ARGANJA INI BOEKOE

THÉOSOFHIE

OENTOEK

EOEDI-OETO::MO.

ARGANJA INI BOEKOE

BAJARA!\' Pos rWISSfl..

Belie I sampé 24 Roekoe ~ IU c~nl jang I Boekoe Franco Pos I.

•

• Boron~ 25 - kiril1l l'olslwissel

f

2.- •

• .. 5 0 " . .. 3.- ..

• •

^{100 -}

^•

^{5. ~ -}

^•

500

•

_24.--

• • .- • ^• .

"11111 lalkwinkel .. EVOLUTII'· luileniri .

•

Depot \lan (jocdl~oI

Tbesoftscbe-LiUeraluur en

^{m .... · . .} '_""· .. nlt ..

De Zeven Beginselen van den Olensch.

THEOSOFISCH HANDBOEKJE

No.

1 0001 A' IE REilANT.

I UR. f

'··O

v .•

-

Hebf!'!>

flit blUdboekj\ jl' h~t ~""I"fh' t"t:~t."r

bf.laapike ree-ktlo ~an. zel't u Zf)Ö'hnljiCl'

boekjeo o •• r ,PT ... ·b'll.ad. boofdl .... • rjn-" der Tht'Ol'Ofit'. Wt·lk ... dlt'llt'"

a~;;' inlt!'idinl( tot "it>p' ft' " .. rkl'u

""ft'

^deselfdp ondl.:fWP'l""D.

o ^{A lE}

^{_ I)OOIl}

^RES~NT

^-

CHH J. SCHI'VER

i>rii

f 2 21'

o

Reineamalle *

THJ!OSOPISCH HANDBOEKJE

No.

2

"OOI • RE"" oT

lJI8

(070

*

^{"eL f 1.05}

Ue pood en daarna r

THEOSOPISCH HANDBOEKJE

No.

3

0008 A 8ESA. 1'.

IDII f 070 GeL f I tl~

1(1'RMl'

THEOSOPISCH HANDSOEKJt _ ".-. IE /It. T.

tl

4

I... 070

*

De ('n. c'h ''u

";,,,,. I aal G

J(t'"houdt'u \; ^{t)Of IWD} die d 'r~~!W- 11~.1,,' lt'f'rlU~t.·n io lito! dagt"lg&.foltb Ir\t'n \\llI. D htot'ft'Iu:n. lond.-r ,eh- gt'lIhtoid tt" bt"bht"11 ... n dlt"Jlga&odl"

... Iud,., \ aD h(Ol uud,('rwt'rp t mak",

I\tUlT 8KGRIP I~R

TH ... OStWIK

* ""... .\:.

IJ.: HE" '1'"

~

f 0.20

,lOOI

A: :11> BESA. l.

r

02~

DE EVOLUTIE DER . L HET DOEL VAN 'T LEW"

Ik." ,,::11> Rf,SANI

10.\6

====

ow.

klIM.,. broChure atlllt ... ....

... 1 ... te ... "' ... - - om ... non ...

Hel oord

.f,

.J-

"''''0 .

I

t,

\SR T

*

^lOl/tl

*-

" " ~iju !.icham

^t'lI.

TIlEOSOP1SCH

tb

DBOHJE

No.

7

THEOSOP:S:XA.

Tu ... ,. ^U lb .aau

11 H. J \\i.

'IE 8ESA 'T. 6 o Oeb f 1"&

., ,..,,....

... ...,IA,,,..., .. ••

T H E O S O F I E

IN VERBAND MET

EOEDI-OETO::M:O.

LEZING GEHOUDEN IN DE MALEISCHE TAAL

- DOOR -

D . van HINLOOPEN LABBERTON

IN DE ZAAL DER

VRIJMETSELAARSLOGE TE WELTEVREDEN

OP 16 JANUARI 1909.

Typ: Ba 8ithand.1 • DrukkerIl KHO TJENG BIE, BATAVIA

1SK)9 •

1696

I

,

Théosophie oentoek Boedi~Oetomo .

.\1euoel'oet pamintnAuuja Bestuur Pilkoempocinu J."·Al'fE~HO~O "Bm:ol- O"::TOMO" afdeeling Batat';l,. toean O. V.llf HINLOOPEK LA.IERTO~. As~is.h.'nt­

Hecrl"tnt'is di taunh Inditl-Nedl'I=land dnri Pakoempoelall 'l'1H~osoPIIIE nlenggl'·

larken IUflksoednja TII~:OSOPHIr. itoe di moekn pf'rhimpoPntm lid lid HOl-oi- Ol'tomo di \Veltevl'eden pndn ari 16 Januari I !lO!!. Banjnknjn ,inng 83111a

uu.·IlR'nlir I"bih dnri :lOO omug Djawn dan Melnjoc.

Hoenjinjn 161.ing seperti di bawnh 1111:

/kuu .Ilelajoe. Salinan haBtI BehOIda.

PAS.lL 1. (TH ~:OSOPIIIE).

PakOèlllPüdnn 'rhéo!'ophie itoe, apa mnksoedujll.? dan 'I héosophie itoe apn adn perloenjn bo~M Boedi Oetomo?

rni doea perknl'8 sajn. baret> ge- larken deugen riLlgke~. mocdah-moe- daban hatiuja ankoE' seknlian .lang SOE'di dateng mendrJlgerken boluh tr·

hoeka dan trimt!. perkataäukoe.

lIaksoednja p.koempoelan Tbéo·

sopbie itoe, jang' pertmna· tamn, me- ngakoe persordarolin di autar" orang meuoesia dongen tidll Oll'uulUdnng koeHt, boogsa, ig-smn dan sebaginja i kudoea pel"karR: me110eDtoet segllin iIllioe dal1 pengatnoenn; dan kntiga perkaranja: mentjnri kenjBtaiill ilmoe jaug gnib, Padll pendapetnnnja lid-Li .. d Théosophie kaélokan agamn, djangall tjoE'ma di ttel·tjaja ora.ng. bi ar adn jang mentjnri kenjntaiinnjn djoega.

lni tiga. perka1'll, puntes did.lalanknn olèb oroug mnooesia jSllg ingin me- Illndjoeken pcugataoeaunjll

Pertnnjsiin .lang kadoea kalin.la:

jaitoe 'l'béosophie itoe apa nda per- loeoja boent Boedi Oetomo. baroe:, di timbllng den gen pandjang sedikit.

Sebab 'I'béosopbie itoe, artinjo EIIiMN- njn Alla. dnri Théos

=

^{Allah dan}

Sopbin=èlllloe, djadi snbetot'lnjn Tbeo- sophie itoe satoe perk~ua jnng ter- simpen di dalem ati orang, boekau perkarll jang klintau.

§ I TIIE080t'lP!.

Welk dOf'1 hf'eft df' '1 ht"o"ofi~l·ht' Vereeni.'tiu~? en welk nut lH't,ft dl' Theosofie \'001' Boedi-Oetanm? Zil'·

danr een tweetal zaken wdke ik ht"

~I)reken wil in de hoop dat dl' h:l1'tl'lI mijner hoorders geopeutl mO~t'n 7.Hn en mijn "oorden ill,l{3n~ viud,'n.

Het Illlel'e~rstt! dorleillde dt'1' 'I'. \' is eell el'kt:'nning vnu bl'ot'dt·l' .. dwl' tu"=seben de 11l('nschen zoudt'r ll:lltzi.'n van huidskleur, ms, Keloof ('H7..: h-II

tweede streeft de vt'rl't'nigill~ tHw!"

de studie van alle wett'''<:'l'bnppeu, l'lI ten derde is het streven geril'ht 0l' een verificatie van O('culte le-el'ingt'll. Oe leden dt.'l' '1'. V. lIleeneu dat d"

wonderf'n \OU het h'ernumaols niet allef'n een znak "all -.&eloof moett'n zijn, doch

aäf

nnul'or wnlll'ht'iti ('rVfll1 gezocht moet woraen.

De7.e drie zakrIl bt'hoorf'u dl"

belnngstel1in~ te hebben van iPdt'1' menstb. die naar vermt'erderi ng Hl1l kenni~ !'treeft, Ziedaar de Vt'l'eeniginJC.

De tweede "rang: i~ de Theosofil'

\'an nut voor Boedi·Oetams, rist'ht

WILt uitvoeriger overweging.

'l'beo,oue tocb brteekeut God,·

wiJ8/itÎd van Tbro!'

=

Alltlb en !-ou·

phia

=

èlmo('. Di" theosofie is au~

iets Wilt vuu belang i~ '·OOt· Ih't mens":'henhort, en zt' is gf'rll niterlglo.,' zaak.

f>.koempoeI8n Théosophie. mèmang tids tjnml)Oer deogen pel'karR Politiek, 'joem:lh dl'll)(t'1l atillja orang rn:moesia. Akell tflapi, kaloe atiuja orang jang rnendjalnnken politiek dan bcgaln pel'gcl"llkt:1l di dalem doeniaini boesock dan djabnt, pergerakan I;\cdemikiau, boesoek dan djnhat djof'gaj kalot' ntinjn hJ'esih. kedjndiannja sloes.

Sabeoloelnjn M~moeu perka-I'a juug kliatan di loen!'. ada deugen :o;ebnbnja .lang lid:'l kliatnTl di dalemnjn

Orparn:l.O.Îa :'Iaja Intiem satoe bidji di dal('/U tannh, haroe bolèh klintau, kalM' H'Il'dnh hidjll pohonnja' Aken tl'fllpi pohon 110e, mnsl\ko!n bolt'oh djadi dUII klot'al' dnri UWl\h, kaloe si bidji itoe jid:\ idoep lebih docloe di dalem Innnh Hoe?

UcgitOt' djoega kedjndian Boedi Octomo; seknnmg klinhn haroe bjdjil dan ll1i~ih nlo(>!O pohnnnju; moedab- Illo('dnh:lll di djnga dl'ngen betoeI.

soepaja holèb ia djndi ~:t.tO(' pohon kn.joe jnng besar, aken pelindoengno- nja orang banjak_

Aken retapi pekoempoelnn Roedi Oet.omo sebelomnja djndi deugen lid·

lid dlln nfdeeling-nfdeelingnjo, !OE'be- toelujn soedah Ndn d.io('~n. H:lbelonnjn bcrwoedjoed, soooah berMn pnd a. atinjn jang bnknl rnembnngoenkrn diR..

Dari mnna dapetnjn itoe pertjint.nnn, dari manadi mnsoekken pada pikirnn- njs orang?

Ingetlah: QiamanjanN hliflfoJl. di".i palla djatnRII jmtf! ridn h4ial(U/.

l"Vallah(H'(flam_

FASAt 1I. (P&NDAPETANK.lJ. ORASG )lATÉR[ALI'-IT ATAL VASÈK J

Apa sebetoelnjo. ada jang mendjl\gll mndjoe-moendoernjn manoesia iui?

Pads djaman sekarnng, soedab ba- njak ~eka1i omug jang bernf\.JUa maté- rinlist. atau pns~k .lang ber:l-ni bilnnsc:

"o! itoe perkara goegol1-toehoJl sfldja

De theosofische vereeniging mrJHn 7.ich dun ook niet in poHtieke zakt-Il_

7.e wendt 7.i~h ~Ie('hts tot het had dl-I·

Olenschen. Wanneer echler h~l harl vnn de lIIeu..:cbcn, die 7.ieb bt'7.igboudell met de f.tnnt~zaken en ulle bewegingl'll in deze wereld, ~Iecht en verdor"

\'en jo;;:, dan zullen die bl'wegin)(t'1I ("'eneens sl~cbt en ,-erdon·en zijn: al ..

het harl rein i~, dau 7.81 ook dr Uil- slag Lofwaardig zijn. Voorwaar, ;11 wat 7.Ïch uiterlijk aan on7.e wl\arnt'- ming vertoont, h('eft een iunerlijkt'1I I\f'btcrgr(lnd, die IH\ll on7.(' oogen Ont- gaat

Als ik b. \". reIl zaad in den grond plant, dnn 7.1\1 het pas weer 7.ie:htbanr wordt.'n al" het l-pruitje 7.Ït'i1 rC'ed ..

boven den grond "ertoood

Maar 7.0U het ooit et'1l bO('lmpjl' hebben kllnnen worden, zoo het 7.aadje niet reed~ in den bodem had geleefd en gekiemd?

Zoo is ook Boedi-Oetal11R ge\yorden De vereeniging is thans als het wart' een jong en teeder spruitje: mogt' het welbewaakt en verzorgd worden opdat hel opgroei~ tot een groott'lI woudreu~ di~ \"e·IE'1l tot schnilphHil~

kan strekken.

Maar voordat de vereeniging Boedi- Oetnma tot stand kwam met hart' I('den ell IIfde ... lingèll, be~tond Zt-rc-ed!'.

\"óórdat Z~ niterlHken vorm kn.·eg was ze l'l" :.1. in het hnort dersceDl'n dit' baal" 7.ouden tot stand brengen_

Vanwaar

bil

hen die Liefdt' \"001·

deze zaak, vnnwl\or werd ze in bUil denkvermogen gebracht?

Denk t.'1" aan: de ziclltbtlrf u.'n"t'1d

IU'~Jt }mrt !/ronll$/a!Jffi hl dt onûrlltbarp

UJ~rtld.

§ lT (M ATIUtlA J.1STI~UE WERELn·

nESrJlOIJWI~r. )

\Vordt l'!' wiuu-IÜk gewankt over VOOr-en nebtt."ruit~l\ng "no h't·t lnt'llschdolll ?

Deze tijd telt z<>er velt' mnh.'rÎali .. - h'lI, die bereid 7.~jll ft- ;)utwool·dt'u:

"och, dal i!- aUés nieb dan grof bij~

ntau fncbajoel".

' .... Idll l'ikiralluj:1 lidll ada laiu uuri pada (Iia "I.'lldiri di dillt.'1lI dOl'UlIl ini

:-::ahUllawjil bl')!illi bocnjiujtl: Kuloe .. ut.'dah lIIati. ja I roes JUltti. Dltl.&ahn

ah'lJ idol.!fJ lagi! Ka.loe badall ;:,oeduh .hOt'''llt'k, .. oeksma djocga ilalJg s~bab Itoe "O::k"'IIHl tjoclllllh kringetnja. oetek

~ad.l;t"

. OnLlJ>{ j«l1~ vikimuujn begiloc roe)Ju,

IjOClllilh uolèh frilUl.l bnrallg jalJf(

~apl.'l tIl oe koer deugl'u oekoeran dn:lll, d;t11 jaug' dapL't di timbüng deujlcli pou·pollau.

Pi.ld.1 pt'ndapChtulija l:I~gal.1 Hoc_

phi:lh, ~ebcloelllja I.ikirlill mOltérialisL iL.~. t.io~lIInh duri koeraug paudjaug plklraull,la iltau kocl'ung djnoeh I'n k .. itullllja.

()l"(l1IfJ mati leu/j)" akell «1{Jf!p lag,:

"Ûchlll;luja ûrall~ itoe tidiL bolèb Hang.

"ch;lb .. oeduh kcdot!lIocngun sipat

.\lIab dau d'Ll·Alhth .,AI insano!! sin-j

W:l :lnna f:il'l'ot.'ho,-," / Orang jallg aripiu uoli!h taou uegi- lIIal1;l boMh mali di dnlelll idoep, dan

l~olèh idûep di dtt.lt!lII maLi

dnoepiunalljil. omllg pegi lidocr, lI1a~nll.i;l. ~ocdah mcrelll, lantas lOutoep kC~lI: lOupll :lkell oirinja; tapi oraug

;I.npln taoe, b.aho~\\'a soeksmanjaorang IJ.doer ltoC uda llullg. sebutoclnja. ada.

ti! ilIum lIjawa, dall oranK tlripin tida Iocpil, kalo~ :soedah tidoer, melainkcn I:k!kerdjau.noja di tcroesken djoeglL pad." wllktoe fidoerlljll,

Kupan ari ada. "'atoe orang toc.l.

jl.lng membawa satOè anak padl.\ badlln- nj;l. orallg jaug mati sOt!ri (jttÎloe mati jltug boekan teroè~ mali, ljoelllah brik uIlpas soedl.lh tida kdilll.1.111 lupi).

Lantas HOt! :lOak mengnkoe: ,.O!

ini orang tida l,er~oek"llla'· oraug toe a pemimpinujn lInak itoè, laut.'ls teriièlljoem, sebab pengataoeil.llU.la l~bib Jl.3.ndjll.llg". dll.ri pada pen~ataoeannj[l

SI anak 1 toe. 1tèmang sOt.'dab lebih djadjabanoja

Begitoe djoegll p'lda peudnpetullnja ol"8.ng baujak jang bodo, kaloe lillt

5 -

geloof". In de wereld van bewust-' zijn kL'lIn!!H zÜ niets dali zichzelf.

1-11111 credo luidt: •• Dood is dfJod, het zou te gek l!jU_ al~ daar Wnr le'·!!11 Ol} volgde. Als bet lichaam Yl'rgtlut dao is ook dt' ziel ,'el'dWI'Ill'Il, wuul die zit!} j~ niets dun een product ,",111

dt' her~cl1L'II." Z~i die zoo deuken, nemen niel:;, uall, dlill wat IlIcl de el- lt'mnllt te melcll of met pOlld('11 It.:

wegen valL

Naar de lIIècuill~ dl'r ~l.Jfià\ il'l tleze mt\t~rialilSti.;;ch" opvaltiu~ l!olct:bl~

CCll gc\olg '·:tU ollgeDoeg:tAllulI 11;1

denkcll cu 'dontlsnog gl'urckl..ig ouden9ck.

De dood#!" ZlllltJ/1 1'oor:eh:I' wd/a(1II1

[treil. De ziel dc~ U1coscht-1I k:lll niet verlorcn gaan_ want /. - i ...

Goddelijk in aard ell in Wl'7.en. , ...

Uenschcn gehtûm of hoo)!l:er lu.!wu!:>l zijll is Zijn bewu",!zijn." Ht' wan- adepten kennèn hel geheim \":111 dth.ltl te zijn te IIlÎddt.'1I ,'tUI bet 1l'\t.'II. "\I

levend te l.ijl1 in den dood.

Neem iemand die inshlupt: zij 11

oogeu Zijll g-elokcn_ het \\ a.il.lU~­

St'hel'Ul is tu~schen zijn wnak- en zijn sl<\apbf'wustzün gctl'okkt'u:

hij heeft zijn wna~bewustzÜII wrlo- ren. Ot.' wure adept weet. ct,lt dt.' ziel vtm dCIJ slapelldu niet Yt'fl.h\Cllcn is, manr ziuh op het gebied nUl "

slsaphewustzijll bevindt, cu de wart' adept \"crliest den# band mcl hCl waakbewtlstzijn dan ook nict ui., hij iu slaap Î",. doch hij zet zijn werk·.

zaamhedcn tijdt'u", deo 818:11> Yoori. Een oude lIlllIl br8liht Cell knuap h~i-­

een ~chiindoodl'. De knanp bcwccr(k allustouds. "de llIall is zielloo'i", Ol'UH

zijn menior glimlachte, dnar zijn keullis wijder reikte dall die, Uil ht.'1 kind. Hij had meer rSll dL' werèld geziell.

Zoo gaaf bel ook mel de VOOt'LUI-igè lUesnillgeu \'lUi dell dommen gl'~otl'n

hoop. Een lijk ziende da.t grllfwl\nrl.h gedragell wordt. met!nèU zÜ: ,.'-oor·

goed verdwenen is d~ ziel", IU aa I"

o.:atoc majil jang hendnk di kOl'boor, mUka p:lda pikirunujn:

-o!

boeksma nja sOèdah tid:~ ada". 'Ietapi boektillja.

mana boeulorang bodo itoe? Me- lainkt!1l pikimnnja bcndiri ~adjajang

bihmg : _ kaloe badannja mali dan di blakang Ilri roesak. soeksmanja djoega mati dan roesl\k".

Aken tcttlpi oraug aripin jang telah mentjari deugt'u s~gall\ oosabanja

ka~lokan djalllall gllib, ialab terse- njol'm dl:'ngen kepalanj" tergojang- gojllng ~eh~b i1l boe den~en setnoe' taoenj8 jang aoeb,ua OJ'WlfJ tidn di bawa di clalêlll kOêboel·CIU.

Soek u dan ~o~ab, begdjll dan tjilaka, semoeanju sow:pllja orang lllunoesiu bolèb lUüdjoe dan lamll·kelamaàn

m~ndjadi ::ampocrna

] loc perlocnjll. mnka sering kali di tocrocukcn di doenia ini. sGepaja d.\pet in bcladjar j1Wg h:uocs di adjlLl"

olèhnja

Lahirnja drllng meDoc..;ia djoega tct'pindah-pindnh dltri pad:~ satoe hang<:n kcpnd.\ bangtiu jang lain lè\g:i, lIlu-=uhken adn satou omng menoeSHl· jlUlg bO!dh t>oeloe~ dan stlmpoerna

pén~l\taocann.ia. kaloe di ~t;!kolah tjoè- lIlah saloe kla~ sadjajtlngdi djalannjè\?

llï~tiuj ... d:u'i klas nomor satoe, ma- Iljnc k~p;~dil kelas nomor doca. ::,alc- ro .... tinjll ""lInpè pengabisall: dari padii satoe sckolah lanhlS di pindabken kepl\da ~t!kohlb jang lebib tinggi blgi pcladjar1lnnjll.

Bègitoe djoega h1U1g~U IlltlJloesia:

ada janjl I'endah. sepcl'ti orang jang 1 i Iljl;!:=ll di oetan ri1l1ba I bangsa manoek) .lan onU1Jo( papol'a-pupoea jang ma ih bitHHl. tnemakan scsaDlanjlt lllenoesÎa Ada lagi jaug lebih madjoe sedikil.

lIàmaujl bol~h di bilangken itoe èe- IIgeu Sl\'lSllpOU.

Kalot' ada satoe orang ja,ng soedah abis meojakoep segala peladjarsn jang portoe di 3djarnja pads. s:ltoe bangsa lIlt.'noe ... ii\. JanH\:, di pindahken kepnda

ballg~a UUlU tcmpatjallg laiu, soepaja daputl.h i. peladjaran jang baroelagi.

6 -

ceni~ ander be\\ij~ dun olJkundc h .... bbcn zij \'oor dezè mceuillg nid.

Hét blijrt bij cen ge\'olgtrekkillg zonder meer ,.als ht!l lichal.1U1 dood is en verder \'ergntlt. dllo is ook dl' ziel dood Cl) zn.look deze vc!'gUtUl."

Maar de wa.re ttdepten die met inspa.nning \'nll allc krachten dl! won- deren der n:rbOt·gen zijde dcr nlltuu!' hebben nngevorscht. zij glimlnchen hoofdscbuddoud clluu' zij hebben el'- varen met dwingeDd~ enaring. dal d,.

::iel de& 11U!'Mclle" ~I;et mede !J~lnll/""

u.. .. ol'dt in de gmlhûl.

Vreugde cu verdriet. voor~poèd ^Cl!

tegenslag, deze alle strekken slechb tot de mensehelijkt' nolutie en om hem op den lnugeo, langen duut' lot ,'olnlakiug te bnmgcu

Vundasr dat het noodig zal zijn dal de mensch biel' telkens en tcikcIl8 weer op de nnrde wordt wooergebo- nm, opdnt hij moge leeren. al wat er te leeren ,-alt.

Bij die vele geboorten wordt hij ook \'SD het eene in het andere rf&8 Yel'pl:lslsl ^j zou er wel ecnig meus(:h kunnen zijn die uitgeleerd rsakt deol' op school steed:; één en dezelfde klt\~­

se te (]oOrlOOp~l1?

Neen, nm de cChle klasfc mod hij Hallr de tweede èn zoo \'erder tol het einde toe' van de ecnc ondl'r--"

wijsinrichting gaat bij dan over DIl'I!·

eo ne andere mot ccu booger leerp1an :- zoo is bet ook met de ll1en:;t.:beura~:·

sen: er 'Zijn (>r die nog erg Inag op-- den ladder !:Itaan. zoonl~ bostbjel'-' mannen (z.g.n. \""ogel-mcnschcn) è~ ­

wilden. die zicb nog voeden met ht"f - vleesch \'au de lichamen hunner t111'-~_

dcmensuheu. Andere mssen &tlUlrn- al weer wat hooger: er is in hct ...

algemeen een geregelde gl·adatic. AIY' ...

een menseb alles geleerd heert wái- hij bij eenig \~olk kou leereo, dart- komt bÜ elders of bij een sndel" volt:

terecht, om nieuwe leering op

tf

doen,

Met de volken is bct niet anders -

Bl'giloe djocgt~ salah 80CI~tOt;' bangsa.

"aloc ol'1l11,.;nja bang~a itoo baik ting- kllh-In.koenja. dali madjoe pengataoé- :1nlljll, idocpnja dengen scgala kebll.dji- kan. saloe bangSt\. itoe bolèh dapet nama haik di antt1ro doeni'l.

T.\pi kuloe orangnja. bangttt i tOt!

djahnt dan boe~o('k tingkah-Iakocnj'I, bOelltoe b;\llgSU itoc, tentoe dapet nama boesoek dan tiada aken madjoe.

Baik dan tinggiojll soeatoe bangsa mnllol' .. i" mdninken dari oranguja

ha'~)I{ ... a ifoe sadja. S:mdénja socatoe

ballg~8 di oepnlllakcn pajon-roemah:

kalOt! di aiep dengen atcp jang bosok ntau geDtèng .illn~ rengat, maka ptt jon itoc aken bot jOl' djocga.

Kaloc mcudiriken sauocl.lh roe111uh.

al)'\ holèh tépako bambocjaog soedah ktllHt boeboek ? Roemahnja, kan roe- hoch. kal oe di lioep an~in bal'at?

Djikll, pcrkntaiinkolJ bolèh masol~k

kepllda atinja ankoc jang socdi mell- dengerken. bolèhlah di r3saken djocglt JVallc,l,oealltlil !

1'.\.,"1.

rrl.

f,J.'~r. lIE!WJAr.A lI4I)JOE- )lOESOO1tR'\JA Mr.~OE~U).

.\da jang' IlIUllocntocli scgnla h.mg:,;l dnn kaocm Al:un jaug tiada kcliutall ada dengéll oeroesilnnja Bolèh di oCl'anmkcLi SatOè ncgl'i juug bc!!ar.

Aken nuthan\djaujn Kodl'ltL-inldat Allah jaug mCDU\ntjarken tjnbnjn dari pan;\ dras-koersi. Yelaikat aken pc- ngocrotJs l\tau pOènggawu, dellgl'1I hal:lnja djin alaU dèwu.

Kaloe tanja: itot! djiu atau Ilèwa apt\ pckl'l'djatmnja? Maka djnwt\bkoc:

"c~nll\ tot:boeh-tot.'hol'hlln dan bangsa binatang idoepuja dan djadinja deugen dajanja dan p~lldj:\g;Hlunja Sl'gahl djill {jaud<\llju ros mawar dari pnda oe~aha­

njn ganda1'w8, dan bngoeo WUrlHUlji\

d.l!'i ocoahnuja bidadari.

Padn buugsa lllenoesia. nda djoegll ji\ng menoentOt!lJ, jl\itot: sl'gala Malai- kat dau 8nbia.

7 -

Als de individuen, die. dat volk

\-ormcn, op hno.gw lrap VU!~bèScha­

\:.!!!& staan, I:'n toenemen i n kenlll~

en in beoefening der deugden, dan zal dat volk mot cere genoemd wor·

den onder de \'olken del' narde Maar als de individuen die dut

\'olk uitmaken, slecht en laaghartig zijn. dt\n zal dnt \'olk veracht worden en nicl \·ooruilgaau.

De hoogtt: en grootheid \"IUl een volk Iwngen :o;le ... hb llf \"lm dl' individucn die dat \'olk uitmaken.

Een volk is te \'t!rgelijkcn bij het dak ct'ner woning; 1\1s brt is ingcdf'kl met

jtcp

die n~r~l\an i8 of mei goblll's en piJ.llIlCll. dl\o zal het diJk ougetwijfeld TeHeu.

Als IJlell ec'n hui:, bouwt, zou men da.n bamboc's dH~ vermolmd zijn.

kunucn benutten? Het huis zou immers instorten bij bet bl:u,cn vall den \Vc!.ltcnwind?

Indien mijuc woot'den iugnng kUil' nen yinden bij u allen die lust bad- den mij aün tc hom'en, dan hoop ik, dat gij zc zorgvuldig zult o\-el'wegcn. HL (Ot: W.H.ERS O"EI( OE E\'OLCTIE

DEK "E~l'>CIIIIEIO).

81' is cent) hoogere leiding \"001'

\'olkcrclI l'n nls~en. Ook de ollzitht- bare wl'rdd heert hare orgaui:;atie.

De gCl·.:;tel\ih hierarchie is tl' ,-crgc1ijken mt:'l ecn reusacbtig rÜk.

Yaharadj1\ is de Kodmt·iradnt \'tUl

Allah dic ... !jn licht doet stralen yau uit dé Aras-koel'si.

De anrlse'n!o('clen (Yalaiknt) zijn I.ijllc ministers én gl'ootwaardigbcid'-- bekleederl'l Illet hunne heer~('b:\rell

van ~èlliëu en natuurgec~ttm.

lIen 'Zal "flIgen w:\t is dali wel het wCl'k nm die ~enicll cu DI~ltnu-­

g~cstcn? Alle pl:lDten en de dieren- wereld l~\'t'u en groeien door dcZt' natulll'krachtcn, ton worden daal'bil door die geniën geleid. Ontleent niul dl.' roos haar geul' tJan deo lu·beid dcr gl.1udbarwa's cu du,nkt ze niet haar

Semoeunja Hoc dcu~eu kewlldjibllu- nj:t scndiri-~cudiri, Oraug lIlClloesÎa di dRlem doenil\ iui begiloe t.ljoegu .\dl\ kl.lwudjibanl1ja, jaitoo pekcrdjllèlu jang Larocs di djalallken oltHmjil_

Pndt~ 1't.!Ildllpetanuja: ia scndiri jang IIlclldjul:lOi, akcli tdapi &t!betoel-

IIjlt. mC!;liukcll w a,i a n g 5udjil, .Ada da,luug' jang Illendjali\nken dia, dan dalaug jilug IIIcllJilih lukouujl\

lIaskipoen begitoe, djallga.n di kim

"'cUlocanjn dt'ugeJl "pesti" sadja. sebab Ol"lH11o!: mCIlOC!:iin H.da dj (log a ihtiar·

palllilihujll: jllitOC adu .inn~ dlmgeu .. oeka ali ml'IHlj!llunkon kawadjihllnnji.l,

\lall :Ldt~ djoe~;l, jang tida senang, dan tidi.l tCl'i:::1\ bagiannJa. Jang begitoe, lllut:u; ugolllèl sadjn.

Lakoullja jallg aken di Illuioken hl'tod socdnh di tetcpken, tdapi kaloe ad" 'Ia elid wajnng jnng koeral1X' lemes al:m pl'igel Illugannju, atau koerang bl'l'sih dun kOl'rang bertjuhja Jloelesnja.

itOè, di ttu'oh Ingi olèb si dalang:

tiada aken di pakè. Lantas di dalem kofak atau peti pewllj:Ulgau, ia tjal'i

"',I.toe wl.ljall~ jallg luin, jaug boleh mClldj:llanken pekcrdjaannja.

Ptld;\ dj/UIlAU doclot3 kola lUèman~

lid,!. koerullJ{ di noes wa Djllwa ada

nld.iII~I'û.d.ia j:mg adit dan sampoerna akcn tw.mdjliJll.nkeu hl'udjnanuja. Jaug di pikil'kcn siang~mll.lem, tiada laio Jari padn sclnmct dao kemadjoèaunja illlak uC,lotrinja. SlllllpÖ sekaraug ua-

lI11ttlj:t di ing-l't deugen takoct kasihnjn.

1Jaka datelJg periderau doenia dan

g.lUtilljl~ djaU1311. Galoeh di gaoti Pedjndjal'llll. Pedjadjarau di ganti Banten·Tjil'oon; ~radjapait di ganti J)emak; Oemak di gllnti llataram.

Jnng terpilih olèh Allah faal •• ken

m~mdjalankl'n prèlltah di hmnh India pad a. djlllnlln .,ekarang baugsll Olilluda.

DeDgen t..kdir AII"h djoega i.j.ng aujah'swati pegang keradjanll di tauah fndili. semoea.

Djikll. ada Ol'aug jUllg di korniaken f.bl1ldjatjang tinggi stau pnngkatjsog l>esa.r, berllt djocga tanggoenganDja.

8 -

tinfl'u aan bet wcrk der bidadari's?

Ook de ra<O:-ol'lI l'n \'olkcren hebbclI hUlJue lcidcl'~, dl' uilrtlicngdl'u ^Cl!

godsgezanten .• Elk dezer heeft z!}n eigen bijzondere Itu~k td ven~ulll'lI,

Elk volk heeft ecn taak in de werelt1.

elk ras eene roeping.

Ook elk individu hl'dt Z!jll ta.uk üp deze wereld, heeft Cl' ecn bepaahll'l) .u'beid te vel'\'ullclI -

Hij zelf mogc Wl.ltll'lI' het idll's zd-I te doell, l1lihU' illdenlulld h.

hil

lIi,'!

IIlCl'r dan een wujangpo)J.

Er zijn dala.ng's (wajang vertool\cr~

die cr achter zitten, cu het zijn dl da.laug's die het drama uitzoeken dat

gespeeld zal worden. .

Al moge dit wunr ZÜII, zoo moel ge toch niet Jllecnen dat allel.'l mei _,noodza.kelijkbeid" (tukdir of karma)- gedekt kan wordeu. want de meu .. t;U beeft daarnaast ook vrijheid nUl

keuze: er zijn el' dil' met blijmoe~

digheid buo tUllk afwerken, e~1 anderen die met hun rol niet tevredcn zijn, en morren tegen bun lot.

Het stuk dat opgevoerd zul wordl'1I op 's werelds tooned is vooruit bepaald, maal' zoo e wajangpop nil'l beweeglijk genoeg is in de geledingt')\,.

of de kleurèll zijn \Terbleekt cu weggew8asd, dan legt de dl\lau~ z,' terzijde: hij knn ze niet gebmikc'u ~

\Toor het doel. Bn dan zoekt dl' dalau{l in zijn kotak (wajangki~11 U8Sl' Ccn anden' pop die wèl geschikt J.

is \"00\' bet doel . / In overoude tijdetl. zijn cr indt>rdüa4r"

vele gerechte en \'olmaakte vorsten "- geweest die bun tnllk nauwgezet ven"ulden. Dag eu nucbt wafen bunne gedo.cbten bij het welzijn en den vooruitgang vnu bunne oudei'"

danen. Tot beden toe worden bunn\' namen met eerbied en liefde herdacbt

Maal' de wereld wentelde voort t'u de tijden verauderden. Galoeh maakh' plaats yoor Padjadjlll'an, Padjadjarnif.

voor Ba.nteD-Tjil'eboll, 1I0djopait ...

maakte plaats voor Mataram. Thsu:,

/

' r f

M('ndjalanken prèntah itoe lidö.l bolèh di gegampaug. scbab di blak,-~ng

:ui ud;\. jang. mcnimbtlug bll.ik djahat- ujn

Puda mllba. nl\koda Kompl'ni pt:gang pèwarclüabllu di tauah India, jallg di pandltug: nomor satoc ocntll~ngDja jtUlg IUèmerûutah i sc1amelllja orang hen oen atuu pribocmi teringct djoega,

!api dari 8cbab Kompcui sebctoeluj:l batoe pe:,éroun toekang dagallg, itoc

tjoclllah nomOr doea sadja.

Deugcn tllkdir Allah, lnn{;b pèlllC~

rcutnhau tildi di ambil duri padn taugnunja. KoiupeDi, di ptlsmhkt'Ll kepadn Goepcrmónt Inggris, tetapi ,!.toe lllclainkeu seselaD sadja. tida lama ldogi di tat'oh pada tangan Goc- pCl'lut,}nt Nóderlnnd, djadi sekanl.ng rato" N ederlaud jang dj.di Maharadja- nja omng priboemi di tallnh Iudia NJllIoea..

Kaloe adn l'adjl' kt!ijil-ketjil, jang tida tt!rilll:l atnu bClldak mclaw'lII,

\li pa.ksa djocgil, sllmpé GoepCl'lnèlll

\VolaDda soedab tida dapd di lawan di autéro poelo poeloan Iudil\ ini.

Haroes bolèb di bil.ng: soedah di pastikcn oleh Hyang 'l'Ot!ng~tll, baboèl.\

orang beuoe& India. pad:l. djaman i,li.

:iken di próutah olób orang Hdanda.

Kalot! betoel hnlnja dcruikiau ap;l~

kali m.~ksocdnjll. Kao héran sekali, kaloe liat ada omng asing jl.l.ug begitol' djaoch lompst kediamannja deugcn Koedral·iraddot Alla,h, ditibb menocu- toen dan llleUfer~nt<lh ordong India.

ini?

Apakah goemmja? Manatah kctra- nganDja?

Ta'bolèh tida, ada djoèga maksoed- uja. ada djocga. kctnngaunja. rVa!- lahoe alu,n!

9 -

het'ft Allah-häla lot bet guag mer dez(.' gcwe~tcn gcrOf!)CII hel H()l- liludl.'ll'hc volk

Door God:, bèl:>tiel'iug oefent dit de

~oU\'ereiniteit over gan ... ch J usulindl..·.

Illaar groot is de \'crautwoordelijkhcid die rust op heu 3tHl wie ecu hoogl' ell IHlIlzielilUkc plant:, in de w~rcld wordt toC\èl'tl'ouwd.

Gezag llIag niet lidll\ .t:ln.1i~ worden uitgèoefclld, WHut Inter zld cr re.

kenschap \\'ol'd~u gc\'ordtml van bd gOèdc ell het k....wllde.

TOûII \'oorheeu de vlootvoogdcll del' Compaj.\'uie hot jo{t.lZilg' in ludie iu handcD IH\ddcn was hun blik iu de l'èl' .... tè plaats gericht op \'oordeel \'001' de l'Oll1pugniè. Ook het \'lclziju d~r opgczelcuèn ging hUil tt,}r harte mailr d;lill' de Compagnie inderdaad Ct!1l

hondelslich.am wa., wo kwam dit toch pab i 11 de t.weede plaats

l)oor Allah's bèl.'ltierillg werd het

~ezu}{ genomen uit de banden \':tu de COlIIl'a)(nie en o\'Crgedragen aall het Engdsche gou\~ernt:Ulenl. d'l.t echter :,leebts als tusschenp.sl'sooU dienbt deed; spoedig werd bet gelegd in handen \'llU het ~ederlandsch bewind, zoodat thans de Koningin der Nederlanden oppergebiedster is o\'er de inwoner:, vau gllllSCh Insulinde, Zoo kleinere potentaten deuu toc- ::.tnud nid uou\'na.l'ddeli ell zich

\Tcl'zethm, dIlIl werdcll zij met geweld

~edwongeu. ZOodllt ten slotte aan het :\l'derhl.nd~eb gou\'ernement dc onbe- twiste heer:,cbnppij bleef o,'er dezt' gewesti'u

Voorwl:\ul' mag gezegd worden HyaDg 'I'o_nggol geeft gewild dal inwoner:, \'au Io&uliude in deze tijden doo~ de Hollanders zouden wordeu geregeerd.

Indien qat W&ä)' is, met welk doel kan da.t dan wel zijn. Is bet niet wonderlijk te zien dat vreemden van zoo ver zoutJen komen Om door dt' Kodrat·iradat Allab de inwonen van IDdië te leiden eD te bestureD ?

- 10

KOEI.OX IHX IUSGbA WtT ... ~ . . "IH OJOI!:(iA SOlt,\TOE PEL.\O.L\I:~N'\J.\~.

Haugsn Europa pada djanuw ini.

ada. djoega ptldallja SOê:lIoe kel1locliann jang barocs diliroe olèh b;lIIgsa Ti-

moor. Djallgau kim hl'lld.\kkoe mem- pormoeliaken ."lml memocdji banK"a Rolanda lcbih dari roislinjn. Tjoellll\

boent mdll~jari kenjntuall ":Ldju lioepa- jlL timbocllah dalem hati orang pri·

bOt}lni satoe iogilllLo :Lken mcnlrOt' kemoeliaau Îloe.

'l'ida ada ^RKW" l"'I1Il~1t j:mg bolèh di bilnng ~all1poel"U)l. ad" ot!tamnnju dan ada djoega koeraug octamanJ;\

padanja.

Tjarilah deugen bclod. llWlla jaug

?ctRllla, ln.ma jang tida. ~ot!paj:\

Jl\ng oelama ditiroc jUli${ nibtll djn- ngan.

Kaloe di bandingkon on\ng Europ;~

dl'ngcn orang priboollli. jaug rljadi oehuuauja, jnitoe pe'ft!Ju{(J()fWIt.

Lifttlab apa djoega di dAlem doeniu ini, timblmglah lampoe lèsl.rick dlul

~as: jäng di dalem kallHlt' illi, dellgcn pellta dam,u' alan ahoI' a ... alnjll dlui tal1l\h Djl\wtl; blll1dingken spoor da.u Sloom dengt!D p\ldati keboj kapn] npi deugen praoenjn toeknng alllbil ikan' hes,lr "ckali btldauja.

Liül upa sadja: piets, lIu\sin ^IU tH! ,

djait. ~1\lllpè pabrik-pabrik bisar, idgasie kan itoo emoclloja dari pad a pikiranuja. orang Ellrcpa? '1'imban~­

Il\h pakèan bCkarang deugen klopak ka.jOé doeloe kala seperli djemb"ltan besi dCllgen wod atau ljockKOg dari pada bamboe- salondjor.

luilab ada o;al.oi perkara jang bol~h diti roe. T j 1\ r i I abp e u gal a 0 c-

• n.

\Velk nnt kao djt bebbeu?

\Vl\! .. is daarvan de. vl'rklnring ? O.,gctwufcld tocb geSciJledt dit IUd l'en doel cn is daarvoor cene \'erklaring

lt' vinden.

§ IV, (DEZE n:RllENGING VAN WEsn:K"t:UE EN Oos'rERSt:IIE

VOLKE~ (iK!:YT EEN U;fi TE LEEK ES).

De 8uropcl'sche volken Vlill dL'zcn~

tÜ.~ lI1\1utt!n uit op oent! bepaulde wuze, welke aan du Oostcrsche volkcll lot voorbeeld kali strekken.

l[eeo niet d.,t ik de Hollunder~

méër in de hoogte wil steken of bcwit!rooken dan zij verdienen.

liet is mij slechts te doen om dc wtlàrboid te zoeken. 'opdl.lt cr in dl' hIuten der hiergeborenen cen \cr- langen onUuike om deze voortrèffdijk·

hoden na te \'olgen. - liel'u ,-ollt ter wereld kan op volmaaktheid bOgl'U. elk cr Vl\lI hl'Cft zekere voorlreffelükhedcn, en d:\lu'- nUIl.st ook zijn fouten.

G:\ zorg,-uldig ntl. welku vl\n die eigonschl\ppen goed zgn. wolke niet;

om zoo het goede te kuunen nu.volgen cn hd slechte ter zijde te laton.

Bij een vcrgelijking Vlm dc Buro- penncn Illet de Inboorlingen blü~t

dat de t!erstell zi,~h door een grootcfl'

\\'èten .. chappeliikt.' olltwikkelillg on ..

dcrl3chl,jdcn. Ziet om u hcell op de wereld cu vergelijk het t:lèctrisch liéhl in de7.e zaal met hot d"Ull\r-Iulllp,Îl' of de fakkel, 1.\11 Jl\vlu\Ilstht! originl·.

vngelijk spoorwegen cn stoomtr:\l11 mel dt! ossekar, de stoombooltm mL'l dc vil3:scherspruuwen. welk ecn VUM:hil!

Wat ge ook ziet, fiobull, naai ma·

t:bille:s, tot groote f"bricken cu in'i~a­

tiewerkun toe, het is aan EuropeeM·h vernuft te dlluken. De hedendaag:,cbl"

kleedij 'laat tot de bekleediug met.

boornschor:s al de ijzeren spoorbruIl tot fie bamboe-vonder,

Ziehier iets will navolging verdicnt.-

- 11

Djangaolah 3nkoe bilang: "dnpet dima.nll, kaloe koeraug sekoll.lbnja ?, Kaloe ada kabenduk, terdapet djoe- ga. djllla.nnja.

Orang Europ" itoe bolèbnj. dap"t segala penglltaoèao i toe djoega deugen ségalll oesnbanja dirioja endiri. Ka- loe bel on ad", sckolabnja. ia tja.ri djoega. goeroellja di ontéro dOèuia

sump~ terdapeL Kaloe tida gocrocnja, di pèlndjari den gen boekot! sadja.

Tjohll saja tjeriteraken begimarm omng ta.nah Bllluda dapd madjoe di dalem iui perk ara

.N ugri Belll.llda llH:'mallg satoe ttmah j;\I1g paling ketjil kaloe di timbaog

dco){~n negri jang laio-laio di Europa Banj:\koja orang Inggris. Prasman.

Djcrm[lo, Ispanjol mèmang bcrlipel ganda sepoeloeh kali, kaloedi timbtl.!1g deugen isi djiwanja negri Belnnda.

Loea!; tanahnja negri .lang lain. ad"

jung berlipet gallda 20 kali, Ojaman doeloe negri Bclnnda .laug lerkeijil itoe bepn\llg den gen rtt.dja Iiispllnjol (Pr.nggi) d.u pad. moola- uja boleh di kataken ~doerèn dengen ketimoeo", sebab pad a masa itoe, tuuah Hispnujol Illèmang sutoe Degri .lang lerlebih rnmè dan kajn. ol'lwg B1audn. belou sapersepoeloeh banjak- I1ja. Maskipoen begitoe, tida uuwe llIellgnkoe kaluh, laotas prllog s:lInpó dlapnn poeloeb tnoll l:lmanja. D:.m IUlda pengabisan djangllll tjoemil, me- ngoesir orang Hispanjol dari padil

• taDabnja sendiri, apa lagi bandur·

bandar dan poelo·poelo di tanab 1ndil\, di Melaka dan di tanab Hindoe. jang f10edah di tangnonju. orang l·liSt l.Iujol dan Portugis ,o.dab di roboet djoega olèh c,'ang Blanda.

Pad a soeatoe 0l3S:\ negri Blanda braui prang sa.ml\ cmpat boeab uegri .lang Illin, jaitoe negn Prils man. lDg-

gris. Munster dan Keulen. Pada wl\kloenja beprang sawa negri Ing-

gl'i~, orang Blanda SBlDpè meojerang kOla Londen, jaitoe iboe nl'gri ta.nab Inggris, pada djaman sekarang ini,

STIIEEF NA.AI: UIT8R~IDI:-;fi VA 111' K};NNHI.

Eu zegt nu niet: waar moeten wij die kconi:, opdoen. zoolnng er niel ge- JlocJ,e inrichtingen van onderwijs zijn?

'Vaar een wil is. daar wordt een

wc~ g~\"onden!

Ook de Europeaut.·11 hebben alle krachten moeten in8pullllcn om hun keDlris tu ,'eroverCII! Tocn :t.ij nog Fcell inrichtingen nUl ondcrwij~

hadden, hebben zij niet gClIi\.l'zeld pm ciders, de wert!ld door, hun leermees- ters tc zoeken. En wie geen

leennc~stcr had. dio putte tijn wijs:- heid ma"r ujt de boeken.

Laat i k u verbalen bou de N cder- landers ('I' in "laagden om vooruit te komeu.

~edcrlilnd is inderda:.,d cen klein bod in vcrgelijkin~ u_ct andere h\lldcn van EuropIt ; Engelseben, Franschl'lI, ])uilscbers en Spanjaarden zijn 1'1'

:t.eker tien, twintigmnal zooveeL De uitgestrektheid ,fao die aodero laR- dou is wel twintig of dertig maal zoo groot als die \'üD Nederland.

Dit kleine Nederland was vroeger

11.1 oorlog mel den konio!.( \'an paDje en men ~ad kunnen spreken \"1\0 ecn oorlog tusschcn ecn doe";«}, en ecn ketimoen, daar toenmaals panje een van de volkrijkst~ cn liikste h\ndon

wa~ i bet a3olö.ll Hollanders bedroeg ztlker nog geen tiende van bet inwonertal van Spanje

Toch wilden de Holhmdtlrs ûc.h uiet gewonocn gevdll en er ontstond ecn oorlog. die tachtig j3l'en geduurd hccrl En aau het einde daarvan wa- ren niet alleen de Spanjaarden uil l10lland verdreven, masr de havens en slrcktlH in India. io Malakka en in Hindhoestan, die in bandell ,'ao de Spanjaa.rden en PortugeezeD wa- ren, waren ben door de Hollanders olltnomen.

~ederlüud bestond eens een oorlog met vier Rndere 1auden t-egelijkJ en io oorlog met Engeland kwamen de

banjaknja. djiwa satoe kolA iloe 4 jooh" djadi ,"npi r !':.LIIll\ djOl')o(1l deugelI bill1ja.knj:~ Ol'lIug llegri l3llluda .. ekaliil.lI:

St\lUpU 8ukanlllg oraug LlIg~ris Illllloc, kaloe a.da ot"img' UlclijindirkclI ptmje- muglU1 i toe.

H\!gim,~na bolûhnja. kedjadilill lll~gi­

IdU I'oèpa;- Hoc m':'lIl:lug dal'i .. chab

\lmng Hlauda jang paling dodod dali paling haik Illèwperloekcu hulpll1dj:l- mu segnla penglltl\hoèllll. Dari t.llll\h Iliggris, Djerillau. l'l'a:HlHlLl, diU'Î lIlil- na djocga kotoelar pat.h~ lIe~1'i Hlandll.

ül':lI1K jaug lain ballgsa lll"mang ada djoegi\ jllilg bisa Ilh.'ug'.L1"ti :,:ltoc h.lsa jang lnin dari p:ldl1 b.l.5IiUjtl

"cudiri A.ken tclupi, urnu\( BI:md,1

"OCthlh tid<t bo1èh di ktillJkcll ~l"e­

"chuafd" (orang panlè:S). k"lou tid"l IIIcmpoenjit.i \!lUplit b:l~n. : Blanda, lu>!- gris, Pl'3.small dàll Djel'lIIl1ll sàali.

Lui 0 d<lri 1.1:1.da i LOc, basil. j:~lIg lain-Inill seperti Griek Joclla.ni I dan La.tijn <Roem) di pladjuri olt!h se~altl j:lng u~rge)êl.r .llecst.cr atau Doktol'.

Basa dan kcpinter8.1l jaug laiu lagi d'!Dgcu deruiki3l1 djOèg:L. Bllnjllkuja.

kitab~kitab bass, Arab,jllng tt!l':,illlpell .li kota Leiden lebih dari fHldà di kota Kairo di tallah )'le5ir, sampé :,ocdah kedjadian oclnnHl Tocrki du· teng di Leidlw aken priksa boukoe.

bo~koe d.u·j djaman doeloe jang tida tCl'dapet ,mda l;\il1 ll!mpat.

Dan dji\ngan kira ol'iing BhUlda mempcladjar, basanja. orang :,adoeoia.

tjoemn. bOènt mempc1"ljllkupkell sadja_t IUclainkcll it.o!! semocn. di pcladjarinja, :'!oepltja dapet ia Illempoèujai ilmoe :,adoen Î 11.. segala pengataoeall ja.ng bl!rptaidah. jang terdIlpct di dalem bockoe tndi, Dnt'i sebab itoe. orang Blanda tcrpoedji dan bolêb terpa.ké di aotéro doeoia ini. Toean-toean iugénieul" Blanda di panggil di t.anah Aooérika. bOl!at mèntjari tambang·

pdikan j ingenicUI' Bla.nda djoega. di paoggil di negri 'l'jiol\ da.n di tauah :;iam aken mendjsga bal Waterstaat.

Tuilah sebabnja, maka satoe negri 12 -

Hollanders tot voor Londen, de hoofd

!'Illd 'all dat laud, ecu plaat!:,. diL' IhulI~ "ier lIIillioen inwoners telt, dlh hn:l:,t zoovecl als hed Nederland te

Zllllh!lI. .Nog hedun kuullen do EIJ-

~d"chen lIiul velell. dat zij daaraan heriullèrd worden

1I0e kon dil allel) plll.H~ "iud~n ~

De rèden èr vuu is, dat de 11 ollulld~rl) I.h:h ecrder dan anderen ^t:1l met meer ernst op hel vcrgl.lOerCn Vall kundig- heden hebben tuegelegd.

Uir Engcland, Duitscul:lIId ell

PI·allkrijk, overa.l vandaan Ilalllen zij

O"t'r W;tl VI\n belang kou zijn Onder de inwoncrs dier hmdclÎ viudt IJlen er inderd'lad ook die nog cel!

,'rcclllde toal spreken naast bUil ei gcm'.

:\laul' de Hollander die niet minsten ..

vier taltm kt!ut, wordt haast g,:clI bescllanfd man geacbt, terwijl al wil·

MI'. of Dr. '·001' zijn naam dmagl

!log grieksdi en h\t~jll daarbij 1ll0ÜI hebben' bestudeerd. Met andere blcil ell kundigheden is het eVènzoo gCbteld . Br liggen in Leiden Ineer bclangrÜkl'. iH"aiJische werken dan io Cairot zood~1:..""

zelf:, turksche geleerden wel n:\<II" ~ I.cideu ~ekomcll zijn 001 oude ilJ"U- bi~che werken te raad [llegcu. di\' . ddcr.s niet meer worden .\<lllgctrorrûu:-.

Meen niet da.t de Hollander:, ZOt)

de talen VilU de ganschc wereld bC'itudeerdell ter wille van de Convt!r- baliej zij hebben er zich op toegelegd ter wille van de leerlingen. er iu te ,-indeu. om zo,)doeudè d~ gon!Sché '·OOITltlld van kennis wèlke de wereld oplevert. meester te worden, cu al11::

kundigbeden, iu die boeken te vinden, zièU eigen maken.

llanrdoor is het da.l de Hollanders achting ,'erdiellen onder de volken,

èl1 dat Hollanders de heelo wereld over bruikbaar zijn.

Hollandsebe ingenieur~ wlH'den tot mijn-exploitatie naar Amerika ge- baald, lJolla.odsebc ingenieurs: worden naar Cbina co Siam gebaald VOor de irrigatiewerken.

jang tl'rketjil di lo('mnh doenla ini dan ornngnja tida h:\lljnk terpilih olèh Najakaningrnt aken mendjalunkpll pP- rûntoll nnjakra-wuti di podo poelOlln loell'l ini Wedlnhfll' alam!

P_\~.\L \". (MDt TOJl'UJOEII K.'U).

Itot.'lnh :troel'! ditiroe ülph ankoi:"

~ek3lian

Tapi mn.skipoen orang djndi pinter kl.\ja ,lpa, tidl\ bolol1 dillaké, kaloe lida bolèh di pertj.jn.

Kaloe ketimbllng orang djahat atan liatoe h:mgsat jnng piuter dengen jang hodob. lebib bnik djoeg. jOlig bodoh. Ap:\ lagi, kaloo orang Jallg

meUtbill.~nkpu 1110llal atau 71Iin(H!'ll

Jll(lilokt fIloill cljMcI; dim b~"lcfJwl'

rljilwh. apa I}olèh in dl.lpet tèmpo.

'IlKen IlH'n1.lari pengl1taoenn n.t:l~l me- nllidjoeken keslnml'tnll Ilt-grtn.ltl d~n bangs:luja? Apn Ingi bolèhk:lh ltI

terboeka atinja olèh jnllg Mahakoeasa.

bolèhkah i. terpnkè mendjndi prn- hÇltoja jaug M nhlt~(lct.ii (ii dalt.'m 1foe.nin iui? .

Dari sebab itoe. mungka pen g 3

d j a r a n j ft n g tin g g i Illoesti bergèndèng den~l'n hot' d i

.i

a n g

OE" tam 3.

Kaloe aukoe sek:llillllllll>man'( tjinta- kll. ... ill dl:'ngen hang!':\ lndi:l, hl'udakl:lh nWlnbl'efitihkeu lltinjn dnri padll seguln nnpsoenjn jang merot'.~nk.t'n dirill.!n BOE'wanglah tOE'djoeh ~llln Hoe: .Ilaw, .'lculcm, Jli1JM1/I, "'adat. Jla/ill.q, Jlacla dan J/~rl!laHi. Bm'oe pol~h til~lbot.'1

pikiran akeu 1ll1'Iloeioeng Jlt.'gn dan hangss sendiri.

Kaloe does pE'rknm ini di d.i81I:\nkel~

I) e I a d j ft r R n dan I ^ft koe Bot.' d ^! Oe tom 0, djanl(nl1 korntil· 18~i. [n- dia mist! madjoe!

Ojnnglln loeps . . lang meoimboelken pikirnn dan mel1diriken koempoelan

Ho(>di~Oetomo. di .... djoega jnog me- nin100elkell pikirall nkE'1l ruendjn- Inokcn larH'at Jflm tCH'djoeli kali

lS

7.iedaar waarom bet Lnt.'geliik kon zijn dat eeu land, zoo klein op dt"

oppervlllkte der aardt" l'n met een zoo gering getal inwoners kon worden geroepen dool' den Leider det· werelden om het souverein geza~ uit te oefcne-

11(>11 OHI' de1.ell uitgei'ltrektE'1I Archipel

§

r.

(DE 7 M's)

~Joge het IUpdegedeelde u tOl opwekkend ,"oorbeeld zijn

Wil echler niet vergeten, dat hOl' knnp iemand moge wflt'den. bil toeh niet bruikbaar zal ziin, 1.00 h\1 niet nrtrouwballl' is.

Ecn sle~ht mens(·h

or

een geslept'1I

~l'I1Urk "er~elijkende met een dommt', d:.n is de Inatste eigenlijk nog beter.

Rn 7.oudt ge verder met>nen, dat ef'n

()pilll1ll~dlldl'er. een clronl..·ow·d, een dohbt>/aa,. of een f·,·otJtl't*jar/~' tijd zou weten te vinden om kennis tij vt'l'l{nJ'PIl.

of om bet welzijn en het geluk van zijn lAnd en \Tlln zijn volk te bevorderen?

En zou het hart van dezulken geopend kunnen worden door Jong

~hhakoensn. zOlldt.'11 l.il de warl' pensonen zijn om tot wèJ'ktuig(,1l tt' dienen in de handen \'RII Jnnl( lln·

hasoetji hier in de wereld? ' Daarom is het dat in.ttllectut!elt' Ol1ltcikkelinq samen moet gaan mei n·rlIfH'.fJill!/ "'(111 ::/'r/l'/(jk bnl.·/fPfzUn liJnl'rl i jalill oetama.'

Indien gij ::t111'1I wnarliik Ih-fdt.' hl'lll voor het Indische ra:.. f;lrt"~f tor dIm

!HlDr uwe harten Ie ;'uiverell v:\n dt., hartstochten, die ten verderve leiden.

Werp uit dt> 7 w's: ,/wi1l, modOll, lIli1iOt'UI. mnclal, moli'I.9, '/lar/a cla'u

"UUlylt1H. .

F.erst nis RÜ met de verbeterlll~

vall uzelf zijt aangevangen zult ~Ü uw land en \"DIk kUllnt~n VOOruit-

hrengen. . ,.

Zoo gij de1.{' twee tracht lil Jtrakluk

tt" h1'engeo: itltellecluule Qnlto,I.·-

blr,,!! èD een llOQgstaanlll' l~r'~IUttt'(Jnll~1

(lllkoe boedi 0('+0013'. heb dan ,'erdpr gel'n \ rft.'ze. Indië znl dtl.ll ,ool"uitgaunl

- t i

itoe, Di Rogor, ~eknraDg soedah kedjndinn, Djndi sinpa antnrn ankol' sekaliau jang pègong pekerdjaan Boe~

di~OctOtno. wadjiblah ia aken mendja~

bnken M 7 k a I i itoe, Tjarilah

ol~bmoe goeroe jallg aken melllodjoE'"

ken onmg menoe,sin. ~oepaja dapetlah anko<, ati jang bresih dau pikiran jong pl\dang, aken IIll.'mbtHa kem!\~

djoeall orang [ndin,

Sl.ljn ini seknrang ditot!roenken lilhir omn~ bangsa Blandn. tetafll dengen tjintakasih atikoe ~aja h<,ndak membéla. kemudjoeannjll orlHlg India dan djangoD tjoemah saja ~endiri.

semoea lid pakoempoelao Th~osophie

moestinjn tnak"-of'dnji\ begitoe djoega_t

!o.ebnb sOt'dnh mell!/ulcQP ht"1'SllfdaI'Ollll df'1lgnl tida ln-pandanfl bidaJlja ba"l",~lI

atem I.:oelil. Pnedjinja lid 'l'héosophit.\

~ckatilln : MMdllh~nlf)('daltall kaboel olèh RoofHIlamin 80t'}Klja Ol'a1l!/ I "dia bolill madjfH' (["/fm pmgataOPall rlan boedi prk,.,., I

,i(l

Jl!l tt"l'Mlama,

WALI.AHOE-ALAM!

Vergeet oiel dat Hij. die degedaehte deedoprij'l.en om dt! verel'niging Boedj·

oetamft. ll' stidJtcn ook de- gedRthti' deed opkomen om de tart!k:n del' 7 M's in te stellen, In Bujteuzorg i8 dt''l.t! tru'ókut thans reeds tot stand Kekome!l Die~ent: onder u die urbeidt '"oor Bo~i-cetanm behoort ook de bl.1'èkflt (\('1' 7 M'~ in pl'::lktHk te brengen,

Zoekt dan de Lioel'oe·~. dil:' dl' meosl·hhl'id zullen doen vooruitgoRlI, opdat J'l'inheid vun hart bij helderheid Yfln gl'est uw deel zij, en ge mede het karma vnn [ndilfs vooruitg'fluK kunt help<'D dragen (membél'l.

Ik 'l.clf ben in deze incarnatie een Hollander, mn<\r IUl't dt' liefde mijm.

harten zou ik ml'de dut knrmn nui

bldi~'s vooruit)l'nng ",men tor~chpn.

En niet slechts voor lllij7.elveu geld!

dit. mBar ,'oor alle leden del' ~ 'l'heo~ofistbe Vt"reeniging mopt het, zelfde gelden. daar

7.U

immei':. dt'.

BI'.tder'scllap de,' JJ1~7I~('liljeid t'1'kemuw',

=lmder aanzien l'lm "CU! of ImUlkt,."", Het is de bede van alle leden dr .. · Theosofische \l'ereeniging:

Geve de Flei'\' dcr werelden dat dl'

hewoner~ van lndiil lo('neUlèn in kennis en in zcdelijk bewu .. tzijn!

PEWARTA THEOSOPHIE

T .A N' .A:a:: I N ' D I.A - N' E D E R L.A N' D_

Redaksi: D. van HINLOOPEN LABBERTON.

Administratie: BOEKWINKEL EVOLUTIE.

AKAN KALOEAR SA BAN ARI NGAHAD-PAING SATOE BAGIAN.

lIarffa hoe at , 1'2 hagian r

^~U)O

hajal' di Illo e ka

den~en

Postwissel.

Taoen ka 111 soedah kaloear bagian No . 1 , 2, 3, dan 4.

Isinja bag i an No . 5, jang aken terb it:

Warna-warta Redaksi;

11 Théosophie poeniko poe no po?

111 Mimpepitoe;

IV Bab adpging basa.

Jall~

kepingin lamhah

pell~aI30e311.

31llhillah lallg f ranan!

Kirillliah Pos twi ssrl S3JlHi "Boczl(wlnl(czl

€voluticz" di Bogor.

u.

b.

,.

d.

Attentie s.v.p.

d · 0l) 1'IIF.O'IOt'ISCIl GF.HIED 'ttt't'd ..

d emf"lakte \'or t!rll\~t!D. . d

Om VRIl t' 1.[ 11"''''''11 • I:' een cr b (11111'"1 ",1 0l) l'en dt'r ha'ron

t~r

op de hooglt> je

}.~\!t: :\[:\A·snIlLAut:~

^{:1:1n 1t'}

hen~h!ll:

g~'noemde

^1'H r.OSOPIS( li • • • k . k.l b'\'(lLl TU:" te lJllrt;>lI:nrH.

I)oor Itl~l'ehenkomst ,'tm Hoc 'WII1 l: ,," :.

~l M'ulIIdblnd .. TIIF.OSOI'HJ..\ .

11\.'1 actut't: " J \Y ROISSE\' AlN,' A1U&le,'(/om.

I'pd""tolll Ik . . t I t on

' - lke manud Het abonnenH'n nop \' ..

\' er!'{'hUnt dl'u 10 I"n ,'Ril l' • . (' Z ldf'l/

De wijs bl'drnagt \"001' .Indië

r

^{1, -} ','l'.Q/f

~I t·i

^{tot April; '" I 't'} abonne-.., vnu rie loopenrle I 17111.' jfUlr.'liWf!

"·tlllrn P"I' po"t. J." h'U W • •

. ' 'dd r'k 9.11e de

rl'l'(l~ l·r,.~('/jl'lIf'll

nummer!'>.

olltnmgen Olim!

en.·

\1 dbI'ld PF." AltT.\ TIIEO:-OI'ltlE"

J h lTalclsch .J ruw . ^I"

.. Ifel aviltw ... ( ' .

OOPE~ r ~ ABBEn

^{ION h' B}IlIfP1UO''f1

I-'''''dn<,teur D VA~ fllNI. ) D ..

h-\TN ... ehijnt olllsll'eek:-. me I d' 0 der maand: "'(Iahad • " I . {(W!I, (' (1'fIllrfl

pl"~J '"

' I f2"0 TIt't'(> ('11 1't'lIhoh,tjl r"IIdi'l! prl' JASl'grlllg',

brdl';la~i ~Iet·

_{" KM' bij} ^lt-. ,'oo/'lIllbt'ta1Ifi!l' ^{':) . X' .J..} leu .... ^{'t' nbonncló:}

ollt\':ln~{,ll

^{nm dl'}

pi' I " IIr de "'('({$

"t'r~/'h,,)ltn

1iUrlWI('O.

loopelldl' (/rrdl' Jaargang Cl b I d.-

o UAAIiDKl AD VOOI" S't>derl:mdM' _ n Ie.

1'1If.O ... Ol'lfo,('lh. ... • I 1'1· .

.n""·"

' \. . f'REll E'HY

HTi~!oo\'l,

.. ^t' H' ('lil. '(1("

R<>dfu'_V ll'ur honnementclI ).Ienouw \ . t'1I IIE au d ell' .' :dmi·niló:trrttit.\.t:' < •

aAn2l~h'~l'nh{'dl'n

• L'

OOI' n , . \V'lPd 11('('1' A. VAS r.LK

Kdif'v(, IHI'11 zich t~ Wenal'll tot rll'n {,~,

I· 'I'·èwèng niomhanq. 1

s, OFJ . .I

n

o. r.nl~~

~

InTr^• EN lL~A~oq'''Htt'T \ ^'OOIt nr ^''' • • • ^hrou ht','aHl'lIf t'

h·(·tUllf np 'l'IH'OIo0ri"chcll tirondlO!:l){ , {'!'l'JI

k . Jl daNi,. en hril~vèll vlln dt, ló:l'hnkt'l:- te :1rht> ... t:'

;-4111k 'l'n VOOt (' , f K' b t lIalftlul

:\rl'nouw rA!\ Ut~I.I)EI{-\·,\X MOTMA!\ ... IC { ' . • l'tlll _Voo!' , abrtl/flt>lllftlt'-Ij en Ril ( ' l P . rl' nrlmini"trnti,'\'(> _ . tI:lll){,.ll,){t>lIhl'clt'lI. -. ,

:lflll c1t'n \rl'1F:cI~, flèl'l" A. \'AX l-.I,ti:

~t'lit'Vf' IlH'n zit'h h' I'it'hlt'u

!-O. f, 'I'jt'wl'ng l~i()mIHmfl,

J{(TI'I'EN7.0HG. Jnnuftri UlO!I.

N. V. Boekwinkel • EVOLUTIE" Buitenzorg.

Directrice,

Mevrouw B. L. MARTHERUS - Gephart L. T. V.

. IIIkwJ.ul .. E '0 L D TIE" BlJtn2Irt.

Ua. RUDOLPH l'ElNER.

R.~kntisers ) mbolt'1I

• 'ar1ODRtln Om lag

r

^3.15

" r01. kw "Ial_n.

..H.,..

"Ucht Ol' hel Pad'·

v ·rkl'f'Jf .. n PO J(,,,,,('hrt''t'11 ",,·pnt",

IDII f l.l!,.

Ij R. K. MEAO -u

CHATTOI'AIIHYAYA

1It' I I'ltllisads

"''''r:

·h IR bt't Nt-dt'rlallds..'b\'"t>rl •• M 1.11. f 2._

II . . L I, "

e.

¹¹¹

n~ (ieheime 1.('('"

I IL~ ~Q.)ftD ~r ,·pJ7.t'nd.D){

goJWd

Prij-

r

Ui.- ppr d 1

11 •. /.(1(; IS IliHU;K

De K08miache Achter .... ond

wan het Christendom.

PriJ.

1Dj{.

r

O.~!,

AX ·IJ.: IIt;-A T.

l1li.. bU •• IIIIt ••• rl ••

.er .... ,.. ^GIU.

I'ri!- Ihg f 1.8u

lag

r

146 _{".b. f 2}

H«lII RRYA '.

'* lIel (ieheilU \ au

\ oJnlltllkle (iezolldbeid

cm .. ' f"'fon lHtlr"onrd '1lII DI. M..,. ....

pn ''t'niJ(t* sPÜ ret't"ptf"D \"oor

\ "~l"larif'n..

11111. f 11.45

D. BlIlIl". Gltl Df DIl ... L"

lIt'lr:!",J. H·r'.aHJd door C, ,I. tWmo t"r.

Jng. r H.U:', JIJ hUUt'D f 1.1~,

IU let>1' f 1.1:'.

\' erbCbf'Il"11 ;

T1t_n ....

f' . . .

"'11 ~ •.

Ii.

It W.t RI ' " . " ,

\·"hand.hDI( .·0 . • IY d ... Lomi""

Jodge- .... n Ut· j heoto Ver, door

.. "U"

^{hul Uil} bel "nII. d .... r J.e,p.B

...

·D~ p\."r ... "{I, f U "'5 ZEER BElT ANGRUx"

'.0:::1 ••• ": .

•. P. BllfitakJ .. q M . . .

..r ^{WUü ...}

,lu rA· .... IIEsANl".

'1 UtvIIHr .... Hl hla, h'IH.I~ .. (.) :U .. ~ 1'';'-

r

U.vu

\ l'r~bt"nt'lI:

10. sc •• IU,

Oe croote lee{,ren nerm .. -PythIllOfU

Jlrü IIIJ( J .. ~o. pb. f t

jlc-.. r IImgPD wunJea ~.,u

...

IUUlgeuowfll

, neb ... D:

.

111 . . . . .

<I AN JE B

QU

TH EO~OFISCHE Lllrln~RA'I\lJ1J K

•

- EN-

An\ RRW\:'\TF. WRRJ\F.\

ENGELSCH, fRANSCH, DUITSCH en HOLLANDSCH

.

^~

Catalogi, Prospecti, Proefnummers, enz.

op :'anvrage GRATIS adre5

BOEKWINKEL "EVOLUTIE" BUITENZORG.