Reportage Bezette stad
Dreigingsniveau 4 blijft nog de hele week van kracht in Brussel. En toch: 'Wij laten ons niet bang maken.'
Geen pak met stropdas, bedenkt Andrés, een Spaanse ambtenaar bij de Europese Commissie in Brussel, als hij maandag naar zijn werk gaat in de stad met dreigingsniveau 4, de hoogste staat van paraatheid. 'Met een stropdas val je op. Ook wij kunnen zomaar een doelwit worden.'
Andrés kan nog de hele week in zijn spijkerbroek en afgetrapte schoenen naar zijn werk blijven komen. In Brussel blijft het dreigingsniveau ongewijzigd op 4, het hoogste niveau. De Belgen hadden gistermiddag op beter nieuws gehoopt van de Nationale Veiligheidsraad - een overlegorgaan van de regering en de Belgische inlichtingendiensten. De raad werd opgericht na de aanslagen op de redactie van Charlie Hebdo in Parijs.
'We willen zo snel mogelijk naar een zo normaal mogelijke situatie', verzekert de Belgische premier Charles Michel op zijn persconferentie. De regering neemt naar 'eer en geweten' deze moeilijke beslissingen. Scholen, crèches, hogescholen en universiteiten blijven nog dicht. Woensdag gaan de scholen en de metro weer geleidelijk open, afhankelijk van de politiecapaciteit, aldus Michel. 'We willen de komende uren gebruiken om het niveau van veiligheid te waarborgen. Dat geeft de scholen de tijd om met de veiligheidsdiensten maatregelen te nemen.'
De terreurdreiging is overal zichtbaar. Ook in de Europese Wijk rond het Schumanplein, waar alle Europese instituties samengeperst zitten in een paar straten die nu halfverlaten ogen: veel mensen werken thuis. Legervoertuigen denderen langs het Berlaymontgebouw, de zetel van de Europese Commissie.
'Dit raakt het hart van Europa en wij zullen onze weg erin moeten vinden', zegt de Poolse ambtenaar Jan Dzieciolow. Tussen de glazen kantoren hangt nervositeit, observeert hij. 'Als er een onverwacht geluid klinkt, draait iedereen zich geschrokken om.'
Aan de overkant van het Schumanplein gaat de Eurogroep maandagmiddag gewoon door. Net zoals de vergadering van de Europese ministers van Onderwijs, Jeugd, Sport en Cultuur. Uit voorzorg zijn wel een vijftiental 'niet wezenlijke' vergaderingen geschrapt, bijvoorbeeld die van landbouwexperts van de lidstaten.
Maar Brussel is niet in zijn normale doen. Na een weekend vol arrestaties en een mysterieuze antiterreuractie onder totale radiostilte op de Grote Markt en in Molenbeek, is de stad wakker geworden in het besef: dit was geen nachtmerrie, het is echt.
De zoektocht naar terreurverdachte Salah Abdeslam, die volgens minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon 'niet alleen' opereert, blijft het openbare leven ontwrichten. Ziekenhuizen beperken bezoek aan patiënten tot het 'strikte minimum'. En overal zijn militairen: zwaargewapend, vaak gemaskerd, soms langsrijdend in terreinvoertuigen die op strategische plaatsen de doorgang blokkeren.
179 In het Brussel van dreigingsniveau 4 kijken de mensen anders, schichtiger. Maar stadsbus 86 zit nog steeds tjokvol en ondanks een waarschuwing van de overheid lijken in het centrum zo op het oog toch nog de helft van de winkels geopend, plus veel cafés.
'Als ze komen, dan komen ze', zegt Lotte Van Baelen, de jonge manager van Le Pain Quotidien, een keten van lunchcafés die haar wortels heeft in Brussel. 'Natuurlijk zijn wij open. Wij laten ons niet bang maken.' De klandizie evenmin; het filiaal aan de Dansaertstraat is afgeladen.
Dan dwaalt de blik van Van Baelen af naar de deur, die zo uitnodigend openklapt. 'We nemen wel voorzorgsmaatregelen. We vragen mensen hun tassen te openen. En we kijken wie er binnenstapt.' Ja, wie zou daar komen? Het spook van Salah Abdeslam, de veronderstelde terrorist van wie
niemand weet of hij nog leeft, waart door de met kerstverlichting versierde winkelstraten.
'Ik hoop dat ze hem snel vinden', zegt Damien Snackers, een grijzende man die in het centrum woont, vlak bij de Beurs, nu zwaarbeveiligd. Al dagen bepaalt de terreurdreiging zijn leven: naar de
sportschool gaan is er niet bij, net zo min als uitgaan afgelopen weekeinde. 'Ik ben homo en homo's en moslims, dat gaat niet goed samen.'
Over de feiten achter de terreurdreiging zwijgt de Belgische regering in alle details. Maar de staat moet het wel bij het rechte eind hebben, zegt Snackers. 'Als we in deze tijd de overheid al niet meer vertrouwen, wat blijft er dan nog over?'
Aan de rand van de Europese Wijk, in het Jubelpark, staat de Grote Moskee van Brussel: de grootste en oudste van de stad, ooit gesticht met steun van de overheid van Saoedi-Arabië. Een begrafenis loopt ten einde. Bebaarde jongemannen leggen de hand op het hart. 'Dit is niet het goede moment om over de veiligheidssituatie te praten.'
Dames in zwarte gewaden fladderen richting de Europese Commissie, het gezicht bedekt op de ogen na. 'Die moskee geeft me een veilig gevoel', zegt een Nederlander die werkt op deze vierkante kilometer - hij mag officieel niet met de pers praten.
'Want ze zullen niet op elkaar... U begrijpt het wel.' Het komt dezer dagen dichtbij, zeker nu de scholen gesloten zijn en ouders worstelen met opvang voor hun kinderen. 'Maar je kunt er niet de hele tijd mee rondlopen. Want dan geef je toe. Nu geven we al héél veel toe.'
Als de avond valt in de bezette stad, trekt een groep militairen in de Dansaertstraat hun bivakmutsen iets omlaag om schalks te kunnen lachen naar het passerende vrouwelijke publiek. Neemt de
spanning eindelijk af? Van de 21 arrestanten zijn er tegen het einde van de dag 15 vrijgelaten. Op de trap van het architectenbureau waar hij werkt rookt Jan Hofman een sigaretje. Natuurlijk is hij gewoon vandaag aan het werk. Nuchter blijven, dat is nu het enige wat je kunt doen. 'Ja bon, ze zeggen dat er de mogelijkheid is van een aanslag, maar wij weten niet hoe ernstig de dreiging is.' Het probleem, waarschuwt minister Jambon op de Vlaamse tv-zender VTM, is 'niet opgelost'. In de Europese Wijk zit de werkdag er dan allang op. Voor een gebouw met het opschrift 'Housing the Heart of Europe' springt Deividas Jasinevicius uit Litouwen op zijn fiets, na een dienst waarin hij van hogerhand e-mails kreeg dat alleen noodzakelijke afspraken doorgaan. 'Ik wil niet bang zijn. Als wij bang zijn, winnen zij.'
180
STAP 2 + 3
[event structure: 2]
[spanningsboog: complicatie]
Dreigingsniveau 4 blijft nog de hele week van kracht in Brussel. En toch: 'Wij laten ons niet bang maken.'
[event structure: 2A]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Geen pak met stropdas, bedenkt Andrés, een Spaanse ambtenaar bij de Europese Commissie in Brussel, als hij maandag naar zijn werk gaat in de stad met dreigingsniveau 4, de hoogste staat van paraatheid. Andrés kan nog de hele week in zijn spijkerbroek en afgetrapte schoenen naar zijn werk blijven komen. = parallel verhaal
[event structure: 2B]
[spanningsboog: ontwikkeling]
In Brussel blijft het dreigingsniveau ongewijzigd op 4, het hoogste niveau. [event structure: 1]
[spanningsboog: ontwikkeling]
De Belgen hadden gistermiddag op beter nieuws gehoopt van de Nationale Veiligheidsraad - een overlegorgaan van de regering en de Belgische inlichtingendiensten. = flashback + = parallel verhaal [event structure: 2C]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Scholen, crèches, hogescholen en universiteiten blijven nog dicht. = parallel verhaal [event structure: 2D]
[spanningsboog: ontwikkeling]
De terreurdreiging is overal zichtbaar. = parallel verhaal [event structure: 2E]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Ook in de Europese Wijk rond het Schumanplein, waar alle Europese instituties samengeperst zitten in een paar straten die nu halfverlaten ogen: veel mensen werken thuis. Legervoertuigen denderen langs het Berlaymontgebouw, de zetel van de Europese Commissie. = parallel verhaal
[event structure: 3]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Aan de overkant van het Schumanplein gaat de Eurogroep maandagmiddag gewoon door. = parallel verhaal
[event structure: 3A]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Net zoals de vergadering van de Europese ministers van Onderwijs, Jeugd, Sport en Cultuur. = parallel verhaal
[event structure: 3B]
[spanningsboog: ontwikkeling]
De zoektocht naar terreurverdachte Salah Abdeslam, die volgens minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon 'niet alleen' opereert, blijft het openbare leven ontwrichten. = parallel verhaal
181 [event structure: 3C]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Ziekenhuizen beperken bezoek aan patiënten tot het 'strikte minimum'. = parallel verhaal [event structure: 3D]
[spanningsboog: ontwikkeling]
En overal zijn militairen: zwaargewapend, vaak gemaskerd, soms langsrijdend in terreinvoertuigen die op strategische plaatsen de doorgang blokkeren. = parallel verhaal
[event structure: 3E]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Maar stadsbus 86 zit nog steeds tjokvol en ondanks een waarschuwing van de overheid lijken in het centrum zo op het oog toch nog de helft van de winkels geopend, plus veel cafés. = parallel verhaal [event structure: 3F]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Ja, wie zou daar komen? Het spook van Salah Abdeslam, de veronderstelde terrorist van wie
niemand weet of hij nog leeft, waart door de met kerstverlichting versierde winkelstraten. = parallel verhaal
[event structure: 3G]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Een begrafenis loopt ten einde. Bebaarde jongemannen leggen de hand op het hart. = parallel verhaal
[event structure: 3H]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Dames in zwarte gewaden fladderen richting de Europese Commissie, het gezicht bedekt op de ogen na. = parallel verhaal
[event structure: 4]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Als de avond valt in de bezette stad, trekt een groep militairen in de Dansaertstraat hun bivakmutsen iets omlaag om schalks te kunnen lachen naar het passerende vrouwelijke publiek. = parallel verhaal [event structure: 4A]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Van de 21 arrestanten zijn er tegen het einde van de dag 15 vrijgelaten. = parallel verhaal [event structure: 4B]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Op de trap van het architectenbureau waar hij werkt rookt Jan Hofman een sigaretje. Natuurlijk is hij gewoon vandaag aan het werk. = parallel verhaal
[event structure: 4C]
[spanningsboog: ontwikkeling]
In de Europese Wijk zit de werkdag er dan allang op. Voor een gebouw met het opschrift 'Housing the Heart of Europe' springt Deividas Jasinevicius uit Litouwen op zijn fiets, na een dienst waarin hij van hogerhand e-mails kreeg dat alleen noodzakelijke afspraken doorgaan. = parallel verhaal
182 Chronologie: gehele verhaal is chronologisch op één flashback na
Omgekeerde piramidestructuur: niet aanwezig, de kern (Brussel na de aanslag) staat in het gehele verhaal, dus daarom geen omgekeerde piramidestructuur.
Veel speelt zich gelijktijdig af, het is veelal een situatie van de stad op dat moment (ochtend, middag, avond). Daarom ook geen parallel verhalen, omdat het om verschillende situaties van de stad gaat die samen het verhaal vormen.
Soort Aantal keer
Flashback 1
Flashforward Cliffhanger
Parallel verhaal 18
Soort Aantal keer
Expositie
Complicatie 1
Ontwikkeling 19
183
Artikel 39
STAP 1
Gewond, maar niet naar huis
HIGHLIGHT: Op de dag na de aanslag blijven de strandbedden leeg. Toeristen komen naar de boulevard om de gebeurtenissen te verwerken. 'Als we een fractie later waren geweest...'
Reportage Toeristen na de aanslag
'Een paar verkeerde beslissingen en het was heel anders afgelopen', zegt Geir Halmøy uit Trondheim. Met vrouw en kinderen was de Noor naar Nice gekomen, omdat het daar wél lekker weer is. Het trof: ze waren er ook nog eens op de nationale feestdag 14 juli, met het vuurwerk.
De Promenade des Anglais ligt er vrijdag verlaten bij in het ochtendlicht. Waar je normaal gesproken in de zomer het geklapper van teenslippers hoort, is er nu het geklapper van rood-witte linten in de wind. Dranghekken sluiten de weg af van de hotels die met hun gezicht naar de zee staan en hun rug naar de stad. Op het looppad langs het water ligt een omver gereden scootmobiel, een scooter in stukken, verlaten fietsen. Onder witte afzettingen wapperen witte dekens in de wind.
Het Noorse gezin dacht, zoals zovelen donderdagavond na het vuurwerk, dat de schoten die de politie loste op de vrachtwagen nog laatste knallen van het vuurwerk waren. Maar toen iedereen begon te rennen, renden ze mee. Dochter Ingeborg: 'Ik rende naar de Jardin Albert 1er, waar alles klaarstaat voor het jaarlijkse jazzfestival. Het terrein is afgegrendeld, maar mensen trokken de hekken omlaag.'
In de buurt van de Noren moeten ook Gerard (49) en Dianne (50) van Amerongen hebben gestaan. Ze komen vrijdagmiddag nog eens een kijkje nemen bij de straat 'die je normaal naar het strand neemt'. Hun dochter is met een vriendin op de hotelkamer gebleven. 'Ze hebben er wat meer last van.' Dianne is gevallen in de massa. Haar man is vanmorgen krukken gaan halen, om haar rechterknie zit nu een zwarte brace.
'Ik had niet in de gaten dat het zo dichtbij was', zegt Gerard, op enkele tientallen meters van de witte vrachtwagen waarmee dood en verderf is gezaaid. In de paniek vluchtten ze een andere kant op: het trappenhuis van hotel Le Meridien in, of de vestiging van McDonald's. 'Ik ben eerst het park in gedoken en nog achter een palmboom gaan staan', zegt Gerard. Ze blijven gewoon in Nice. 'Je moet er nu van maken wat je er van kunt maken.'
De strandbedden van hotel Regence Place zijn vrijdag leeg. Strandtent Miami Beach: verlaten. Vambou, even verderop: niemand. Het handjevol mensen dat zich in badkleding op het kiezelstrand ertussen heeft gevlijd, aan de kant van het vliegveld van Nice, wordt door agenten in een motorboot gesommeerd hun spullen te pakken. Het strand blijft leeg, in de baai liggen drie marineschepen. Maar in de Rue de France, parallel aan de Promenade des Anglais, is het juist vol korte broeken en klinkt er een mengelmoes van Russisch, Deens, Noors en Engels, zoals het de hoofdstad van het toerisme aan de Côte d'Azur betaamt.
Peter (52) en Helmie (50) Hauijgens uit Zomeren zijn voor het eerst in Nice, voor een paar dagen 'even lekker relaxen'. Ze kwamen donderdagavond aan, precies op tijd voor het vuurwerk. 'Toen we
184 wegrenden, keek ik om en zag ik de vrachtwagen rijden', zegt Peter. 'Als we een fractie later waren geweest, hadden we het gewoon meegemaakt. Hij is precies gaan rijden toen iedereen van het strand terugkwam en de weg overstak richting stad.'
Het echtpaar blijft in Nice. 'Thuis denk je er ook aan, dus we blijven hier. Het wordt wel aangepast denk ik. Veel zin om dingen te doen en te zien hebben we niet, we lopen maar een beetje rond en we zien wel. Morgen zouden we naar Monaco gaan, maar we weten niet of dat gaat gebeuren.'
De Noorse familie Halmøy is niet van plan te blijven. Zij vertrekken naar een dorp tussen Nice en Monaco. Het halve gezin was in Oslo toen Anders Breivik daar bijna vijf jaar geleden een bom liet afgaan. 'Al die politie is niet goed voor de kinderen. En wat nog belangrijker is: we willen ons vakantiegevoel terug.'
185
STAP 2 + 3
[event structure: 3]
[spanningsboog: expositie]
De Promenade des Anglais ligt er vrijdag verlaten bij in het ochtendlicht. Waar je normaal gesproken in de zomer het geklapper van teenslippers hoort, is er nu het geklapper van rood-witte linten in de wind.
[event structure: 3A]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Dranghekken sluiten de weg af van de hotels die met hun gezicht naar de zee staan en hun rug naar de stad.
[event structure: 3B]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Op het looppad langs het water ligt een omver gereden scootmobiel, een scooter in stukken, verlaten fietsen. Onder witte afzettingen wapperen witte dekens in de wind.
[event structure: 1]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Het Noorse gezin dacht, zoals zovelen donderdagavond na het vuurwerk, dat de schoten die de politie loste op de vrachtwagen nog laatste knallen van het vuurwerk waren. Maar toen iedereen begon te rennen, renden ze mee. = flashback + parallel verhaal
[event structure: 2]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Dochter Ingeborg: 'Ik rende naar de Jardin Albert 1er, waar alles klaarstaat voor het jaarlijkse jazzfestival. Het terrein is afgegrendeld, maar mensen trokken de hekken omlaag.' = flashback + parallel verhaal
[event structure: 1A]
[spanningsboog: ontwikkeling]
In de buurt van de Noren moeten ook Gerard (49) en Dianne (50) van Amerongen hebben gestaan. = flashback + parallel verhaal
[event structure: 4]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Ze komen vrijdagmiddag nog eens een kijkje nemen bij de straat 'die je normaal naar het strand neemt'. = parallel verhaal
[event structure: 4A]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Hun dochter is met een vriendin op de hotelkamer gebleven. 'Ze hebben er wat meer last van.' = parallel verhaal
[event structure: 1B]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Dianne is gevallen in de massa. = flashback + parallel verhaal [event structure: 3C]
186 [spanningsboog: ontwikkeling]
Haar man is vanmorgen krukken gaan halen, om haar rechterknie zit nu een zwarte brace. = flashback + parallel verhaal
[event structure: 2A]
[spanningsboog: ontwikkeling]
In de paniek vluchtten ze een andere kant op: het trappenhuis van hotel Le Meridien in, of de vestiging van McDonald's. = flashback + parallel verhaal
[event structure: 2B]
[spanningsboog: ontwikkeling]
'Ik ben eerst het park in gedoken en nog achter een palmboom gaan staan', zegt Gerard. = flashback +parallel verhaal
[event structure: 4B]
[spanningsboog: ontwikkeling]
De strandbedden van hotel Regence Place zijn vrijdag leeg. = parallel verhaal [event structure: 4C]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Strandtent Miami Beach: verlaten. = parallel verhaal [event structure: 4D]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Vambou, even verderop: niemand. = parallel verhaal [event structure: 4E]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Het handjevol mensen dat zich in badkleding op het kiezelstrand ertussen heeft gevlijd, aan de kant van het vliegveld van Nice, wordt door agenten in een motorboot gesommeerd hun spullen te pakken. = parallel verhaal
[event structure: 4F]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Het strand blijft leeg, in de baai liggen drie marineschepen. = parallel verhaal [event structure: 4G]
[spanningsboog: ontwikkeling]
Maar in de Rue de France, parallel aan de Promenade des Anglais, is het juist vol korte broeken en klinkt er een mengelmoes van Russisch, Deens, Noors en Engels, zoals het de hoofdstad van het toerisme aan de Côte d'Azur betaamt. = parallel verhaal
Chronologie: alleen bij event structure 1-2
Omgekeerde piramidestructuur: de kern (dag na de aanslag) staat verspreid over het hele verhaal, dus geen omgekeerde piramidestructuur.
187 Soort Aantal keer Flashback 7 Flashforward Cliffhanger Parallel verhaal 15
Soort Aantal keer
Expositie 1
Complicatie
Ontwikkeling 17
188