n d j o e k k a b i a s a ' a n n j a s e p e r t i b i a s a , j a i t o e r a m e h d e n g e n o r a n g - o r a n g d j a l a n p l e s i r a n d e n g e n p a r a s j a n g s e n a n g

d a h b e r g o e m b i r a / ' , ,

D a r i a t a s p o e n t j a k R a j a h n a d e n g e n p e n o e h p e r h a ^ t i a n t e t e p m e n g a w a s i p a d a i<ota B a n d o e n g s e b a g i m a n a i a b e r b o e a t d i m â l e m a h p e r t a i n a .

D i a n t a r a s o e a r a b r i s i k n j a k a i i d ä r a r t - k a n d a r a n j a n g p e r g i d a t e n g d i d j a l a n a n r a j a h , d a l e m k a m a r d a r i s a t o é r o e m a h d a l e m w i j k T i o n g h o à â d a k e l i a t a n ; s a t b e p a - m o e d à s e d e n g b e r d a n d a n ; s e d e n g/ d i s a m p i n g kii"injaj s a t o e n o n a m o e d a j a n g r o e p a n j a b e r d o e k a m e n g a w a s i

t e r o e s i a p o e n j a g e r a k a n . '

B e b r a p a m e n i e t k a m o e d i a n i t o e o r a n g m o e d a s o e d a s e l e s e h d e n g e n d a s i j a n g d i ' i k e t d e n g e n b a g b e s d a n m e l i n t a n g d e n g e n m e n t e r e n g d i d a d a n j a . I a s e p e r t i d j o e g ä t i d a t a o e b a h o e a i t o e k a d o e a m a t a d a r i s i n o n a m e m a n d a n g p a d a n j a b e g i t o e d a l e m .

(17)

— Î5

„ T j h o e n L i a n g ! k a m a n a l a g i k a o e m a o e p e r g i i n i m a i e m ? " t i b a - t i b a s i n o n a m e n e g o r k o e t i k a l i a t i t o e p a m o e d a j a n g m e n d j a d i i a p o e n j a s o e a m i m a o e l a n g ­ k a i p i n t o e k a m a r b o e a t k a i o e a n

„ A k o e p e r l o e m a o e k o n d a n g a n i n i m a i e m , " i a d j a w a b d e n g e n p e n d e k d a n t e r o e s i n t i n d a k a n n j a . T a p i t i d a b i s a , k e r n a d e n g e n g e s i t t j w a n N i o , i a p o e ­ n j a i s t r i , m e m b o e r o e s a m l i i l p e g a n g b l a k a n g b a d j o e n j a . I a g e n t a k s a n g s o e a m i p o e n j a b a d j o e h i n g g a a m p i r s a d j a m e n d j a d i , p e t j a . K o m b a l i m a r / k a b e r d o e a d j a d i

b e r a d a p o e l a d a l e m k a m a r .

„ K a o e d j o e s t a , l e l a k i b a n g o r ! k a l o e k a o e , b i l a n g m a o e k o n d a n g a n . M a s a t a h s a b a n s a t o e m i n g g o e d o e a k a l i o r a n g - o r a n g j a n g m e n d j a d i s o b a t m o e m e r a j a h k e n p e s t a ? S a b a n m a l e m k a o e k a i o e a r d a n b a r o e p o e i a n g k a p a n s a n g a j a m s o e d a b e r k e r o e j o e k d i w a k t o e f a d j a r .

^ a m a l e m k a o e b i l a n g m a o e p e r g i v e r g a d e r i n g , i n i m a l e m m a o e k o n d a n g a n , s e d e n g k a r n a p e n m a l e m k a o e k a t a m a o e k a t e m o e k e n s o b a t J a n g d a t e n g d a r i B e t a w i . H a , b a n j a k S e k a l i k a o e p o e n j a a l e s a n k o ­ s o n g - j a n g s e k a r a n g a k o e s o e d a m e n g a r t i d a n t i d a

b o l e h d i d j o e s t a k e n i a g i . A k o e l e b i h p o e a s k a p a n k a o e b i l a n g s a d j a t e r o e s - t e r a n g , k a m a n a s i h s a b e t o e l n j a

• k a o e m a o e p e r g i ? " m e n j o m e l s a n g i s t r i j a n g a m a t g o e s a r r o e p a n j a .

„ P e r l o e a p a a k o e m o e s t i d j o e s t a k e n p a d a m o e ? B e t o e l , T j w a n , j a n g a k o e i n i m a l e m m a o e k o n d a n g a n d a n k a p a n k a o e t i d a p e r t j a j a b o l e h i k o e t i n a k o e p e r g i i * '

„ T i d a , a k o e t i d a p e r t j a j a ! S o e d a b e r k a l i - k a l i k a o e è i l a n g b e g i t o e . L a g i m a s a t a h o r a n g p e r g i k a t e m p a t p e s t a p o e l a n g n j a s a m p e a m p i r p a g i ' i I t o e t e r a n g k a o e

• d j o e s t a ! "

„ A b i s , a k o e k a m a n a t o c h ? A p a k a o e m a o e s a n g k a j a n g a k o e m a e n p r a m p o e a n d i l o e a r a n ? "

(18)

l e —

„ T e i i i o e , b a n j a k a n b e g i t o e ! '

T j h o e n L i a n g d i a m . K a m o e d i a n s e m b a r i t e r t a w a i a b e r k a t a l a g i d e n g e n l e b i h s a b a r p a d a i t o e i s t r i j a n g

k e l i a t a n d j a d i a m a t d j e n g k e l : ^ .

„ K a l o e k a o e t i d a p e r t j a j a , a p a p a r l o e a k o e m o e s t i

s o e m p a ? "

„ S o e n p a ? S o e m p a a p a ? T i d a p e r l o e k a o e m o e s t i s o e m p a ! K a l o e b e t o e l k a o e m a s i h i n d a h k e n i s t r i m o e

jang banjak kalih kaoe telah akaiin dengei) lagoe begini-

T

i

b e g i t o e , d j a n g a n l a h k a o e k a l o e a r i n i m a l e m . D e u g e n r i d l a h a k o e m a ' a f k e n s e m o e a k a o e p o e n j a k a d j o e s t a ' a n , d a n m o e l a i i n i d j a m k a o e r o b a h i t o e a d a t j a n g a k e n m e r o e s a k i k a b r i s n t o e n g a n r j e m a h t a n g g a . "

K o m b a l i T j h o e n L i a n g b e r d i a m . I t o e p e r k a t a ' a n j a n g p a l i n g b i a ' < a n g r o e p a n j a m e n i k e m d j i t o e p a d a i a p o e n j a p i k i r a n p e n g r a s a h a n . l a p o e n j a p i k i r a n j a n g s e h a t m e n g a k o e i b e . i e r n j a i t o e o e t j i o a i i d a r i i a p a t : n j a i s t r i d a n i n g i n t o e r o e t i i o c n a s e h a t j a n g b e r h a r g a m a s . T a p i , b a r o e s . i d j a i a p o e n j a p i k i r a n b a e k t i m b o e i , t i b a - t i b a d a l e m p i k i r a n n j a b e r b a j a n g s a t o e p e m a n d a n g a n j a n g m e n g g o n t j a n g k e n k e r a s i a p o e i i j a s o e m a n g e t . A n t a r a i a p o e n j a n a p ^ o e d i t i p i k i r a n d j e r i i i b e r k l a i d a l e m l i a t i n j a .

„ L i a n g , b o e k a l a h s a d j a k a o e p o e n j a s t e l l a n d a n d j a n g a n k a l o e a r i n i m a l e m , k a l o e k a o e b e t o e l h a r g a - k e n d a n t j i n t a i s t r i m o e , " k a d e n g e r a n T j w a n N i o o e l a n g i i a p o e n j a p e r k a t a ' a n .

„ T a p i , a k o e m o e s t i k a l o e a r s e b a b s o e d a d j a n d j i <

I

„ D j a n d j i s a m a s i a p a ? " T j w a n N i o m e m o e t o e s i .

„ D j a n d j i s a m a s o b a t k o e b o e a t p e r g i k o n d a n g a n . "

„ D j a n g a n , L i a n g , d j a n g a n k a o e p e r g i . K a l o e k a o e p e r g i d j o e g a b e t o e l k a o e k l i w a t a n s e k a l i "

b e r k a t a l a g i T j w a n N i o d a n s e k a r a n g i a m o e l a i m e ­ n a n g i s s a m b i l t e k e p m o e k a n j a d e n g e n i a p o e n j a t a n g a n .

É

(19)

T

i

— 17 —

T j h o e n L i a n g t i d a f a o e b a g i m a n a m o e s t i b e r b o e a t ••

l ? e f r "=^PSoe b o e a t k a -

l o e a r a d a b e g i t o e b e r p e n g a r o e h , m a k a d e n g e n t i d a p e r d o e i i k e n r a t a p a n n j a i s t r i s e n d i r i i a l a n t e s t i n | g a l k e n i t o e k a m a r d a n b e r t i n d a k k a l o e a r .

s a m ï e ^ d T P a n g g ü d e e i e m a n . S a t e l a h

S n • b i l i k j a n g p e k a r a n g a n n i a

Ä e s t S , " ' ' ' " "

d a p e t k e n R o s s i t i , d e n g e n p a k e b a d j o e j a n g b e r w a r n a m e r a h - m o e d a l a g i d o e d o e k d p n f r ^ ^ " ^ a l o e a r . K o e t i k a l i a t T j h o e n L i a n g d e n g e n p a r a s b e r s e r i l a b e r b a n g k i t s e m b a r i m e n e g o r •

„ U j o e r a g a n , k e n a p a b e g i n i l a a t ? D i a n d i i n i a d i a m

A c h ' ' s ^ P o e l o e h .

A c h , m e m b i k i n s a j a d j e n g k e l k e r n a s a j a s a n g k a k e n d j o e r a g a n m i m a l e m t i d a a k e n k e m a r i k a t e m o e k e n s a j a R o s s i t i b e r k a t a d e n g e n t i n g k a n j a j a n g a l e m a n s e n d ^ T a l n e ? ' 7 f ' ? ' " ' ' ^ e l a a t a n . K a o e t a o e b e u t " d i L h t ' L d j a n d j i k o e a d a e n e r , d j d w a b T j h o e n L i a n g s a m b i l m e m a n d a n e p a r a s n j a l a p o e n j a g o e l a - g o e l a j a n g t j a n t i k .

b a s o e d a n j a b e r o m o n g - o m o n g s a k o e t i k a l a m a n i a , a l o e m a r i k a m a s o e k k a d a l e m d i m a n a t e r d a p e t s a t o e d e n g e n b e r e s d a n b e r s i h . D i s i t o e t i b a - t i b a R o s s i t i m e n j i o e m p a d a T j h o e n L i a n g d e n g e n a c t i e b e g i t o e r o e p a , h i n g g a T j h o e n L i a n g a d a s a l o e k Z n T i h n " m e m b a l e s . S e p e r t i l a g a n j a o r a n g

d f n P n ' J l e h e r n j a R o s s i t i j a n g

j o e n g d j a n g d a n m o n t o k , k a m o e d i a n i a t j i o e m i o r a n g

poen,a pipi jang berwarna roos dengen getol seka

f

i o T " " d o e n i a j a n g i a

t a o e d i m a n a l e t a k n j a . S a s o e a t o e p e r k a t a ' a n d a n

(20)

-18

g e r a k a n r . j a R o s s i t i i a r a s a i a d a b e g i t o e b e r k o e a s a s e h i n g g a i a b e t o e l - b e t o e l I n t c s a n a s a e k o r k e r b o ja g t e l a h t e r i k ' - t l o b a n g i d o e n g n j a . t - o . « A d a b e g i t o e s e n a n g p e n g r a s a h a n n j a T j h o e n L i a n g d i d a m p n i g n j a R o s s U i j a n g p a n d e m e n g a m b i l h a t i . . . . . s a m p e i a l o e p a b a h o e a d i r o e m a h s a n g i s t r i s e d e n g t a n g i s , n d i r i n j a . A p a k a h R o s s i t i l e b i h e i l o k d a r i T j w a n N i o ? T i d a , m a l a h T ) w a n N i o p o e n j a k e - t i a i i l i k a n a d a l a k s a n a k e h a l o e s a n n j a k e m b a n g t r ä t e i a n g s o e t j i , s a t o e s i f a t m o e l i a ) a n g t r a b i s a d i d a p e t k e n d a r i i t o e p r a m p o e a n S o e n d a b a e k d i p a n d a n g d a n b a g i a n a p a n j a d j o e j i a , - k e t j o e a l i i a p o e n j a l a p - l a g o e i a n g g e n i t d a n k a e i l o k a n j a n g k a s a r ! E n t o c h a n e h T j h o e n L i a n g b o l e h g i l a i n p a d a n j a h i n g g a m e - l a n c r g a r k e w a d j i b a n s e n d i r i s e b a g i s o e a m i . j a n g m e m - b i k f n p e r i h h a t i n j a s a t o e n o n a m o e d a s e b a g i T j w a n N . o .

S a ' a t - s a ' a t b e r l a i o e , d a n h a r i s e m i n g k m d j a o e h m a l e m T j h o e n L i a n g b e r s a m a R o s s i t i t e r o e s a n j o e t d a l e m i t o e p r a o e d a r i k a s e n a n g a n j a n g p e n o e h d e n g e n s e n j o e m a n d a n k a g e n i t a n . A k e n t e t a p .

T j w a n N i o , d e n g e n m a t a m e r a h k e r n a b a n j a k o e m - p i h k e n a e r m a t a t e r t i n d i b e r a t s e k a l i o l e h k a d o e k a a n .

B r a p a k a l i i a t a r i k n a p a s , d a n b r a p a k a l i l a t j o b a r e b a h k e n d i r i b o e a t t i d o e r p o e l e s . T a p i i t o e s e m o e a s i a - s i a • i a t i d a b . s a p o e l e s d a n d j o e g a h a t i n j a j a n g p e p a t ' t r a ' b i ^ ^ a m e n d j a d i l e g a h d e n g e n i t o e t a r i k a n n a p a s b e r o e l a n g - o e l a n g . I a m e r a s a s a n g e t d i p e r s a k i t i o l e h T j h o e n L i a n g , ' ^ p o e n j a s o e a m i s e n d i r i ; i a m ^ t i d a D a n t e s j a n g i a d i p e r l a k o e k e n b e g i t o e . 1 ' l ^ ' r a n n e k a t b o e a t t i n g g a l k e n

d a l e m h a t i n j a , t a p i lasii-lagi l a s a n g s i b o . a t l a k o e k e n k e r n a i a p o e n j a s a n o e b a r i a d a b e g i t o e m o e l i a d a n i n g i n t j o b a l e b i h d j a o e h a k e n b i k i n T j h o e n b a n g t e r s e d a r d a r i k e l a k o e a n n j a j a n g t e r s e s a t .

(21)

— 19 —

T i b a - t i b a l o n t j e n g b e r b o e n j i t i g a k a l i . l a d j a d i k a g e t s a m e n t a r a h a t i n j a b e r t a m b a d j e n g k e l b i l a h i i i g e t s a n g s o e a m i b e l o n d j o e g a p o e l a i i g . A c h i r - a c i i i r d e n g e n

^ ^ b a d a n l e s o e i a r e b a h k o m b a l i d i a t a s p e m b a r i n g a n , s e d e n g i a p o e n j a k e p a l a d i r a s a h k e n a m a t p o e - i n g .

S a t o e d j a m k a m o e d i a n , p r e c i e s d i w a k t o e b e d o e k d i l a n g g a r b e r b o e n j i m e n a n d a k e n o r a n g I s l a m s e m - b a h j a n g s o e h o e , i a p a t - l a p a t i a d e n g e r d a o n p i n t o e

< % l o e a r t e r k e t i k . B a b o e d e n g e n d j a l a n s e m p o j o n g a n k e r n a m a s i h m e n g a n t o e k b o e k a k e n p i n t o e i t o e , d a n T j w a n N i o t a o e j a n g p o e l a n g i t o e T j h o e n L i a n g a d a n j a .

D a l e m t e m p o s a p o e l o e h m e n i e t T j h o e n L i a n g s o e d a b e r a d a d i d a l e m k a m a r . T j w a n N i o s e d i k i t p o e n t i d a b e r g e r a k , i a s e n g a d j a b e r l a k o e b e g i t o e s o e p a j a i t o e s o e a m i s a n g k a j a n g i a s o e d a p o e l e s . B e t o e i s a d j a T j h o e n L i a n g j a n g liat s a n g i s t r i t i d a b e r b a n g k i t . a n g - g e p T j w a n N i o s e d e n g t i d o e r d e n g e n n j e n j a k . P a d a ­ h a l i a t i d a t a o e , S e a n t e r o m a l e m l a n t a r a n i a p o e n j a k e l a k o e a n j a n g d j e l e k , i s t r i n j a j a n g t i d a b e r d o s a m o e s t i m e l e k i n m a t a s e b a b k a d j e n g k e l a n .

S a t e l a h s e l e s e h m e m b o e k a p a k e a n l o e a r , i a p o e n d e n g e n m a t a a m a t n g a n t o e k l a l o e r e b a h k e n d i r i d i p e m b a r i n g a n .

S a n g f a d j a r s o e ^ a m e n j i n s s i n g k o m b a P . B o e r o e n g - b o e r o e n g m o e l a i b e r t j o e w a t - t j o e w i r n i e n a n d ; ) k e n b a r o e t e r s e d a r d a r i p o e l e s n j a s a m a l e m j a n g a m a t n j e n j a k . I I „ O h , p i k i r a n j a n g t e r s e s a t ! P e n j e s e l a n d a n s i k s a ä n

n a n t i d a t e n g p a d a m o e b i l a h k a o e t i d a i n s j a f b o e a t l e k a s m e r o b a h . I n g e t , t i d a a d a s o e a t o e p e r b o e a t a n a p a p o e n j a n g b i s a t e r l o e p o e t d a r i w e t k o d r a t j a n g a m a t r a p i h d a n s a m p o e r n a , k e r n a a p a j a n g k a o e t a n e m k a o e m o e s t i p e t i k b o e a h n j a ! " R a j a h n a b e r s a b d h a p o e l a s a t e l a h m e l i a t a p a j a n g m a l e m i n i a d a t e r d j a d i . . . .

(22)

- 20 —

S a n g B e t a r a S o e r i j a p e n t j a r k e n k o m b a l i s i n a r n j a , d a n B a n d o e n g j a n g d i w a k t o e m a l e m b a n j a k t e r - d j a d i r o e p a - r o e p a d r a m a , d i m a n a a n t a r a s e n j o e m - s e n j o e m a n a d a d i ' i k o e t k e n d e n g e n t a n g i s a n — m e n - d o e s i n p o e l a d a r i t i d o e r n j a .

M A L E M K I I I U A .

S a n g m a l e m s e b a r k e n k o m b a l i t j a h a j a n j a j a n g i t e m d i s a l o e r o e B a n d o e n g . B i n t a n g - b i n t a n g j a n g / s e p e r t i b o e t i r - b o e t i r i n t e n b e r k e i a k - k e l i k d e n g e n s i n a r j a n g g i l a n g - g o e m i l a n g .

D i t e m p a t j a n g s a n g e t g e l a p , a n t a r a m e n i o e p n j a a n g i n j a n g s a n t e r , d i p o e n t j a k g o e n o e n g T a n g k o e b a n P r a o e a d a b e r k l e b a t b a j a n g a n p o e t i h s e p e r t i k i l a t d a n i t o e a d a R a j a h n a . B o e a t k a t i g a k a l i n j a d e n g e n r o e p a j a n g s a b a r i a b e r d i a m k o m b a l i d i t e m p a t b i a s a , s e d e n g i a p o e n j a m a t a m e n g a w a s i k a k o e l i l i n g t e m p a t d a r i i t o e p o e n t j a k j a n g t i n g g i . S e g a l a - g a l a i a l i a t t e g e s

s e k a l i o h b a g i m a n a B a n d o e n g j a n g

b e r g o e m i l a n g d i w a k t o e m a l e m !

I t o e k o e t i k a , b a r o e s a d j a l o n t j e n g b e r b o e n j i d e l a p a n k a l i , r i b o e a n l a m p o e l i s t r i k j a n g b e r s i n a r d e n g e n b e r m a t j e m w a r n a d a n s o e a r a n j a m u z i e k j a n g m e r d o e t e l a h k e l i a t a n d a n t e r d e n g e r n j a t a s e k a l i d a r i s a b o e a h g e d o n g b e s a r j a n g t e r l e t a k d i B r a g a . O e d o n g b e s a r i n i b o e k a n l a e n h a n j a C o n c o r d i a , s a t o e c l u b k a p o e - n j a ' a n b a n g s a E u r o p a j a n g t e r b i k i n a m a t i n d a h d i p e m a n d a n g a n . S a t i a p m a l e m d i s i n i r a m e h d e n g e n l e d e n n j a j a n g b e r s e n a n g - s e n a n g s a m b i l m i n o e m m i n o e m a n - m i n o e m a n h a l o e s j a n g e n a k r a s a n j a b a e k j a n g m e n g a i i d o e n g a l c o h o l a t a w a t i d a .

(23)

— 21

D j o e s t r o e p a d a i n i m a l e r n a d a m a l e r n M i n g g o e d a n d i a d a k e n p e s t a d a n s a j a n g r a m e h . I t o e g e d o n g d i n a s l o e a r b i a s a d e n g e n k e r t a s - k e r t a s b e r w . i r n a , d a o n - d a o n d a n k e m b a n g - k e m b a n g , t e r o e t a m a d a l e m r o e - w a n g a n d a n s a a d a j a n g p a l i n g b a g o e s . D a r i b a n j a k n i a a u t o m o b i e l j a n g b r e n t i d i p i n g g i r a n d j a l a n a n , l a n t e s b i s a d i d o e g a o r a n g j a n g k o e n d j o e n g i n i n i p e s t a d a n s a b a n j a k s e k a l i d j o e m b l a h n j a . :

A n t e r o r o e w a n g a n s o e d a p e n o e h d e n g e n n i o n i a - n j o n j a n o n a - n o n a , - d a n t o e a n - t o e a n d a r i b e r b a g i o e s i a . B o i e h d i b i l a n g t i d a s a t o e j a n g d a t e n g k a s i t o e s e n d i - r i a n , s e m o e a d e n g e n m e m p o e n j a i p a s a n g a n s a m e n t a r a p a k e a n j a n g d i p a k e a d a m e n j i l o k e n p e n g l i a t a n .

S e m o e a p a r a s k e l i a t a n s a n g e t g o e m b i r a , t i d a a d a s a t o e j a n g m e n g o e n d j o e k b a h o e a m a r i k a t i d a s e n a n g • s e m o e a - m o e a k e l i a t a n p o e w a s , d a n s a b e n t a r - b e n t a ; s a l i n g b e r s e n j o e m h i n g g a s a o l a h - o l a h d i s i t o e s a t o e s a m a l a e n m a o e b e r s a i n g b o e a t o e n d j o e k i a p o e n j a s e n j o e m a n s e n d i r i a d a j a n g j j a l i n g m a n i s .

S e b a g i m a n a b i a s a a d a t - l e m b a g a n j a b a n g s a E u r o p a p e r g a o e l a n a n t a r a l e l a k i d a n p r a m p o e a n a d a s a n g e t m e r d i k a , d a n i n i k a m e r d i k a ' a n p o e n t i d a t e r k e t j o e a l i a d a k e l i a t a n d a l e m p e s t a d a n s a i t o e . B e g i t o e l a h s a t e l a h m u z i e k m o e l a i m a e n k e n l a g i s a t o e l a g o e d a n s a j a n g p o p u l a i r d a l e m i t o e r o e w a n g a n d a n s a j a n g l e b a r d j a d i p e n o e h d e n g e n p a s a n g a n - p a s a n g a n j a n g s a l i n g t j a n g - k e l k e n t a n g a n m e m e l o e k s a t o e s a m a l a e n .

A n t a r a b e g i t o e b a n j a k p a s a n g a n j a n g s e d e n g b e r - d a n s a , a d a t e r d a p e t s a p a s a n g o r a n g m o e d a , j a i t o e j a n P e t e r , s a t o e p a m o e d a j a n g t j a k e p , d a n E l s j e D o r i s , s a t o e g a d i s j a n g t j a n t i k . S o e d a l a m a m a r i k a i n i s a l i n g m e n j m t a d a n s a t i a p s o r e h a t a w a d i w a k t o e h a r i v r i j s e l a l o e o r a n g l i a t m a r i k a d j a l a n b e r d o e a ' a n s a d j a

(24)

22 —

M a r i k a a d a t e r d i r i d a r i f a m i l i e j a n s s e d e n g m a s k ^ h a r t a w a n t o c h b s a h i d o e p s a f j a r a r o j a l b o e a t t o e r o e t i n

" ^ ^ " A m p i " ' s S g a h d j a m i t o e d a n s a b a r o e b o e b a r a n . l a o r a n g s e m o e a p a d a d o e d o e k k o m b a l t d i m a s m g - m ï ï i n g p o e n j a t e m p a t , b e g i t o e d j o e g a P e l e r b e r s a m a D o r i s T i b a - t i b a d i s i t o e m a s o e k b e b r a p a t o e a n - t o e a n m o e d a d e n g e n n o n a - n o n a

D o e a d a r i i t o e t o e a n t o e a n j a n g b a r o e d a t e n g l a l o e s o d o r k e n t a n g a n n j a p a d a D o n s } a n g d i s a m b o e t d e -

n g e n g o e m b i r a . P e t e r b e t o n k e n a l p a d a m a n k a , d a n d e n g e n p e r a n t a r a ' a n n j a i a p o e n j a D o n s j a n g t e r t j i n t a , X ï e T t a ï d e n g e r p o e l a s o e a r a n j a . ^ m o e l a i b a n g o e n b o e a t b e r d a n s a l a g i . T a p n n i k a l i P e t e d a n D o r i s t i d a b e r d a n s a s a m a - s a m a s e b a g i m a n a b -

?„'e"s>n h a n j a d a n s a d e n g e n i . o e f , d a t e n g l a n g p e r k e n a l k e n n a m a n j a K a r e l M a n k a d a n s a

b e g i t o e g e t o l d a n s i k e p n j a b i s a m e n i m b o e l k e n o r a n g P ° T . e r ; ' a n d f n r d ä g e " h a < i

D o r i ä d i r a n g k o e l p i n g g a n g n j a

d i m a t a n j a P e t e r s a o l a h - o l a h n o n a n j a t i d a a d a d j a l a n b o e a t b e r k o e s i k . I a p o e n j a h a t i m e n d j a d i

m e l i a t b a g i m a n a K a r e l j a n g l a b a r o e k e n a l b e r d ^ n ^ a s a m a i a n o e n i a d j i w a h a t i . A b i s , a p a t a h ] a n g

m o e s t i b i k i n ? K e r n a d a l e m a d a t k e b i a s a a n b a n g s a E u r o p a s o e a l b e g i t o e a d a

o r a n g — l e l a k i d a n p r a m p o e a n — b o l e h s a l i n g o e r S i a n d a n s a a s a l s a t o e s a m a l a e n m e r a s a s o e k a D i o e g a t a d i s a b e l o n n j a m a r i k a b e r d o e a d a n s a , w a k t o e d

s m i n J ; p e r m i s i e b o e a t d a n s a d e n g e n . a p o e n , a k e n a l a n i t o e . P e t e r t o c h t e l a h i d j i n k e n m a s k t h a t i n j t i d a s a p e n o e h n j a s o e k a l o e l o e s k e n i t o e .

(25)

• — 2 3 —

I a t e r o e s p a n d a n g p a d a D o r i s d a n K a r e i j a n g l a g i b e r d a n s a d e n g e n p e n g r a s a h a n j a n g s o e k e r d i b i l a n g . L a e n d a r i P e t e r s e n d i r i , d i s i t o e p o e n a d a b e b r a p a t o e a n - t o e a n , n j o n j a - n j o n j a , d a n n o n a - n o n a l a e n j a n g ' ^ r o e p a n j a b e r s a m a ä n p e n g r a s a h a n s e p e r t i P e t e r , k e r n a k e l i a t a n m a r i k a a w a s k a n d j a l a n n j a i t o e d a n s a b o e k a n d e n g e n p a r a s j a n g s a b e n e r n j a g i r a n g - - d i s e b l a h d a ­ l e m a d a t e r s e m b o e n i a p a - a p a j a n g m e n i n d i h a t i .

| . | T i d a s e m o e a a d a b e n e r k a p a n d i b i l a n g b a h o e a l a n t a r a n b a n g s a E u r o p a p o e n j a p e r g a o e l a n m e m a n g m e r d i k a m e n o e r o e t a d a t - l e m b a g a n j a h i n g g a b a e k d a r i l e l a k i m a o e p o e n p r a m p o e a n t r a ' a k e n t e r b i t I j e m b o e - r o a a n s o e a t o e a p a . I t o e l a h d j o e s t a ! M a n o e s i a , b i a r b a n g s a a p a d j o e g a t e t e p t i n g g a l m a n o e s i a j a n g b e r ­ d a r a h m e r a h , l a p o e n j a h a t i b i s a t r i m a s e g a l a m a t j e m g e t e r a n d a r i b e r b a g i k e d j a d i a n , a p a p o e l a k a l o e j a n g b e r h o e b o e n g d e n g e n p e r i j i n t a ä n . J a , b e t o e l d i l a h i r s e l a i o e k e l i a t a n b e r e s s e p e r t i o e m o e m n j a o r a n g s a k s i - k e n d a l e m d o e n i a p e r g a o e l a n E u r o p a , t a p i d i b a g i a n d a l e m b o e k a n s e d i k i t h a t i j a n g m e n g g e t e r , t e r l o e k a , m e n g i r i , b e r d e n d e m d a n t e r t i n d i d e n g e n b e r a t s e k a l i . P e t e r , s e b a g i m a n a d i l o e k i s k e n d i a t a s p o e n , s e n a n ­ t i a s a b e r p a r a s g o e m b i r a m e l i a t i a p o e n j a D o r i s b e r ­ d a n s a d e n g e n i a e n l e l a k i j a n g m e n g a k o e d j a d i s i n o n a p o e n j a k e n a l a n . T e t a p i d a l e m i a p o e n j a p i k i r a n a d a I b a n j a k t e r d a p e t p e r t a n j a h a n - p e r t a n j a h a n j a n g g a n d j i l . D a n k a l o e P e t e r b i s a b e r a s a h d e m i k i a n , a p a t a h a d a I I t e r k e l j o e a J i d e n g e n j a n g l a . n - l a e n ^ j a n g d j o e g a a d a

a l a m k e n s a r o e p a l e l a k o n s e p e r t i i a n j a ?

I t o e s e m o e a b i s a k e d j a d i a n s r e n t a s a t j a r a o e m o e m d i p a n d a n g l o e m r a h m e n o e r o e t o e k o e r a n k a s o p a n a n B a r a t , k e r n a a d a n j a i t o e k e l a l o e a s a h a n d a r i p e r g a o e l a n m e r d i k a , m a s k i s a b e t o e l n j a b a n j a k „ h a t i " d i b i k i n t e r - g o n t j a n g d a n p e r i h . H a l - h a l b e g i n i m e m a n g b a n j a k

Û

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

a) segala burgerlijke zaken, jang harganja koerang dari f 20, djika si pendawa ada anaq boemi atawa orang jang disama- kan dengan anaq boemi dan si terdawa ada anaq boemi betoel.

maka idzin itoe tiada dibri, djika belom didengar oletmja kapala desa, jang poenja bagian itoe. Djika ditimbang bergoena dan perloe padoekoehan padoe- koehan, jang djadi itoe,

bahoewa betoel savja ada sewah 100 baoe tegallan dari B selagi dia masih idoep dengan djandji bajar f 75 sewah erfpacht dalem satoe taon tetapi saija menjangkal ada oetang pada

Diikaloe itoe djawaban tiada maoe di moeat, katjoewali djika boleh dimintaken bajaran, maka ija dihoekoem denda dari ƒ 50 sampe f 500 dengan toetoep boei, dari (i hari sampè 3

Dengan djalan palsoe memboeat atau memalsoekan — atau soerat jang boleh djadi peng- ganti —, soerat keselamatan, soerat perintah berdjalan atau soerat jang diberikan

Oléh sebab dalam bermatjam-matjam peroesahaan, lebih-lebih dionderneming, kerap kali perloe membawa lebih dari empat orang koeli dalam tempat moeatan vrachtauto, maka pembesar jang

kali menerbitken rasa heran dalem pikiran sekalian pembatja. Tapi rasa heran itoe nanti bisa linjap kaloe di sini kita terang- : ken lantaran dia hendak mendjaga

Djangan takoet bilang „Soengkan (tiada soeka)&#34; pada orang jang minta kita minoem bersama-sama ianja, lebi lagi kaloe orang itoe tida dikenal betoel oleh