gebied verhogen
De behoefte aan een geïntegreerde en aanpasbare benadering van beheer voor natuurlijk kapitaal is overduidelijk. Zoals het geval is voor stikstof, wordt de reactie op ingewikkelde problemen soms gekenmerkt door een gefragmenteerde en parallelle aanpak, die het zicht verliest op het grotere geheel (Kader 3.3).
Voor de afzonderlijke gebieden die in dit hoofdstuk worden behandeld, wordt voor bepaalde problemen een duidelijke vooruitgang vastgesteld, maar in vele gevallen gaan de algemene trends de verkeerde richting uit. De kennis over de toestand en de trends van ecosysteemdiensten vertoont kritische lacunes. Toch wordt er vooruitgang geboekt. Het werk in het kader van het in kaart brengen en beoordelen van
ecosystemen en ecosysteemdiensten (MAES) zal op dit gebied een belangrijke bijdrage leveren. Ook de wetgeving bevat hiaten, in het bijzonder wat de bodem betreft. Deze hiaten brengen het verstrekken van ecosysteemdiensten in gevaar.
Natuurlijk kapitaal beschermen, in stand houden en verbeteren
De recente verschuiving in het beleidskader naar een meer systemisch perspectief op natuurlijk kapitaal is een belangrijke stap op weg naar de uitvoering van een geïntegreerde benadering van beheer. Dergelijke benadering bevat veel synergiën en gedeelde voordelen. Acties om de klimaatverandering te temperen en ons aan de klimaatverandering aan te passen, zullen de veerkracht van de economie en samenleving vergroten, terwijl tegelijkertijd innovatie wordt gestimuleerd en de natuurlijke hulpbronnen worden beschermd. De te sluiten compromissen moeten echter ook worden verduidelijkt, omdat er bijna altijd kosten (hetzij voor de
biodiversiteit en ecosystemen, hetzij voor de mensen) gepaard gaan met een bepaalde manier van handelen.
Kader 3.3 De behoefte aan een geïntegreerde benadering van stikstofbeheer
In de afgelopen eeuw hebben mensen veranderingen veroorzaakt in de wereldwijde stikstofcyclus en overschrijden de huidige niveaus nu al de wereldwijd houdbare grenzen (Rockström et al., 2009a). Mensen hebben atmosferische stikstof omgezet in talrijke reactieve vormen van stikstof (die noodzakelijk zijn voor het leven, maar in de natuur beperkt aanwezig zijn). In Europa is de toevoer van reactieve stikstof in het milieu sinds 1900 meer dan verdriedubbeld, wat de waterkwaliteit, luchtkwaliteit, broeikasgasbalans, ecosystemen, biodiversiteit en bodemkwaliteit beïnvloedt (Sutton et al., 2011). Reactieve stikstof is uiterst mobiel, beweegt door lucht, bodem en water en neemt verschillende vormen van stikstofsamenstellingen aan. Dit betekent dat stikstofbeheer een geïntegreerde benadering vereist, om te voorkomen dat de vervuiling verschuift tussen bodem, lucht en water of dat ze zich stroomafwaarts verplaatst. Het vereist ook een internationale samenwerking en het samenbrengen van verschillende disciplines en belanghebbende partijen.
Het bestaande stikstofbeleid is gefragmenteerd en de Europese stikstofevaluatie stelde een pakket van 7 noodzakelijke acties vast voor een beter beheer van de Europese stikstofcyclus. Deze hebben betrekking op landbouw, transport en industrie, afvalwaterzuivering en maatschappelijke consumptiepatronen en streven ernaar een geïntegreerd pakket te leveren voor de ontwikkeling en uitvoering van de beleidsinstrumenten (Sutton et al., 2011). Het 7de milieuactieprogramma heeft als doel ervoor te zorgen dat in 2020 de stikstofcyclus op een meer duurzame en hulpbronnenefficiënte manier wordt beheerd.
Samenvatting | Deel 2 Europese trends beoordelen Natuurlijk kapitaal beschermen, in stand houden en verbeteren
Het milieu in Europa | Toestand en verkenningen 2015 80
Op ecosystemen gebaseerd beheer is een kritisch onderdeel van een geïntegreerde benadering. Het doel is de gezonde, schone, productieve en veerkrachtige toestand van ecosystemen te behouden zodat zij de mens kunnen voorzien van de diensten en voordelen waarvan hij afhankelijk is. Op ecosystemen gebaseerd beheer is een ruimtelijke benadering die de verbindingen, cumulatieve gevolgen en meerdere doelstellingen erkent die in een bepaald gebied bestaan. In dit opzicht verschilt op ecosystemen gebaseerd beheer van traditionele benaderingen die afzonderlijke problemen aanpakken, bv. soorten, sectoren of activiteiten (McLeod en Leslie, 2009). De uitvoering van deze benadering van beheer van menselijke activiteiten, die reeds wordt gebruikt in het zeemilieu en de ontwikkeling van groene infrastructuur, zal belangrijk kennis- en leermateriaal opleveren voor een bredere toepassing van dergelijke verstrengelde langetermijnbenaderingen in de aanpak van systemische milieu- uitdagingen.
Geïntegreerde beheerbenaderingen maken het ook mogelijk om de bestaande prioriteit van vervaardigd kapitaal boven menselijk, sociaal en natuurlijk kapitaal te verbeteren. Boekhoudsystemen, zowel fysieke als monetaire, zijn belangrijk voor geïnformeerde beleids- en investeringsbeslissingen, omdat het bereiken van het juiste evenwicht tussen gebruik, bescherming en verbetering van het natuurlijk kapitaal gegevens zal vereisen over de huidige toestand van de voorraden. Dit is een uitdaging, gezien de enorme schaal en diversiteit verscheidenheid van milieuvoorraden en -stromen en de behoefte om trends te kwantificeren in een variëteit van ecosysteemelementen.
De schattingen zullen moeten worden aangevuld met indicatoren die gegevens kunnen opleveren voor de beleidsontwikkeling en beleidsuitvoering en die de vooruitgang kunnen controleren. De uitvoering van het herziene VN-stelsel voor geïntegreerde Milieu- en Economische boekhouding (SEEA), de Europese strategie voor milieuboekhouding en de ontwikkeling van ecosysteemboekhoudingen zijn belangrijke stappen vooruit. De doelstelling van de biodiversiteitsstrategie om de economische waarde van ecosysteemdiensten te beoordelen (en de integratie van deze waarde in de boekhoudings- en rapporteringssystemen tegen 2020 op nationaal en EU-niveau te bevorderen), is een belangrijke politieke drijvende kracht.
Natuurlijk kapitaal beschermen, in stand houden en verbeteren
Het beschermen, in stand houden en verbeteren van natuurlijk kapitaal vereist actie om de ecologische veerkracht te verbeteren en de voordelen van het milieubeleid voor de economie en de samenleving te maximaliseren, zonder daarbij de ecologische grenzen van onze planeet uit het oog te verliezen. Het in stand houden van
veerkrachtige ecosystemen vereist een sterk, samenhangend beleidskader met een nadruk op uitvoering, integratie en de erkenning van de relatie tussen de veerkracht van ecosystemen, hulpbronnenefficiëntie en het menselijk welzijn. Hoofdstuk 4 verduidelijkt hoe het verbeteren van hulpbronnenefficiëntie de druk op natuurlijk kapitaal zal verlichten. Hoofdstuk 5 verduidelijkt hoe het verbeteren van de veerkracht van ecosystemen voordelen zal opleveren voor zowel de menselijke gezondheid als het menselijke welzijn.