Huishoudens tussen de 20 tot 60 jaar
Bijlage 6 Vergelijkingstabel bestaande afvalformats (H8) Met een kleurensysteem is te zien welke punten goed kunnen uitpakken voor HHDDED.
= Totaal niet interessant voor HHDDED = Matig interessant voor HHDDED = Zeer interessant voor HHDDED
Obese The Biggest Loser Holland Operatie NL Fit
Identificatie van de kijker met de deelnemers
De deelnemers van Obese zijn enkel mensen met ernstig overgewicht, ofwel morbide obesitas. Deze mensen hebben naast uiterlijke klachten ook veel lichamelijke klachten: ze bevinden zich in de gevarenzone als het gaat om hun gezondheid. De levensvoorspellingen van deze mensen zijn verre van optimaal. Door enkel deze extreme gevallen mee te laten doen aan Obese kan de kijker zich niet identificeren met het deelnemersveld. In tegendeel, de kijkers die matig te zwaar zijn zullen denken: ‘Oh, zo dik ben ik nog lang niet’. Dit werd eveneens bevestigd door veldonderzoek. Doordat men zich niet kan identificeren met de deelnemer is het ook moeilijk om er iets van te leren, je betrekt het immers niet op jezelf.
Daarnaast wordt er bij Obese per aflevering maar één persoon geholpen. Je hebt dus als kijker ook maar een persoon met wie je je kan vergelijken. Identificatie is daardoor extra lastig.
Er deden maar liefst 16 kandidaten mee aan het programma. Iedere deelnemer was totaal verschillend: jong / oud, man / vrouw, hoog / laag opgeleid en van het plattenland tot uit de grote stad. De kandidaten hadden eigenlijk maar één ding gemeen, ze waren allemaal te zwaar. Maar, ook hier was weer verschil in. Zo was de zwaarste deelnemer 184 kilo (Ron) en de lichtste deelneemster 101 kilo (Sherely). Verder had iedere deelnemer een eigen verhaal en een reden waarom hij / zij zwaar was. Door veel diverse typetjes aan het programma te laten deelnemen konden de kijkers zich met tenminste één kandidaat identificeren.
The Biggest Loser kan in zekere zin wel vergeleken worden met een soap omdat het een dagelijks programma is waarbij de kijker diverse verhaallijnen volgt waarin drama, vriendschappen, voorspoed en tegenspoed zijn verwerkt. Mexicaanse regisseur Miguel Sabidor maakte eens de boeiende documentaire ‘Poor Consuelo Conquers the World’ waarin hij liet zien dat soaps een krachtig middel zijn als het gaat om voorlichting en
informatieverstrekking aan de kijker. (Noticias, 2012). Sabidor werkte volgens de theorie van Bandura, hij gaat er vanuit dat mensen na doen wat ze op televisie zien, vooral wanneer deze handeling positief uit pakt. Via personages uit een soap kunnen mensen zien welke stappen ze moeten ondernemen om zelf succes te boeken.
Bij dit programma is er gekozen om vijf verschillende Nederlanders te volgen tijdens Operatie NL Fit. Deze vijf werden aangesteld als zogenaamde aanvoerders. Terwijl je zelf als kijker deel nam aan Operatie NL Fit kon je wekelijks kijken hoe de aanvoerders het deden. Een soort referentiekader, het vijftal moest hierbij het goede voorbeeld geven.
Echter, het waren aanvoerders die veel op elkaar leken. Ondanks dat er wel 3 vrouwen waren en 2 mannen in diverse leeftijdscategorieën, waren het allen echte ‘AVRO’ kijkers. Qua levensstijl leken ze veel op elkaar waardoor de identificatie van de kijkers met de aanvoerders heel lastig was.
Obese The Biggest Loser Holland Operatie NL Fit
Crossmedia en interactie
Met een Facebook- en Twitterpagina lijkt Obese zich redelijk crossmediaal te hebben uitgebreid. Echter, deze uitbreiding is zeer kleinschalig. Zo heeft hun Twitteraccount slechts 498 volgers en 30 verzonden tweets. (Twitter @obese_rtl, 2014). De Facebookpagina telt 3799 likes, ook dit in niet
noemenswaardig. (Facebook Obese,
Op crossmediaal gebied liet het programma veel afweten. Er bestond wel een Facebookpagina, maar het waren vooral de kijkers die het account levendig hielden. Kijkers van het programma kwamen spontaan in gesprek met elkaar. Kijkers vertelden hoeveel kilo ze zelf al verloren waren en gaven elkaar tips om het afvallen gemakkelijker te maken. Opmerkelijk was wel dat het alleen vrouwen waren die dit deden.
De interactie van het programma was erg slecht. Enkel via
Er was heel goed nagedacht over crossmediale mogelijkheden, deze waren dan ook fantastisch. Er waren online workouts, online slanke gerechten plus een Pinterest account met foto’s van alle gerechten, een speciale hashtag (#NLFit), een podcast serie die je kon downloaden op je telefoon en zelfs een hardloopevenement aan het einde van de serie. En, iedere week werd er een hele boodschappenlijst geüpload zodat men precies wist
2014). Als laatste crossmediale uitbreiding heeft het programma een website. Behalve een globale uitleg van het format en de mogelijkheid om de seizoenen terug te kijken biedt de website niet.
Aangezien interactie vaak plaats vindt door middel van crossmediale
mogelijkheden, lijkt uit de bovenstaande tekst duidelijk dat er ook weinig tot geen interactie was. (RTL, 2014). Beide punten krijgen dus een onvoldoende.
Facebook kon de kijker in contact komen met het programma, er vond echter nooit een gesprek plaats met de programma-makers.
Note: Terwijl de kandidaten nog in het klooster zaten werd aflevering 1 al uitgezonden. Doordat de opnames en uitzendingen nagenoeg gelijk liepen konden kijkers ook direct contact zoeken met de deelnemers die in het klooster verbleven. Zonder dat dit gestuurd werd door de redactie werden er kaarten gestuurd naar de deelnemers door meelevende kijkers. Zo kwam er op een gegeven moment een brief voor Robert van een vrouwelijke kijker, zij had een oogje op hem en wilde na zijn periode in het klooster graag een keer op date. Dit werd een fantastische verhaallijn en als verassing zijn de twee tijdens het programma al op date geweest. De dame in kwestie zat zelfs bij de finale-aflevering in de zaal. Deze
geregisseerde verhaallijn was zo leuk dat hier inspiratie uit kan worden gehaald. Brieven van buitenaf zijn namelijk een enorme mentale steun.
wat er gehaald moest worden bij de supermarkt. Toch werkte het niet: de eerste trainingsvideo werd 1394 keer bekeken, daarna kelderde het aantal kijkers drastisch. Drie kwart van de rest van de filmpjes had gemiddeld tussen de 100 en 500 kijkers. Dat is zeer weinig, vooral als je je bedenkt dat men heel Nederland wilde mobiliseren om fitter te worden.
Waarom het crossmediale concept toch een flop werd is hoogstwaarschijnlijk te verklaren aan de doelgroep van de omroep AVRO, dit zijn namelijk voornamelijk hoger opgeleiden met over het algemeen hele andere interesses. Doel van de AVRO is “het op een aantrekkelijke manier verpakken van klassieke muziek- en
cultuurprogramma’s en zo toegankelijk maken voor een groot publiek.” Een programma als Operatie NL fit past dan ook totaal niet bij de zender
(Mediacourant-4, 2008). Daarbij blijkt uit eerder onderzoek dat hoger opgeleiden prima kunnen voldoen met algemene overheidscampagnes en voorlichtingsspotjes, zij hebben geen spelshow nodig om gezond(er) te gaan leven. (Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2014). Qua interactie ging het redelijk goed: mensen konden via de hashtag #NLFit hun vorderingen laten zien, dit gebeurde ook wel. Verder was er alleen weinig 1 op 1 communicatie, er was geen sprake van personalisatie. Het was one-to-many, waarbij de AVRO vooral aan het zenden was.
Obese The Biggest Loser Holland Operatie NL Fit
Hulp naar de kijker
Tuurlijk, door te kijken naar een programma over afvallen leer je altijd wel wat. Zo zie je bijvoorbeeld alternatieve snacks voorbij komen en wordt getoond hoe je op een juiste en verantwoorde manier kunt sporten. Echter, bij Obese bleef het hier ook bij. Er werden totaal geen tools geleverd die ook de kijker hulp konden bieden.
Ondanks dat er zeker vraag was naar hulp vanuit de kijker, werd hier door het programma geen aandacht aan besteed. Suzanne R. – redactrice bij The Biggest Loser Holland – bevestigde dit: “We kregen vaak mails van kijkers die vroegen naar de exacte voedings- en sportschema’s van de deelnemende kandidaten. We konden deze nieuwsgierige kijkers helaas niet helpen door gebrek aan tijd en mankracht. Zowel de
productiemaatschappij als de zender wilden er op dat moment ook geen geld voor uitgeven.”
Kortom, de kijker wilde maar al te graag tips en tricks om zelf ook aan de slag te gaan. Hier werd nauwelijks rekening mee gehouden, iets wat heel jammer was. Via Facebook en via de website werden wel zogenaamde tips
De hulp richting de kijker was nagenoeg perfect, talloze tools werden aangereikt die het afvallen gemakkelijker maakten. Misschien zelfs wel te veel. Als je alle tools moest gebruiken en alle filmpjes moest kijken dan was je non-stop bezig. Maar, eerlijk is eerlijk: beter te veel hulp dan te weinig! Wat zojuist ook al werd vermeld, was er geen sprake was van personalisatie: iedere ‘kijker’ moest dezelfde tools gebruiken en er werd geen
onderscheidt gemaakt tussen bijvoorbeeld geslacht, leeftijd of mate van overgewicht. Daarbij was er sprake van voornamelijk zenden via massamedia, een persoonlijke app was er bijvoorbeeld niet. Ondanks dat het programma meende zich te richten
gegeven, maar dit was heel beperkt.
Bijzonder is dat het programma mede mogelijk werd gemaakt door de sportketen Basic Fit. Slechts twee keer is er via Facebook een abonnement verloot, meer is er niet georganiseerd tussen de sportschool en het programma.
of diverse verbeterpunten (het verminderen van stress, het stoppen met roken en het verliezen van gewicht) werd er alleen hulp geboden op het gebied van afvallen.
Obese The Biggest Loser Holland Operatie NL Fit
Realisme
In dit programma is het doel om zoveel mogelijk gewicht te verliezen in een zo kort mogelijke periode. De kandidaat krijgt alle tools aangereikt om zijn / haar doelen te bereiken. Een personal trainer, fitnessapparaten en een zeer
gepersonaliseerd voedingsschema. Ook krijgt hij / zij psychologische hulp en bepaalde vrijstellingen van het werk. Echter, het is voor geen een kijker een realistisch plaatje, geen enkele kijker kan zich deze hulpmiddelen permitteren. Het is leuk om te kijken, maar tegelijkertijd frustrerend: zelf gaat je dit zonder hulp niet lukken.
Obese is een proces van een jaar. In tegenstelling tot de andere formats wordt hier veel langer de tijd genomen om doelstellingen te behalen. Hierdoor is het resultaat ook verbluffender en is het plan iets realistischer. Wat dat betreft is Obese een goed voorbeeld.
Er werd bij The Biggest Loser Holland steeds gedacht in percentages, niet in kilo’s. Dit zorgde voor een eerlijke en realistische strijd. Iemand die 100 kilo weegt en 20 kilo afvalt verliest maar liefst 20% lichaamsgewicht. Dat is dus relatief gezien knapper dan iemand die 200 kilo weegt en 30 kilo afvalt. Dat is namelijk ‘slechts’ 15%.
Echter, er waren ook veel onrealistische punten aan het programma. Zo werden de kandidaten gedurende drie maanden afgezonderd van de bewoonde wereld. Ze hadden alle tijd en tools om zich te focussen op hun afvalproces. Vrij van werk, vrij van huishoudelijke taken en enkel gezonde voeding in de keuken. Een kijker kan zich op die manier moeilijk spiegelen, het is ook niet realistisch want niemand thuis kan op deze manier afvallen. Daarbij is het tijdsbestek van 3 maanden heel kort en heerst het motto: in een zo kort mogelijke tijd zo veel mogelijk af vallen. Dit is voor de gemiddelde Nederlander niet haalbaar.
Bij Operatie NL Fit werd op zich een redelijk afvaldoel gesteld, namelijk 10% van je
lichaamsgewicht minderen. Dit is even wat anders dat de onrealistische doelstellingen die bij de overige formats worden gehanteerd.
Echter, dit was niet alles. Daarnaast moest men ook stoppen met roken en stress verminderen. Op drie aspecten moest men dus een verbetering realiseren, en dat alles binnen 10 weken, ofwel 2,5 maand.
Concluderend kan men zeggen dat de doelstellingen ieder voor zich realistisch waren, maar samen waren ze alsnog vrij pittig, vooral in een tijdsbestek van 10 weken.
Obese The Biggest Loser Holland Operatie NL Fit
Entertainment versus informatie (Entertainment Education strategie)
In het programma zit nauwelijks een spelelement verworven. De deelnemers gaan een persoonlijke strijd aan tegen hun overtollige kilo’s. Het is heel individueel en de deelnemers staan er echt alleen voor. Daarbij heeft het een lage informatieve waarde, maar dit is ook niet de doelstelling van het programma Tijdens Obese wordt er gewerkt via een beloningssysteem: Kandidaten worden voor het behalen van een goed resultaat beloond met faciliteiten die het afvallen eenvoudiger maken. Zo mogen ze bijvoorbeeld – wanneer ze aan het eind voldoende zijn afgevallen – door middel
Dit programma heeft een zeer grote entertainment-functie. Zoals al eerder werd vermeld had het programma wel iets weg van een soap. Doordat de deelnemers dagelijks de woonkamer van de kijker binnen kwamen ontstond er een emotionele band. Het had daardoor het gevoel van een soap.
Er werd in elke aflevering wel een spel gespeeld door de kandidaten, het was een echte afvalrace. Door de band die je als kijker creëert met de deelnemers blijf je kijken: je wilt weten wie er wint en vooral wie er uit wordt gestemd. De spelletjes maakten het programma ook luchtig. Het is – vooral voor de groep kijkers die zelf ook kampen met overgewicht – toch een pittig en confronterend programma.
Kijkers werden door het programma ook aan het denken
Bij dit programma neemt de informatie duidelijk de overhand. Als kandidaat wordt je overladen met tips, workout video’s, recepten en andere afvaltools. Je wordt continue gestimuleerd om aan de slag te gaan. Doordat je als kijker zelf wordt aangesproken heeft de informatie de overhand.
Interviewkandidaten bestempelden Operatie NL Fit dan ook als een informatief programma met weinig entertainment. De toon wordt meteen al gezet bij de eerste minuut van aflevering 1: “Wees eens eerlijk: weet jij wat je eet? Weet jij hoeveel calorieën je binnen krijgt?”
Daarbij vonden ze de afleveringen saai en erg op elkaar kijkend.
van een chirurgische verwijdering hun overtollige huid laten verwijderen. Obese behandelt iedere aflevering een kandidaat. Iedere aflevering wil je tot het einde blijven kijken omdat je benieuwd bent naar het eindresultaat. Hoeveel kilo zou de deelnemer af zijn gevallen? Tegelijkertijd bouw je geen spanningsboog op tot een volgende aflevering. Wanneer je het afvalproces bijvoorbeeld uitstrijkt over verschillende afleveringen hou je de kijker langer vast. Dit is voor de kijker ook logischer aangezien afvallen nu eenmaal lang duurt.
gezet. Iedere deelnemer had bijvoorbeeld een andere aandoening door het hebben van overgewicht. Zo had Ron slaapapneu, had Mieke enorme spataderen en Liesbeth had problemen het haar hart. Zo leer je onbewust de mogelijke bijwerkingen van overgewicht. Ook werden de deelnemers op verschillende momenten voor het blok gezet. Hierdoor leerde je als kijker (onbewust) ook iets: Zo werd in aflevering 6 een vrachtwagen vol dierlijk vet ‘leeg’ gestort voor de voeten van de deelnemers. Deze wake-up- call maakte iedereen wel even wakker: dit vet wat voor hun voeten lag was precies de hoeveelheid die zij met z’n alle met zich mee droegen. Heel confronterend, zowel voor de kijker als voor de deelnemer. Ook kwam er een arts vertellen over de consequenties van overgewicht. Dit deed hij op een hele confronterende manier waardoor veel emoties los kwamen. Hij vertelde het niet op een
belerende toon richting de kijker, maar hij vertelde het aan de kandidaten. Hierdoor heb je als kijker niet het
belerende gevoel aangezien het niet direct tegen jou wordt verteld. Toch steek je er wel veel van op aangezien je je kunt identificeren met de deelnemers.
Obese The Biggest Loser Holland Operatie NL Fit
Overige pluspunten die handig zijn voor HHDDED
Obese gaat wel voor spektakel en is heel resultaatgericht. Door middel van een fantastische make-over aan het einde weet je als kijker niet wat je ziet. Deze tool zorgt dat kijkers blijven hangen tot het eind. Vaak moet er zelfs een huid corrigerende operatie aan te pas komen en worden er nog een paar cosmetische ingrepen gedaan om het eindresultaat te optimaliseren. Dit waanzinnige resultaat vindt de kijker het leukste van het programma, aldus de interviews uit het veldonderzoek. Hier kan HHDDED dus iets van leren.
Suzanne R. – redactrice bij The Biggest Loser Holland – liet het volgende weten over The Biggest Loser Holland: “mijn collega’s en ik zagen dat de onderlinge support (door middel van team-vorming) van de deelnemers enorm was. Doordat ze elkaar stimuleerden, behaalden ze grotere resultaten. Van dit samenhorigheidsgevoel zou je veel meer gebruik kunnen maken.”
The Biggest Loser werd mede mogelijk gemaakt door Basic Fit, dat is een grote sportschool door heel Nederland. Door samen te werken met zo’n sportschool geef je mensen al een klein opstapje: daar kunnen ze terecht en zullen ze vast en zeker niet de enige zijn met overgewicht.
Het is een goede naam. Deze naam zorgt ervoor dat niet alleen hele dikke mensen zich
aangesproken voelen zoals bij Obese. De naam geeft ruimte in je format en zal geen mensen afschrikken.
Er is bij dit programma gekozen voor een doel waar iedereen naar toe kan werken, namelijk een 5 kilometerloop aan het einde van de afleveringen. Door een eindpunt te creëren en een realistisch doel op te zetten, heeft iedereen iets om naar toe te werken.