Alleen Benedictus staat nog overeind - Verhalende structuurkenmerken in verschillende soorten n

HIGHLIGHT: Hoewel er geen dodelijke slachtoffers waren, was de

aardbeving

van zondagochtend in Norcia zwaarder dan die in Amatrice of L'Aquila. De Italianen berusten niet meer, maar gaan weg. REPORTAGE aardbeving Norcia

Even buiten de ingestorte stadspoort van Norcia is een blauw, opblaasbaar tentenkamp verrezen. Geen tenten om in te slapen - dat is te gevaarlijk vannacht - maar tenten om in bij te komen. Op twee kleine stoeltjes midden in de tent zit een stokoud echtpaar. Hij houdt haar hand vast terwijl er een man op hen afloopt: hun zoon. 'Kom, Maurizio', zegt hij tegen zijn vader. 'We gaan naar mijn huis. Nee, mamma, je luistert nu naar mij. We gaan weg. Nu. Kom.'

De aardbevingdie Centraal-Italië zondagochtend trof, was een van de zwaarste Italiaanse bevingen van de afgelopen honderd jaar. Met een sterkte van 6,5 op de schaal van Richter was de beving heviger dan die bij Amatrice, twee maanden geleden, heviger dan die in L'Aquila zeven jaar geleden, en heviger dan de serie bevingen van afgelopen woensdag.

Afgezien van de notering op Richters schaal lijkt er een veel fundamenteler verschil te zijn tussen deaardbevingvan zondagochtend en die van de afgelopen weken. Het lijkt alsof de onzekerheid van de inwoners in een letterlijke klap plaats heeft gemaakt voor vastberadenheid. We blijven hier niet langer, hoor je vrijwel iedereen zeggen. We gaan weg.

Een van hen is de Filipijnse Gina (43), die al jaren als schoonmaakster werkt in Norcia, een plaats van vijfduizend inwoners vlak bij het epicentrum. 'Ik zette net de melk op de ontbijttafel toen het begon. Het hele gebouw danste, maar zelf kon ik niet bewegen. Toen het daarna afgelopen was, was het opeens aardedonker - overal was stof. Ik hoorde alleen gegil en gehuil en gekraak. Pas later zag ik dat alles kapot was. De kerk, het klooster, de stad...'

Sinds deaardbevingbij Amatrice, die ook hier in Norcia huishield, slaapt Gina in de sportschool die ze normaal gesproken schoonmaakt. Haar kinderen durfden hun oude kamer niet meer in, net zo min als de duizenden Italianen in en rond de trillende Apennijnen die de afgelopen maanden in tenten of auto's sliepen. Juist daarom vielen er zondag geen dodelijke slachtoffers, zeggen de hulpdiensten. Ook voor Maria (68) bleek angst een goede raadgever. Samen met haar man sliep ze zaterdagnacht in haar auto. 'Maar na vandaag doe ik dat niet meer', zegt ze. 'Want iedereen mag dan wel in veiligheid zijn - God is ons genadig - maar tegelijkertijd is niemand veilig. Ik weet niet wat mijn dochter wil met haar gezin, of wat mijn man wil, maar wat mij betreft is het duidelijk. We moeten hier weg.'

Halverwege haar zin klinkt opnieuw een dof gegons vanuit de aarde, gevolgd door een opnieuw trillende grond, en een nog verder afbrokkelende stadsmuur. 'Voelde je dat?', zegt Maria tegen niemand in het bijzonder. 'Zag je dat?' Ze begint te huilen. 'We moeten hier weg en ik wil nooit meer terugkomen. Ik heb geen verstand van aardbevingen, maar ik weet wel dat ik kinderen heb. En

128 kleinkinderen.' Even later stapt ze in de auto, op weg naar vrienden in Perugia die belden dat haar familie welkom is.

Fiatjes

Maria is een van de tienduizenden Italianen die zondag besloten hun huis te verlaten; 25 duizend alleen al in de provincie Marche. Op vrijwel alle toegangswegen is te zien hoe hele families zich in kleine Fiatjes hebben gepropt en wegrijden. Zelfs in dorpen kilometers buiten Norcia laden gezinnen hun auto's haastig in om te vertrekken naar elders in het land.

Door deze exodus is de laatsteaardbevinger een van heel Italië geworden. Niet eens zozeer omdat ook in Rome de metro's uit voorzorg niet meer reden, of omdat de hoofdstedelijke basilieken van Sint-Paulus en Sint-Laurentius hun zondagse ochtendmissen annuleerden vanwege schade aan de muren. Deze aardbevingis van heel Italië omdat iedereen klaarstond om familieleden op te vangen. Of zoals premier Renzi het verwoordde: 'Vandaag is Norcia de ziel van heel Italië.'

Monnikenorde

En dus is het eeuwenoude stadje bij het vallen van de avond verlaten. Norcia was tot vandaag vooral bekend als bakermat van de Benedictijner Monnikenorde, de oudste orde van de katholieke kerk. De monniken van Norcia, die na de beving bij Amatrice verhuisden naar een veiliger onderkomen, kwamen deze zondagochtend en masse de verwoeste straten op om, indien nodig, de laatste sacramenten toe te dienen aan slachtoffers.

Het bleek niet nodig, zagen ze. Maar ze zagen wel dat hun 14de-eeuwse klooster volledig weggevaagd was, net als hun kathedraal en vooral: hun stad. Ze zagen dat eigenlijk alleen het metershoge standbeeld van Sint-Benedictus nog fier overeind stond; de heilige wiens naam al eeuwen staat voor stabilitas loci - plaatsgebondenheid. Tegen het vallen van de avond wijst zijn rechterhand naar voren, in de richting van de ingestorte stadspoort. Alsof de heilige beseft dat hij zijn naam niet langer kan waarmaken en de inwoners een nieuwe richting wijst. De stad uit, weg.

129

STAP 2 + 3

[event structure: 2]

[spanningsboog: complicatie, climax]

Hoewel er geen dodelijke slachtoffers waren, was de aardbeving van zondagochtend in Norcia zwaarder dan die in Amatrice of L'Aquila. De Italianen berusten niet meer, maar gaan weg. [event structure: 4]