VII. Joos Goethals.
(1)Deze geleerde, reeds door Ph. Blommaert tusschen de Nederduitsche schrijvers van
Gent, bladz. 332-34, aangeteekend, werd in 1661 te Gent geboren en is aldaar den
15nOctober 1742 overleden; hij voltrok zijne hooge studiën te Leuven, waar hij in
1681 primus der wijsbegeerte uitgeroepen werd en later den graad van licentiaat in beide rechten nam. Hij heeft bij de twintig jaar lang den leeraarsstoel van wijsbegeerte in de pedagogie de Valk bezeten. Maar in 1711 verkreeg hij den titel van graduëlen kanunnik in Sint-Baafs, in zijne geboorte-stad, waar hij van sedert 1704 eene prebende
trok. In 1732 werd hij aartsdiaken en bleef dit tot op zijn 81stejaar, wanneer hij stierf.
Zijn grafschrift leest men in Sint-Baafs-kerk te Gent.
Men heeft van hem de volgende Vlaamsche werken: 1. ‘De waere Kerke Christi
van in de eerste eeuwen by overleveringe klaerlyk bethoont, door Augustinus, verschillig en tegenstrydig aen de dolinge van dese tyden; namentlyk van heer Jacobus Leydekker, predikant te Middelborg, met synen boeck: De Hervormde kerke verdedigt,
enz. Byeen vergadert door J. G(oethals) C(anonik G(radueel) D(er) C(athedrale) V(an) G(endt) tot vermeerderinge der christelycke liefde, vereeniginge en vrede.
Gendt by Fr. en Dom. Van der Ween, 1716.’ In-8ovan 364 blz. - 2. ‘De waere Kerke
Christi der dry eerste eeuwen, by overleveringe van den H. Cyprianus en d'andere Vaders als ook by de H. Sckrifture verschillig en tegenstrydig aan de ketteryen van dese tyden, namentlyk van HrJacobus Leydekker, met syne boeken; De Hervormde kerk verdedigt en andermaal verdedigt. Byeen vergadert door den eerw. heer J.
Goethals, enz. Gent by Frans en Domin. Van der Ween, 1719.’ In-8ovan 420 blz.
Leydekkers werk moet in België nog al weerklank gevonden hebben, daar Th. Dujardin en onze Goethals er tegen te velde trokken. Deze beide boekdeelen strekken
om te bewijzen dat de katholijke kerk van St-Augustinus', ja van voor St-Cypriaans
tijd af bestond met hare leering en heilige sacramenten, juist als nu; bijgevolg dat de dusgenaamde hervormde kerken verschillig van en tegenstrijdig zijn aan de
instellingen der kerk in de eerste eeuwen des christendoms.
Wilsele bij Leuven. (1) Zie Paquot,IX, 67.
L.W. SCHUERMANS,PR.
Kroniek.
Antwerpen. - Volgens wordt gemeld, zal het groot muziekfestival, onder bescherming
van het staatsbestuur, in 1876 alhier plaats hebben en de leiding er van toevertrouwd zijn aan de Société de musique, die, zooals men weet, Peter Benoit tot bestuurder heeft.
- Door den heer Em. Geelhand, lid der bestendige deputatie van den provincialen raad van Antwerpen, zijn aan de stadsarchieven een aantal oude verkoopakten en rentebrieven geschonken.
Mechelen. - Verschenen het programma van den geschiedkundigen praaltrein,
welke op 28 Juni, 5 en 12 Juli ter gelegenheid van het jubelfeest van den H. Rumoldus zal gevierd worden. De teekeningen der wagens en kleedingen werden geleverd door den heer Willem Geets, bestuurder der academie van schoone kunsten, en zullen in kleurendruk verschijnen bij Simoneau en Toovey, te Brussel.
Turnhout. - Er wordt gemeld dat de heer Ach. Thibau, dezer stad, muziek zet op
een Vlaamsch zangspel, waarvan het onderwerp ontleend is aan Philips Van Artevelde's leven.
Dendermonde. - Onder voorzitting van den heer burgemeester De Bruyn is eene
commissie tot stand gekomen, om het noodige te doen, ten einde te geraken tot de oprichting van een standbeeld van den pater Jezuïet De Smet, die te Dendermonde
geboren werd den 31nJanuari 1801 en zich als geloofszendeling gedurende meer
dan 50 jaren in Noord-Amerika ophield en eenen grooten naam verwierf.
Gent. - De hoogleeraar Heremans is benoemd tot lid der koninklijke Nederlandsche
academie van wetenschappen.
- Verschenen: Liederen en andere gedichten voor de jeugd, door Th. Sevens en F. Mille. Prijs: fr. 0.75.
-Verschenen: het 3edeel der Geschiedenis der stad Aelst door F. De Potter. Deze
geschiedenis zal even als die der stad Kortrijk met de meeste vrucht geraadpleegd en voor Aelst een werkelijk gedenkteeken mogen genoemd worden.
- Het Nederduitsch letterkundig Jaarboekje voor 1875 is verschenen met bijdragen van Antheunis, Blieck, Bogaerd, Coopman, Courtmans (mevr.), Cremmery, David, David (mevr.), de la Montagne, de Potter, Hiel, Loveling (gezusters), Nolet de Brauwere van Steeland, Peeters, Rens (wijlen), Rens (Hipp.), Van Ackere (mevr.), Van de Walle, Van de Weghe, Van Droogenbroeck, Willems en een ongenoemde. Het jaarboekje behelst onder andere eene beknopte levensschets van den betreurden Frans Rens. Met verbazing troffen wij, op blz. 127, de volgende nota aan: ‘De stukken, die de heer Fr. Rens voor zijn jaarboekje bestemd had, zijn ongelukkiglijk, met een tal van andere, ten sterfhuize des braven mans verloren geraakt’ Heeft men daardoor te verstaan, dat nagelatene schriften van Rens in zijn sterfhuis vernietigd zijn geworden?
Kortrijk. - Deze stad zal binnen kort vereerd worden met een bezoek der
koninklijke familie, en ter gelegenheid daarvan zal uitgevoerd worden een feestzang, getiteld de Lei, woorden van den advocaat A. Verriest, muziek van Peter Benoit.
- Aangekondigd: J.B.J. Hofman, van Kortrijk, zijn leven en zijne werken, door Joz. Van Hoorde, bekroond in den prijskamp der Vriendschap, van Rousselare. Het werk, dat aan het Nederlandsch lezend publiek wordt aangeboden, zal met de uiterste
mediaan-papier) en versierd zijn met een gesteendrukt portret van den dichter, door een onzer beste kunstenaars, den heer Fl. Van Loo, van Gent. Het zal den inschrijvers worden toegezonden tegen den prijs van twee frank. Na de inschrijving wordt de prijs verhoogd. De
Kortrijk-82
sche dichter, wiens leven en werken het onderwerp van het ter pers liggend boek uitmaakt, heeft aan onze letterkunde zeer gewichtige diensten bewezen, zoowel door het leveren van tooneelstukken en gedichten, die hem eenen gewaardeerden rang in de rij der vlaamsche schrijvers van zijn tijdperk verschaften, als door de liefde die hij voor onze moederspraak bij anderen wist op te wekken. Als mensch en burger was Hofman een dier beminlijke figuren, die door hunnen oprechten levenswandel, door de braafheid van hun hart en de oprechtheid hunner gevoelens, ieders achting en genegenheid weten te winnen. De herinnering aan den goeden, naarstigen en begaafden man is nog verre van uitgestorven te zijn. In West-Vlaanderen, en vooral te Kortrijk, zijne geboortestad, en in de omliggende plaatsen, waar hij overal, tijdens zijn leven, zoovele blijken van bewondering ontving, wordt nog dikwijls en steeds met lof en eerbied van den Kortrijkschen dichter en tooneelkundige gesproken. Groot is het getal dergenen die hij, niet alleen door zijne menigvuldige schriften, maar ook door zijn beschaafd tooneelspel vermaakt en gesticht heeft; wij voeden de hoop, dat ook velen de levensschets zullen willen bezitten, die wij tot zijne welverdiende verheerlijking hebben geschreven.
JOZ. VANHOORDE.
Brugge. - Te Leiden, bij M.A.W. Sijthoff is verschenen: Philippine van
Vlaanderen, acht tafereelen uit de geschiedenis van het vaderland, voor het tooneel
bewerkt door Désiré Delcroix, bekroond met den tweeden prijs in den internationalen prijskamp van tooneelletterkunde te Antwerpen, en met den driejaarlijkschen prijs voor het zesde tijdvak, door den staat ingesteld. De verdienstelijke schrijver heeft van zijn werk 300 exemplaren afgestaan ten voordeele van het fonds tot oprichting van een gedenkteeken aan de Vlaamsche volkshelden Breidel en de Coninc. Het
boek beslaat 150 bladz., groot in-8oop Hollandsch papier en met nieuwe letter
gedrukt. Prijs: 2 fr. Inschrijvingen worden aangenomen ten bureele van het tijdschrift
De Halletoren. Steenstraat te Brugge.
Brussel. - Uitslag van den muzikalen prijskamp der koninklijke maatschappij De
Morgendstar van Brussel:A. Voor het toondichten van volksliederen: 1eprijs, met
algemeene stemmen, Jan Blockx, leerling der Antwerpsche muziekschool; 2eprijs,
Ed. Blaes, oud-leerling derzelfde school.B. Voor het toondichten van een
vaderlandsch koor: 1eprijs, niet toegekend; 2eprijs, Ed. Blaes. Rechters waren de heeren F.A. Gevaert (voorzitter), Ad. Samuel, L. Van Gheluwe, P. Benoit en K. Miry. Er waren een 40tal mededingende stukken.
- Aangekondigd bij de gebroeders Schott: Vvderlandsche zangen, muziek van Van den Eeden, woorden van E. Hiel.
- Het koninklijk museum is weer opengesteld voor het publiek. De veranderingen, welke aan het lokaal en in de plaatsing der schilderijen gebracht zijn, verdienen geroemd te worden en strekken dan ook de besturende commissie tot eer.
Leuven. - Aangekondigd: Jaarboek van het Kersouwken, met eene rijke keus van
proza en dicht; 150 blz. tekst; prijs bij inschrijving: fr. 1.25, buiten de kosten van verzending. Inschrijvingen worden aangenomen bij den boekhandelaar Herremans, in de Krakenstraat,
Hasselt. - Er is in deze stad eene afdeeling van het Davidsfonds gesticht met de
H. Thys, D. Claes, D. Nossent, E. Briers, Ceysens, Moors, J. Van der Straeten en W. Van Rey.
Buitenland.
's-Gravenhage. - De bestuurder van het museum heeft op de zolders van het gebouw
107 oude tafereelen ontdekt, die daar vergeten schenen te berusten sedert 1817. Tusschen deze stukken moeten zich bevinden een vrouwenhoofd van Titiaan, tafereelen van Stoop, 20 portretten van Ravenstein, stukken van Kornelis van Haarlem, Martijn Heemskerk, Honthorst en anderen.
Londen. - Wetenschappelijke bladen behelzen bijzonderheden over het ras en de
bijzondere eigenschappen van een koppel wilden, medegebracht door den landmeter Blond, in dienst van het presidentschap Madras, ten Zuiden der Palanciheuvelen, nabij de jungles der Ghatshoogten van het Westen. Deze wilden behooren tot een bijna uitgestorven stam. Zij houden min of meer gemeenschap met de boeren uit de omliggende streken, wien zij soms honig, was en sandelhout brengen, waarvoor zij dan ontvangen laken, rijst, tabak, betel enz. Zij voeden zich meest met wortels en honig, maar eten bij gelegenheid vleesch. Zij hebben geene vaste woningen, slapen waar de nacht hen overvalt, 't zij tusschen twee rotsen, 't zij in een hol of waar zij elders een heenkomen vinden. Zij bewijzen eeredienst aan zekere godheden, die zij in het bosch vinden. De man, door den heer Blond genomen, is 4 voet 6 duim groot. Zijn hoofd is hard, zijn haar zwart, wolachtig en ruw, de huid donkerbruin. Het voorhoofd is laag, eenigszins achteruitspringend; het lagere gedeelte van het gelaat steekt vooruit als de muil van eenen aap; de mond, klein en ovaal, met dikke lippen, staat nagenoeg eenen duim voor den neus uit. Hij is krombeenig, kort gebeend en lang van lijf; de handen reiken schier tot aan de knieën, het onderste der lenden springt in en het borstbeen vooruit. De handen en de vingers, dik en gestuikt, zijn altijd toegeknepen; hij zou de vingers niet recht kunnen uitsteken, noch de handen plat uitstrekken; de vingers en de palmen (vooral de toppen der vingers) zijn overdekt met eene dikke huid; de nagels zijn klein en misvormd, de voeten breed en insgelijks met eene dikke huid overdekt. De vrouw heeft dezelfde gestalte als de man. Hare huid is van eene geelachtige tint, heur haar is zwart, lang en stijf, hare trekken zijn goed gevormd.
Praag. - De dagbladen der hoofdstad van Bohemen spreken met den grootsten lof
over de tafereelen en teekeningen aldaar tentoongesteld door Belgische schilders; benevens 155 nummers, het werk van Fürich, dat te Weenen is tentoongesteld geweest en tafereelen van Hans Makart, Friedländer, Franz Rieben enz., zijn er verscheidene uitmuntende werken van Duitsche schilders aanwezig. Het welgelukken dezer tentoonstelling schrijft men grootendeels toe aan den heer Jan Swerts, wiens benoeming als bestuurder der Praagsche academie wij in 1874, bladz. 75, hebben vermeld. Behalve verscheidene teekeningen van de muurschilderingen door de heeren Guffens en Swerts in de kamer van koophandel ter beurze van Antwerpen uitgevoerd en in 1858 door den brand vernield, worden nog bewonderd de teekeningen der muurschilderingen van O.-L.-Vrouwekerk van Sint-Nicolaas, Sint Joriskerk te
Antwerpen en de kerk van Blundell Hall, bij Liverpool. Van G. GUFFENSmaken
twee uitmuntendeportretten veel ophef. J. PORTAELS, eene overheerlijke samenstelling,
herinnering aan den Spaanschen schouwburg; H. SCHAEFELS, de Spaansche vloot
geslagen door de geuzen in 1572; E. DEPRATERE, Dieren; LEEMANS, Maneschijn; C. TSHAGGENY, een meesterlijke Vlaamsche hengst; F. SIEBERDT, Orpheus; J.
JANSSENS, leerling van J. Swerts en Ittenbach, van Dusseldorp, eene H. Barbara; eene Idylle van Mej. BEERNAERT; E.J. BOKS, Schipbreuk in de haven (zie 1874, blz. 164), aangekocht door een der aanzienlijkste kunstliefhebbers der Bokeemsche
hoofdstad; VERHOEVENBALL, Stillevens en VANLUPPEN, Landschappen. Leerlingen
83