Het lichaam als middel tot zelfexpressie en genot

De eerste categorie respondenten doet het werk met veel plezier. Deze sekswerkers genieten letterlijk en figuurlijk van het werk. Sekswerk draagt voor hen bij aan hun leven. Om deze reden duid ik ze aan met de term genieters. Deze categorie heeft twee subcategorieën, namelijk de extra genieters en de

contrast genieters. De extra genieters hebben op zich al een leuk, vervullend leven hebben. Voor de contrast genieters daarentegen vormt sekswerk in positieve zin een contrast met het privéleven. Straks

laat ik dit zien met het verhaal van Fleur. Ik begin met extra genieter Martine.

‘Als de seks lekker is, dan heb ik daar geen problemen mee’

Martine is een Nederlandse vrouw van 49 jaar met blond haar en stralende ogen, die sinds 15 jaar achter het raam werkt in een stad in de Randstad. Ze doet het werk met opvallend veel plezier en komt ongecompliceerd en tevreden over. In het werk is Martine grotendeels zichzelf:

‘De persoon Martine is niet anders dan dat ik daar (op haar werkplek, PL) ben. Ik heb geen

werknaam. Mijn naam is gewoon Martine. Ik heb het ook niet nodig om toneel te spelen. Ik denk dat het me daardoor ook zo weinig moeite kost.’

Martine is begonnen met sekswerk omdat ze het ‘een heel interessant beroep’ vond. Haar partner van toen steunde haar. Eerst werkte zij in een privéhuis en thuis, maar dat vond ze ‘een beetje te saai’. Achter het raam werken vindt ze afwisselender, want ondanks de vaste klanten blijft het redelijk onvoorspelbaar wie op welk moment langs komt. Martine vindt het ‘een leuk soort contact’ dat ze heeft met haar klanten. Ze werkt drie dagen per week, in combinatie met deeltijd kantoorwerk. Het geld dat ze verdient met sekswerk ziet ze vooral als een leuke bijkomstigheid. De meeste mensen in Martine’s omgeving weten niet dat ze het werk doet. Martine’s nieuwe partner vindt het ‘eigenlijk wel spannend’.

Zolang ze veilig werkt en eerlijk blijft, vindt hij het geen probleem. De twee interviews met Martine, in een café en op haar kamer, verlopen soepel en ontspannen, zonder onduidelijkheden, passend bij de luchtige manier waarop Martine in haar werk staat.

Inhoud van het werk: Genieten van de seks én professioneel zijn

Martine doet tamelijk veel handelingen met klanten: “pijpen”, “neuken”, “beffen” en masseren, maar ook knuffelen en zoenen, handelingen die in de prostitutie vaak als “privé” worden beschouwd. Een enkele keer heeft ze “plasseks”, wat ze wel opwindend vindt. Met aanrakingen van klanten heeft Martine meestal geen moeite. ‘Ze mogen aan m’n borsten en m’n billen zitten, allemaal geen probleem.’ Martine zegt te kunnen genieten van de lichamelijke contacten met klanten. Als ik vraag wat dat ‘genieten’ inhoudt, zegt ze:

‘Dat de seks gewoon erg lekker is. Ik kijk bijna nooit naar het uiterlijk. Dat vind ik niet zo belangrijk. In het werk dus. Want vaak bij een hele knappe man, die nog jong is, valt het vaak behoorlijk tegen. Niet altijd hoor, maar dat heb ik vaak gehad. Ik heb mannen gehad, dat je denkt, nou eh... maar dat je daar ontzettend lekkere, leuke seks mee hebt. Ik kan daar wel van genieten. Als de seks lekker is dan, daar heb ik geen problemen mee.’

Op een ander moment zegt ze:

‘Ja, ik kan wel klaarkomen. Mannen vinden het ook, eh, er zijn mannen die het leuk vinden om naar je te kijken als je jezelf bevredigt. En soms moet het wel eens dat je doet alsof. Maar ik denk ook wel eens van, nou (lacht) het gaat lekker, het gaat goed, waarom niet?’

Martine zegt dat het niet zozeer om de persoon gaat, maar ‘zuiver gewoon om de seks’. Een verschil met seks in haar privéleven is dat zij in het werk vaak fantasieën heeft, vooral over haar huidige partner. Dat maakt het ‘dubbel zo spannend’. Haar collega’s vinden echt genieten met klanten vaak ‘not done’, maar volgens Martine kan het prima horen bij “professioneel” zijn in sekswerk: ‘Dan denk ik, dat moet je helemaal zelf weten. En als ik dat doe, klaar, dat is m’n eigen pakkie-an. Dan vind ik mezelf nog steeds professioneel. Omdat die mannen wel bij mij terugkomen.’ Professioneel vindt Martine weten waar je mee bezig bent. Onprofessioneel zijn in haar ogen sekswerkers ‘die zich er zo snel mogelijk vanaf maken, zodat de klant na tien minuten weer buiten staat’ en die vervolgens de klant niet meer terugzien.

Soms is Martine vooral bezig de klant te plezieren, wat haar evengoed voldoening geeft. Dit is bijvoorbeeld zo met de ‘heel lichte SM’ die ze soms doet met klanten. Een contact met een klant kan onprettig zijn, bijvoorbeeld als een klant haar op een onhandige manier aanraakt: ‘Dat ze gelijk met hun vingers of hun hand tussen je benen gaan zitten op een manier waarvan ik denk (lachend): ben je iets kwijt of zo? Dat zijn geen prettige dingen.’ Martine lijkt dit soort lichamelijke contacten met humor te bekijken. Ze probeert in deze gevallen ‘op een leuke manier’, bijvoorbeeld met een grapje, er iets van te zeggen tegen de klant. Een klant op zijn gemak stellen, ‘ogenschijnlijk de tijd nemen’, is volgens Martine een essentiële capaciteit als sekswerker. Als ik met Martine praat, zie ik dit terug: zij maakt op mij een ontspannen indruk, praat erg rustig en neemt de tijd om mijn vragen te beantwoorden. Hoewel zij vooral zichzelf is, hoort een zekere mate van ‘doen alsof’ bij het werk:

‘Maar dat zit gewoon in het spel, in het beroep. Je gaat niet zeggen, als je een man een tijd niet gezien hebt en hij zegt, ‘heb je me gemist?’, ga je niet zeggen, ‘nneu...’ (Ik lach.) Dan zeg ik gewoon altijd ‘Tuurlijk heb ik je gemist!’ of zoiets, weet je wel.’

Soms doet Martine niet-gemeende uitspraken om de klant seksueel te stimuleren zoals ‘wat heb je toch een lekkere…(dit vult ze niet verder in)’. Met deze werkrol sluit Martine aan op de illusie die zij denkt dat haar klanten willen kopen. Ook houdt zij zo de regie over de contacten met klanten.

Martine zegt dat ze geen drank of andere middelen nodig heeft om zich gemakkelijker te voelen in het werk. Zij ziet sommige collega’s al vroeg in de middag om die reden alcohol drinken. Zelf vindt zij het ‘eng’ om alcohol te drinken in het werk: ‘Ik zou bang zijn dat ik het werk niet goed meer kan doen.’ Martine lijkt juist goed in contact met haar lichaam en gevoelens tijdens het werk. Zonder aarzeling zegt zij dat ze zich lekker in haar vel voelt door dit werk. Zij zou het ‘heel erg moeilijk’ vinden als ze niet meer achter het raam zou kunnen werken. ‘Ik vind het toch wel erg bij mij passen.’

Vrouwelijkheid en schoonheid in sekswerk: Aantrekkelijk zijn, ook als persoon

Martine noemt een mooi uiterlijk erg belangrijk in dit werk, maar dat is niet genoeg:

‘Ik denk dat een mooi uiterlijk en een mooi lichaam voor zo’n zeventig procent belangrijk is, ze kijken toch naar hoe de vrouwen eruit zien. Verder is het, hoe gebruik je je uiterlijk en hoe ga je verder met iemand om. Dan is juist de persoon zelf heel belangrijk. Want… ik zal niet zeggen dat ik lelijk ben, maar ik ben niet zo’n standaard mooi poppetje, nee, ik ben natuurlijk al een dagje ouder.’

Volgens haar gaat het, in ieder geval als ze het op zichzelf betrekt, meer om ‘aantrekkelijk’ zijn voor klanten dan ‘mooi’ zijn. Zij zegt geen last van concurrentie te hebben van de ‘mooie, jonge meiden’:

‘Ik heb eigenlijk, dan praat ik voor mezelf, geen concurrentie van hele mooie, jonge dametjes… omdat ik nou eenmaal een ander slag mannen trek, die gewoon op wat ouder vallen of eh, ja. Je kijkt er wel naar, dan denk je van, oh, daar gaat straks iedereen naar toe. Maar zo is het dus niet. Want er kan een hele mooie vrouw staan, die de hele dag niks te doen heeft, dat zie je hier ook. Waar je wel op let is, als er een zelfde type komt, ook een blonde, oudere vrouw. Dan denk je oeh... Dat kan dan wél concurrentie zijn. Ook als zij dan nieuw is en jij staat hier al een tijdje. Dan gaan de mannen weer wat anders proberen. Kijk en dan hangt het er vanaf hoe ze werkt natuurlijk.’

Martine’s vele vaste klanten en haar werkervaring lijken voor haar zelf haar aantrekkelijkheid naar klanten te bevestigen. Bovendien wisselen klanten tussen verschillende types. Zo deelt Martine veel klanten met een, zoals zij het omschrijft, ‘jonge, mooie, hele slanke’ Hindoestaanse collega. ‘De enige overeenkomst tussen ons is dat we allebei vegetarisch zijn!’

De twee keren dat ik Martine spreek, na het werk, heeft zij een gemakkelijke spijkerbroek met sweater aan. Ze vertelt meestal te werken in lingerie en hoge hakken. Kousen en jarretels zijn volgens haar extra aantrekkelijk voor sommige klanten, omdat hun partner dat meestal niet draagt. Martine vindt het ‘spannend’ om er zo uit te zien. Zij draagt haar werkkleding ook privé. De kousen draagt ze dan alleen niet bij een heel kort rokje, ‘want dan staat het zo hoerig,’ grapt ze. Achter het raam doet Martine geen specifieke dingen om klanten naar binnen te lokken, bijvoorbeeld zwaaien naar klanten, zoals zij collega’s ziet doen. ‘Ik kan het geeneens’, zegt ze lachend, als ze probeert haar overbuurvrouw te imiteren, die tegen een klant zegt: ‘Oh, ik heb zo’n zin.’ ‘Het werkt wel,’ zegt Martine, maar als zij zo gaat doen is ze zichzelf niet meer. Daarom houdt zij het bij glimlachen en vriendelijk gedag zeggen. Soms merkt Martine dat klanten haar vooral als een object zien, ‘dan kijken ze bijvoorbeeld alleen maar naar je kut als ze langslopen’. Maar ook hier lijkt ze niet zwaar aan te tillen: ‘Daar heb ik niet altijd moeite mee.’

Sterke punten van zichzelf vindt Martine vooral haar ‘vriendelijke, kalme uitstraling en ervaring’. Zij zegt tijdens contacten niet bepaalde lichaamsdelen in de strijd te gooien, maar haar gehele lichaam. Veel klanten zeggen het prettig vinden dat haar borsten ‘niet opgevuld’ zijn. Bij haar collega’s ziet Martine veel cosmetische chirurgie, wat zij zelf nooit zou laten doen: ‘Nee, ook niet voor het werk. Ja, ik heb hier wel kraaienpootjes, maar dan denk ik van, nou ja, zo ben ik, klaar.’ Het belangrijkst voor Martine lijkt dicht bij haar eigen gevoel te blijven en zichzelf niet te verloochenen. Daarbij let ze erop dat ze bepaalde dingen tactisch doet, om voor klanten de illusie van de sekswerker die altijd zin in seks heeft, niet te verstoren. Bijvoorbeeld als Martine glijmiddel gebruikt, doet ze dit ‘stiekem’, zegt ze, dat wil

zeggen zodanig dat de klant het niet kan zien. Ze vindt het vreemd als collega’s dat in bijzijn van de klant inbrengen. Klantenrecensies over Martine op het internet door de jaren heen zijn zeer positief, waarbij zowel Martine’s echtheid als de illusie terug te zien zijn (www.hookers.nl, www.kinky.nl)18

. Klanten beschrijven Martine met woorden als ‘altijd vrolijk’, ‘zeer aantrekkelijke vrouw’, ‘relaxed’ en ‘kunstenares in diverse standjes.’ De seks wordt onder andere ‘heerlijke, geile seks’, en ‘een fantastische ervaring’ genoemd. Soms schrijft een klant dat hij en Martine ‘tegelijkertijd klaarkwamen’. Over Martine’s lichaam worden dingen gezegd als ‘prachtige benen en borsten’, ‘mooie, volle billen’ en ‘heerlijke, natte kut – dat is geen glijmiddel’.

Gezondheid in sekswerk: Sekswerk als werk dat bijdraagt aan welzijn en gezondheid

Als ik Martine vraag hoe ze de relatie ziet tussen het werk en gezondheid, gaan haar gedachten vooral naar soa’s. ‘Ik zie dit niet als iets van eh, dat ik extra risico loop op ziektes, omdat ik het toch eigenlijk altijd veilig (met condoom, PL) doe.’ Even later vraagt ze:

‘Bedoel je het zo ongeveer? Anders moet je het zeggen hoor.

PL: Ik bedoel waar jij aan denkt, bij gezondheid en dit werk. Dat kan verschillende kanten op. Nou, ik denk dan echt aan eh, dat je een geslachtsziekte kan oplopen.’

Op de vraag of het werk ook bijdraagt aan haar gezondheid bevestigt Martine dat zonder enige twijfel:

‘Ja. In die zin, over het algemeen krijg ik hier erg veel eh, bevrediging door, (beetje lachend: ) figuurlijk dan. En daardoor zit je lekkerder in je vel en blijf je gezond, want ik ben niet vaak ziek. Omdat het ook natuurlijk een beroep is wat ik zelf heb gekozen. Ja, naar volle tevredenheid en daardoor, voor mezelf sta ik lekkerder in m’n schoenen.’

Onder “gezond zijn” verstaat ze vervolgens:

‘Dat je gewoon iedere dag lekker je dingen kan doen. Kijk, wat er zich van binnen afspeelt, dat weet je natuurlijk nooit (ze lacht zachtjes), in die zin dan bedoel ik, een mens kan kanker hebben natuurlijk. Maar dat is een ziekte, maar gezondheid, lichamelijke gezondheid is dat je je lekker voelt, je dingen kan doen, zonder dat je zo... (beeldt een zwaarmoedige, vermoeide houding uit; ik lach.) Nou ja, je kan ook zo naar je werk gaan, maar dan ben je al minder gezond, vind ik. Ja, je lekker voelen in je lijf en in je hoofd.’

Martine’s definitie van “gezondheid” in relatie tot het werk verschuift tijdens het gesprek van ‘geen soa’s oplopen’ naar ‘je lekker voelen in je lijf en je hoofd.’ Om gezond te blijven doet Martine ‘af en toe iets voor haar lijf’ zoals ze het zelf omschrijft, zoals joggen, en eet ze ‘vrij gezond’. Tijdens het werk beschermt Martine zich tegen soa’s door altijd een condoom te gebruiken. Ze zorgt dat ze bij klanten altijd eerst de penis wast, zodat ze kan zien of er opvallende infecties zijn en om te zorgen voor meer hygiëne. Om zich te beschermen tegen mogelijk geweld, let Martine op de manier waarop klanten kijken bij het raam. Door haar ervaring denkt ze het meestal te kunnen zien als een klant binnen gewelddadig zou kunnen worden. Eén keer had ze een klant die aan het raam heel aardig was en haar binnen ‘vuile hoer’ noemde, waarop zij hem vertelde dat niet prettig te vinden. Als zoiets afgesproken zou zijn, zou Martine ‘er geen enkele moeite mee hebben.’

Martine zegt het werk niet zwaar te vinden, noch geestelijk, noch lichamelijk. ‘Ook al ben ik al wat ouder,’ zegt ze lachend. Ze ervaart het werk vooral als lichamelijk werk. ‘Kijk, je moet wel hier (wijst naar haar hoofd) natuurlijk ook, eh. Maar als ik dan van mezelf uit ga, het kost mij relatief weinig moeite in m’n hoofd, omdat ik het leuk vind.’ Dit wil niet zeggen dat Martine sekswerk ‘gemakkelijk’ vindt. ‘Het is helemaal niet makkelijk. Geef je jezelf maar bloot achter het raam, letterlijk.’ Het werk vraagt lichamelijke

18 _{Om de anonimiteit van mijn respondenten te beschermen, heb ik de citaten van klanten qua woorden (niet qua inhoud) iets} gewijzigd.

inspanning: ‘Kijk, (lachend: ) conditie opbouwen is niet het geval. Maar het vraagt fysiek wel wat van je hoor, best wel. Ik word er niet heel moe van. Maar je krijgt wel een bepaalde lichaamsbeweging.’

Uit het profiel van Martine wordt duidelijk dat sekswerk bijdraagt aan het lichamelijk welzijn van de genieters. Zoals gezegd vormt sekswerk voor de contrast genieters op een positieve manier een contrast met hun dagelijkse leven. Dit is te zien bij Fleur.

‘M’n zelfwaarde haal ik er heel erg uit’

Fleur, een zelfstandige, Nederlandse sekswerker van 32, wil graag meedoen aan mijn onderzoek, om te laten zien dat er vrouwen zijn die het werk leuk vinden. Het grootste vooroordeel over sekswerkers is volgens haar ‘dat zoveel meiden het gedwongen doen’. Fleur werkte eerst als escort. Nu ontvangt ze sinds vier jaar klanten in hotels en soms thuis. In eerste instantie ontving zij klanten altijd thuis, maar door de verscherpte regelgeving mag zij dit tot haar spijt niet meer doen. Op een foto van Fleur op haar website zag ik dat zij veel overgewicht en cellulitis heeft en geen make-up lijkt te dragen. Fleur voldoet helemaal niet aan gangbare schoonheidsidealen. De diensten die zij aanbiedt boeien me ook: ‘pijpen zonder condoom’, ‘spuiten over lichaam of gezicht’, ‘trio’s’, ‘gangbangs’ en SM als dominante partij. Ik zoek Fleur op bij haar thuis. Het valt me op dat Fleur er vriendelijker, jonger en mooier uitziet dan op de websitefoto’s. Ze heeft wijde, fleurige kleding aan. Geen make-up of sieraden. Fleur praat vrijuit over haar beleving van sekswerk, ze lijkt nergens moeite mee te hebben om te vertellen. Ze zegt het zelf: ‘Ik ben heel open hoor.’ De combinatie van de gezellige, kleurige woonkamer en het gemak waarmee Fleur praat over onderwerpen die zich vaak in de taboesfeer bevinden, geeft mij af en toe een bijna onwerkelijk gevoel tijdens het interview.

Net als Martine is Fleur begonnen met sekswerk uit nieuwsgierigheid. Ze wilde erachter komen hoe ze zich zou voelen: ‘Ik wilde weten, voel ik me vies of voel ik me juist trots?’ Haar eerste klant was ‘een vieze, oude man.’ Maar de tweede en derde klant waren leuker en tevreden met haar. ‘Na die derde had ik meteen zoiets van kicken! Ik wil meer! (lacht)’ Fleur vertelt dat al bijna haar hele leven in het teken staat van ziek zijn. Ze heeft verschillende gezondheidsproblemen en is grotendeels afgekeurd voor ‘het normale werk’, zoals zij het noemt. Zij moet soms dagen op bed liggen:

‘M’n astma, migraine, maagdarmdingen, ja, ik heb echt een hele waslijst. Ik heb heel veel pilletjes en puffetjes, ik ben erg veel bezig met medicatie. Er zijn gewoon dagen dat ik helemaal niks kan, dus daarna ben ik zo blij dat ik weer een klant krijg! Dan heb ik echt zoiets van jeehhh… (lacht)

PL: Ja. En dat is uit...?

Ja, gewoon, het gevoel dat je dan toch ergens nog eh, een beetje nuttig voor bent, dat je toch nodig bent. Een gevoel dat je weer leeft, eigenlijk. Als je twee dagen in bed hebt gelegen en je hebt niks gedaan, je hebt alleen maar gepiept en het benauwd gehad en zo… Ja, dan heb je niet het gevoel dat je leeft. En als er dan weer een klant komt, dan krijg ik weer een boost. (lachje)

PL: En wat is het dan vooral dat dat doet? Dat je iemand ziet…? Want dan zou het ook ieder ander werk kunnen zijn, he?

Nou, gewoon dat je iemand ziet, dat ie voor je komt, dat ie dan betaalt en dat ie daarna vrolijk lachend de deur uitgaat en zegt ‘het was gezellig en lekker’. Dat is gewoon kicken.’