Argumenten tegen prohibitie

De kritiek op het vigerende, repressieve drugsbeleid is zoals gezegd het meest geprononceerd in de VS. Daar wordt tenslotte ook een oorlog gevoerd, daar is de retoriek van de drugsbestrijders tot niet mis te verstane reclameslogans verdicht, en daar zijn ook uitgesproken voor- en tegenstanders het beste georganiseerd.

Exponent van de beweging van critici van het prohibitiebeleid in de VS is de ultraliberale econoom en Nobelprijswinnaar Milton Friedman. In 1972 publiceerde hij een essay in Newsweek waarin hij opriep tot legalisering van heroïne.79 Zijns inziens was dat een zaak van ‘ethiek’. Hij vond dat de regering niet het recht heeft de bevolking te vertellen geen heroïne te gebruiken. De handhaving van het verbod van drugsgebruik kost de samenleving bovendien veel geld – deze kosten wegen niet op tegen de baten. In talloze artikelen en interviews heeft hij herhaald dat het beleid een bedreiging van de markteconomie inhoudt. Hij en zijn medestanders, die gezien het onderwerp merkwaardig genoeg in de VS beslist ook te vinden zijn onder uitgesproken conservatieven, hebben verder gewezen op de volgende bezwaren tegen het gevoerde beleid. In de eerste plaats vormen de campagnes, zoals die in Latijns-Amerikaanse landen worden gevoerd tegen productie- en distributiefaciliteiten een aantasting van de soevereiniteit van nationale staten. In de tweede plaats is er sprake van de aantasting van mensenrechten: illegale opsporingsactiviteiten, twijfelachtige arrestaties, misbruik van wapens – doden en gewonden, fysieke mishandeling en marteling, diefstal en afpersing. Dit probleem doet zich eveneens vooral voor in Latijns-Amerikaanse landen.

Manifest New Yorkse advocaten

In een enkele jaren geleden uitgebracht manifest van New Yorkse advocaten noemden deze als bezwaren tegen het gevoerde beleid de volgende punten:80 - de hoge economische en sociale kosten van de huidige drugspolitiek; - de gevolgen voor de gezondheid;

- de relatie met geweldsmisdrijven;

- het legt een extra druk op gekleurde mensen;

- het vormt een extra belasting voor vrouwen wier mannen in de gevangenis verblijven;

- het heeft negatieve effecten op de integriteit van de regering. Om de omvang van de problematiek in de VS te schetsen kan gewezen worden op de omvang van de bevolking van de gevangenissen aldaar. Deze bereikte in 1999 een record van 1,8 miljoen personen. De grootste categorie wordt gevormd door mensen die een aan drugs gerelateerd delict hebben begaan.81

De advocaten pleitten voor een beleid dat heel erg dicht tegen dat van Nederland aanschurkt – ze adviseerden:82

- het ontwikkelen van alternatieve modellen voor toekomstig drugsbeleid; - de beperking van de vervolging en de strafbaarstelling van drugsdelicten; - het verminderen van de schade als gevolg van drugsgebruik en –

verboden;

- de concentratie van politie en justitie op de opsporing en vervolging van geweldsmisdrijven;

- de hervorming van het drugsdebat: terugkeer naar objectieve analyse en realistische doelen;

- de implementatie van publieke voorlichting over drugsgebruik; - de decriminalisering van cannabis;

- het herstel van eventuele beperkingen van burgerrechten en de legitimatie van wetshandhaving;

- het creëren van economische kansen en alternatieve voorzieningen voor jeugdigen;

- het stopzetten van de ‘oorlog’ tegen jongeren en gemeenschappen – het herstellen van het vertrouwen en de integriteit van de regering.

De Amerikaanse drugsoorlog is binnenlands een morele strijd tussen goed en kwaad die heel duidelijke effecten heeft op de buitenlandse politiek. Recent vatte Friedman weer eens zijn belangrijkste kritiekpunten tegen de war on drugs in de VS samen:83

- het gebruik van informanten; - het vullen van gevangenissen;

- de onevenredige gevangenneming van zwarten; - de destructie van binnensteden;

- het afwentelen van de last op gebruikers; - de onderbehandeling van chronische pijn; - het toebrengen van schade aan andere landen.

De argumenten van andere tegenstanders overlappen deze argumenten of voegen er weer enkele aan toe. Sommigen, zoals de bekende psychiater Thomas Szasz, vinden het echter zinloos om hun tijd te verdoen om de anti- drugs lobby te overtuigen. Deze oorlog, waarin monsters gemaakt worden van bepaalde objecten en personen, is door hen eigenlijk al verloren, zo luidde de redenering.84

Ostrowski tot slot wijst op de volgende effecten van falend drugsbeleid: stijgende misdaad, afwenteling van problemen op minderheden, de hoge sociale kosten en kosten handhavingsbeleid, de gevangenneming van vele duizenden mensen, medische complicaties (Aids, tuberculose, hepatitis B en C), en de beperking van civiele vrijheden als gevolg van strenge prohibitie.85 Belangrijk is zijn constatering dat terwijl een van de doelen van de

waardoor de toegankelijkheid van deze middelen voor beginnende en niet- verslaafde gebruikers zou afnemen, in feite de relatieve prijs van middelen als heroïne en cocaïne in de afgelopen jaren vaker is gedaald dan gestegen, terwijl de zuiverheid van de substantie is toegenomen.86 Ook in Nederland en Europa heeft deze ontwikkeling zich voorgedaan.

Over het algemeen zijn de meeste kritische vertogen duidelijk gericht op een eindconclusie die vooraf al getrokken lijkt te zijn, maar - zo dit een verwijt mag worden genoemd - dit geldt wellicht nog meer voor de voorstanders van het restrictieve beleid. Interessant is de opsomming van tactieken die White de prohibitionisten toedicht – het zijn methoden zoals die vroeger ook door de fanatieke drankbestrijders werden toegepast:87

- associeer de drug met een gehate subgroep in de samenleving of een buitenlands gevaar;

- identificeer de drug als het enige dat verantwoordelijk is voor veel problemen in de samenleving, waaronder misdaad;

- maak de overleving van de cultuur afhankelijk van het verbod van de drug;

- vernietig het concept van ‘gecontroleerd gebruik’ en vervang het door een ‘domino theorie’ of chemische progressie;

- associeer de drug met de bedreiging van jonge kinderen, vooral in seksueel opzicht;

- omschrijf zowel de gebruiker als de toeleverancier van de drug als ploerten die telkens op zoek zijn naar nieuw slachtoffers - beschouw het gebruik van de drug als ‘besmettelijk’;

- stel de beleidsopties voor als ‘totaal verbod’ versus ‘volledige toegankelijkheid’;

- val iedereen die deze veronderstellingen ter discussie stelt fel aan en merk hen aan als een deel van het probleem dat geëlimineerd moet worden.

Deze opsomming kan gelezen worden als een karikatuur, maar bij nadere beschouwing zijn dit wel de kernelementen waar omheen, in een ideologisch zwaar aangezette ‘oorlog’, de feiten zich groeperen. De rigiditeit die de prohibitionisten ten toon spreiden wijkt in zo'n situatie in het debat weinig af van de opstelling van de legaliseerders.

White noemt het ironisch dat bijna elke drug die ooit bloot heeft gestaan aan verbodsbepalingen wel eens verantwoordelijk is gesteld voor onbeheerste seksuele verlangens en voor het uitlokken van seksueel geweld tegenover weerloze vrouwen, terwijl de drug tegelijkertijd ook wel eens

verantwoordelijk gehouden voor het veroorzaken van impotentie.88 _{In onze} cultuur heeft alcohol nog deze dubbele toeschrijving. Recent is de drug GHB verantwoordelijk gehouden voor een reeks verkrachtingen – het zou een rape

Een op zichzelf beschouwd fundamenteel kritiekpunt op de prohibitionisten, tot slot, is hun uitgesproken antihedonistische standpunt en hun nadruk op abstinentie. Het heeft de hulpverlening sterk beïnvloed. Ook bij de eerste experimenten met de toepassing van methadon als vervangend middel is erop gelet dat de stof geen euforie mocht veroorzaken: het mocht niet plezierig zijn.90