(Vertaling der gekende Romance van casimir de la Vigne.)
Geliefde van mijn treurig hart, Ik kom u uit mijn diepe smart, Om laafnis smeeken en gebeden. Eens boogt ge u teder over mij
En spraakt: ‘'k zal bidden steeds voor dij!’ Ziedaar uw laatste woord, en heden.... Ach! sinds ik stervend u verliet, Vernam ik nooit een uwer beden; Ik luister nog, en gij bidt niet. Moge uwe ziele, zegdet gij, Waar 'k dwale, zweven nevens mij Om mijne tranen te zien vlieten! Vriend! op mijn killig grafgesteent Heeft 's hemels regen droef geweend, Niet gij, die tranen zoudt vergieten... Ach! dat uw smart mij laafnis bied' In 't boeten om ons jongst genieten; Maar 'k ween alleen - en gij bidt niet. En dit genieten, o mijn vriend, Hier, waar het zijne straffe vindt, Wat kost het mij een bitter lijden! De tijd duurt eindloos en zoo 'k vraag Naar 't uur, zie ik den wijzer traag Op eenen blinden uurkring glijden.... Ach! ik reik de armen uwaarts, ziet! 'k Wacht in dit oord van wreed kastijden, Ik wacht, ik wacht... en gij bidt niet.
HENDRICKX.
Wakkerheid.
Leer met een oog open te slapen. Als de kippen slaperig zijn is het een goede tijd voor den vos. Wien waken te veel is, ziet haast hoe mager zijn deel is. Dwazen vragen gedurig hoe laat het is; maar wijzen kennen hunnen tijd. Maal, terwijl het goede wind is, en zoo niet, wacht u om over Gods bestuur te klagen. God geeft voedsel voor elken vogel, maar brengt het niet tot in hun nest; hij geeft ons ons dagelijksch brood, maar door middel van ons dagelijksch werk. Vat den tijd bij de hoornen. Sta vroeg op, dan vindt de visscher zijne wormen. De morgenstond heeft goud in den mond. Die, waar velen rijden, achteraankomt, is altijd in de stofwolk; sta vroeg op en gij zult den ganschen dag anderen vooruit blijven.
53
De pestvogel.
De hier afgebeelde vogel behoort tot de familie der vliegenvangers en is, van dit geslacht, de eenige soort die in Europa wordt gevonden. Bombicilla garrulus, zoo heeten hem de geleerden.
Bij het volk heeft hij den naam van pestvogel. In Holland heet men hem ook beemer en zijdestaart. De verschijning van dezen vogel werd in vroegere eeuwen als een voorbode van pest en andere volksziekten aanzien. Vandaar kreeg hij den natuurlijk geheel onverdienden naam van pestvogel. Hij broedt in koude streken, maar bezoekt somtijds ook gematigder luchtstreken. Er word verondersteld, dat hij zich daartoe misschien door gebrek aan voedsel gedwongen ziet. Hij voedt zich in den zomer met insecten en later met beziën. In December 1866 zag men in Holland eene bijzonder groote menigte van pestvogels. Vele werden er gevangen. De bladen en tijdschriften maakten ervan gewag. Zie de Vlaamsche School van 1867, bladz. 20. Een onzer vrienden deelt ons mede, dat buitengewoon talrijke zwermen pestvogels door Vlaanderen trokken, eenige weken nadat de cholera daar zijne laatste verschijning deed.
De pestvogel is ongezellig van aard en onderscheidt zich weinig van de ekster. Hij heeft zeer korte pooten en zachte veeren.
Over het geheel, is hij roodbruinachtig grijs gekleurd; staart, slagpennen en keel zijn zwart. Hij is vooral te kennen aan een klein vermiljoenrood hoornachtig plaatje aan 't einde der kleine slagpennen.
In het museum van opgevulde vogels, in den Antwerpschen dierentuin, treft men verschillende pestvogels aan.
De Grieken noemden den pestvogel Ampelis of wijngaardvogel, daar hij zeer belust op druiven is.
Vlaamsche schrijvers der oude hoogeschool van Leuven.
VI. Martinus Steyaert,
een der uitmuntendste godgeleerden derXVIIeeeuw, werd te Somerghem in
Vlaanderen geboren den 16nApril 1647. Er bestaan zeer volledige levensschetsen
van den verdienstelijken man, zoodat wij hier weinig van hem zullen zeggen. In 1664 werd hij met eenparige stemmen primus der wijsbegeerte te Leuven uitgeroepen en in 1675 ontving hij ondanks zijnen ouderdom de doctorsmuts. Daarop werd hij hoogleeraar in de godgeleerdheid. Na verscheidene waardigheden bekleed te hebben, benoemde Innocentius XII hem in 1691 vicaris-apostolicus van 's-Hertogenbosch. Eene kortstondige ziekte overviel hem in 1701; hij bezweek in het groot college te
Leuven den 17nApril, en werd volgens zijn verlangen voor het choor van
St.-Pieterskerk begraven. Hij was een der hardnekkigste bestrijders van het
jansenisme, leering die hij zelf van zijne meesters, Van Vianen en G. Huygens, had opgedaan, en ook eenigen tijd halvelings toegedaan was. Hij liet vele Latijnsche schriften, in vloeienden stijl opgesteld, achter. Doch wij hebben hier slechts van hem te melden eene spraakkunst der Vlaamsche taal, wier verschillende gewestspraken hij zeer duidelijk aanduidde: zoo ten minste meldt Foppens; hij schreef ook eene verhandeling in 't Vlaamsch en 't Latijn: Obligatio audiendi verbum Dei in parochiis,
Verplichtinghe van het woordt Godts te hooren in de parochiekerken. Antv. 1674
in-12. Dit boekje was gericht tegen zijnen medeleeraar Christiaan Lupus (Dewulf), die hetzelfde vraagstuk behandeld had in het werk getiteld: Exhibitio canonis circa
jus regularium ecclesiaram quod praedicationes divini verbi. Zie over Ch. Lupus,
Foppens, Bibl. Belg. en Feller.
Wilsele, bij Leuven.
L.W. SCHUERMANS,PR.
Kroniek.
Antwerpen. - Op blz. 202 van onzen vorigen jaargang hebben wij gemeld, dat het
stadsbestuur gezichten zou doen schilderen van het afgebroken wordend Zuiderkasteel, van de Scheldekaaien die gaan verbreed en van de vlieten welke zullen gedempt
worden. Wij vernemen, dat de volgende bestellingen gedaan zijn: 1ode heer Robert
Mols zal een algemeen gezicht der haven schilderen, op doek, 10 meters breed en
3m50 hoog, tegen 10,000 fr.; 2ode heer Jan M. Ruyten zal twee vlieten schilderen,
0m75 breed, 1m10 hoog, tegen 7000 fr.; 3ode heer Albert De Keyzer zal schilderen
een gezicht van het Zuiderkasteel, 0m75 breed, 1m10 hoog, tegen 3600 fr. Deze
schilderingen zullen geplaatst worden in het stadhuis.
- Bij Buschmann zijn van de pers gekomen Handelingen van hetXIIIeNederlandsch
taal- en letterkundig congres, gehouden te Antwerpen den 18n, 19nen 20nAugustus
1873, uitmakende een fraai boekdeel van 420 blz. Prijs: 5 fr.
- Bij G. Zazzarini en cie(opvolgers van Tessaro), op de Schoenmarkt, heeft de
heer Justinus Andries, kadastraal landmeter, eene goed bewerkte kaart van de provincie Antwerpen uitgegeven, op de schaal van 160/1000. Zij bevat tal van nuttige aanwijzingen, zooals de wettige kilometrische afstanden tusschen de gemeenten en in verband met de hoofdplaatsen van de kantons, de arrondissementen, de provincie en het land,
54
de spoorwegstand plaatsen, de militaire inrichtingen, de veer hoofden enz.; er komen ook post- en telegraafaanwijzingen in voor en het aantal zielen is voor elke gemeente in de kaart opgegeven. Prijs fr. 2.50. De heer Andries mag geluk gewenscht worden met zijn werk; maar wij moeten daarin afkeuren, dat al de opgaven alléén in de Fransche taal zijn gesteld Zulks zou velen, in de uitsluitend Vlaamsche provincie Antwerpen, van het koopen der kaart kunnen terughouden.
- Verschenen: De Fortuna, lyrisch diorama, door Jan Adriaensen. Prijs: 1 fr.
- Verschenen: 1obij Buschmann, Marnix van St.-Aldegonde, door Volkman (H.
Van den Bosch), met eene voorrede van dr. J. Van Vloten; 2obij Mees, Filips van
Marnix van St.-Aldegonde, door E. Van Bergen, met eene voorrede van dr. L.R.
Beijnen. Beide werker, werden in den prijskamp des Olijftaks bekroond.
- De heer dr. Van Kerckhoven heeft aan stads archieven geschonken een gegraveerd portret van Peter van den Broecke, oud-directeur van Surate, Perzië en Arabië.
- Uit de bibliotheek, nagelaten door wijlen den heer Visschers, te Brussel, zullen 120 boekdeelen aan de Antwerpsche stadsbibliotheek geschonken worden.
- Het speeljaar 1874-1875 van den Antwerpschen Vlaamschen schouwburg, onder het bestuur van den heer Victor Driessens, is gesloten met eene zuivere winst van ruim 5500 fr. De vertooningen, door den heer Driessens met zijnen troep buiten Antwerpen gegeven, in dezelfde tijdruimte, hebben ruim 2000 fr. winst gelaten.
Mechelen. - Na het overlijden van den aartsbisschop mgr. Engelbertus Sterckx is
er eene commissie ingericht, om ter gedachtenis van dezen kerkvoogd een
godsdienstig gedenkteeken op te richten. Men bouwt thans in de St.-Rombautskerk eene kapel, toegewijd aan den H. Engelbertus, patroon van den overleden kardinaal; de glasramen van deze kapel zullen de voornaamste daden uit het leven van mgr. Sterckx herinneren.
Gheel. - De Dimphnakerk is verrijkt met zeszeer schoone geschilderde glasramen,
geleverd door de heeren Stalins en Janssens, van Antwerpen. De vier eerste, geplaatst
in de kapel achter het hooge choor, verbeelden 1oSt.-Carolus-Borromeus en de H.
Joanna (geschonken door de familie Lebon, ter nagedachtenis van wijlen Carolus
Lebon en Joanna Van Hacht); 2oSt.-Egidius en de H. Anna (geschonken door de
familie Verbist, ter nagedachtenis van wijlen Egidius Verbist en Anna Vinck); 3o
het H. Hart van Jezus, St.-Pius en de H. Coleta (geschonken door de kinderen van
wijlen Eg. Pius Verbist en Coleta D'Allecourt): 4ohet H. Hart van Maria,
St.-Guillielmus en de H. Isabella. Het vijfde raam is geplaatst in de kapel achter de sacristij en verbeeldt den H. Joannes en de H. Dorothea (geschonken door wijlen den eerw. heer pastoor Caers, ter nagedachtenis zijner ouders Joannes Caers en Dorothea Meses). Het zesde raam, in de Passiechoorkapel, verbeeldt den H. Joannes en de H. Theresia en werd geschonken door den heer J. Broeckmans-Praets. De uitvoering der ramen strekt de heeren Stalins en Janssens inderdaad tot eer. Wij drukken hier den wensch uit, het voorbeeld van genoemde begiftigers navolging te zien vinden.
Lokeren. - Verschenen en verkrijgbaar te Lokeren, bij den schrijver, tegen fr.
1.25, De Buiter en Tassijns, oorspronkelijk vaderlandsch drama, in vier bedrijven, zonder vrouwenrollen, door Gustaaf Van Duyse.
Gent. - De heer Jozef Van Assche, schrijver van het Handboek van den notaris,
is benoemd tot ridder der orde van de Eikenkroon.
- Het Kunstgenootschap heeft eene zeer wel gelukte steendrukplaat naar een tafereel van A. Corkole aan zijne eereleden uitgedeeld. De samenstelling is getiteld: Terwijl
de processie voorbijgaat; de vrouw van den huize heeft met hare meid de tafel
verlaten alsook de reeds ingeschepte soep, en heeft zelfs haren stoel met der haast omgeloopen om de processie te zien voorbijgaan; intusschen hebben de hond en de kat niet aan, maar op de tafel plaats genomen, waar zij geheel op hun gemak het lekkere vleeschnat opslorpen. De voorstelling is zeer geestig en kan als tegenhanger dienen bij de plaat naar een ander tafereel van Corkole: Verboden doorgang, in 1873 door hetzelfde genootschap uitgegeven. Beide platen verstrekken de teekenstift van Florimond Van Loo tot eer. Het Kunstgenootschap mag met deze uitgaven geluk gewenscht worden.
- Vrienden en vereerders van wijlen K. Ondereet hebben zich in commissie gesteld, om dezen tooneelschrijver een gedenkteeken op te richten.
- Volgens wordt gemeld, zal het groot festival, welk de Koormaatschappij met
Staats ondersteuning gaat geven, als volgt ingericht zijn: 1edag, de Jaargetijden van
Haydn en eene symfonie van Beethoven; 2edag, Jacob van Artevelde (Gevaert), een
stuk uit de Schelde (Benoit) en een gewrocht van Samuel.
Brugge. - Er is alhier tot stand gekomen eene afdeeling van het Davidsfonds, met
de volgende heeren als bestuurleden: baron Kervyn van Lettenhove, Soetens, Van Hove, Kervyn de Gaiffier, Boutens, A. Claeys, A.B. De Zutter, Duclos, De Meersseman, Van Steenkiste en C. Verschelde.
Brussel. - Prijskamp, ingesteld bij koninklijk besluit, voor het schrijven van een
Vlaamsch en een Fransch gedicht, bestemd om op muziek gezette worden. Er zijn 27 Vlaamsche en 46 Fransche stukken ingekomen.
- De heer Aug. Teirlinck, oud-griffier van het vredegerecht te Kruishoutem, gevestigd te Elseghem, heeft bij de koninklijke academie van België een Vlaamschen prijs van 5000 fr. gesticht.
- De werken, ter gezondmaking van het kwartier van
Onze-Lieve-Vrouw-ter-Sneeuw, vereischen de afbraak der kapel van de broeders der christelijke leering, wier muren door Portaels beschilderd zijn. Dit kunstwerk gaat hiermede dus verloren. Het gemeentebestuur, welk de werken laat verrichten, heeft uit dezen hoofde 50,000 fr. vergoeding betaald aan de broeders der christelijke leering,
- L. Gallait legt de laatste hand aan de portretten van HH. MM. den koning en de koningin der Belgen.
- Bij Fr. J. Olivier werden op 7 April en de volgende dagen een aantal zeldzame boeken uit de bibliotheek van den heer J. Capron verkocht. Voor de koninklijke
bibliotheek zijn aangekocht: Nr3, Het Testament van Enzinas (1543), voor 400 fr.
en de zes volgende te zamen voor 5,000 fr.: nr478, Der IX Quaesten ( 1528), nr479,
Heer Frederick van Genuen (1531), twee volksromans, nr480, De Corte Passie
(1536), nr481, 'T dal sond' wed' keerè, vertaald door een Brusselschen dichter Colyn
Coellin, naar Pierre Michault, nr482, De stove en nr483, De ure van d'Doot, beide
van een Brusselschen dichter, Jan Van den Dale. Verder besteedde men voor: een
handschrift, getiteld Heures en latin et en flamand, 1500 fr.; Heures latines du XVe
siècle, 4150 fr.; De Spiegel onzer behoudenisse (1453), 5700 fr.; Breviarium trajeetence (1495), 650 fr.; Musée français en Musée royal, 6 boekdeelen, 4000 fr.;
Le Pâtissier français (der Elzeviers), 3230 fr.; Livre de Baudoyn de Flandre (1485),
4750 fr.; Aventures de Télémaque, 4 deelen, met platen van B. Van Orley, 3000 fr. De merkwaardige catalogus, welke altijd met vrucht door de liefhebbers zal geraadpleegd worden en
55
zijnen opsteller, den heer Fr. J. Olivier, tot eere strekt, bevatte 889 nummers.
Leuven. - Het hoofdbestuur van het Davidsfonds heeft de volgende prijsvraag
uitgeschreven: ‘Eene levensschets van den zeer eerw. heer hoogleeraar David, tevens bevattende eene grondige beoordeeling van al zijne werken, zoowel zijne
geschiedkundige, als zijne stichtelijke en letterkundige schriften, met aanwijzing van de plaats welke ze innemen onder de werken van dergelijken aard in Nederlandsche taal, vooral in België, in onze eeuw geschreven; eene beschouwing van den invloed welken ze hebben gehad, en van de blijvende waarde, welke ze bezitten.’ De uitgeloofde prijs is 500 fr. Antwoorden worden ingewacht tot 1 April 1876, met verzegelde briefjes en kenspreuk, ten huize van den secretaris J. Brouwersz, Maria-Theresiastraat, 121, te Leuven.
Luik. - Volgens het schijnt is te Luik ontdekt een in 1635 door Frans Hals
geschilderd portret van den Luikschen beeldhouwer en plaatsnijder Gerard Errard.
Hoei. - Het stadsbestuur schrijft eenen prijskamp uit voor het maken van
bouwplannen voor scholen. Alle binnen- en buitenlandsche bouwkundigen mogen mededingen. Programmas zijn verkrijgbaar ten stadhuize.
Buitenland.
Limburg. - In de nabijheid van Geleen, zijn, bij het slechten van heuvels, in den
grond zes eikenboomen gevonden, die eene dikte hebben van 5 voet doorsnede en eene lengte van ongeveer 15 voet. Ook zijn eenige kleine voorwerpen gevonden, waaronder kruikjes en potjes, met onbekende stof gevuld en, naar het schijnt, zeer oud.
Amsterdam. - De 16-jarige dochter van den hoogleeraar Opzoomer heeft
uitgegeven een door haar in de Duitsche taal geschreven treurspel, getiteld Der Sturz
des Hauses Alba. Bevoegde beoordeelaars roemen het als een schoon werk, rijk aan
gedachten, gloed en bezieling. Het is te betreuren, dat de schrijfster zich niet heeft bediend van hare eigene Nederlandsche taal. De dichteres schrijft onder den aangenomen naam A.S.C. Wallis.
- Den 31nMaart en 1nApril werden in openbare veiling verkocht: 1oteekeningen,
die opbrachten: een C. Dusart gl. 214, een W. Hogarth gl. 137, een J. Bosboom gl. 220, een B.C. Koekkoek gl. 220, een J.B. Madou gl. 165, een G.J.J. Van Os gl. 111, een M. De Swertchkow gl. 110, twee A. Waldorp's ieder gl. 110 en een J.
Weissenbruch gl. 231; 2oschilderijen, die opbrachten: een Leickert gl. 308, een Louis
Meijer gl. 1045, een dito gl. 495, een Z. Noterman gl. 440, een J.F. Portielje gl. 616, een C. Richter gl. 781, een W. Roelofs gl. 495, een A. Schelfhout gl. 550, dito gl. 442, een H. Signorini gl. 396, L. Marchetti gl. 638, P. Michetti gl. 1650, E. Pinchard gl. 1380, J. Portach gl. 2200, Ad. Schreijer gl. 4125, dito gl. 2035, Joseph Stevens gl. 1089, Karel Verlat gl. 1100, Th. Weber gl. 660, J. Stobbaerts gl. 330, E. Tarenghi gl. 431, C. Troyon gl. 3520, dito gl. 880, Eug. Verboeckhoven gl. 3905, dito gl. 2585, dito gl. 572, dito gl. 770, dito gl. 473, dito gl. 660, dito gl. 671, dito (buiten catalogus) gl. 550. P. Verheyden gl. 605, W. Verschuur gl. 627, S.J. Verveer gl. 374, C.J. De Vogel en Eug. Verboeckhoven gl. 429, A. Waldorp gl. 330, J. Weissenbruch gl. 467.50.
- De maatschappij Arti et Amicitiae heeft eene tentoonstelling geopend van tafereelen van hedendaagsche meesters uit de voornaamste verzamelingen aldaar bijeengebracht. Er zijn reeds 233 nummers, waaronder stukken van Bles, Rosa Bonheur, Bosboom, Calame, Cermak, Decamps, Gallait, Israels, Janin, Koekkoek, Leys, Madou, Meissonnier, Ary Scheffer en anderen.
's-Gravenhage. - Z.M. de koning heeft op eene hoogst edelmoedige wijze de
stichting van een gebouw voor het kunstenaarsgenootschap Pulchri Studio alhier ondersteund, door de toezegging van gl. 100,000; namelijk gl. 5000, gedurende twintig jaren, tot verzekering van de aflossing der renten van het noodige kapitaal.
Utrecht. - Verschenen, bij P.W. Van de Weijer: La vie de la sainte Vierge Marie,
zijnde eene verzameling op steen overgedrukte houtsneden van Albrecht Durer,(1)
te zamen twintig platen met Latijnsche verzen van den benedictijner Chelidonius en waarvan de eerste uitgaaf verscheen te Nuremberg in 1511; enkele proeven dragen oudere jaartallen. Gemelde nieuwe uitgaaf voert, zooals men ziet, een Franschen titel; de inleiding, in dezelfde taal, is geschreven door den heer Ch. Ruelens, bewaarder der koninklijke bibliotheek te Brussel. Men vraagt zich af, wat den Utrechtschen uitgever mag hebben aangedreven, zijne uitgave in een Fransch kleedje te steken? Zou het iets aan de waarde der afdrukken geschaad hebben, titel en inleiding te stellen in de Nederlandsche taal? Bij deze gelegenheid mogen wij aan den heer Ruelens eene terechtwijzing niet onthouden. Hij zegt in zijne inleiding, dat het overbrengen van houtsneden op steen nieuw uitgevonden en de vrucht is van twintig jaren zoekens van den drukker-uitgever. De Vlaemsche School gaf reeds van in 1859 (blz. 105) dergelijke overdrukken naar Albrecht Durer's platen. Lang vóór 1859 werd het stelsel, welk men thans (in 1875) als nieuw ontdekt wil doen doorgaan, op vrij breede schaal toegepast. Wij namen in ons tijdschrift onder andere verschillende afdrukken op,
uitgevoerd door wijlen J.B. Schoesetters.(2)
In 1860, blz. 37, gaven wij eene plaat, de
Kroning van Maria, uit de voormelde verzameling, die, wat juistheid en zuiverheid
betreft, den overdruk van den heer Van de Weijer overtreft.(3)
Wij achtten deze terechtwijzing des te noodzakelijker, omdat de gezegden van den heer Ruelens nopens de dusgenaamde ‘nieuwe uitvinding’ overgenomen zijn geworden in L'art Universel, de Kunstkronijk, de Fédération artistique enz. De opmerkingen, welke wij hier in 't belang der waarheid hebben gemaakt, beletten ons evenwel niet, Van de Weijer's uitgaaf warm aan te bevelen. Zij vormt een belangrijk en nuttigwerk, welks bezit de kunstliefhebbers op prijs zullen mogen stellen, en dat ook voor kunstbeoefenaars groote waarde hebben zal. Het is op zwaar papier gedrukt en kost volledig slechts 22 fr.
Vorden. - In deze Nederlandsche gemeente, overleed onlangs een boerenarbeider,
met name W. De Jong, die zich als dichter gunstig deed kennen en wiens nagelaten schriften binnen kort het licht zullen zien. Op zijn graf is een zerk geplaatst met het opschrift: W. De Jong, boerenarbeider, dichter en schrijver.
Londen. - Het Alexandrapaleis, te Muswellbill, dat twee jaar geleden afbrandde,
is thans herbouwd en gaat geopend worden. Het beslaat 7 1/2 hectaren grond. In het middelgedeelte is eene zaal, die, behalve een orkest van 2000 personen, 12,000 menschen kan bevatten. Bovendien bevat het paleis eene concertzaal voor 3500 en eene tooneelzaal voor 3000 personen. Het tooneel is 50 voet diep en 84 breed.
(1) Zie voor 's meesters afbeeldsel en levensschets de Vlaamsche school, 1857, blz. 177 en 1865, blz. 62.
(2) Zie over dezen steendrukker 1870, blz. 64.
- Er is een comiteit ingericht ten einde een gedenkteeken te stichten op het graf van den beroemden dichter lord Byron in de beuk der kerk te Hunkhall Torkard.
56
Cassel. - Volgens wordt gemeld zou eene schilderij van 1 1/2 meter hoogte en 1
meter breedte, zich bevindende in de Lieve-Vrouwekerk dezer Fransche stad en