10 Implementatie en vervolg
Bijlage 1: Lijst met afkortingen en begrippen
ACS:Acuut Coronair Syndroom.
ADL:Activiteiten voor het Dagelijks Leven. De mate waarin men deze nog kan uitvoeren is een maat voor het functioneren van de patiënt.
Arbeidsdeskundige:De arbeidsdeskundige is werkzaam bij het UWV en voert het arbeids-
gerelateerde gedeelte uit van de arbeidsongeschiktheidskeuring in het kader van de WIA en WGA.
Arbeidsre-integratie:het proces dat leidt naar stabiele werkhervatting, waarin begeleiding
plaatsvindt.
Arbo-dienst:Organisatie die door werkgever wordt ingehuurd voor preventie van gezond-
heidsproblemen en begeleiding bij ziekteverzuim en werkhervatting. Bij een arbo-dienst werken bedrijfsartsen en mogelijk ook arbeids- en organisatiepsychologen, arbeids- en organisatiedeskundigen, bedrijfsmaatschappelijk werkers, fysiotherapeuten enz.
Bedrijfsarts:Arts die de werknemers begeleidt bij ziekteverzuim en werkhervatting, vol-
gens onder meer de Wet verbetering Poortwachter. Een bedrijfsarts kan zelfstandige zijn of werkzaam bij een Arbo-dienst. De term arbo-arts is geen officiële term.
Beslisboom:een stroomdiagram dat als hulpmiddel kan dienen voor het stellen van de
indicatie hartrevalidatie.
Bewegen gericht op het ontwikkelen van een actieve leefstijl:vorm van fysieke inspanning
gericht op het ontwikkelen van plezier in bewegen en/of het bestrijden van risicofactoren.
Bewegen gericht op het optimaliseren van het inspanningsvermogen:vorm van fysieke
inspanning die fysieke training van het aërobe (algehele) uithoudingsvermogen en het krachtuithoudingsvermogen omvat.
Bewegingsprogramma (FIT-kort en FIT-lang genoemd in de Richtlijnen Hartrevalidatie
1995/1996):programma dat zowel fysieke training als sport- en spelactiviteiten kan omvat-
ten, en dat zowel in groepsverband als individueel kan worden gegeven. Verschillende bewegingsprogramma’s variëren in duur en inhoud.
BMI:Body Mass Index. Gewicht (in kilogrammen) gedeeld door het kwadraat van de lengte (in meters).
Borgschaal:schaal die de mate van vermoeidheid en eventueel dyspneu en pijn op de borst
die de patiënt ervaart tijdens een bepaalde belasting in kaart brengt. De schaal loopt van 6 tot 20 en stelt patiënten in staat om te leren hun dagelijkse activiteiten af te stemmen op hun (verminderde) belastbaarheid. Zie voor een uitgebreide beschrijving van de schaal de KNGF-richtlijn Hartrevalidatie (www.kngf.nl).
CABG:Coronary Artery Bypass Grafting.
Commissie:Revalidatiecommissie die de Richtlijn Hartrevalidatie 2004 heeft geschreven.
Diagnostiek:het stellen van een diagnose door een vakinhoudelijk deskundige die daartoe
gemachtigd is.
Fase I of klinische fase:revalidatiefase die direct aansluit op een acute cardiologische
gebeurtenis zoals een myocardinfarct, een eerste manifestatie van angina of hartfalen, of een acute opname in een ziekenhuis vanwege een cardiologische ziekte.
Fase II of revalidatiefase:fase in het hartrevalidatieproces die volgt op de klinische fase. In
Fase III of postrevalidatiefase: fase volgend op de revalidatiefase. De aandacht is hierin vooral gericht op het behoud van de in fase II ingezette leefstijlveranderingen en het signa- leren en behandelen van psychische symptomen in relatie tot het cardiale incident.
Fysieke conditie/fitheid:aspecten van het lichamelijke prestatievermogen gebaseerd op vijf
motorische grondeigenschappen: uithoudingsvermogen, kracht, snelheid, coördinatie en lenigheid.
Fysieke training:het planmatig toedienen van (fysieke) prikkels, teneinde het lichaam te
dwingen zich zodanig aan te passen dat het zich op een hoger niveau herstelt.
Fysiologische trainingsprikkels: prikkels die voldoende intensief zijn om tot adaptatie te leiden.
Gedragsmodificatieprogramma:programma voor hartpatiënten, gericht op het beïnvloeden
van risicovol gedrag met als doel het risico van nieuwe hartziekten te verminderen.
Hartrevalidatiecoördinator:degene uit het hartrevalidatieteam die (al dan niet naast andere
taken) tot taak heeft de hartrevalidatie voor de patiënt te coördineren. In sommige centra is dit een volledige functie, in andere centra wordt deze taak vervuld door bijvoorbeeld de fysi- otherapeut.
Hartrevalidatieteam: de zorgverleners die onderdelen van de hartrevalidatie uitvoeren.
ICD:Implantable Cardioverter Defibrillator.
ICF-model:International Classification of Functioning, Disability and Health, aan de hand
waarvan het functioneren van mensen, de eventuele problemen die mensen in het functio- neren ervaren, plus de factoren die op dat functioneren van invloed zijn beschreven kunnen worden.
Indicatiestelling:procedure na doorverwijzing door de cardioloog waarbij wordt nagegaan of
een patiënt in aanmerking komt voor hartrevalidatie, en zo ja wat de doelen van hartrevali- datie zijn en welke interventies aangeboden worden. Hiertoe worden met een intakege- sprek en screening gegevens verzameld, wordt de beslisboom doorlopen en worden de conclusies in het MDO besproken.
Informatieprogramma:programma waarin de hartpatiënt door middel van voorlichting ken-
nis en inzicht wordt geboden over de aard van de ziekte, de risicofactoren en de psychosoci- ale problemen die een hartziekte met zich mee kan brengen. Een voorbeeld van een infor- matieprogramma is de handleiding INFO-module (Nederlandse Hartstichting,
Hartrevalidatie: INFO-module, handleiding voor professionals, www.hartstichting.nl).
Inspanningsvermogen:het vermogen tot het leveren van lichamelijke arbeid, dat meestal
wordt vertaald in termen van VO2max.
Intakegesprek:Dit gesprek bestaat uit een kennismaking, mogelijkheid tot het stellen van
vragen en het uiten van wensen door de patiënt, en het doornemen van de beslisboom.
KNGF:Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie.
Krachtuithoudingsvermogen: het vermogen om submaximale krachtsinspanning herhaald
achtereen vol te houden
Kwaliteit van leven:het functioneren van personen op fysiek, psychisch en sociaal gebied
en de subjectieve evaluatie daarvan.
Leefstijlprogramma:programma gericht op het herstel van het emotioneel evenwicht en
het veranderen van ongezonde leefgewoonten. Er is sprake van intensieve werkgroepbij- eenkomsten met veel interactie. Een dergelijk programma is bedoeld voor patiënten die aan voorlichting (informatieprogramma) niet genoeg hebben. Een voorbeeld van een leef- stijlprogramma is de handleiding PEP-module (Nederlandse Hartstichting, Hartrevalidatie:
PEP-module, handleiding voor professionals, www.hartstichting.nl).
Mantelzorger:de niet professionele zorgverlener, die volgens de patiënt een aandeel in de
zorg voor de patiënt heeft.
MDO:MultiDisciplinair Overleg tussen de leden van het hartrevalidatieteam.
MET:metabolic equivalent. 1 MET komt overeen met een zuurstofverbruik in rust van 3,5 ml O2/kg/min.
NHS:Nederlandse Hartstichting.
NNGB:Nederlandse Norm Gezond Bewegen.
NVFH:Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie bij Hart- en Vaatziekten.
NVVC: Nederlandse Vereniging Voor Cardiologie (NVVC).
NYHA-klasse:New York Heart Association-classificatie voor de ernst van hartfalen.
NYHA I: geen klachten, wel afwijkingen aantoonbaar bij medisch onderzoek. NYHA II: klachten tijdens forse inspanning.
NYHA III: klachten tijdens matige inspanning. NYHA IV: klachten tijdens rust of lichte inspanning. PCI:Percutane Coronaire Interventie.
Primaire mantelzorger:degene die volgens de patiënt het belangrijkste aandeel in de zorg
voor de patiënt heeft, bijvoorbeeld de partner.
Projectgroep:Projectgroep PAAHR (Psychische en Arbeidsgerelateerde Aspecten van
HartRevalidatie) die de richtlijn heeft herzien.
Psycho-educatieprogramma:programma waarin op gestructureerde manier informatie
over de ziekte wordt gegeven aan hartpatiënten (en partners), met als doel de beïnvloeding van risicovol gedrag in positieve zin.
Re-integratie:synoniem voor arbeidsre-integratie.
RET:Rationeel-Emotionele Training of Therapie, gebaseerd op de aanname dat niet de situatie de oorzaak is van emoties en gedrag, maar de manier waarop mensen tegen situa- ties aankijken.
Screening:het kort en globaal vaststellen of de kans groter of minder groot is dat de
patiënt een bepaald kenmerk heeft, bijvoorkeur met een valide en betrouwbaar screenings- instrument (bijvoorbeeld een korte vragenlijst).
Stressmanagementprogramma: programma dat zich richt op het beter leren omgaan met
stress. Een stressmanagementprogramma kan bestaan uit psychotherapeutische interven- ties, ontspanningstherapie of ondersteunende interventies (d.w.z. het bieden van mogelijk- heden om emoties te uiten en te praten over de problemen).
Trainingsvariabelen:de trainingsintensiteit, de frequentie, de duur en de lengte van de
arbeids- en rustintervallen.
Tweedelijnsgezondheidszorg:specialistische gezondheidszorg, doorgaans aangeboden in
ziekenhuizen.
UWV:Uitvoeringsinstituut Werknemers Verzekeringen.
Verzekeringsarts:Arts werkzaam bij het UWV die de arbeidsongeschiktheidskeuring uit-
voert in het kader van de WIA en WGA. VO2max:maximale zuurstofopname.
Voedingsinterventie:interventie die zich richt op het ontwikkelen van een gezond eetpa-
troon. In de interventies spelen voorlichting, begeleiden van gedragsverandering, sociale steun en het aanleren van praktische vaardigheden een belangrijke rol.
Werkhervatting:het daadwerkelijk hervatten van het werk.