• No results found

Analyse: van R naar R

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Analyse: van R naar R"

Copied!
79
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Analyse: van R naar R

n

hoorcollege

Regel van l’Hospital (7)

Gerrit Oomens

G.Oomens@uva.nl

Korteweg-de Vries Instituut voor Wiskunde Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica

Universiteit van Amsterdam

(2)

Voorbereiding

Gegeneraliseerde middelwaardestelling (30.1)

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

Bewijs: definieer

h(x ) = g (x )[f (b) − f (a)] − f (x )[g (b) − g (a)]. Merk op dat

h(a) = g (a)[f (b) − f (a)] − f (a)[g (b) − g (a)] = g (a)f (b) − f (a)g (b) h(b) = g (b)[f (b) − f (a)] − f (b)[g (b) − g (a)] = −g (b)f (a) + f (b)g (a) We zien h(a) = h(b), dus h0(ξ) = 0 voor zekere ξ ∈ (a, b).

(3)

Voorbereiding

Gegeneraliseerde middelwaardestelling (30.1)

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

Bewijs

: definieer

h(x ) = g (x )[f (b) − f (a)] − f (x )[g (b) − g (a)]. Merk op dat

h(a) = g (a)[f (b) − f (a)] − f (a)[g (b) − g (a)] = g (a)f (b) − f (a)g (b) h(b) = g (b)[f (b) − f (a)] − f (b)[g (b) − g (a)] = −g (b)f (a) + f (b)g (a) We zien h(a) = h(b), dus h0(ξ) = 0 voor zekere ξ ∈ (a, b).

(4)

Voorbereiding

Gegeneraliseerde middelwaardestelling (30.1)

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

Bewijs: definieer

h(x ) = g (x )[f (b) − f (a)] − f (x )[g (b) − g (a)].

Merk op dat

h(a) = g (a)[f (b) − f (a)] − f (a)[g (b) − g (a)] = g (a)f (b) − f (a)g (b) h(b) = g (b)[f (b) − f (a)] − f (b)[g (b) − g (a)] = −g (b)f (a) + f (b)g (a) We zien h(a) = h(b), dus h0(ξ) = 0 voor zekere ξ ∈ (a, b).

(5)

Voorbereiding

Gegeneraliseerde middelwaardestelling (30.1)

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

Bewijs: definieer

h(x ) = g (x )[f (b) − f (a)] − f (x )[g (b) − g (a)].

Merk op dat h(a)

= g (a)[f (b) − f (a)] − f (a)[g (b) − g (a)] = g (a)f (b) − f (a)g (b) h(b) = g (b)[f (b) − f (a)] − f (b)[g (b) − g (a)] = −g (b)f (a) + f (b)g (a) We zien h(a) = h(b), dus h0(ξ) = 0 voor zekere ξ ∈ (a, b).

(6)

Voorbereiding

Gegeneraliseerde middelwaardestelling (30.1)

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

Bewijs: definieer

h(x ) = g (x )[f (b) − f (a)] − f (x )[g (b) − g (a)].

Merk op dat

h(a) = g (a)[f (b) − f (a)] − f (a)[g (b) − g (a)]

= g (a)f (b) − f (a)g (b) h(b) = g (b)[f (b) − f (a)] − f (b)[g (b) − g (a)] = −g (b)f (a) + f (b)g (a) We zien h(a) = h(b), dus h0(ξ) = 0 voor zekere ξ ∈ (a, b).

(7)

Voorbereiding

Gegeneraliseerde middelwaardestelling (30.1)

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

Bewijs: definieer

h(x ) = g (x )[f (b) − f (a)] − f (x )[g (b) − g (a)].

Merk op dat

h(a) = g (a)[f (b) − f (a)] − f (a)[g (b) − g (a)] = g (a)f (b) − f (a)g (b)

h(b) = g (b)[f (b) − f (a)] − f (b)[g (b) − g (a)] = −g (b)f (a) + f (b)g (a) We zien h(a) = h(b), dus h0(ξ) = 0 voor zekere ξ ∈ (a, b).

(8)

Voorbereiding

Gegeneraliseerde middelwaardestelling (30.1)

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

Bewijs: definieer

h(x ) = g (x )[f (b) − f (a)] − f (x )[g (b) − g (a)].

Merk op dat

h(a) = g (a)[f (b) − f (a)] − f (a)[g (b) − g (a)] = g (a)f (b) − f (a)g (b) h(b)

= g (b)[f (b) − f (a)] − f (b)[g (b) − g (a)] = −g (b)f (a) + f (b)g (a) We zien h(a) = h(b), dus h0(ξ) = 0 voor zekere ξ ∈ (a, b).

(9)

Voorbereiding

Gegeneraliseerde middelwaardestelling (30.1)

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

Bewijs: definieer

h(x ) = g (x )[f (b) − f (a)] − f (x )[g (b) − g (a)].

Merk op dat

h(a) = g (a)[f (b) − f (a)] − f (a)[g (b) − g (a)] = g (a)f (b) − f (a)g (b) h(b) = g (b)[f (b) − f (a)] − f (b)[g (b) − g (a)]

= −g (b)f (a) + f (b)g (a) We zien h(a) = h(b), dus h0(ξ) = 0 voor zekere ξ ∈ (a, b).

(10)

Voorbereiding

Gegeneraliseerde middelwaardestelling (30.1)

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

Bewijs: definieer

h(x ) = g (x )[f (b) − f (a)] − f (x )[g (b) − g (a)].

Merk op dat

h(a) = g (a)[f (b) − f (a)] − f (a)[g (b) − g (a)] = g (a)f (b) − f (a)g (b) h(b) = g (b)[f (b) − f (a)] − f (b)[g (b) − g (a)] = −g (b)f (a) + f (b)g (a)

We zien h(a) = h(b), dus h0(ξ) = 0 voor zekere ξ ∈ (a, b).

(11)

Voorbereiding

Gegeneraliseerde middelwaardestelling (30.1)

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

Bewijs: definieer

h(x ) = g (x )[f (b) − f (a)] − f (x )[g (b) − g (a)].

Merk op dat

h(a) = g (a)[f (b) − f (a)] − f (a)[g (b) − g (a)] = g (a)f (b) − f (a)g (b) h(b) = g (b)[f (b) − f (a)] − f (b)[g (b) − g (a)] = −g (b)f (a) + f (b)g (a) We zien h(a) = h(b)

, dus h0(ξ) = 0 voor zekere ξ ∈ (a, b).

(12)

Voorbereiding

Gegeneraliseerde middelwaardestelling (30.1)

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

Bewijs: definieer

h(x ) = g (x )[f (b) − f (a)] − f (x )[g (b) − g (a)].

Merk op dat

h(a) = g (a)[f (b) − f (a)] − f (a)[g (b) − g (a)] = g (a)f (b) − f (a)g (b) h(b) = g (b)[f (b) − f (a)] − f (b)[g (b) − g (a)] = −g (b)f (a) + f (b)g (a) We zien h(a) = h(b), dus h0(ξ) = 0 voor zekere ξ ∈ (a, b).

(13)

L’Hospital

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ). Bewijs

: stel dat f (a) = g (a) = 0 en bekijk voor x > a f (x )

g (x ) = f (x ) − f (a)

g (x ) − g (a) = f0x) g0x)

voor zekere ξx ∈ (a, x). Laat nu x → a+, dan geldt ξx → a+ en dus lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0x)

g0x) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ). Gegeneraliseerde middelwaardestelling

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

(14)

L’Hospital

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ). Bewijs: stel dat f (a) = g (a) = 0

en bekijk voor x > a f (x )

g (x ) = f (x ) − f (a)

g (x ) − g (a) = f0x) g0x)

voor zekere ξx ∈ (a, x). Laat nu x → a+, dan geldt ξx → a+ en dus lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0x)

g0x) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ). Gegeneraliseerde middelwaardestelling

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

(15)

L’Hospital

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ).

Bewijs: stel dat f (a) = g (a) = 0 en bekijk voor x > a f (x )

g (x )

= f (x ) − f (a)

g (x ) − g (a) = f0x) g0x)

voor zekere ξx ∈ (a, x). Laat nu x → a+, dan geldt ξx → a+ en dus lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0x)

g0x) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ). Gegeneraliseerde middelwaardestelling

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

(16)

L’Hospital

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ).

Bewijs: stel dat f (a) = g (a) = 0 en bekijk voor x > a f (x )

g (x ) = f (x ) − f (a) g (x ) − g (a)

= f0x) g0x)

voor zekere ξx ∈ (a, x). Laat nu x → a+, dan geldt ξx → a+ en dus lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0x)

g0x) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ). Gegeneraliseerde middelwaardestelling

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

(17)

L’Hospital

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ).

Bewijs: stel dat f (a) = g (a) = 0 en bekijk voor x > a f (x )

g (x ) = f (x ) − f (a) g (x ) − g (a)

= f0x) g0x)

voor zekere ξx ∈ (a, x). Laat nu x → a+, dan geldt ξx → a+ en dus lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0x)

g0x) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ).

(18)

L’Hospital

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ).

Bewijs: stel dat f (a) = g (a) = 0 en bekijk voor x > a f (x )

g (x ) = f (x ) − f (a)

g (x ) − g (a) = f0x) g0x)

voor zekere ξx ∈ (a, x). Laat nu x → a+, dan geldt ξx → a+ en dus lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0x)

g0x) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ).

(19)

L’Hospital

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ).

Bewijs: stel dat f (a) = g (a) = 0 en bekijk voor x > a f (x )

g (x ) = f (x ) − f (a)

g (x ) − g (a) = f0x) g0x) voor zekere ξx ∈ (a, x).

Laat nu x → a+, dan geldt ξx → a+ en dus lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0x)

g0x) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ).

(20)

L’Hospital

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ).

Bewijs: stel dat f (a) = g (a) = 0 en bekijk voor x > a f (x )

g (x ) = f (x ) − f (a)

g (x ) − g (a) = f0x) g0x) voor zekere ξx ∈ (a, x). Laat nu x → a+

, dan geldt ξx → a+ en dus lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0x)

g0x) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ).

(21)

L’Hospital

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ).

Bewijs: stel dat f (a) = g (a) = 0 en bekijk voor x > a f (x )

g (x ) = f (x ) − f (a)

g (x ) − g (a) = f0x) g0x)

voor zekere ξx ∈ (a, x). Laat nu x → a+, dan geldt ξx → a+

en dus lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0x)

g0x) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ).

(22)

L’Hospital

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ).

Bewijs: stel dat f (a) = g (a) = 0 en bekijk voor x > a f (x )

g (x ) = f (x ) − f (a)

g (x ) − g (a) = f0x) g0x)

voor zekere ξx ∈ (a, x). Laat nu x → a+, dan geldt ξx → a+ en dus lim

x →a+

f (x ) g (x )

= lim

x →a+

f0x)

g0x) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ).

(23)

L’Hospital

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ).

Bewijs: stel dat f (a) = g (a) = 0 en bekijk voor x > a f (x )

g (x ) = f (x ) − f (a)

g (x ) − g (a) = f0x) g0x)

voor zekere ξx ∈ (a, x). Laat nu x → a+, dan geldt ξx → a+ en dus lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0x) g0x)

= lim

x →a+

f0(x ) g0(x ).

(24)

L’Hospital

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ).

Bewijs: stel dat f (a) = g (a) = 0 en bekijk voor x > a f (x )

g (x ) = f (x ) − f (a)

g (x ) − g (a) = f0x) g0x)

voor zekere ξx ∈ (a, x). Laat nu x → a+, dan geldt ξx → a+ en dus lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0x)

g0x) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ).

(25)

Uitbreiden

Regel van L’Hospital, basis (bewezen)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ).

Regel van L’Hospital, algemeen

Zij f en g differentieerbaar met limx →sf (x ) = limx →sg (x ) = 0, waar s gelijk is aan a+. Dan is

x →slim f (x ) g (x ) = lim

x →s

f0(x ) g0(x ). Regel van L’Hospital, variant

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+|g (x)| = ∞ voor a ∈ R. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

(26)

Uitbreiden

Regel van L’Hospital, basis (bewezen)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ). Regel van L’Hospital, algemeen

Zij f en g differentieerbaar met limx →sf (x ) = limx →sg (x ) = 0, waar s gelijk is aan a+. Dan is

x →slim f (x ) g (x ) = lim

x →s

f0(x ) g0(x ).

Regel van L’Hospital, variant

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+|g (x)| = ∞ voor a ∈ R. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

(27)

Uitbreiden

Regel van L’Hospital, basis (bewezen)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ). Regel van L’Hospital, algemeen

Zij f en g differentieerbaar met limx →sf (x ) = limx →sg (x ) = 0, waar s gelijk is aan a+ of a. Dan is

x →slim f (x ) g (x ) = lim

x →s

f0(x ) g0(x ).

Regel van L’Hospital, variant

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+|g (x)| = ∞ voor a ∈ R. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

(28)

Uitbreiden

Regel van L’Hospital, basis (bewezen)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ). Regel van L’Hospital, algemeen

Zij f en g differentieerbaar met limx →sf (x ) = limx →sg (x ) = 0, waar s gelijk is aan a, a+ of a. Dan is

x →slim f (x ) g (x ) = lim

x →s

f0(x ) g0(x ).

Regel van L’Hospital, variant

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+|g (x)| = ∞ voor a ∈ R. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

(29)

Uitbreiden

Regel van L’Hospital, basis (bewezen)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ). Regel van L’Hospital, algemeen

Zij f en g differentieerbaar met limx →sf (x ) = limx →sg (x ) = 0, waar s gelijk is aan

∞, −∞, a, a+ of a. Dan is

x →slim f (x ) g (x ) = lim

x →s

f0(x ) g0(x ).

Regel van L’Hospital, variant

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+|g (x)| = ∞ voor a ∈ R. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

(30)

Uitbreiden

Regel van L’Hospital, basis (bewezen)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ). Regel van L’Hospital, algemeen

Zij f en g differentieerbaar met limx →sf (x ) = limx →sg (x ) = 0, waar s gelijk is aan

∞, −∞, a, a+ of a. Dan is

x →slim f (x ) g (x ) = lim

x →s

f0(x ) g0(x ). Regel van L’Hospital, variant

(31)

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claim

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Kies een b > a zodat g06= 0 op (a, b).

Er bestaat α ∈ (a, b) zodat fg00(x )(x ) < L1 als x ∈ (a, α). Als a < x < y < α, dan

is er z ∈ (x , y ) zodat

f (x ) − f (y ) g (x ) − g (y )

= f0(z) g0(z) < L1.

Gegeneraliseerde middelwaardestelling

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

(32)

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claim

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1.

Kies een b > a zodat g06= 0 op (a, b).

Er bestaat α ∈ (a, b) zodat fg00(x )(x ) < L1 als x ∈ (a, α). Als a < x < y < α, dan

is er z ∈ (x , y ) zodat

f (x ) − f (y ) g (x ) − g (y )

= f0(z) g0(z) < L1.

Gegeneraliseerde middelwaardestelling

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

(33)

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claim

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Kies een b > a zodat g06= 0 op (a, b).

Er bestaat α ∈ (a, b) zodat fg00(x )(x ) < L1 als x ∈ (a, α). Als a < x < y < α, dan

is er z ∈ (x , y ) zodat

f (x ) − f (y ) g (x ) − g (y )

= f0(z) g0(z) < L1.

Gegeneraliseerde middelwaardestelling

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

(34)

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claim

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Kies een b > a zodat g06= 0 en g 6= 0 op (a, b).

Er bestaat α ∈ (a, b) zodat fg00(x )(x ) < L1 als x ∈ (a, α). Als a < x < y < α, dan

is er z ∈ (x , y ) zodat

f (x ) − f (y ) g (x ) − g (y )

= f0(z) g0(z) < L1.

Gegeneraliseerde middelwaardestelling

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

(35)

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claim

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Kies een b > a zodat g06= 0 en g 6= 0 op (a, b).

Er bestaat α ∈ (a, b) zodat fg00(x )(x ) < L1 als x ∈ (a, α).

Als a < x < y < α, dan

is er z ∈ (x , y ) zodat

f (x ) − f (y ) g (x ) − g (y )

= f0(z) g0(z) < L1.

Gegeneraliseerde middelwaardestelling

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

(36)

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claim

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Kies een b > a zodat g06= 0 en g 6= 0 op (a, b).

Er bestaat α ∈ (a, b) zodat fg00(x )(x ) < L1 als x ∈ (a, α).

Als a < x < y < α, dan

is er z ∈ (x , y ) zodat

f (x ) − f (y ) g (x ) − g (y )

= f0(z) g0(z) < L1. Gegeneraliseerde middelwaardestelling

Zij f en g differentieerbare functies op [a, b]. Dan is er een ξ ∈ (a, b) zodat g0(ξ)[f (b) − f (a)] = f0(ξ)[g (b) − g (a)].

(37)

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claim

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Kies een b > a zodat g06= 0 en g 6= 0 op (a, b).

Er bestaat α ∈ (a, b) zodat fg00(x )(x ) < L1 als x ∈ (a, α).

Als a < x < y < α, dan

is er z ∈ (x , y ) zodat

f (x ) − f (y ) g (x ) − g (y )

= f0(z) g0(z) < L1.

Gegeneraliseerde middelwaardestelling

(38)

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claim

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Kies een b > a zodat g06= 0 en g 6= 0 op (a, b).

Er bestaat α ∈ (a, b) zodat fg00(x )(x ) < L1 als x ∈ (a, α).

Als a < x < y < α, dan is er z ∈ (x , y ) zodat f (x ) − f (y )

g (x ) − g (y ) = f0(z) g0(z)

< L1.

Gegeneraliseerde middelwaardestelling

(39)

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claim

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Kies een b > a zodat g06= 0 en g 6= 0 op (a, b).

Er bestaat α ∈ (a, b) zodat fg00(x )(x ) < L1 als x ∈ (a, α).

Als a < x < y < α, dan is er z ∈ (x , y ) zodat f (x ) − f (y )

g (x ) − g (y ) = f0(z) g0(z) < L1. Gegeneraliseerde middelwaardestelling

(40)

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claim

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Kies een b > a zodat g06= 0 en g 6= 0 op (a, b).

Er bestaat α ∈ (a, b) zodat fg00(x )(x ) < L1 als x ∈ (a, α).

Als a < x < y < α, dan is er z ∈ (x , y ) zodat f (x ) − f (y )

g (x ) − g (y ) = f0(z) g0(z) < L1.

Nu is f (y ) g (y )

= lim

x →a+

f (x ) − f (y ) g (x ) − g (y ) ≤ L1.

(41)

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claim

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Kies een b > a zodat g06= 0 en g 6= 0 op (a, b).

Er bestaat α ∈ (a, b) zodat fg00(x )(x ) < L1 als x ∈ (a, α).

Als a < x < y < α, dan is er z ∈ (x , y ) zodat f (x ) − f (y )

g (x ) − g (y ) = f0(z) g0(z) < L1.

= lim

x →a+

f (x ) − f (y ) g (x ) − g (y ) ≤ L1.

(42)

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claim

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Kies een b > a zodat g06= 0 en g 6= 0 op (a, b).

Er bestaat α ∈ (a, b) zodat fg00(x )(x ) < L1 als x ∈ (a, α).

Als a < x < y < α, dan is er z ∈ (x , y ) zodat f (x ) − f (y )

g (x ) − g (y ) = f0(z) g0(z) < L1.

≤ L1.

(43)

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claim

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Kies een b > a zodat g06= 0 en g 6= 0 op (a, b).

Er bestaat α ∈ (a, b) zodat fg00(x )(x ) < L1 als x ∈ (a, α).

Als a < x < y < α, dan is er z ∈ (x , y ) zodat f (x ) − f (y )

g (x ) − g (y ) = f0(z) g0(z) < L1.

(44)

Bewijs van L’Hospital

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claim (bewezen)

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Claim (identiek)

Als L2 < L, dan bestaat er α2 > a zodat f (x )g (x ) ≥ L2 als a < x < α2. Bewijs van L’Hospital: voor alle L2< L < L1 geldt

L2 ≤ lim

x →a+

f (x ) g (x ) ≤ L1. Laat nu L2→ L en L1→ L.

(45)

Bewijs van L’Hospital

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claim (bewezen)

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1.

Claim (identiek)

Als L2 < L, dan bestaat er α2 > a zodat f (x )g (x ) ≥ L2 als a < x < α2. Bewijs van L’Hospital: voor alle L2< L < L1 geldt

L2 ≤ lim

x →a+

f (x ) g (x ) ≤ L1. Laat nu L2→ L en L1→ L.

(46)

Bewijs van L’Hospital

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claim (bewezen)

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Claim (identiek)

Als L2 < L, dan bestaat er α2 > a zodat f (x )g (x ) ≥ L2 als a < x < α2.

Bewijs van L’Hospital: voor alle L2< L < L1 geldt L2 ≤ lim

x →a+

f (x ) g (x ) ≤ L1. Laat nu L2→ L en L1→ L.

(47)

Bewijs van L’Hospital

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claim (bewezen)

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Claim (identiek)

Als L2 < L, dan bestaat er α2 > a zodat f (x )g (x ) ≥ L2 als a < x < α2.

: voor alle L2< L < L1 geldt L2 ≤ lim

x →a+

f (x ) g (x ) ≤ L1. Laat nu L2→ L en L1→ L.

(48)

Bewijs van L’Hospital

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claim (bewezen)

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Claim (identiek)

Als L2 < L, dan bestaat er α2 > a zodat f (x )g (x ) ≥ L2 als a < x < α2.

geldt L2 ≤ lim

x →a+

f (x ) g (x ) ≤ L1. Laat nu L2→ L en L1→ L.

(49)

Bewijs van L’Hospital

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claim (bewezen)

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Claim (identiek)

Als L2 < L, dan bestaat er α2 > a zodat f (x )g (x ) ≥ L2 als a < x < α2.

Laat nu L2→ L en L1→ L.

(50)

Bewijs van L’Hospital

Regel van L’Hospital (30.2)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is lim

x →a+

f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claim (bewezen)

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Claim (identiek)

Als L2 < L, dan bestaat er α2 > a zodat f (x )g (x ) ≥ L2 als a < x < α2. Bewijs van L’Hospital: voor alle L2< L < L1 geldt

(51)

Uitbreiden

Regel van L’Hospital, basis (bewezen)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claims uit het bewijs

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Als L2 < L, dan bestaat er α2 > a zodat f (x )g (x ) ≥ L2 als a < x < α2.

Regel van L’Hospital, algemeen

Zij f en g differentieerbaar met limx →sf (x ) = limx →sg (x ) = 0, waar s gelijk is aan a+. Dan is

x →slim f (x ) g (x ) = lim

x →s

f0(x ) g0(x ).

(52)

Uitbreiden

Regel van L’Hospital, basis (bewezen)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claims uit het bewijs

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Als L2 < L, dan bestaat er α2 > a zodat f (x )g (x ) ≥ L2 als a < x < α2. Regel van L’Hospital, algemeen

Zij f en g differentieerbaar met limx →sf (x ) = limx →sg (x ) = 0, waar s gelijk is aan

(53)

Uitbreiden

Regel van L’Hospital, basis (bewezen)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claims uit het bewijs

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Als L2 < L, dan bestaat er α2 > a zodat f (x )g (x ) ≥ L2 als a < x < α2. Regel van L’Hospital, algemeen

Zij f en g differentieerbaar met limx →sf (x ) = limx →sg (x ) = 0, waar s gelijk is aan

(54)

Uitbreiden

Regel van L’Hospital, basis (bewezen)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claims uit het bewijs

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Als L2 < L, dan bestaat er α2 > a zodat f (x )g (x ) ≥ L2 als a < x < α2. Regel van L’Hospital, algemeen

Zij f en g differentieerbaar met limx →sf (x ) = limx →sg (x ) = 0, waar s gelijk is aan a,

(55)

Uitbreiden

Regel van L’Hospital, basis (bewezen)

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+f (x ) = limx →a+g (x ) = 0. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Claims uit het bewijs

Als L1 > L, dan bestaat er α1 > a zodat f (x )g (x ) ≤ L1 als a < x < α1. Als L2 < L, dan bestaat er α2 > a zodat f (x )g (x ) ≥ L2 als a < x < α2. Regel van L’Hospital, algemeen

Zij f en g differentieerbaar met limx →sf (x ) = limx →sg (x ) = 0, waar s gelijk is aan

(56)

Regel van L’Hospital, variant

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+|g (x)| = ∞ voor a ∈ R. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Neem L1> L en kies een interval (a, b) zodat g0 = 0 en g 6= 0 op (a, b). Er bestaat α > a zodat fg00(x )(x ) < L1 als x ∈ (a, α).

Als a < x < y < α, dan is er z ∈ (x , y ) zodat f (x ) − f (y )

g (x ) − g (y ) = f0(z) g0(z) < L1. Nu is

f (y )

g (y ) = lim

x →a+

f (x ) − f (y ) g (x ) − g (y ) ≤ L1.

(57)

Regel van L’Hospital, variant

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+|g (x)| = ∞ voor a ∈ R. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Neem L1> L en kies een interval (a, b) zodat g0 = 0 en g 6= 0 op (a, b).

Er bestaat α > a zodat fg00(x )(x ) < L1 als x ∈ (a, α).

Als a < x < y < α, dan is er z ∈ (x , y ) zodat f (x ) − f (y )

g (x ) − g (y ) = f0(z) g0(z) < L1. Nu is

f (y )

= lim f (x ) − f (y )

≤ L1.

(58)

Regel van L’Hospital, variant

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+|g (x)| = ∞ voor a ∈ R. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Neem L1> L en kies een interval (a, b) zodat g0 = 0 en g 6= 0 op (a, b).

Er bestaat α > a zodat fg00(x )(x ) < L1 als x ∈ (a, α).

Als a < x < y < α, dan is er z ∈ (x , y ) zodat f (x ) − f (y )

g (x ) − g (y ) = f0(z) g0(z) < L1.

Merk op dat limx →a+g (x ) = ∞

en dus g > 0 op (a, b). Dan is g (x )−g (y )

g (x ) > 0, dus f (x ) − f (y )

g (x ) < L1

g (x ) − g (y ) g (x ) zodat

f (x ) g (x ) < L1

g (x ) − g (y )

g (x ) + f (y )

g (x ) = L1+f (y ) − L1g (y ) g (x ) .

Dan geldt limx →a+ g (x )f (x )

≤ limx →a+

h

L1+f (y )−Lg (x )1g (y )i

= L1.

(59)

Regel van L’Hospital, variant

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+|g (x)| = ∞ voor a ∈ R. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Neem L1> L en kies een interval (a, b) zodat g0 < 0 en g 6= 0 op (a, b).

Er bestaat α > a zodat fg00(x )(x ) < L1 als x ∈ (a, α).

Als a < x < y < α, dan is er z ∈ (x , y ) zodat f (x ) − f (y )

g (x ) − g (y ) = f0(z) g0(z) < L1.

Merk op dat limx →a+g (x ) = ∞

en dus g > 0 op (a, b). Dan is g (x )−g (y )

g (x ) > 0, dus f (x ) − f (y )

g (x ) < L1

g (x ) − g (y ) g (x ) zodat

f (x ) g (x ) < L1

g (x ) − g (y )

g (x ) + f (y )

g (x ) = L1+f (y ) − L1g (y ) g (x ) .

Dan geldt limx →a+ g (x )f (x )

≤ limx →a+

h

L1+f (y )−Lg (x )1g (y )i

= L1.

(60)

Regel van L’Hospital, variant

Zij f en g differentieerbaar met limx →a+|g (x)| = ∞ voor a ∈ R. Dan is

x →alim+ f (x )

g (x ) = lim

x →a+

f0(x ) g0(x ) =: L.

Neem L1> L en kies een interval (a, b) zodat g0 < 0 en g 6= 0 op (a, b).

Er bestaat α > a zodat fg00(x )(x ) < L1 als x ∈ (a, α).

Als a < x < y < α, dan is er z ∈ (x , y ) zodat f (x ) − f (y )

g (x ) − g (y ) = f0(z) g0(z) < L1. Merk op dat limx →a+g (x ) = ∞

en dus g > 0 op (a, b). Dan is g (x )−g (y )

g (x ) > 0, dus f (x ) − f (y )

g (x ) < L1g (x ) − g (y ) g (x ) zodat

f (x ) g (x ) < L1

g (x ) − g (y )

g (x ) + f (y )

g (x ) = L1+f (y ) − L1g (y ) g (x ) . Dan geldt limx →a+ g (x )f (x )

≤ limx →a+

h

L1+f (y )−Lg (x )1g (y )i

= L1.

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Korteweg-de Vries Instituut voor Wiskunde Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica.. Universiteit

Korteweg-de Vries Instituut voor Wiskunde Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica.. Universiteit

Korteweg-de Vries Instituut voor Wiskunde Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. Universiteit

Korteweg-de Vries Instituut voor Wiskunde Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. Universiteit

Korteweg-de Vries Instituut voor Wiskunde Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica.. Universiteit

Korteweg-de Vries Instituut voor Wiskunde Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. Universiteit

Korteweg-de Vries Instituut voor Wiskunde Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. Universiteit

Korteweg-de Vries Instituut voor Wiskunde Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. Universiteit