Dilemma 1: Welzijn buurt versus cliëntbelang
Woningcontingentenbeleid werkt goed
Tilburg kent een contingentenbeleid waarmee de zorginstellingen en de corporaties de uitstroom naar zelfstandig wonen realiseren. Cliënten krijgen een tijdelijk contract van 1 jaar waarin zij leren zelfstandig wonen met woonbegeleiding. Er zijn drie evaluatiemomenten in het jaar. Daarna kan het contract worden omgezet naar onbepaalde tijd. De bijzondere bepalingen van de begeleiding blijven ook in het contract voor onbepaalde tijd van kracht. Als huurders met een zorgvraag zich aan de zorg onttrekken, is dat grond voor ontbinding van het huurcontract. Wat goed werkt is dat wij zelf woningen kunnen aanwijzen bij een contingentsaanvraag. Daardoor houden we een evenwichtige spreiding over de complexen. Er is een veto door het gebiedsteam, waarmee overbelasting kan worden voorkomen.
Een golf aan extramuralisering stelt ons op de proef
De druk op de woningmarkt is onverminderd hoog. Bij nieuwbouw weten wij vaak een deel van een complex te verhuren aan zorgbehoevende woningzoekenden, veelal in samenwerking met een zorginstelling. Het mooie is dat je bij nieuwbouw je voorkeursmix zorgbehoevend-regulier kunt vaststellen. Nieuwbouw kan echter de enorme vraag naar zorgwoningen niet bijbenen. Ook ontstaat er weerstand van reguliere woningzoekenden wanneer wij direct toewijzen aan instellingen. De extramuralisering Tilburg vraagt in 2021 om een eenmalige uitbreiding van 100 contingenten in de stad. Hoe kunnen we die het beste een plek geven in de bestaande complexen?
Dilemma 2: Keuzevrijheid of extramuralisering light?
Spoedzoeker locatie Koningsvoorde Tijdelijk Wonen
In het project Koningsvoorde, een voormalig verzorgingshuis, hebben circa zestig jongvolwassen huurders een woning gekregen. Bewoners mogen er twee jaar blijven wonen met behoud van inschrijftijd. Het is de bedoeling dat iedereen zelfstandig vervolghuisvesting vindt. Op een advertentie voor deze tijdelijke woningen kwamen meer dan 1.000 reacties. We konden er 40 verhuren. De veelal tweekamerwoningen variëren qua huurprijs tussen circa 375-500 euro. We hebben een slimme mix willen maken van 20 spoedzoekers met en zonder hulpvraag en 40 studenten. Dat is gelukt. In elf van
de gevallen vond iemand met een zorgvraag vanuit een opvangsituatie een tijdelijke woning. De helft hiervan is via een zorgvuldige screening door de partners geselecteerd. Het doel is dat iedereen binnen twee jaar woonbegeleidingsvrij is, of via een contingent een woning heeft verworven. Omdat er met een reguliere advertentie is aangeboden, is hier sprake van zowel keuzevrijheid als extramuralisering light. Er zijn nagenoeg geen beheerproblemen en de lijntjes met de zorginstellingen zijn superkort.111 Werk als trigger voor prettig wonen
Springplank013 De Blaak is een huis voor 3 voormalig daklozen die weer op de rit gezet worden. Door werk op de eerste plaats te zetten, krijgen deze mensen op alle belangrijke levensterreinen weer voldoende stabiliteit. De bewoners krijgen een woning plus opleiding met baangarantie plus persoonlijke zorg- en begeleiding. De corporatie verhuurt een reguliere grote eengezinswoning aan de zorginstelling in een – bewust - rustige buurt. De instelling verhuurt onzelfstandige kamers en bemiddelt deze mensen naar lokale werkgevers. Werken, wonen en zorg wordt verzorgd door Springplank 013, een heel bijzondere zorginstelling. Uit principe heeft de instelling sterke banden met het regionale bedrijfsleven, is zelf niet voor niets georganiseerd in een B.V-vorm. Deze social enterprise trekt zich weinig aan van de scheidlijnen tussen arbeidsvoorziening, woonbegeleiding en beroepsopleiding. Het bedrijfsbelang staat op het spel; de mensen leveren een productieve bijdrage aan het werk van deze bedrijven. Er is, anders als bij een contingent, constant zicht op hoe de mens achter de cliënt zich ontwikkelt. Als iemand niet op zijn werk verschijnt, dan is er meteen actie. De ervaringen tot nu toe zijn positief. Het is een groeimodel; ooit begonnen als project organiseert Springplank nu al vijftig tijdelijk wonen locaties in Eindhoven, ’s-Hertogenbosch en (sinds kort) Tilburg. Wat kunnen we doen om de bestaande clubs, die nu de contingenten krijgen, vergelijkbaar integraal te laten werken? Moeten zij ook werk centraal zetten?
Dilemma 3: Gebiedsgericht of gespecialiseerd?
Op het buurtregie-overleg leefbaarheidsproblemen bespreken
In Tilburg werken veel partijen inmiddels wijk- en buurtgericht. De vakmensen van sociaal beheer, opbouwwerk, politie en handhaving treffen elkaar iedere maand op het buurtregie-overleg. Op dit overleg bespreken zij casussen en houden ze vinger aan de pols bij bijzondere situaties. Omdat partijen elkaar goed aanvullen, zie je dat zij elkaar weten te vinden als het lastig wordt. Het compacte en praktische karakter van deze samenwerking wordt door de wijkwerkers gezien als nuttig en energie- gevend. De niet-gebiedsgerichte zorgaanbieders zoals de specialistische GGZ worden nog wel eens gemist. Daar valt eigenlijk vaak geen afspraak mee te maken.
Zorginstelling trekt zich terug
Een complex-ontmoetingsruimte voor ouderen en zorgbehoevenden waar de zorginstelling mensen met een lichte zorgvraag ‘verzorging’ biedt. Met de participatiemaatschappij van Rutte en de bezuinigingen in de ouderenzorg is de bodem onder dit succesvolle concept geslagen. Waar tot voor
111 Vastgoed, initiatief en concept is ontwikkeld door TBV Wonen. Partners: Traverse, RIBW, Prisma (verenigd
kort de zorginstelling een vrijwilligersgroep organiseerde, trekt deze zich nu terug op enkele grote zorglocaties. De instelling is niet in staat om de exploitatie rond te krijgen. Dat wekt geen verbazing want bij binnenkomst komt de spruitjeslucht je al tegemoet. Het meubilair is oubollig, alles ademt ‘zorg’. Het is er gewoon niet echt fun. In den lande zijn er mooie initiatieven, waarbij oud wordt gekoppeld aan jong. Zoiets zie ik hier ook het liefste verschijnen. De instelling zegde onlangs het huurcontract op. Dat biedt kansen voor een echt leuk verbindend concept.
Buurtmoestuin Korvel
Vrijwilligers organiseren op een lege kavel achter een van onze complexen een moestuin. Die heeft een bijzondere aantrekkingskracht op verschillende bewoners. Zonder opdracht of vaste subsidie sprokkelen deze buurtbewoners de middelen bijeen om een leuke ontmoetingsplek te maken. De gemeente verdient lof, omdat zij met een experiment basisinkomen een scheppende en verbindende vrijwilliger voor dit initiatief heeft behouden. Je zou er toch niet aan willen denken dat deze gangmaker verplicht moet solliciteren voor een baan in de productie.
De corporatie vroeg de buurtmoestuin of zij in het groot-onderhoudsproject de bewoners wilden helpen. Nu helpen vrijwilligers met zware spullen sjouwen, inpakken en afdekken. En bewoners die het bouwlawaai zat zijn, kunnen een bakkie doen kijkend naar al dit mooie groen.