Wat Vlaanderen kan leren van de bestudeerde landen

3.2.1. Statuut voor iedereen = financiering voor iedereen.

Om duaal leren te kunnen voorzien als een leerweg voor iedereen, is er nood aan een nieuw statuut. Een nieuw wettelijk kader creëren vraagt om een grondige aanpassing van de bestaande financieringsmogelijkheden. Duaal leren als leerrecht voor iedereen, leidt ook tot een financiering op maat van iedereen. Onder “iedereen” moet verstaan worden: zowel een jongere die net 16 is geworden en de duale opleiding volgt om zijn secundair diploma te halen (die dit moment al onder het toepassingsgebied ratione personae van duaal leren valt) als een werknemer die in het kader van een promotie wenst gebruik te maken van de mogelijkheid een duale opleiding te volgen als een werkzoekende die zich wenst bij te scholen met het oog op de steeds veranderende arbeidsmarkt. Dat is een heel breed publiek om aan te spreken.775

773 _{Met die nuance dat “duaal leren” voor ieder land iets anders betekent. Supra Deel I. “Duaal leren bekeken door}

een sociaalrechtelijke bril. Een blik op het verleden”., titel 2.3. “Work based learning op Europees niveau.”.

774 _{Het onderzoek van 15 pagina’s lang werd uit deze masterproef gehaald wegens gebrek aan relevantie. Op}

volgende vragen werd land per land een antwoord gezocht: “Hoe interpreteert men in dit land levenslang leren? Hoe ziet de juridische omkadering eruit? Wat zijn de bijzonderheden die hun visie uniek maakt?”.

775 _{Daarom wordt gesproken van “de lerende” en niet “de leerling”. V. DEKOCKER, SYNTRA Vlaanderen,} persoonlijke communicatie, 1 maart 2019.

148 Een duale opleiding is niet gratis. De kosten verbonden aan deze opleiding, vallen uiteen in twee delen. Er zijn enerzijds de opleidingskosten en anderzijds de kosten voor de deelnemende onderneming zoals het betalen van een leervergoeding en RSZ-bijdrages . Wie bijdraagt aan de duale opleiding en wie de kosten dekt, verschilt van land tot land. Ieder land interpreteert dat op zijn eigen manier.

§1. Voorzien van een heffing op de ondernemingen.

De meeste overheden kiezen ervoor om de opleidingskosten op zich te nemen in het kader van levenslang leren.776 _{Maar niet zomaar. In Denemarken bijvoorbeeld zal de werkgever de rekening van}

gepresenteerd krijgen van de reeds gemaakte opleidingskosten indien zijn werknemer op het laatste nippertje terugkrabbelt en toch beslist om de opleiding niet te volgen.777

Wat betreft de kosten op de werkplek zelf en eventueel de opleidingskosten, wordt in sommige landen voorzien in een fonds. Hoe dit fonds wordt gefinancierd, hangt af van land te land. In Denemarken en het Verenigd Koninkrijk wordt er expliciet voor gekozen om te voorzien in een bepaalde heffing op een onderneming.778 _{Opvallend, in beide landen rust dergelijke verplichting niet op elk bedrijf maar wel}

bedrijven die een zekere grootte hebben. Toch kan iedere onderneming, ongeacht de grootte, ervan genieten en een toelating aanvragen in het kader van een opleiding op de werkplek. 779

§2. Voorzien van een leerrekening.

Om de kas te kunnen spijzen, rekenen een aantal landen op de procentuele bijdrages van de werkgevers en werknemers en plaatsen ze die op een leerrekening. Dat initiatief zit ook in de pijplijn bij onze noorderburen.780 _{De keerzijde van de leerrekening zijn de vele praktische bezwaren die men dient op te}

lossen alvorens er een leerrekening van toepassing is. In Zweden heeft men recent een poging ondernomen om het initiatief van de leerrekening erdoor te krijgen, maar door hevige discussies tussen de verschillende sociale partners wordt het initiatief voorlopig terug in de koelkast gestoken.781 _De

776 _{Zoals het Verenigd Koninkrijk. SYNTRA VLAANDEREN, Duaal Leren in de UK.,}

odin.syntravlaanderen.be/sites/default/files/2019-12/dossier_duaal_leren_in_uk.pdf, 2019, 7.

777 _{Art. 10a The Danish Consolidation Act on Open Education (Adult Vocational Education), no.374,}

inwerkingtreding 4 april 2014,

www.au.dk/fileadmin/www.au.dk/Regelsamlingen/2015/Bekendtgoerelse_af_lov_om_aaben_uddannelse-da- en_gb-C__1_.pdf.

778 _{SYNTRA VLAANDEREN, Duaal Leren in de UK., odin.syntravlaanderen.be/sites/default/files/2019-}

12/dossier_duaal_leren_in_uk.pdf, 2019, 6 j° S. BAERT, K. DE RICK e.a., De invoering van duaal leren in

Vlaanderen: een wetenschappelijke reflectie., Steunpunt Onderwijsonderzoek, 2018, 22. 779 _Ibid.

780 _{M. SNEL, Voorstel van Wet tot wijziging van de Wet inkomstenbelasting 2001 met het oog op afschaffing van}

de fiscale aftrek van scholingsuitgaven (Wet afschaffing fiscale aftrek scholingsuitgaven)., publ. 17 september 2019, www.parlementairemonitor.nl/9353000/1/j9vvij5epmj1ey0/vl1zo8zn3yzf.

781 _{T. ERICSON, “Trends in the pattern of lifelong learning in Sweden: Towards a decentralized economy.”,}

www.researchgate.net/publication/5094842_Trends_in_the_pattern_of_lifelong_learning_in_Sweden_Towards _a_decentralized_economy/link/53eb29b40cf28f342f4513e6/download, 2006, 14.

149 sociale partners dienen immers niet zomaar te beslissen over een rekening, ja dan nee, maar dienen ook knopen door te hakken over enkele gevolgen gekoppeld aan deze leerrekening. Wat bij ontslag? Bouwt men met een leerrekening pensioenrechten op? Wie beslist wat er gebeurt met het spaarpotje?782

Hoewel in Zweden het voorstel het niet heeft gehaald en in Nederland de leerrekening nog uit de startblokken moet schieten, werkt Frankrijk hier reeds geruime tijd mee. De Franse Compte personnel de Formation is een leerrekening die openstaat voor iedereen: een werkzoekende, een ambtenaar, een werknemer in de private sector of een zelfstandige.783 _{De leerrekening wordt gefinancierd afhankelijk}

van de arbeidssituatie waarin de lerende zich bevindt. Bij een werkzoekende of een werknemer uit de publieke sector is het aan de overheid om die rekening te spijzen.784 _{Bij een werknemer in de private}

sector ligt de verantwoordelijkheid bij de werkgever om bijdrages te storten op de leerrekening. Het gaat hier echter niet om een bankrekening of een spaarboekje bij de bank maar een virtuele rekening met opleidingsbudget die enkel kan aangesproken worden wanneer de lerende ervoor kiest om zijn vaardigheden aan te sterken.785

De leerrekening is alvast één van de opties om te onderzoeken om een leerrecht te voorzien voor iedereen.786

3.2.2. Nood aan flexibiliteit.

Duaal leren in een onderneming is geen one size fits all. Geen één onderneming heeft dezelfde noden en wensen als een andere onderneming. Onder het begrip “onderneming” valt een eenmanszaak maar evengoed een multinational. In “Deel II. Duaal leren bekeken door een sociaalrechtelijke bril. Een blik op het heden.” komt reeds duidelijk de boodschap naar voren dat er nood is aan flexibiliteit maar tegelijkertijd aan een duidelijk wettelijk kader.787 _{De nood aan flexibiliteit is ook een rode draad}

doorheen het onderzoek naar best practices van leren op de werkplek in het kader van levenslang leren. Het streven naar zoveel mogelijk flexibiliteit uit zich op verschillende manieren. In deze masterproef wordt ingegaan op drie manieren om deze flexibiliteit te uiten: leeromgeving, wetgeving en evaluatie.

782 _{T. ERICSON, “Trends in the pattern of lifelong learning in Sweden: Towards a decentralized economy.”,}

www.researchgate.net/publication/5094842_Trends_in_the_pattern_of_lifelong_learning_in_Sweden_Towards _a_decentralized_economy/link/53eb29b40cf28f342f4513e6/download, 2006, 15.

783 _{ITINERA, De leerrekening onder de loep. Discussion paper., www.itinerainstitute.org/wp-}

content/uploads/2019/10/De-Leerrekening-onder-de-loep-Discussion-paper-1.pdf, 2019, 18.

784 _{Ibid, 10.} 785 _{Ibid, 9.}