•BBS
HBBSBSSBraHHBHSSSBrafflHKfflgHHHiML-\^
BIBLIOTHEEK KITLV
0093 2713
ADATRECHTBUNDEL VIL
(GEMENGD)
Adatrechtbundel VII,
bezorgd door de commissie voor liet adatrecht.
( G E M E N G D )
n i T Q E G E V E N DOOB H E T K O N I N K L I J K I N S T I T U U T VOOK D E T A A L -
L A N D - EN V O L K E N K U N D E VAN N E D E R L A N D S C H - I N D I Ë .
'S-GKAVENHAGE,
M A B Ï I N U S N I J H O F K . 4-8 iS-.--».,
&&U > ^ > v V
TUL-, LM
v o o r
T i , - -::
.
'/ ' *I ji.Ui.Uj3 iu
M van
>x
v%M
m
INHOUD.
Biz.
Inhoud der zeven verschenen adatrechtbundels ix Serie A. ALGEMEEN DEEL.
N°. 10. Geschiedenis van de commissies voor het adatrecht
van Maart 1912 tot April 1913 1 N°. 11. Inlandsche adatsystematiek (1912) 3 N°. 12. Eerbiediging van het adatrecht in vreemde koloniën
(1772 en 1827—1835) 13 N°. 13. Gegevens betreffende het adatrecht in vreemde kolo-
niën (1913) 33 N°. 14. Adatrcgelingen van christen-inlanders 36
Serie F. ATJÈH.
N°. 4. Verwijzing 3 8
N». 5. Adatvonnisseu (1912) 39 Serie G. GAJÖ-, ALAS- EN BATAKLANDEN.
N". 7. Verwijzing zJi3
N°. 8. Adatregeling van christen-inlanders (1892) . . . . 44 Serie H. HET MINANGKABAUSCHE GEBIED.
N». 13. Verwijzing 5 1
Serie I. ZUID-SUMATRA.
N°. 13. Verwijzing 52 Serie J. HET MALEISCHE GEBIED.
N°. 1. Verwijzing , 53 N». 2. Grondenrecht (1907) 54
VI INHOUD Biz.
Serie K. BANKA EN BILLITON.
N°. 1. Verwijzing 62 N°. 2. Uit regeeringsrapporlen over Billiton (1907 —1912) 63
N°. 3. Adatvonnissen (1911—1912) . . . 65 Serie L. BORNEO.
N°. 1. Verwijzing 69 N°. 2. Dajaksche stammengesehillen (1894) 70
N°. 3. Regeringsrapporten over grondenrecht (1906—1911). 83 N°. 4. Koppensnellen (1911). . . . . . 106 Serie M. MINAHASA.
N°. 6. Verwijzing . 107 Serie N. GORONTALO ENZ.
N°. 1. Verwijzing 108 Serie O. HET TORADJA-GEBIED.
N°. 2. Verwijzing 108 Serie P. ZUID-CELEBES.
N°. 1. Verwijzing 108 Serie Q. DE TERN ATE-ARCHIPEL.
N°. 1. Verwijzing 109 N°. 2. Onderzoek naar de rechten op damarbosschen (1909) 110
N°. 3. Adatregelingen voor en van christeninlanders op
Halmaheira (1905—1911) 121 N°. 4. Adatregeliug van 1911 157 N°. 5. Uit regeeringsrapporten (1909—1910) . . . 162
N°. 6. Ternataansche adatrechtstermen . . 166 N°. 7. Rechtstoestand van de inlandsche bevolking ter hoofd-
plaats Ternate 193 N°. 8. Ternataansche testamenten (1894 en 1896). . . . 207
Serie R. AMBON ENZ.
N°. 1. Verwijzing 214 N°. 2. Regeeringsrapporten over grondbezit (1908—1909) . 215
INHOUD V I 1
Blz.
Serie S. NIEUW-GUINEA.
N°. 1. Verwijzing 2 3 3
Serie T. TIMOR ENZ.
N°. 1. Verwijzing • 2 2 4
N°. 2. Gegevens uit zendingsberichten (1890—1898). . . 22.5 Serie U. BALI EN LOMBOK.
N°. 3. Verwijzing 238 Serie V. VERSPREIDE EILANDEN.
Serie W. CHINEEZEN.
N°. 1. Verwijzing . . . •* 239 N°. 2. De voormalige kongsi Lanfong (1857'—1888) . . . 240
N». 3. Adatvonnissen (1907—1912) 263 Serie X. ANDERE VREEMDE OOSTERLINGEN.
Serie Y. GODSDIENSTIG RECHT EN GODSDIENSTIGE RECHTSPRAAK.
N°. 5. De 2de titel van het zg. Compendium (1760) . . . 270 N°. 6. Het compendium van Mohammedaansch erfrecht in
Stbl. 1828 n°. 55 275 N°. 7. Aanteekeningen op eenige vonnissen betreffende Mo-
hammedaansch recht 2/9 N°. 8. Regeeringsrapporten betreffende moskeekassen en Mo-
hammedaansche huwelijken (1892—1908) . . . . 297 Serie Z. SAMENVATTINGEN.
N°. 4. Verkiezingen van hoofden op de buitenbezittiugen.
1. Atjèh en Onderhoorigheden 332
II. Tapanoeli 332 III. Sumatra's Westkust 338
IV. Benkoelen 345 V. Lampongsche districten 351
VI Palembang 351 VIL Djambi 358 VIII. Oostkust van Sumatra 359
V I I I INHOUD Biz.
IX. Riouw on Onderhoorighedeu 359 X. Banka en Onderhoorighedeu 359
XT. Billiton 359 XII. Westerafdeeling vau Borneo 359
XIII. Zuider- en Oosterafdeeling van Borneo . . 359
XIV. Menado 359 XV. Celebes en Onderhoorighedeu 363
XVI. Ternate en Ouderhoorigheden 371 XVII. Amboina en Onderhoorighedeu 371 XVIII. Timor en Onderhoorighedeu 388
XIX. Bali en Lombok 388 N°. 5. Gesteldheid van de inheemsche rechtspraak (1913) . 389
Lijst van iulandsche jechtstermen, voorkomende in den zevenden adatrechtbundel, met uitzondering vau die op
blz. 167—191 392 Nadere mededeeliug over geldelijken steun 398
INHOUD
der zeven versehenen adatrechtbundels.
Bundel Blz.
Serie A. ALGEMEEN DEEL.
N°. 1. Geschiedenis van de commissies voor het adat-
recht van Juni 1908 tot September 1910 . . I l
N°. 2. Adatwijzer (1910) ! 1 6
N°. 3. Adviezen over codificatie van adatrecht en bewijs
van adatrecht (1893—1894) 1 21 N°. 4. Circulaire van den resident van Timor ( + 1907) I 48 N°. 5. Geschiedenis van de commissies voor het adat-
recht van September 1910 tot Maart 1912. . V 1 N°. 6. Vonnis van den raad van justitie te Padang van
13 October ] 892 en arrest van het hooggerechts-
hof van 3 Augustus 1893 V 3 N°. 7. Circulaire van den resident van Timor (1909). V 11 N°. 8. Adviezen over codificatie van het inlandsen adat-
recht der Minahasa (1897) Y 12 N°. 9. Gegevens betreffende het adatrecht in vreemde
koloniën (1911) V 20 N°. 10. Geschiedenis van de commissies voor het adat-
recht van Maart 1912 tot April 1913 . . . VII 1 N°. 11. Inlandsche adatsystematiek (1912). . . . . VII 3 N°. 12. Eerbiediging van het adatrecht in vreemde
koloniën (1772 en 1827—1835) VII 13 N°. 13. Gegevens betreffende het adatrecht in vreemde
koloniën (1913) VII 33 N°. 14. Adatregelingen van christen-inlanders. . . . VII 36 Serie B. WEST-JAVA.
N°. ] . Gegevens uit verslagen der welvaartcommissie
(1905—1907) I I 1
X INHOUD
Bundel BIz.
N°. 2. Gegevens uit liet rapport-De Wolff van Wester- rode betreffende het landbouwcredietouderzock
in de Preanger (1904) 31 57 N°. 3. Gegevens over grondenrecht, getrokken uit
regeeringsrapporten (1906—1907) II 83 N°. 4. Gegevens uit verslagen der welvaartcommissie
(1905—1909) IV 1 N°. 5. Gegevens uit Pokkens (1903) IV 513 N°. 6. Adatvoimissen (1905—1910) IV 529 Serie C. MIDDEL-JAVA.
N°. 1. Gegevens uit verslagen der welvaartcommissie
(1905—1908) I I 85.
N°. 2. Gegevens uit een regeeringsrapport over gronden-
recht in Pekalongan (1902) I I 180 N°. 3. Gegevens uit regeeringsrapporten (1907). . . II 188 N°. 4. Adatvoimissen over grondenrecht (1909). . . II 191 N». 5. Adatvonnissen (1905—1907) IV 547 Serie D. VORSTENLANDEN.
N°. 1. Nota omtrent het bouwrecht in Jogjakarta (1883) I I 203 N°. 2. Regeeringsrapporten over persoonlijke diensten
en grondenrecht (1908) I I 208 N°. 3. Gegevens uit regeeringsrapporten I I 216 N°. 4. Vonnissen van de inheemsche rechtspraak (1867 —
1868) IV 554 N°. 5. Adatvonnissen (1904) IV 574 Serie E. OOST-JAVA MET MADOEBA.
N°. 1. Gegevens uit verslagen der welvaartcommissie
(1905—1908) II 224 N". 2. Pernataan desa uit Sidoardjo (omstreeks 1909). II 271 N°. 3. Uittreksels uit Van der Linden, De Grondver-
huriug (1907) I I 286 N°. 4. Vertaling van de pernataan desa uit Sidoardjo
(omstreeks 1909) IV 576 N°. 5. Adatvonnissen (1904—1910) . . . IV 598
INHOUD X I
Bundel Blz.
N°. 6. Mededceling over vonnissen van de inheemsche
rechtspraak op Madoera (1910). . . . IV 610 N°. 7. Inlandsche gegevens betreffende het district
Wonosari der afdeeling Bondowoso (1911) . . IV 611 Serie F. ATJÈH.
N°. 1. Agrarisch résumé Groot-Atjèh (1909) . . . I 52 N°. 2. Verwijzing VI 1 N°. 3. Uit het volksleven der Temiangers (1906) . . VI 2 N°. 4. Verwijzing • • VII 38 N». 5. Adatvoimissen (1912) VII 39 Serie G. GAJÖ-, ALAS- EN BATAKLANDEN.
N°. 1. Verwijzing ^ 1 8
N°. 2. Standen en rechtspraak in Sipirok (1882) . . VI 9 N°. 3. Mededeelingen uit Habinsaran (1911) . . . VI 15 N°. 4. Gajösche en Bataksche adatrechtsteraeii, met
aanvulling VI 21 N». 5. Keur voor Tapanoeli (1907) VI 148 N°. 6. Adatvonnis (1905) VI 150 N°. 7. Verwijzing VII 43 N°. 8. Adatregeling van christen-inlanders (1892) . . VII 44 Serie H. HET MINANGKABAUSCHE GEBIED.
N°. 1. Artikelen van De Waal van Anckeveen (1905—
-1907) I 80 N°. 2. Verwijzing VI 153 N°. 3. Keur voor Sumatra's Westkust (1880) . , . VI 154 N°. 4. Panghoeloeverheffing in de onderafdeeling Tanah
Datar (1890) VI 156 N». 5. Artikelen uit de Sumatra-Bode (1905—1908) VI 164 N°. 6. Begeeringsrapport over familiegoed en belasting-
schuld (1909) VI 204 N°. 7. Vergadering over herziening van het adatrecht
te Fort de Koek (1911) . VI 207 N». 8. Artikelen uit de Oetoesan Malajoe (1911) . . VI 221
X I I INHOUD Bundel Blz.
N°. 9. Rcgeeriugsrapport over adatbestuur in de Kwan-
tandistricteu (1911) VI 244 N°. 10. Artikel van mr. C. A. Wienecke (1912). . . VI 246 N°. 11. Adatvonnissen (1905—1908) VI 252 N°. 12. Losse mededeeling over adathoofden te Padang
(1912) VI 272 N°. 13. Verwijzing VII 51 Serie I. ZÜID-SUMATRA.
N°. 1. Verwijzing VI 273 N°. 2. Buropeesche oendang-oendang (1862—1869) . VI 274 N°. 3. Engelsche opteekening van adatrecht te Beu-
koelen (1807) VI 281 N°. 4. Oendang-oendang Moko-Moko (1862) . . . VI 322 N°. 5. Mededeeling uit Benkoelen van pastoor Jenuissen
(1904) VI 353 N°. 6. Uit regeeringsrapporteu betreffende Benkoelen
(1906—1909) VI 359 N°. 7. Adatinkomsten der wijkmeesters te Benkoelen
vroeger eu thaus (1912) VI 360 N°. 8. Uit een regeeringsrapport betreffende Palembang
(1906) VI 362 N". 9. Samenvoeging van marga's in Palembang
(1907—1910) VI 366 N°. 10. Regelingen op het gebruik van renahgroudeu
in Palembaug (1900—1910) VI 370 N°. 11 Aansprakelijkheid van rechtsgemeenschappen in
Djambi (1911) VI 385 N°. 12. Aronnisseu uit Benkoelen, Djambi en Lam-
pongsche districten (1906—1912) VI 410 N°. 13. Verwijzing VII 52 Serie J. HET MALEISCHE GEBIED.
N°. 1. Verwijzing VII 53 N°. 2. Grondenrecht (1907) VII 54
INHOUD x i n
Bundel B k .
Serie K. BANKA EN BILLITON.
N°. 1. Verwijzing V I 1 6 a
N°. 2. Uit regeeringsrapporteu over Billiton (1907-1912) VII 63 N°. 3. Adatvomiissen (1911—1912) . V I I 65
Serie L. BOENEO.
N°. 1. Verwijzing ^ H ^ N°. 2. Dajaksche stammengeschillen (1894) . . . . VII 70 N°. 3. Regeeringsrapport overgrondenrecht(1906-1911) VII 83 N°. 4. Koppensuellen (1911) VII 106 Serie M. MINAHASA.
N°. 1. Rapport over de 'adat kebiasaan, uitgebracht
door een inlandsche commissie (1896) . . . I I I 1 N°. 2. Adatvoiinisseu (1897—1905) I I I 114 N°. 3. Verhandelingen en adviezen van inlandsche
hoofden (1900—1902) I I I 152 N°. 4. Adatregeling voor het district Langoan (1901) . I I I 177 N°. 5. Uittreksels uit Jellesma (1903) I I I 186 N°. 6. Verwijzing VII 107 Serie N. GORONTALO ENZ.
N°. 1. Verwijzing VII 108 Serie O. HET TORADJA-GEBIED.
N° 1. Regeeringsrapport over de onderafdeeling Paloe
(1910) I 130 N°. 2. Verwijzing VII 108 Serie P. ZUID-CELEBES.
N°. 1. Afwijzing VII 108 Serie Q. DE TERNATE-ARCHIPEL.
N°. 1. Verwijzing VII 109 N°. 2. Onderzoek naar de rechten op damarbosschen ( 1909) VII 110 N°. 3. Adatregelingen voor en van christeninlanders op
Halmaheira (1905—1911) VII 121 N°. 4. Adatregelingen van 1911 VII 157 N°. 5. Uit regeeringsrapporteu (1909-1910) . . . VII 162
v T v INHOUD Bundel Blz.
N°. 6. Ternataansche adatrechtstermeii "VII 166 N°. 7. Rechtstoestand van de inlandsche bevolking ter
hoofdplaats Teruate VII 193 N°. 8. Ternataansche testamenten (1894 en 1896) . . VII 207 Serie R. AMBON ENZ.
N°. 1. Verwijzing ^11 3 1
N°. 2. Regeeringsrapporten over grondbezit (1908-1909) VII 21o Serie S. NIEUW-GUINEA.
N°. 1. Verwijzing VII 223 Serie T. TIMOR ENZ.
N°. 1. Verwijzing • • • • V I 1 2 2 4 ,
N°. 2. Gegevens uit zendingsberichten (1890—1898) . VII 225 Serie U. BALI EN LOMBOK.
N°. 1. Rapportenen besluiten over grondenrecht(1900—
-1909) l -1*8
N°. 2. Gemengde gegevens uit regeeringsrapporten
(1905-1909) I 189 N°. 3. Verwijzing . . . ' . • • • V I 1 2 3 8
Serie V. VERSPREIDE EILANDEN.
Serie W. CH1NEEZEN.
N°. 1. Verwijzing VII 239 N°. 2. De voormalige kongsi Lanfong (1857—1888). VII 240 N°. 3. Adatvoimisseu (1907-1912) VII 263 Serie X. A.NDERE VREEMDE OOSTERLINGEN.
Serie Y. GODSDIENSTIG RECHT EN GODSDIEN- STIGE RECHTSPRAAK.
N°. 1. Gegevens van professor Kern over Hindoerecht
(1907—1910) I 197 N°. 2. Rapport dr. Snouck Hurgronje over de Moham-
medaansche godsdienstige rechtspraak , met name
op Java (1890) : 2 0 1
INHOUD x v
Bundel Blz.
N°. 3. Begeeringsrapporten over de Mohammedaansche
rechtspraak op de buitenbezittingen (1877) . . I 225 N°. 4. Besluit en rapporten over de Mohammedaansche
rechtspraak op Zuid-Celebes (1851 en 1 9 0 7 — 1 9 0 8 ) I 235 N°. 5. De 2lle titel van het zg. compendium (1760) . V I I 270 N°. 6. Het compendium van Mohammedaansch erfrecht
in Stbl. 1828 nü. 55 V I I 275
N°. 7. Aanteekeningen op eenige vonnissen betreffende
Mohammedaansch recht V I I 279 N ° . 8. Begeeringsrapporten betreffende moskeekasseu en
Mohammedaansche huwelijken (1892—1908) . V I I 297 Serie Z. S A M E N V A T T I N G E N .
N°. 1. Gesteldheid van de inheemsche rechtspraak (1910),
met haart I 244 N°. 2. Gewestelijke regelingen , en gegevens uit regee-
ringsrapporten , nopens de inheemsche rechtspraak:
A. Soerakarta V 46 B. Jogjakarta V 47 C. Atjèh en Ouderhoorigheden V 54 D. Tapanoeli V 61 E. Sumatra's Westkust V 84 E. Benkoelen . . . V 101 G. Palembang V 128 H. üjambi V 150 I. Oostkust van Sumatra V 306 J . Biouw en Ouderhoorigheden . . . . . V 352 K. Westerafdeeling van Borneo V 374 L. Zuider- en Oosterafdeeliug van Borneo . . V 374 M. Menado V 374 N . Celebes eu Onderlioorigheden V 375 O. Ternate en Ouderhoorigheden V 4 4 1 P . Amboiua en Ouderhoorigheden Y 4 4 1 Q. Zuid-Nieuw-Guinea V 4 4 3 B . Timor en Ouderhoorigheden V 444 S. Bali en Lombok . . V 445 N°. 3. Verbetering van de//gesteldheid van de inheemsche
rechtspraak op 1 Mei 1910// en van de over-
zichtskaart » '159
XVI INHOUD Bundel Blz.
N°. 4. Verkiezingen van hoofden op de buitenbezittiiigen.
I. Atjèh en Onderhoorigheden . . . . VII 332 II. Tapanoeli VII 332 I I I . Sumatra's Westkust VII 338 IV. Benkoelen VII 345 V. Lampongsche districten VII 351 VI. Palembang VII 351 VIL Bjambi. VII 358 VIII. Oostkust van Sumatra VII 359 IX. Riouw en Onderhoorigheden . . . . VII 359 X. Banka en Onderhoorigheden . . . . V i l 359 XI. Billiton VII 359 XII. Westerafdeeling van Borneo . . . . VII 359 XIII. Zuider- en Oosterafdeeling van Borneo VII 359 XIV. Menado VII 359 XV. Celebes en Onderhoorigheden . . . VII 363 XVI. Ternatc en Onderhoorigheden . . . VII 371 XVII. Amboina en Onderhoorigheden . . . VII 371 XVIII. Timor en Onderhoorigheden . . . . V i l 388 XIX. Bali en Lombok VII 388 N°. 5. Gesteldheid van de inheemsche rechtspraak (1913) VII 389 Lijst van inlandsche rechtstermen, voorkomende in de
eerste vijf adatrechtbundels V 467 Lijst van inlandsche rechtstermen, voorkomende in den
zesden adatrechtbundel VI 446 Lijst van inlandsche rechtstermen, voorkomende in den
zevenden adatrechtbundel VII 392 Mededeeling over geldelijken steun IV 617 Nadere mededeeling over geldelijken steun . . . . VII 398
SERIE A.
A L G E M E E N D E E L .
N°. 10.
GESCHIEDENIS VAN DE COMMISSIES VOOR HET ADATRECHT VAN MAART 1912 TOT APRIL 1913.
28. In Juni 1912 verschijnt Adatrechtbundel V (Gemengd).
29. In Het Recht in Nederlandsch-ïudië, deel 96 (1911), blz. 178, eu in het Tijdschrift van het Bitmenlandsch Bestuur, deel 40 (1911), blz. 146, verschijnt het navolgende bericht:
ADATKECHT.
Voor de kennis van het adatrecht is het in de eerste plaats van belang te weten, waar en in welken omvang het voorkomt.
Om dit laatste zuiver te bepalen is het niet alleen noodig na te gaan, welk deel der rechtsopvattingen in een bepaalde streek door het adatrecht wordt beheerscht, maar ook vast te stellen in hoeverre dat adatrecht ten aanzien van zekere onderwerpen te kort schiet. De Commissie van Bijstand voor het Adatrecht, zich in het algemeen aanbevolen houdende voor mededeelingen op het gebied van het adatrecht, zou in het bizonder ook gaarne opgaven ontvangen, op welke punten of in welke opzichten het adatrecht gebleken is onvolledig, onzeker of onbruikbaar te zijn en roept daarvoor de medewerking en hulp in van alle belangstellenden op dat gebied.
De Commissie van Hij stand,
• Q U A B L E S DE Q ü A l t L E S ,
Voorzitter.
SCHUMANN,
Secretaris.
30. Het lid der Hollandsche commissie mr.IA D. E. van Ossenbruggen vertrekt in Augustus 1912 naar Indië en treedt in verband daar- mede uit de commissie.
1
ALGEMEEN DEEL •2,
3 1 . Op aanzoek der Indische commissie treden in September 1912 en volgende maanden de navolgende heeren op als haar gedelegeerden : J . P . J . Barth (voor Tapanoeli), A. II. Boele (voor Ambon), H. Craan- dijk (voor Billiton), W . H . Keuchenius (voor D j a m b i , sedert met verlof), R. J . Koppenol (voor Banka), W . P . J . Kroon (voor Bali, sedert verplaatst), L. E . Noll (voor Westerafdeeling Borneo), S. van der Plas (voor Sumatra's Oostkust), Th. O Rappard (voor Menado), S. H . Schaank (voor Z.- en O.-afdeeling van Borneo), A. H . G. van Sluys (voor Zuid-Celebes), J . Tideman (voor Palembang), L. R. Wentholt (voor Midden-Celebes), en W . A. C. Whitlau (voor Sumatra's Westkust).
32. I n October 1912 wordt de Indische commissie aangevuld met mr. D . J . Jongeneel.
33. I n Januari 1913 wordt de Hollandsche commissie aangevuld met den heer P . A. Liefrinck, oud-voorzitter der commissie van bijstand.
34. l u April 1 9 1 3 verschijnt Adatrechtbundel V I (Sumatra).
35. Op 1 April 1 9 1 3 zijn de beide commissies dus samengesteld als volgt:
Commissie voor het adatrecht :
dr. C. SNOUCK H U I I G E O N J E , voorzitter;
mr. J . H . CAIIPENTIER A L T I N G ; J . C. VAN E E E D E ;
P . A. LlEFKlNCK ;
J . J . M E I J E K ; mr. H . J . SCHEUER;
mr. O VAN VOLLENHOVEN, secretaris ; J . W . TAMSON, adjunct-secretaris.
Commissie van bijstand voor het adatrecht :
A. J . baron QUARLES DE Q Ü A B L E S , voorzitter;
dr. G. A. J . H A Z E U ;
P. DE Roo DE LA PAILLE (met verlof);
W . P B U L I N G ;
mr. J . C. K I E L S Ï K A (met verlof) ;
mr. dr. W . M. G. SCHUMANN (met verlof), secretaris;
mr. D. J . JONGENEEL, wd secretaris.
S E R I E A .
A L G E M E E N D E E L . N». 11.
I N L A N D S C H E A D A T S Y S T E M A T I E K (1912).
Be wijze, waarop Inlandsche volken getracht hebbeu, den oor- sprong hunner adatinstellingen te verklaren en, in verband met die verklaring, die instellingen als eeu stelselmatig geheel voor te stellen, verdient ten volle onze aandacht, ook al leeren wij daaruit weinig omtrent de werkelijke geschiedenis der adat en al schijnt die systematiek ons vaak willekeurig of fantastisch. Yoor de kennis van het geestelijke leven der Inlanders vormen die voorstellingen eene bron van den eersten rang. Indien men beschikte over een rijken voorraad van gegevens, die getrouw de wijsheid der Inlanders aan het woord lieten zonder die met eigen geleerdheid aan te lengen, dan zou het eene aantrekkelijke taak worden, zulke gegevens te verwerken in eene monographie over Inlandsche adatsystematiek, waarin dan gepoogd kon worden aan te toonen, aan welke in- en uitheemsche bronnen en vooral aan welke gedachtengangen die voorstellingen haar ontstaan te danken hebben.
Meestal komen wij bij het verzamelen van zulke gegevens in aanraking met uitheemsche termen., die iedere inlandsche autoriteit op hare wijze vertaalt, met spreuken, die ieder op zijne wijze verklaart, met verhalen, die ieder op zijne wijze overlevert. Den verzamelaar is het dan geraden, niet toe te geven aan de neiging om van al die varianten eeu gemiddeld te maken, waarin geen der zegslieden het zijne terug zou vinden, maar alles te geven , zooals het tot hem kwam, en de gebruiker doet wijs, door niets van het gebodene weg te cijferen, maar zoowel de bonte verscheidenheid der bijzonderheden als de overeenstemming van hoofdtrekketi te doen dienen ter verklaring der Inlandsche theorieën over de Inlandsche maatschappij.
ALGEMEEN DEEL 4
A. De h o o f d i n d e e l i i i g v a n de M i n a n g k a b a u s c h e a d a t . V o l g e n s e e n g e s c h r i f t van D a t o e k E a d j a L a b i h ,
m e t M a l e i s c h e k a r a k t e r s g e d r u k t (vóór 1892).
Kitab kasimpanan hadat dan oen-j Geschrift, bevattende de adats dang2 jang tarpakai olëh orang en oendaugs, in gebruik bij de toea2 dalam 'alam Minangkabau , ouderlingen in het rijk van Minang- loehak nan tiga, 1 laras nan doea, 2 kabau met zijne drie loehaks en tarkarang olëh Datoek Eadja Labih, zijne twee laras. Samengesteld door kapala-laras Kapau, loehak Agam. Datoek Eadja Labih, hoofd der
| laras Kapau , loehak Agam.
Adapoen hadat jang tarpakai olehi De adats, van oudsher in ge- orang toea2 toeroen toemoeroen di-1 bruik bij de ouderlingen in de drie dalam loehak nan tiga, laras nan loehaks, de twee laras, zijn vier- doea, adalah ampat parkara jaïtoe ' derlei, d. w. z. vier soorten, en al ampat patsal dan hadat nan ampat die vier soorten van adat kunnen itoe bolèh tarpakai kaämpatnja. toepassing vinden.
Patsal jang pertama : nan sabanar ; I. n a n s a b a n a r h a d a t (adat hadat ;
patsal jang kadoea : nan diha- datkan ;
patsal jang katiga : nan terhadat ; patsal jang kaämpat : istihadat.
Ditarangkan patsal jang pertama n a n sa b en a r h a d a t . Adapoen nan dikatakan sabanar hadat, ialah nan ditrima dari pada Nabi Moe- hammad sallallahoe 'alaihi wasal- lama sapandjang nan terseboet di- dalam kitab Allah, artinja nan sa- pandjang sjaraq; disitoelah diambil tsah dan bathal, halal dan harara ,
in den echten zin).
IL n a n d i h a d a t k a n (hetgeen men tot adat maakt).
III. n a n t e r h a d a t (hetgeen tot adat is geworden).
IV. i s t i h a d a t (hetgeen voor adat wordt aangezien).
I is hetgeen wij ontvangen hebben van den Profeet Mohammad (Allah zegene hem en schenke hem vrede) naar hetgeen vermeld staat in Allahs Boek, d.i. naar de ge- openbaarde wet (sjara'). Daaraan ontleent men de onderscheiding van s a h (geldig, juist) en b a t a l (on- geldig , onj uist) ; van h a l a l (ge- soenat dan parman, daäwa dan j oorloofd) en h a r a m (ongeoorloofd, djawab, saksi dan bainah; dan di-j verboden); van s o e n a t (regel, sitoelah diambil pihil boenoeh jang | die op daden of woorden van den tiga: pertama hamad, kadoewa soe-i profeet berust) en parman (woord
1 A g a m , Limapoeloeh K o t a , T a n a h d a t a r .
2 Bodi-Tjiningo, Kota-Piliang.
5 ALGEMEEN DEEL
boeh haunad, katiga hatha, dan pansabitkan boenoeh, jaïtoe iqrar, kadoewa saksi, katiga laoesj ; dan disitoelah diambil hoekoem jang ampat: pertama hoekoem halimoe, kadoewa hoekoem bainah, katiga hoekoem qarainah, kaiimpat hoe- koem idjitahad.
.Dan ditarangkau poela patsal nan kadoea, jaïtoe nan d i h a d a t k a n .
Ialah nan ditarima dari pada Da- toek Katoemanggoengan dan Datoek Parpatih nan Sabatang; disitoelah ditarima tjoepa'1 nan doea, kata nan a m p a t , o e n d a n g2 nan am.
p a t , n e g r i nan ampat.
Ditarangkau poela patsal nan ka- tiga, ialah n a n t e r h a d a t .
Adapoen nan dikata terhadat, ialah nan tarpakai didalam nan saloehak2
atau dalam nan salaras2 , atau dalam
van Allah, Qoerannische bepaling);
van cl a ' w a (eisch of klacht) en dj a w ab (weerspraak van den ge- daagde); van s a k s i (getuige) en b a j j i i i a h (beteekent eigenlijk een volledig getuigenbewijs, ook bewijs in het algemeen). Daaraan ontleent men ook de onderscheiding der drie vormen van doodslag: 'amad (op- zet), s o e b o e h ' a m a d (twijfelachtig opzet ; onzekerheid betreffende de vraag van opzet) en ha t a (vergis- sing, onopzettelijkheid), benevens de middelen om doodslag vast te stellen, t. w. i q r a r (bekentenis), s a k s i (getuigen) en l a o e s j (beter l a o e t h , d. i. aanwijzingen van bijzonderen aard). Daaraan ontleent men ook de vierderlei h o e k o e m (hier op te vatten in den zin van rechterlijke beslissing): de hoekoem op grond van ' a l i m o e (weten- schap), die op grond van b a j j i n a h (getuigenbewijs), die op grond van q a r a ï n a h (afleiding uit het verband der feiten), die op grond van i d j t i - had (eigen oordeel van den rechter).
II is hetgeen wij ontvangen hebben van Datoek Katoemeng- goengan en Datoek Parpatih nan Sabatang. Daaraan ontleent men de twee t j o e p a ^ ' s , de vier kata's, de vier oendang-oendaugs, de vier negri's.
I I I is hetgeen gebruikelijk is in het bijzouder in eene loehak, in eene laras of in eene negri.
Dit is hetgeen men noemt tjoepa*
n a n s a p a n d j a n g b a t o e n g ,
ALGEMEEN DEEL
saiiegri. Inilah nan diuamaï tjoepa*
nan s a p a n d j a n g b a t o e n g , hadat nan s a p a n d j a n g d j a l a n , disitoe- lah tarpakainja papatah orang toea2 : dimana batang tagoeliug, disanan tindawan toemboeh; dimana tanah dipindjak, disanan langit didjoen- djoeng; dimana negri ditoenggoehi, disanan hadat dipakai
Ditarangkan poela nan kaäinpat patsal, ialah i s t i h a d a t .
Adapoen nan dikata istihadat, ialah hadat djahiliah jang terlarang di- dalam nan sabenar hadat, saperti menjaboeng dan badjoedi, badoe- soen dan bagalanggang, basorak dan basoerai, basaloeng dan barabab dan lain2nja.
h a d a t nan s a p a n d j a n g djalan.
Naar aanleiding daarvan vindt de papatah der ouderlingen toepassing ; dimana b a t a n g t a g o e l i n g , di- s a n a n t i n d a w a n t o e m b o e h ; d i m a n a t a n a h d i p i n d j a k , di- s a n a n l a n g i t d i d j o e n d j o e n g ; d i m a n a n e g r i di t o e n g g o e ï , d i s a n a n a d a t d i p a k a i (de zin dezer spreuk moet men in dit ver- band in het slot vinden: 's lands wijs, 's lands eer).
IV is de a d a t d j a h i l i a h (de adat van den heidenschen, voor- mohammedaanscheu tijd), die door de sa ban ar h a d a t (I) verboden wordt, zooals hanengevecht en dobbelspel, ' e n », luidruchtig en rumoerig feestvieren,
fluit- en tamboerijnspel en derge- lijken.
B. M e d e d e e l ing van den heer G. De W a a l van Anckeveen ( O c t o b e r 1912).
De minangkabausche instellingen worden verdeeld, wat de af- komst er van betreft, in twee hoofdafdeelingen. Deze zijn:
I. T j o e p a q n a n o e ç a 1 î en II. T j o e p a q b o e a t a n .
Zij heeten t j o e p a q — een inhoudsmaat, waarvan vier2 een g a n t a n g vormen — omdat zij de maat daarstellen, waarnaar het al dan niet verboden of voorgeschreven zij u eener handeling afgemeten moet worden; in het Nederiandsch zou men zeggen: zij zijn de //maatstaf//.
i W a t met „badoesoen" en „bagalanggang" in den tekst a M e r bedoeld wordt durft de commissie niet uit te m a k e n , aangezien het tweede woord hetzelfde beteekent als het voorgaande „menjaboeng" (hanengevecht houden).
— Noot van de commissie.
3 In de onderafdeeling Boven-Kampar bevat de g a n t a n g 6 t j o e p a q , evenals de r e a a l daar ook niet dezelfde waarde heeft als elders.
7 ALGEMEEN DEEL
I. T j o e p a q n a n o e ç a l î .
Onder t j o e p a q n a n o e ç a l î , ook wel genaamd ' a d a t s a b a n a ' a d a t , verstaat men, zooals de Maleier het uitdrukt, ' a d a t d i . s a p a n d j a n g a n b a t o e ë n g , di s a p a n d j a n g a n dj a l a n , d. i.:
de natuurlijke eigenschappen der zaken, elk naar haar aard, anders gezegd: ' a d a t n a n d a t a n g d a r i Allai) t a ' a l a , n.1. zooals de zaken door God geschapen zijn ten aanzien van haar hoedanigheden, doch ook juist daardoor nog niet voldoende aan de behoeften van den mensch, daar toch ongelijke stukken bamboe-kokers niet als gelijkwaardige maten kunnen gelden evenmin als ongelijke lengten.
De uitdrukking ' a d a t n a n d a t a u g d a r i A l l a h t a ' a l a , door commentatoren vau 'adat-geschriftcn gebezigd, heeft, niet in de daarbij gebruikelijke spreekwijzen ingewijden, voornamelijk Euro- peanen, in de dwaalmeening gebracht, dat het recht van den Islam te beschouwen was als 'adat oeçalî, hetgeen door de 'adat-geschriften zelf reeds weersproken wordt ; maar, de daarop betrekking hebbende zin- snede niet begrijpende, hebben zij die maar buiten beschouwing gelaten.
Als voorbeelden van ' a d a t n a n o e ç a l î worden hier genoemd:
a d a t a j i ë mam b a s a h i — water maakt nat; ' a d a t a p i m a- m a n a s i ; ' a d a t t a d j a m m a l o e k a i ; ' a d a t i k a n b a r a d e i ;
a d a t b o e r o e ë n g b a s a j o q ; ' a d a t g a d j a h b a b o e l a l e i , d.i.
vuur verwarmt ; scherp verwondt ; visschen hebben vinnen, vogels hebben vleugels; olifanten hebben snuiten.
Deze soort 'adat is dus niets dan een aanwijzing om niet iets te doen, dat daarmede strijdt. Als men met vuur te doen heeft, moet men rekening houden met de verwarmende eigenschap. Daarvandaan ook de aanwijzing om geschikte middelen te gebruiken, niet te
ba t an a q di l a s o e ë n g , m a n o e m b o e ë q di p a r i o e ë q rijst te koken in een stampblok, stampen in een aarden pot,
maar
m a n o e m b o e ë q di l a s o e ë n g , b a t a n a q d i p a r i o e ë q . Uitliet voorgaande blijkt duidelyk, dat de ' a d a t s a b a n a ' a d a t
indaq lapoeëq dèq o e d j a u , indaq l a k a n g dèq p a n è h d . i . niet vermolmt door regen, niet verschroeit door warmte, in andere woorden, dat zij door niets te veranderen is, omdat bij verandering der natuurlijke gesteldheid de zaak een andere wordt.
II. T j o e p a q b o e a t a n .
Het woord b o e a t a n duidt aan, dat deze maatstaf is daargesteld door afspraak tusschen menschen. Hij omvat de ka ta n a n a m p é q ,
ALGEMEEN DEEL 8
de //vier// (bases, waarop) //voorschriften// (gegrond zijn, om daaruit tot het uitdrukkelijk voorgeschreven of vergund zijn eener handeling of tot een verbod, om een handeliugte verrichten, te mogen besluiten), n.1.
a. k a t â p o e s a k â ; b. k a t â m o e p a k a t ;
c. k a t â d a h o e l o e b a t a p a t i ;
d. k a t â k o e d i a n b o e l i ë h d i t j a r i . a. K a t â p o e s a k â
zijn die uitspraken, welke gegeven zijn door D a t o e ë q P a p a t i ë h n a n S a b a t a n g en D a t o e ë q K a t o e m a n g g o e ë n g a n . Door hen werden juiste maatstaven aangelegd: de t j o e p a q d i s a p an- d j a n g a n b a t o e ë n g werd vervangen door een wel met de oude gelijksoortige n.1. een bamboe-geleding, maar een zoodanig deel er van, dat men een v a s t e maat verkreeg, n.1. een, die een gewicht van 12 t a h i l aan ontbolsterde rijst kan bevatten, en evenzoo een gantang van 48 tahil: de t j o e p a q d o e â b a l è h t a i j ë en de g a n t a n g k o e r a n g d o e â l i m â p o e l o e ë h . Zij gaven wetten en voorschriften, wil men daarmede zeggen, die ten aanzien van alle onderwerpen in de behoefte en de billijkheid voorzien, o. a. de ' a d a t k a m a n a k a n , n.1. het op matriarchale leest geschoeide instituut betreffende het erfrecht, en de aanbevelingen omtrent het beheer der gemeenschappelijke goederen.
De op deze wijze tot stand gekomen instellingen heeten tezamen ' a d a t i s t i ' a d a t . Verandering mag daarin niet gebracht worden:
zij zijn de grondvesten.
b. K a t â m o e p a k a t .
Hieronder is te verstaan hetgeen is vastgelegd door opzettelijk over- leg, m o e p a k a t , d e r p a n g h o e l o e ' s a n d i k â met de o e r a n g toeâ ende o e r a n g t j a d i ë q p a n d e i , hetzij van een n a g a r i — waarna het voor die n a g a r i geldig is —hetzij van een l a r è h — K o t â P i 1 i a n g of B o d i T j a n i a g â — of voor een l o e h a q — T a n a h D a t a r , A g a m , R a n a h L i m â p o e l o e ë h — eu dan ook telkens voor die l a r è h of l o e h a q , waaronder te verstaan zijn landstreken;
de uitwerking van dit onderdeel volgens de geschriften en de daarbij onontbeerlijke commentaren zou te ver van het thans in behandeling zijnde voeren.
Deze cathegorie van voorschriften, tot stand gekomen door overleg en eenstemmigheid, k a t â m o e p a k a t , vormt de ' a d a t n a n d i ' a d a t k a n .
9 ALGEMEEN DEEL
c. K a ta d a h o e l o e d i t a p a t i .
Uit zijn handelwijzen en gebruiken, die niet gevolgd worden krachtens eeuig tot de ' a d a t i s t i ' a d a t of tot de ' a d a t n an d i ' a d a t k a n behoorend voorschrift, maar die eenvoudig hun oor- sprong hebben in het feit, dat iemand zoo deed en anderen dat navolgden, mode dus. De omschrijving is, dat die handelwijzen d i t i r o e d i t o e l a d a n i , d.i. d i t a p a t i , oerang koedian. Hieronder valt b.v. het in de n a g a r i ' s K o t â n a n G a d a n g en K o t â n a n A m p é q in de L i m â p o e l o e ë h K o t â gebruikelijke, dat op een feestmaal aanwezige p i s a n g r a d j a niet gegeten wordt, maar ter versiering van den disch dient. Evenzoo het dragen van chitsen kabaja's en batikkains, waar vroeger zwarte baadjes en k a i n b a l è n g g è q gedragen werden; het in de nagari's, waar vroeger groote gaten in de oorlellen der vrouwen algemeen waren, ver- vangen daarvan door kleine gaatjes en het daarmee gepaard gaande afschaffen der groote zware s o e b a n g ' s . Alles dus zaken, die men moeielijk anders dan //mode// kan noemen. Het spreekt evenwel van zelf, dat dergelijke geheel spontaan en incidenteel opgekomen gebruiken geen inbreuk mogen maken op 'adat isti'adat of 'adat nan di'adatkan.
-Deze soort van 'adat, tot stand gekomen door ka ta d a h o e l o e d i t a p a t i , zonder wettelijke bekrachtiging, vormt de ' a d a t n a n t a r ' a d a t . [Dit accidenteel passief duidt overigens ook reeds aan, dat hier van een opzettelijk iets, uitgaande van de wettelijk bevoegde autoriteit, geen sprake kan zijn, maar het een zaak betreft zonder ernstige consequentie.] Het opvolgen of niet volgen er van is n i e t strafbaar en kàn het ook niet zijn, zoolang het 'adat-bestuur zijn plaats in de maleische maatschappij behouden zal hebben en men het woord //poesakâ// verstaan zal. Te Padang, dat geen 'adatbestuur heeft, heerscht te dezen aanzien een toestand van volkomen verwarring en misbruik, met beroep op 'adat, die men niet kent, evenals ten opzichte van veel andere zaken.
cl. Ka ta k o e d i a n b o e l i ë h d i t j a r i .
In deze uitdrukking beteekeut //boeliëh// b ë r o l i h , d.i. verkrijgen, verkregen. Zij beduidt dus een cathegorie van uitspraken, verkregen door later overleg (of nog te verkrijgen door later overleg) op de wijze, als omschreven bij b. Zoodanig overleg wordt gepleegd tot aanvulling eener gebleken leemte of tot afschaffing of veranderiug van voorschriften der ' a d a t m o e p a k a t of tot verbod of vast-
ALGEMEEN DEBT, 10
stelling eener tot de ' a d a t n a n ta r ' a d at tot dusver behoorende zaak, omtrent wier bestendiging of verbod de p a n h o e l o e ' s a n d i k a met de o c r an g t o e â en de o e r a n g t j a d i ë k pa n d ei het eens zijn, daar toch een eenvoudig verbod der panghoeloe's zelf reeds op moepakat gegrond moet zijn, wil het van kracht zijn.
Deze bron van ontstaan van 'adat-voorschriften vloeit nog steeds en geeft, in verband met plaatselijk verschillende omstandigheden, aanleiding tot in verschillende nagari's zeer van elkaar verschillende bepalingen. *. Het is voornamelijk deze cathegorie, die aanleiding heeft gegeven tot de zoo dikwijls gehoorde klacht uit den mond van lieden, die alle 'adatvoorschriften als van eenerlei kracht be- schouwden: //de 'adat is overal verschillend.// Dit geldt natuurlijk alleen voor de ' a d a t m oep a k a t en de 'a d a t n a n t a r ' a d a t, welke laatste echter, zooals reeds aangestipt, geen rechtskracht heeft.
Dat de op deze wijze tot stand gekomen voorschriften en verbods- bepalingen door de vasstelling ' a d a t m o e p a k a t worden is duidelijk.
De sub a. genoemde instellingen, de ' a d a t i s t i ' a d a t , omvatten:
1°. de o e n d a n g2 l o e h a q d a n r a n t a u d a n l a r è h ; b.v.
l o e h a q b a p a n g h o e l o e , r a n t a u b a r a dj â, l a r è h ba- d j o e n d j o e ë n g , enz.
2°. de o e n d a n g2 n a g a r i , b.v. n a g a r i b a k a a m p é q soekoe, d a l a m s o e k o e b a b o e a h p a r o e i q , b o e a h p a r o e i q a d â t o e â n j â ; b a l a b o e ë h , b a t a p i a n , b a b a l e i , b a m a s a d j i q , enz.
3°. de o e n d a n g o e r a n g d a l a m n a g a r i , waarin de meest heterogene zaken besproken worden ; om die elk een plaats te kunnen aanwijzen is deze afdeeling verdeeld in negen onderdeelen ( p o e t j o e ë q ) en deze weder elk in vijfhonderd, waarvandaan dan ook de omschrijving der o e n d a n g o e r a n g d a l a m n a g a r i als o e n d a n g2 n a n s a m b i l a n p o e t j o e ë q , n a n s a p o e t j o e ë q l i m a r a t o ei h a n a q n j â . Hieronder behoort de vaststelling der straffen, gesteld op het begaan van misdrijf en overtreding, be- nevens de rechtsregel :
n a n ba r o e t a n g n a n m a m b a j i ë enz. enz.
4°. de o e n d a n g2 n a n d o e â p o e l o e ë h . de opnoeming der misdrijven en overtredingen, waarvoor ik verwijs naar pag. 98 en vv. //Adatrechtbundel// I.
1 Asiëng padang usiëng bilalang; lain loeboeëq Iain ikannjâ.
LI ALGEMEEN DEEL
C. U i t t r e k s e l u i t een a r t i k e l van den heer L. C. W e s t e n e n k in K o l o n i a a l T i j d s c h r i f t , 1 9 1 2 , blz. 6 5 3 — 654.
De bewegelijkheid en veranderlijkheid van de adat staat buiten eenigen twijfel . . . .
Eene andere vraag is of a l l e gewoonten, of a l l e adat verandert.
De Minaugkabausche papatah (gezegde), dat de adat is //talapoeä de hoedjan, ta lakang de panèh//, dwz. niet verrottend in den regen en niet barstend iü de hitte, zou in strijd zijn met het vorengezegde over de veranderlijkheid der adat, ware het niet dat er eene in- deeling van de adat bestaat, op één hoofdstuk waarvan cle aange- haalde papatah slechts betrekking heeft, eene indeeling, die in grove trekken aan ieder Inlander eii ook aan den adatkenner bekend is, fil is de volle beteekenis er van voor velen niet geheel duidelijk. De indeeling is als volgt:
1°. adat nan sabana adat, 2°. adat nan diadatkan, 3°. adat nan taradat, 4«°. isti adat.
Alvorens hier een naderen uitleg van te geven, moet er op worden ge- wezen , dat er nog eene andere, zeer gevaarlijke indeeling bekend is, die de Moehammedaansche geestelijken en //vromen// den onkundigen Euro- peaan gaarne zouden willen wijsmaken als de ware. Zij is de volgende :
1°. adat djaliah, de oude adat voor de islamiseering, 2°. adat islamiah , de nieuwe adat na de islamiseering.
Het behoeft geen nader betoog, dat deze indeeling niets heeft uit te staan met het waarlijk levende volksrecht.
Wat wordt nu onder de a d a t n a n s a b a n a a d a t verstaan?
Zooals de papatah zegt: kabau mangoè, djawi malangoeäh, moerai bakitjau = de karbouw schreeuwt, de koe bulkt, de moerai fluit.
Daar wordt niets anders mede bedoeld dan dat deze adat is: natuur, de wetten der Natuur, die als zoodanig eeuwig en onveranderlijk zijn.
De a d a t n a n d i a d a t k a n is, zooals de grammaticale vorm reeds aanduidt, de adat, die gemaakt is en wel die, welke vast- gesteld werd door Papatih van Sabataug en Kjai Katoemanggoenan.
Ook deze is natuurlijk in het oog van het volk onveranderlijk en voor altijd bepaald, zooals o.a. het soekoewezen, het verbod van huwelijk in dezelfde soekoe en het matriarchaat. Maar het is duidelijk , dat haar onveranderlijkheid niet in haar. wezen ligt en demogelijk- heid bestaat, dat deze adat eenmaal niet meer zijn zal.
ALGEMEEN DEEL 1 2
Het helderst springt de vervormbaarheid van de adat in het oog bij de a d a t n a n t e r a d a t , letterlijk vertaald: de geworden adat.
Hieruit blijkt ten duidelijkste, hoe de bevolking zelf de verandering, vervorming en ontwikkeling van de adat acht.
Onder i s t i a d a t worden ten slotte verstaan alle slechte gebruiken en gewoonten, zooals opiumschuiven, dobbelen, hanengevechten houden, drinken enz.
S E R I E A .
A L G E M E E N D E E L . N». 12.
E E R B I E D I G I N G VAN H E T A D A T R E C H T I N V R E E M D E K O L O N I Ë N (1772 en 1827—1835).
A. O n t w e r p van 1 7 7 2 op het r e c h t s w e z e n in B e n g a l e n . ' A Plan for the Administration of Justice, extracted from the Proceedings of the Committee of Circuit, 15th August 1772.
I.
That in each District shall be established Two Courts of Judica- ture, One by the Name of Mofussul Dewannee Adawlut, or Provincial Court of Dewannee, for the Cognizance of Civil Causes; the other V the Name of Phoujdarree Adawlut, or Court of Phoujdarree, for the Trial of all Crimes and Misdemeanors.
II.
That for the better ascertaining the Jurisdiction of each Court, and to prevent Confusion, and a Perversion of Justice, the Matters cognizable by each respectively are declared to be as follows.
All Disputes concerning Property, whether real or personal; all Causes of Inheritance, Marriage, and Cast; all Claims of Debt, disputed Accounts, Contracts, Partnerships, and Demands of Rent ; shall be judged by the Dewannee Adawlut.
But from this Distribution is excepted the Eight of Succession to Zemindarrees and Talucdarrees, which shall be left to the decision of the President and Council.
All Trials of Murder, Robbery and Theft, and all other Pelouies, Forgery, Perjury and all Sorts of Frauds and Misdemeanors, Assaults,
1 Aangehaald bij Van Vollenhoven, Het adatreeht van Nederlandsch-Indië, biz. 17.
ALGEMEEN DEEL 1 4
P r a y s , Quarrels, Adultery, and every other Breach of the Peace, or violent Invasions of Property, shall be submitted to the Phouj- darree Adawlnt.
I I I .
That in the Provincial Court of Dewannee, the Collector of each District shall preside on the Part of the Company, in their Quality of King's D e w a n , attended by the Principal Dewau, appointed by the President and Council, and the other Officers of the Cutcherry ; that the Court shall be regularly held on every M o n d a y and T h u r s d a y , and oftener if Necessity require; and that no Causes shall be heard or determined but in the open Court regularly assembled.
IY.
That in the Phoujdarree-Adawlut, the Cazee and Muftee of the District, and Two Moulavies, shall sit to expound the L a w , and determine how far the Delinquents shall be guilty of a Breach thereof ; but that the Collector shall also make it his Business to attend to the Proceedings of this Court, so far as to see that all necessary Evideuces are summoned and examined, that due Weight is allowed to their Testimony, and that the Decision passed is fair and impar- t i a l , according to the Proofs exhibited in the Course of the T r i a l ; and that no causes shall be heard or determined but in the open Court regularlv assembled.
V.
That in like Manner Two Superior Courts of Justice shall be established at the Chief Seat of Government, the one under the Denomination of the Dewannee Sudder Adawlut, and the other the Nizamut Sudder Àdawlut.
VI.
That the Dewannee Sudder Adawlut shall receive and determine Appeals from the Provincial Dewannee Adawlut; that the President, with Two Members of the Council, shall preside therein, attended by the Dewan of the Khalfa, the Head Canongos, and other Officers of the Cutcherry : In Case of the Absence of the President, a Third Member of the Council to s i t ; that is to say, not less than Three Members to decide on an Appeal, but the whole Council may sit if they chuse it.
V I I .
That a chief Officer of Justice, appointed on the Part of the N a z i m , shall preside in the Nizamut Adawlut, assisted by the Chief
15 ALGEMEEN DEEL
Cazee, the Chief Muftee, and Three capable Moulavies ; that their
•Duty shall be to revise all the Proceedings of the Phoujdarree Adawlut; and in capital Cases by signifying their Approbation or Disapprobation thereof, with their Seasons at large, to prepare the Sentence for the Warrant of the Nazim, which shall be returned into the Mofussul, and there carried into Execution; that with Respect to the Proceedings in this Court , a similar Controul shall be lodged iu the Chief and Council, as is vested in the Collectors in the Districts ; so that the Company's Administration, in Charac- ter of King's Dewan, may be satisfied ; that the Decrees of Justice, on which both the Welfare and Safety of the Country so materially depend, are not injured or perverted by the Effects of Partiality or Corruption.
VIII.
That, in order to preserve the Dignity and Importance of the Two Superior Courts, there shall be Two'Courts of Adawlut estab- Jished at the Seat of Government, exactly on the same plan as those of the Districts: In that of the Dewannee, a Member of the Council shall preside; and in that of the Phoujdarree another Member of the Council shall exercise the Controul specified in the
urth Regulation: These Duties to be performed by the Members m Eotation.
IX.
That, as nothing is more conducive to the Prosperity of any Country, than a free and easy Access to Justice and Redress, the Collectors shall at all Times be ready to receive the Petitions of the injured; and .further, to prevent their being debarred this Access from Motives of Interest, Partiality, or Eesentment, in the Officers or Servants of the Cutcherry, that a Box shall be placed at the Door of the Cutcherry, in which the Complainants may lodge their Petitions at any Time or Hour they please ; that the Collector shall himself keep the Key of this Box, and each Court Day have such Arzees as he may find in it read immediately in bis Presence, by the Arizbeggy of the Cutcherry.
X.
That in summoning from the Farmed Lands Persons complained against, or Evidences called on by the Parties, the Rule laid down m the Ninth Article of the Public Regulations is to be strictly adhered to. The Collector ought further to avoid, as studiously as
ALGEMEEN DEEL 1 6
possible, summoning any Persons from the Mofussul, who are any ways connected with the Revenue, daring the Months of B h a d o o m , A s s i n , Au g u n , and P o o s , unless in Cases, which call for immediate Inquiry and Example.
. XL
That in Order to facilitate the Course of Justice in- trivial Causes, and relieve the Eyot from the heavy Grievance of travelling to a great Distance to seek for Redress, all Disputes of Property, not exceeding Ten Rupees, shall be decided by the Head Parmer of the Purgunnah to which the Parties belong ; and his Decree shall be final.
XII.
That the Process observed for trying Causes, in the Provincial Dewannee Adawlut, shall be as follows.
E r s t , To file and read the Petition of the Complainant, Secondly, To allot a limited Time for the Defendant to give Answer, which when received shall also be tiled and read. Thirdly, To hear the Parties, viva voce, and if necessary examine Evidences. And lastly, To pass Decree. That if, in adhering to this Order of Process, the Defendant shall evade or delay giving Answer within the limited Time, Judgment shall pass against him.
XIII.
That complete Records shall be kept in the Mofussul Dewannee Adawlut, in which shall be inserted the Petition of the Complainant, the Answer of the Defendant, the subsequent Process, and Examin- ation of Evidence, and finally the Decree.; that upon Decree being passed both Parties shall be furnished with a Copy thereof, free of Expence, and that such Copies shall be authenticated under the Public Seal and the signing by the Collector: That a Copy of the Records entire shall be also transmitted Twice a Month to the Sudder Dewannee Adawlut, through the Channel of the President and Council.
XIV.
That each Collector shall also keep an Abstract Register of his Adawlut, in English, containing the Names of the Plaintiff and Defendant, the Substance of the Suit, the Substance of the Decree, the Date of the Cause being filed, and the Date of the Decree being passed; and this Abstraet also shall be transmitted Twice a Month to the Sudder Dewannee Adawlut.
17 ALGEMEEN DEEL
XV.
That as the Litigiousness and Perseverance of the Natives of this Country, in their Suits and Complaints, is often productive, not only of Inconvenience and Vexation to their Adversaries, but also of endless Expence and actual Oppression, it is to be observed as a standing Rule, that Complaints of so old a Date as . . . Years shall not be actionable: And further, should they be found guilty, as is often the Case, from the Principles abovementioned, of flying from the one Court to the other, in order to prevent und protract the Course of Justice, the Party, so transgressing, shall be considered as non- suited, and shall, according to his Degree in Life, and the Notoriety of the Defence, be liable to Pine or Punishment.
N.B. By the Mohometan Law, all Claims which have lain dormant for Twelve Years, whether for Land or Money, are invalid.
This also is the Law of the Hindoos, and the legal Practice of the Country.
XVI.
That the Custom of levying Chout, Dussuttra, Puchuttra, or any other Fee or Commission, on the Account of Money recovered, or Etlak on the Decision of Causes, as well as all heavy arbitrary Pines, is absolutely and for ever abolished.
XVII.
That as however Cases may occur, in which it will be highly necessary, for the Welfare of the Community, to curb and restrain trivial and groundless Complaints, and to deter Chicane and Intrigue, which Passions amongst these People often work to the Undoing of their Neighbours, a Discretion shall in such Cases be left to the Court, either to impose a Pine, not exceeding Pive Rupees, or inflict corporal Punishment, not exceeding Twenty Lashes with a Rattan, according to the Degree of the Offence, and the Person's Station in Life.
XVIII.
That in adjusting the Claims of old Debts, it shall be observed as a Rule, that they bear no further Interest after such Adjustment, but that the Amount shall be payable by Kistbuudee, according to the Circumstances of the Party : Aud as the Rates of Iuterest hitherto authorized by Custom, have amounted to the most exorbitant Usury, the following Rates are now established to be received and paid, as well for past Debts as on future Loans of Money; viz. On Sums
2
ALGEMEEN DEEL i o 1 3
not exceeding One Hundred Eupees Principal, an Interest of Three Rupees Two Annas per Cent per Mensem, or Halfan Anna Mn the Rupee- On Sums above One Hundred Rupees Principal, an Interest of Two Rupees per Cent per Mensem, the Principal and Interest to be discharged according to the Condition of the Bond; and all Compound Interest, arising from an intermediate Adjustment of Accounts, to be deemed unlawful and prohibited: When a Debt is sued for upon a Bond, which shall be formed to specify a higher Interest than the established Rates, the Interest shall be wholly forfeited to the Debtor, and the Principal only recoverable; and that all Attempts to elude this Law, by Deductions from the original Loan, under whatever Denomination, shall be punished by a forfeiture of One Moiety of the Amount of the Bond to the Government, and the other Half to the Debtor.
XIX.
That all Bonds shall be executed in the Presence of Two Witnesses.
XX.
That whereas it has been' too much the Practice in this Country for Individuals to exercise a judicial Authority over their Debtors, a Practice, which is not only in itself unlawful and oppressive, seeing a Man thereby becomes the Judge in his own Cause, but which is also a direct Infringement of the Prerogative and Powers of the regular Government; that Publications shall therefore be made, forbidding the Exercise of all such Authority, and directing all Persons to prefer their Suits tot the established Court of Adawlut;
and that the Collector shall particularly attend to this Regulation, which it is apprehended , still prove a great Means of Relief to the helpless Ryot, from his merciless Creditor, the Money Lender.
XXI.
That in all Cases of disputed Property, regarding Lands, Houses, Landmarks, etc., where a local Investigation is required, an Aumm shall be chosen with the mutual Consent of the Parties; or, if they cannot agree in the Choice of One Person, each shall have the privilege of nominating his own, and the Collector shall decide upon their joint Report of Circumstances. The Collector is also to attend, that the Aumins do not accumulate Expences by unnecessary Delays, but that their Scrutinies and their Wages be limited to
i A n a = A eener sicca r o e p y , zie Adatrechtbundel V I , biz. 310 nt 1.
Noot van de commissie.
19 ALGEMEEN DEEL
the Time he judges sufficient for performing the Service in Question.
The Expence of the Enquiry to be defrayed by the Person who is cast.
XXII.
That in all Cases of disputed Accounts, Partnerships, Debts, doubtful or contested Bargains, Non Performances of Contracts, and so forth, it shall be recommended to the Parties to submit the Decision of their Cause to Arbitration, the Award of which shall become a Decree of the Dewannee Adawlut; the Choice of the Arbitrators is to rest with the Parties, but they are to decide the Cause without Pee or Reward. The Collector, on the Part of Government, is to afford every Encouragement in his Power to Inhabitants of Character and Credit to become Arbitrators, but is not to employ any coercive Means for that Purpose.
XXIII.
That in all Suits regarding Inheritance, Marriage, Cast, and other religious Usages or Institutions, the Laws of the Koran with respect to Mahometans, and those of the Shaster with respect to bentoos, shall be invariably adhered to: On all such Occasions, the Moulavies or Brahmins shall respectively attend to expound the -Law. and they shall sign the Report, and assist in passing the Decree.
XXIV.
That the Decree of the Provincial Dewannee Adawlut, on all Causes for Sums not exceeding Pive Hundred Rupees, shall be final; but that for all above that Amount, an Appeal shall lie to the Sudder.
XXV.
That the Court shall have a Right of decreeing to the Party, in whose Favour Judgment is given, any specific Sum for Costs within the real Amount, or in general to decree with Costs.' The Bill in both Cases to be taxed by the Court.
XXVI.
That Persons found guilty of preferring groundless, litigious, or vexatious Appeals, shall be punished at the Discretion of the Sudder Dewannee Adawlut, by an Enhancement of the Costs, which shall be given to the Respondent, as a Compensation for the Iroubleand Expence which he shall have sustained.
XXVII.
That complete Records shall be kept, and transmitted from the Provincial Phoujdarree Adawlut to the Nizamut .Sudder Adawlut,
ALGEMEEN DEEL 20
Twice every Month, through the Channel of the President and Council. This exclusive of the Proceedings in Trials-for capital Crimes, which are to be transmitted as soon as closed.
XXVIII.
That the Collector shall also keep an Abstract Register, in English, of the Proceedings of this Court, in which shall be in- serted only the Names of the Prisoners, the Crimes or Offences of which they stand charged, and the Sentences or Acquittal, which shall be transmitted in like Manner, Twice every Month, to the Sudder Adawlut.
XXIX.
That the Authority of this Court shall extend to corporal Punish- ment, Imprisonment, sentencing to the Roads, and Fines, but not to the Life of the Criminal. In capital Cases the Opinion of the Court, with the Evidences and Defence of the Prisoner, shall be transmitted to the Nizamut Adawlut, and having obtained their Confirmation, it shall be ultimately referred to the Nazim for his Sentence, which shall be carried into immediate Execution, as directed in the Seventh Article.
XXX.
That Persons guilty of petty Misdemeanors, whose Rank, Cast, or Station in Life, shall be thought to exempt them from corporal Punishment, may be made Liable to Eines; but should such Fines be laid for a larger Sum than One Hundred Rupees, they are not to be inforced or levied without the Confirmation of the Nizamut Adawlut; for which Purpose they are to be immediately reported, with a State of the Case, and the Cause of their being imposed.
XXXI.
That as the Forfeiture and Confiscation of the Property and Effects of Delinquents, sentenced to the Loss of Life may often occur, it is to be observed that such Forfeiture and Confiscation is not to depend on the Provincial Phoujdarree, but upon the Nizamut Adawlut: It is to be a standing Rule therefore, to trans- mit, with the Proceedings of the Trial, an Account of the Property and Effects of the Delinquent, and wait the Orders of the Sudder, whether they are to be surrendered to the Heirs, or confiscated to the State: In the latter Case a Sale is to be made, and the Amount brought to public Account.
21 ALGEMEEN DEEL
XXXII.
That whereas the honourable Company, from Motives of Tender- ness, and Solicitude for the Peace and Happiness of the Ryots, nave determined to abolish the Eeveuue, which has hitherto arisen from the Collections of the Phoujdarree Bazee Jumma, the fame is accordingly to be made public; the Court is still to take Cogniz- ance of all such Offences, but shall inflict no other Punishment for them than Stripes or Imprisonment, or Damages to the Party injured.
XXXIII.
That the same Motives of Eegard for the Tranquillity aud Happiness of the Ryots, having induced the Government to relinquish the Revenue arising from the Rassooms, or Fees of the Cazee and his inferior Officers, of which the Inhabitants have long complained as a severe Grievance, the Cazee and the Muftee are therefore introduced in the list of Adawlut Officers at a Monthly Salary : In this Capacity they are to continue to attest all Writings, to perform all Ceremonies of Marriages, Births, and Funerals, aud to discharge all their other Functions as was customary heretofore ; and as they are thus to be supported at the Expence of Government, they are to exact no Fees, Dues, or Taxes whatsoever: Any Present or Gratification, made with the entire free Will of the Party , on the Occasion of a Marriage or of a Funeral, is not prohibited by this Regulation; but if upon Complaint it shall appear that Force or any other undue Influence has been used to extort such Gratifications, the Cazee or Muftee so convicted shall be ipso facto dismissed from his Office, with Marks of public Disgrace.
XXXIV.
That the Office of Yetasaub, having become obsolete, is now totally abolished ; but that the Cazee aud Muftee shall be allowed each Two Deputies for performing the Duties of their Office in the Purguunahs; these to be stationed by the Collector at such con- venient Distances, as that the Ryots may not have above One Day's Journey to perform for calling in their Assistance.
XXXV.
That whereas the Peace of this Country hath for some Years past been greatly disturbed by Bauds of Decoits, who not only infest the High Roads, but often plunder whole Villages, burning the Houses, aud murdering the Inhabitants: And whereas these aban-
ALGEMEEN DEEL 22
doned Outlaws have hitherto found Means to elude every Attempt which the Vigilance of Government hath put in Force, for detecting and bringing such atrocious Criminals to Justice, by the Secrecy of their Haunts, and the wild State of the Districts, which are most subject to their Incursions, it becomes the indispensable Duty of Government to try the most rigorous Means, since Experience has proved every lenient and ordinary Remedy to be ineffectual : That it be therefore resolved, that every such Criminal, on Conviction , shall be carried to the Village to which he belongs, and be there executed, for a Terror and Example to others; and for the further Prevention of such abominable Practices, that the Villages of which he is an Inhabitant shall be fined, according to the Enormity of the Crime, and each Inhabitant according to his Substance, and that the Family of the Criminal shall become the Slaves of the State, and be disposed of for the general Benefit and Convenience of the People, according to the Discretion of the Government.
XXXVI.
That the Tannadars and Pikes of the Districts shall be punished by Dismission , or Pines, if they neglect the Duties of their Charge ; and as an Encouragement for them to exert themselves in the Pro- tection of the Villages committed to their Care, and in detecting, opposing, and bringing to Justice, all Decoits and other Offenders against the Public Peace, pecuniary Rewards, Grants of Land, or particular Privileges and Immunities, shall be granted them, pro- portioned to their Deserts, and the Services which they shall have rendered the State.
XXXVII.
That in Addition to these general Regulations, the Collector shall form such subsidiary ones, for promoting the due Course of Justice, and the Welfare and Prosperity of the Ryots, as the local Circums- tances of their respective Districts shall point out and require, and that they shall report the same to the Committee of Circuit, in order to their being communicated to the Board, for their final Sanction and Confirmation.
That they shall in particular, and without Delay regulate and transmit for Confirmation, the Pees to be received by all Peons and Pikes, employed in the Service of the Courts of Adawlut, which can only be done with Accuracy from Information on the Spot.
And that they shall further establish such Rules, with Penalties
23 ALGEMEEN DEEL annexed, as may serve effectually to eradicate the Practice among the Officers and Servants of the Cutoherry, of exacting and receiving Bribes from the Parties who have Causes in S u i t : a Practice not only criminal in the Persons who are guilty of i t , but which reflects Discredit and Reproach on the Government under which they serve.
Revenue Department A true Extract.
Fort William, 3r d N o v . 1772. ALEXANDER H I G G I N S O N , Secretary.
B. V e r o r d e n i n g e n v a n 1 8 2 7 e n 1 8 3 5 o p h e t r e c h t s w e z e n i n P r a n s c h - I n d i ë . 1
1°. Ordonnance du 30 octobre 1 8 2 7 , porlant création, à Pondichéry, d'un comité consultatif de jurisprudence indienne.
A u n o m d u R o i .
N o u s , Eugène Panon, vicomte des Bassayns de Richemont, Administrateur général, par intérim, des établissements français dans l'Inde ;
Les abus de toute nature qui se sont introduits dans la compo- sition et dans le mode de procéder de la chambre de consultation ayant affaibli depuis longtemps la considération dont cette institution devait jouir et diminué en même temps l'utilité dont elle pouvait être, nous avons jugé nécessaire de la réorganiser sur des bases fixes qui présentassent à l'avenir une garantie certaine du bon choix, de la capacité et de l'indépendance de ses membres, de l'ordre, de la célérité et de l'impartialité de ses délibérations;
A ces causes , après en- avoir délibéré en conseil d'administration et de gouvernement, provisoirement et sauf l'approbation de Sa Majesté.
Avons ordonné et ordonnons ce qui suit : CHAPITRE Ie r.
D u C o m i t é c o n s u l t a t i f d e j u r i s p r u d e n c e i n d i e n n e . Art. 1e r. Un comité consultatif de jurisprudence indienne est établi à Pondichéry pour éclairer les décisions du Gouvernement et des tribunaux dans les questions dont la solution exige la connaissance des lois indiennes et des us et coutumes des Malabars.
1 Aangehaald bij V a n Vollenlioven, H e t adatreoht v a n Nederlandsch- -Indië, biz. 90.
