Afbakening van het toepassingsgebied ratione personae & ratione materiae

De twee uitgewerkte voorstellen tot hervorming in deze masterproef hebben beiden een ander toepassingsgebied ratione materiae en een ander toepassingsgebied ratione personae maar vullen elkaar aan. De leerrekening geeft de lerende de middelen om een duale opleiding te kunnen volgen en de overeenkomst alternerende opleiding 2.0. zorgt voor een degelijke juridische omkadering. Beide hervormingen samen hebben een grote kracht van veranderen want 1 + 1 = 3.

§1. De leerrekening

De afbakening van het toepassingsgebied ratione personae geeft stof tot nadenken. Sommige Europese landen, zoals Nederland, kiezen ervoor om een drempel te voorzien vooraleer er beroep kan gedaan worden op de leerrekening.

Nederland vereist het bezit van een secundair diploma alvorens er de leerrekening kan geraadpleegd worden. De filosofie van de Nederlandse Commissie Vraagfinanciering is dat de overheid instaat voor de basiseducatie van zijn burgers. De startkwalificatie is voor rekening van de Nederlandse overheid ondanks de leeftijd van de lerende. Toch stellen zij een grens. Wanneer iemand de 27-jarige leeftijd heeft bereikt, wordt er toch een leerrekening geopend en zal hij toch kunnen deelnemen aan enkele opleidingsvormen zoals de duale opleiding zoals ze ingericht is in Nederland.821

Naast financiële redenen, heeft de gelegde lat volgens de noorderburen psychologische redenen. Wie weet dat het pas mogelijk is om beroep te doen op een leerrekening wanneer een startkwalificatie is behaald, zalextra gemotiveerd zijn om die startkwalificatie te behalen. Dit combineert Nederland met een sterke activerende rol om jongeren te motiveren om een startkwalificatie te behalen.822 _{Tot 23 jaar}

worden zij actief aangespoord en tot 27 jaar worden de jongeren verplicht om te leren of te werken, anders kan geen uitkering ontvangen worden. Na 27 jaar wordt alsnog een individuele leerrekening opengesteld.823

Deze vereiste om iedereen die nog geen middelbaar diploma in bezit heeft, uit te sluiten van de leerrekening in Vlaanderen heeft als gevolg dat duale leerlingen in het secundair onderwijs uitgesloten worden van het toepassingsgebied ratione personae. Daarmee verliest het voorstel aan uniformiteit, maar behoudt het wel een haalbare financiering. De financiering van een duale opleiding in het secundair onderwijs blijft in dat geval rusten op de schouders van de secundaire scholen en

821 _{COMMISSIE VRAAGFINANCIERING, Doorleren werkt., www.europa-}

nu.nl/id/vkdjnjvjfyz6/agenda/ser_advies_leren_en_ontwikkelen_tijdens?ctx=vh8lnhrouwxm&tab=1, 2017, 32.

822 _Ibid. 823 _{Ibid, 32-33.}

157 ondernemingen.824 _{Wie al een secundair diploma bezit, kan rekenen op de financiële}

tegemoetkomingen ter beschikking gesteld op de leerrekening.825

Het toepassingsgebied ratione materiae van de leerrekening is ruimer dan louter het financieren van duale opleidingen. Geen enkele opleidingsvorm past voor iedereen. Hoewel de intensiteit kan verschillen, van een cursus van één dag tot een opleiding van twee jaar, vallen alle opleidingen onder het voorstel. Een mogelijke vernauwing van het toepassingsgebied kan wel. In andere landen, waar de werkgever bijdraagt aan de leerrekening, stelt men als voorwaarde dat de opleiding arbeidsmarktgericht moet zijn.826 _{Een cursus bloemschikken zit er niet in, tenzij je bloemist van beroep}

bent natuurlijk.

§2. De overeenkomst alternerende opleiding 2.0

De overeenkomst alternerende opleiding 2.0. is gericht op iedereen die wenst een duale opleiding te volgen, of hij nu 18 of 64 is. Tot de doelgroep van duaal leren behoort ieder die niet meer leerplichtig is, maar wel nog wenst te leren. Daardoor wordt het toepassingsgebied ratione personae verkleind. De overeenkomst alternerende opleiding 2.0. staat open van iedereen van 18 tot en met 64 jaar. Hierbij wordt de lat verlegd van 16 naar 18 jaar omdat duaal leren een andere insteek heeft in het kader van levenslang leren.827 _{Onder de definitie van “duaal lerende” valt voor het verdere vervolg van deze}

masterproef ieder van 18 tot en met 64 jaar die in het bezit is van een secundair diploma.

Het opsplitsen van beide doelgroepen heeft als reden het verschil aan noden tussen enerzijds een 16- jarige leerling in het secundair onderwijs en anderzijds een 40-jarige werknemer die zijn competenties wenst te versterken. De leerling volgt een duale opleiding als van secundaire leerweg waardoor ook de secundaire scholen een prominente rol toebedeeld krijgen. In de verdere opleidingen na het secundair is de rol van de opleidingsverstrekker minder belangrijk. Hierdoor is het gemakkelijker om een bis- versie van de overeenkomst te voorzien, voor iedereen die al een secundair diploma heeft maar nog wenst verder te studeren aangezien andere actoren van belang zullen zijn.828

824 _{Zoals op dit moment onderzocht wordt door IDEA CONSULT. Zoals weergegeven in X., “Kosten, baten en}

financiering van duaal leren.”,www.ideaconsult.be/nl/projecten/kosten-baten-en-financiering-van-duaal-leren j° Omz.Vl. 13 maart 2019 betreffende Duaal leren en de aanloopfase, data- onderwijs.vlaanderen.be/edulex/document.aspx?docid=15286.

825 _{COMMISSIE VRAAGFINANCIERING, Doorleren werkt., www.europa-}

nu.nl/id/vkdjnjvjfyz6/agenda/ser_advies_leren_en_ontwikkelen_tijdens?ctx=vh8lnhrouwxm&tab=1, 2017, 31.

826 _{OECD, OECD Skills Strategy Flanders: Assessment and Recommendations., OECD Skills Studies,}

https://doi.org/10.1787/9789264309791-en, 2019, 38.

827 _{Art. 2, 2° Decr.Vl. van 10 juni 2016 tot regeling van bepaalde aspecten van alternerende opleidingen, B.S. 17}

augustus 2016.

828 _{Zoals de definitie duaal leren ook omschrijft. Zoals weergegeven in art. 9 Decr.Vl. van 30 november 2018}

158 Twee factoren maken een onderscheid tussen beide vormen van duaal leren: de manier van evalueren en de leervergoeding. Bij een leerling in het secundair is de klassenraad betrokken en de vakleerkracht.829 _{Wanneer de overeenkomst alternerende opleiding wordt afgestemd op de lerende,}

dan zal een andere manier van evaluatie noodzakelijk zijn. Daarnaast begroot men de leervergoeding voor de leerling op een bepaald percentage van het GMMI.830 _{Een 40-jarige met een gezin komt met}

deze leervergoeding niet rond.

Ratione materiae gaat duaal leren in het kader van levenslang leren over alle duale opleidingen die 20 uur of meer op de werkplek bedragen. Alle duale opleidingen met een stageovereenkomst alternerende opleiding worden uitgesloten van het toepassingsgebied. 831 _{De afbakening van het toepassingsgebied}

ratione personae is voornamelijk te danken aan de federale definitie van “alternerende opleiding” die de lat hoog legt en vereist dat er minstens 20 uur gemiddeld per week op jaarbasis op de werkplek wordt doorgebracht.832 _{Het zou te ver leiden in het kader van deze masterproef om ook de}

stageovereenkomst alternerende opleiding er bij te betrekken aangezien deze grondig verschilt van de overeenkomst alternerende opleiding op vlak van vergoeding en sociale rechten.833