49Het aanbieden van verschillende soorten thema’s en themaboeken, naast de fotojaarboeken,
4.2 Opzet interviews
Voor het interviewen van docenten in het basis- en voortgezet onderwijs wordt er gebruikt gemaakt van een diepte interview, ook wel genoemd als een ongestructureerde interview methode. Het doel van diepte interviews is om een zo goed mogelijk beeld en veelzijdig antwoorden te krijgen op de globale onderzoeksvraag. Bij dit type interview bestaat er een kans dat elk interview anders loopt, afhankelijk van de respondent, en dat de deelvragen op een andere manier zullen worden beantwoord. Hierbij wordt er zoveel mogelijk en verschillende informatie van de respondenten verzameld. Daarbij is het de bedoeling dat de eigen inbreng van de respondent maximaal is en dat de response op 100% ligt.
Bij deze interviews wordt een lijst met onderwerpen zoals werkwijze, tijd, budget, concurrentie, systeem gehanteerd. Naast de diverse lijst met onderwerpen is het voor de objectiviteit van het onderzoek van belang om docenten van verschillende geslachten, computerervaringen, niveaus en belevenissen (heuristieken en mentale modellen) uit de doelgroep te doorgronden. In de rol van interviewer ben ik zo objectief mogelijk en vind ik het belangrijk de respondent te stimuleren om zijn verhaal te vertellen. Als onderzoeker neem ik waar, vraag ik door waar nodig en registreer ik de informatie van de respondenten.
“Aan welke functionele en niet-functionele eisen moet het fotojaarboek systeem voldoen, zodat docenten in het basis- en voortgezet onderwijs dit
op een gebruiksvriendelijke en makkelijker manier kunnen gebruiken?”
Vragen Literatuuronderzoek Achterhalen vragen deskresearch + vaststellen User Needs Vragen Concurrentieanalyse Literatuuronderzoek Concurrentieanalyse
?
?
Respondenten- onderzoek User Interface ?????? ??? ????? Onderzoeksfase OntwerpfaseFiguur 12: Schematische weergave van de vragen die gedurende het literatuuronderzoek en concurrentieanalyse gesteld werden en meegenomen zijn naar het respondentenonderzoek. Het respondentenonderzoek moet antwoord geven op deze vragen en wordt samen met de User Needs meegenomen naar de ontwerpfase.
4.2.1 Criteria opzet interviews
Kwalitatief onderzoek is hierbij interpretatief van aard, doordat de interpretatie van de vragen bij elke respondent andere uitkomsten heeft stel ik vooraf een aantal punten op. Deze criteria dient als afbakening voor de interviews. Op deze manier wordt de structuur van de interviews behouden en is de rode draad zichtbaar voor de interviewer. De hieronder gestelde criteria is als volgt:
4.2.2 Criteria selectie respondenten
Om zo veel mogelijk informatie te verkrijgen van respondenten die verschillende ervaringen en belevenissen hebben is er gekozen om tien respondenten uit het basis- en voortgezet onderwijs te interviewen. Om een goed beeld te krijgen van de werkzaamheden en werkwijze omtrent de productie en samenstelling van fotojaarboeken binnen het onderwijs is er gekozen om respondenten van diverse geslachten, leeftijdsklasse, niveaus en computerervaringen te interviewen. De onderstaande tabel geeft weer wat deze criteria inhoudt.
53
Geslacht
Opleidingsniveau Leeftijd
Computerervaring
Basis onderwijs Voortgezet onderwijs
20 jr. / 30 jr. / 40 jr. / 50 jr. / 60 jr. 20 jr. / 30 jr. / 40 jr. / 50 jr. / 60 jr.
HBO+ HBO+
3x Man 2x Vrouw 3x Vrouw 2x Man
• Niet ervaren ( 5 jr. < ) • Gemiddeld (10 jr. <) • Ervaren (10 jr. >) • Niet ervaren ( 5 jr. < ) • Gemiddeld (10 jr. <) • Ervaren (10 jr. >)
Tabel 15: Gestelde criteria waaraan de personen uit doelgroep moeten voldoen.
Nr.
Interviewen van een selectief aantal mensen in het basis- en voortgezet onderwijs die ervaring hebben met het samenstellen van fotojaarboeken.
Punten van criteria
Doel is om zoveel mogelijk informatie te verzamelen van verschillende respondenten, zodoende de werkzaamheden en omstandigheden in kaart te brengen.
Houden van interviews middels praktische omstandigheden (zoals op locatie of telefonisch).
Het toetsen van de beleving, ervaring en werkwijze van de respondenten (Niet functionele eisen).
Bepalen van de gewenste opties en functionaliteiten van de fotojaarboek systemen (functionele eisen). 1 2 3 4 5
Tabel 14: Gestelde criteria die gehanteerd wordt met de opzet van de interviews
54
4.3 Opstellen van de interviewvragen
De probleemanalyse geeft weer dat de beoogde doelgroep docenten in het basis- en voortgezet onderwijs zijn en wat voor kenmerken deze doelgroep heeft. De stap die gezet moet worden om de globale onderzoeksvraag te ontleden in deelvragen wordt in dit hoofdstuk beschreven. Om een systeem te ontwerpen die aan de hand van de User-Centered Design principes gehanteerd wordt, is het een vereiste om de gebruiker in elke fase van het project mee te nemen. Eén van de eerste informatiebehoeftes dat onderzocht moet worden is om de beoogde doelgroep, die bestaat uit een aantal gebruikers, te interviewen. Kijkend naar de probleemstelling en doel van de opdracht beschreven in de probleemanalyse, wordt de opdracht vooralsnog gehanteerd en als volgt beschreven:
De eindelijke User Interface dat ontworpen moet worden bevat alle functionele en niet- functionele eisen van docenten uit het basis- en voortgezet onderwijs. De vraag die hierbij gesteld kan worden betreft of docenten in een schoolsituatie andere eisen en wensen hebben dan reguliere consumenten die fotojaarboeken samenstellen. De conclusies uit dit onderzoek moet uitwijzen of deze stelling correct gesteld is en welke eisen ten grondslag ligt voor het te ontwerpen User Interface.
Doordat het onderzoek gericht is op docenten in Nederland, is er voor gekozen om de vragen in het Nederlands te stellen. De vragen richten zich wat betreft het ontwerp voornamelijk op de werkwijze, werkzaamheden en gebruikte informatie systemen. Daarnaast is het gewenst om te analyseren of er gebruik gemaakt wordt van directe of indirecte concurrenten.
Op deze manier is er getracht te weten komen wat de werkzaamheden zijn om een fotojaarboek samen te stellen, in wat voor omgeving dit gebeurt en om te weten te komen welke informatie systemen er gebruikt worden om de fotojaarboeken te maken. De onderzoeksvraag wordt daardoor opgedeeld in een aantal deelvragen, om zodoende een volledig en helder beeld te creëren dat vervolgens de conclusies van de onderzoeksvraag in kaart brengt.
Bepalen van de deelvragen
Alle onderstaande deelvragen moet antwoord geven op de onderzoeksvraag. Hierbij is gedacht aan de verschillende handelingen die de docenten moeten verrichten om tot een samengesteld fotojaarboek te komen. Stel dat docenten de fotojaarboeken niet zelf zouden maken heeft dit geen invloed op de uitkomst wat betreft de werkwijze, ervaringen en belevenissen. Docenten zullen ongeacht de situatie of omgeving waarin zij verkeren informatie van leerlingen of elders moeten verzamelen. Docenten die hier geen ervaring mee hebben worden ook niet meegenomen in het onderzoek. Zie ook tabel criteria opzet interviews. Vanuit de onderzoeksvraag zijn de onderstaande deelvragen opgesteld:
“Onderzoek te doen naar de behoeften van docenten in het basis- en voortgezet onderwijs. Hieruit wordt een User Interface voor een fotojaarboek systeem ontworpen die gebruikt gaat worden door docenten in het basis- en
De gestelde deelvragen worden opgedeeld in zes verschillende onderdelen. De gedachte hierachter is dat het tijdsbestek van een interview gemiddeld 1 tot 2 uur in beslag neemt en voor de respondent als moeizaam of intensief ervaren kan worden. Door de vragen onder te verdelen moet het voor de respondent vooraf inzichtelijk worden welke vragen en welke onderwerpen er gedurende het interview behandeld gaan worden. Dit moet er voor zorgen dat de respondent zich op zijn / haar gemak voelt en alvast kan voorbereiden op de vragen. De rode draad van het interview blijft hierdoor inzichtelijk. De zes onderdelen waarin de deelvragen gesteld zijn, zijn ontleed vanuit de onderzoeksvraag. De zes onderverdelingen van de deelvragen zijn als volgt:
55
Nr. Vragen
Aan welke functionele en niet-functionele eisen moet het fotojaarboek systeem voldoen, zodat docenten in het basis- en voortgezet onderwijs dit op een gebruiksvriendelijke en makkelijker manier kunnen gebruiken?
Onderdeel
Onderzoeksvraag
1
Op welke wijze verzamelen docenten in het basis,- en voortgezet informatie zoals; teksten, afbeeldingen, knutselwerkjes, video’s om vervolgens een fotojaarboek samen te kunnen stellen? Wat bevalt er aan de huidige werkwijze? (positieve punten)
Wat ontbreekt er aan de huidige werkwijze? (knelpunten c.q. verbeter punten)
Wanneer (tijdstip) beginnen docenten in het basis,- en voortgezet onderwijs informatie te verzamelen om de fotojaarboeken samen te stellen?
Wat is het budget om fotojaarboeken samen te kunnen stellen? (Ouders, kinderen, school, gereserveerd potje)
Hoeveel tijd zijn de docenten momenteel kwijt bij het maken van een fotojaarboek? Zou u interesse hebben in een gesponsord fotojaarboek?
Hoe ver mag sponsoring reiken? (Denk aan advertenties, kortingsbonnen, inschrijfformulieren) Waar laten docenten in het basis,- en voortgezet de fotojaarboeken afdrukken?
Wat voor opties en functionaliteiten bevallen er aan het huidige systeem (positieve systeemeisen)
Wat voor opties en functionaliteiten bevallen er niet aan het huidige systeem (knelpunten, ontbreken van opties)
Hoe worden fotojaarboeken samengesteld en afgegeven? (afgedrukt, digitaal gemaakt of wellicht een combinatie van beiden)
Wat is / zijn de belangrijkste factoren waar docenten in het basis,- en voortgezet onderwijs voor kiezen om een fotojaarboek samen te stellen. (Denk aan; prijs, gebruiksvriendelijkheid product, effectiviteit, snelheid, mogelijkheden, kwalitatief product, service)
Zijn er nog punten die niet behandeld zijn of heeft u toevoegingen?
Deelvraag / Overige punten
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Deelvraag / Werkwijze en het verzamelen van informatie Deelvraag / Werkwijze en het verzamelen van informatie Deelvraag / Werkwijze en het verzamelen van informatie Deelvraag / Tijd & Budget
Deelvraag / Tijd & Budget
Deelvraag / Tijd & Budget Deelvraag / Sponsoring Deelvraag / Sponsoring Deelvraag / Concurrentie Deelvraag / Systeem Deelvraag / Systeem Deelvraag / Systeem Deelvraag / Systeem
Tabel 16: Bovenstaand de deelvragen die ontleend zijn uit de onderzoeksvraag. De vragen en onderdelen moeten antwoord geven op de onderzoeksvraag.
Nr.
Werkwijze en het verzamelen van informatie Tijd & Budget
Sponsoring Concurrentie Systeem Overige punten Onderdeel 1 Betrekking op Verdienmodel / opdrachtgever
Directe en indirecte concurrenten / opdrachtgever Fotojaarboek systemen (functionele eisen) Out of the box informatie / onderwijsniveau Niet-functionele eisen / opdrachtgever
Niet-functionele eisen (mentaal model / heuristieken) 2
3 4 5 6
Tabel 17: Hierboven een verdeling van de onderdelen die betrekking hebben op de vragen die vanuit de probleemanalyse, het literatuuronderzoek, concurrentieanalyse en de opdrachtgever gesteld zijn.