Confrontatie gelukte en mislukte informele reorganisaties

In paragraaf 3.3 en 3.4 zijn de geconstateerde oorzaken, maatregelen en knelpunten binnen de onderzochte gelukte en mislukte informele reorgani-saties weergegeven, alsmede doorslaggevende succes- en faalfactoren. In deze paragraaf wordt bekeken op welke punten belangrijke afwijkingen zijn te constateren.

Met betrekking tot de oorzaken van financiële moeilijkheden is een groot verschil te constateren ten aanzien van het doen van overmatige investerin-gen. Grote investeringen in het verleden vormen derhalve veelal een ‘ballast’ die een succesvolle reorganisatie in de weg kan staan. Binnen de herstructu-rering van bedrijfsactiviteiten bestaat een belangrijk verschil met betrekking tot de effectiviteit van de ingezette reorganisatie. Ondernemingen waarbij de informele reorganisatie is mislukt, blijken vaker niet in staat de bedrijfs-activiteiten (op tijd) voldoende te reorganiseren. Ten aanzien van de maatregelen binnen financiële herstructurering zijn grote verschillen geconstateerd ten aanzien van de pogingen tot overname van de onderne-ming en de overname van financieringsovereenkomsten. Gezien de grote verschillen in knelpunten met betrekking tot het afhaken van investeerders en de terughoudende rol van aandeelhouders kan hierin een aanwijzing worden gevonden dat informele reorganisaties mede mislukken door gebrek aan risicodragend kapitaal.¹⁴⁰

De confrontatie van succes- en faalfactoren bevestigt (mede) bovenstaande conclusies. De kans op succes/falen wordt voornamelijk bepaald door het verschil in houding van het management, de mate van transparantie ten aanzien van de financiële situatie en de informele reorganisatie, en de vraag of (op tijd) risicodragend kapitaal kan worden gevonden.

3.6 Conclusie

Het geheel van gelukte en mislukte informele reorganisaties overziend kunnen de onderstaande conclusies worden getrokken.

Ten aanzien van de oorzaken van financiële moeilijkheden kan worden geconcludeerd dat de problemen met name betrekking hebben op zwak management, alsmede een te hoge kostenstructuur. Bij veel van de onder-zochte dossiers is tevens sprake van een onvoldoende functionerend managementinformatiesysteem. Economische omstandigheden blijken, in tegenstelling tot andere onderzoeken (zie hoofdstuk 2), veelal niet ten grondslag te liggen aan de problemen. Daarnaast blijkt in (slechts) drie dossiers sprake van mogelijk frauduleuze handelingen. Alle oorzaken, 74 Informele reorganisatie in het perspectief van surseance van betaling, WSNP en faillissement

140 In een situatie van financiële moeilijkheden kan, bij een overname van een financieringsovereenkomst, feitelijk ook worden gesproken van risicodragend kapitaal aangezien er een groot risico aanwezig is dat de onderneming in faillissement geraakt.

75

op economie na, komen in dossiers van mislukte informele reorganisaties relatief gezien vaker voor dan in dossiers van gelukte informele reorganisaties. Met betrekking tot het herstructureren van bedrijfsactiviteiten kan worden geconcludeerd dat het aanstellen van derden, het nemen van maatregelen ter verbetering van de efficiëntie van de onderneming en het verbeteren van het managementinformatiesysteem tot de belangrijkste maatregelen behoren. Dit sluit aan bij de geconstateerde oorzaken.

Financiële herstructureringen zijn met name gericht op het uitstellen van aflossingen en het aanbieden van onderhandse akkoorden met kwijtschel-ding. Daarbij wordt veelvuldig gezocht naar de inbreng van risicodragend kapitaal teneinde de balansverhoudingen te verbeteren en additionele liquiditeit te genereren.¹⁴¹Verder blijken banken tijdens een informele reorganisatie veelal bereid additionele risicomijdende financiering ter beschikking te stellen teneinde de slagingskans te vergroten.

Knelpunten liggen met name op het vlak van onvoldoende reorganisatie-maatregelen en onvoldoende informatieverschaffing door het management. Verder blijkt dat met name het niet kunnen vinden van risicodragend vermogen in combinatie met een niet hard genoeg ingezette reorganisatie bepalend is voor het mislukken van een informele reorganisatie.

Op grond van het bovenstaande kan worden geconcludeerd dat de kans op succes van een informele reorganisatie in de praktijk toeneemt wanneer is voldaan aan de volgende voorwaarden:

– actieve houding van management en aandeelhouders ten aanzien van de informele reorganisatie;

– het betrekken van belangrijke belanghebbenden (financiers) in het reorganisatieproces;

– adequate reorganisatie van de bedrijfsactiviteiten;

– transparantie ten aanzien van de financiële situatie en de voorgenomen informele reorganisatie;

– inbreng van risicodragend kapitaal (al dan niet in de vorm van een overname).

In ogenschouw dient evenwel te worden genomen dat potentiële overname-kandidaten in bepaalde gevallen een activatransactie na faillissement prefereren. Het inzetten van de informele reorganisatie in een vroeg stadium kan de kans hierop verkleinen.

141 De uitkomsten met betrekking tot herstructurering van bedrijfsactiviteiten en financiële herstructurering komen overeen met uitkomsten van een onderzoek dat door R3 is uitgevoerd in het Verenigd Koninkrijk. Hieruit bleek dat veelvoorkomende methoden/pogingen in turnaround-situaties zijn: cost reduction, debt restructuring, raising new equity, negotiating with banks, improved financial controls en change of management. Zie Survey R3, p. 13-20.

In hoofdstuk 4 worden de uitkomsten van de enquêtes en interviews weergegeven. Deze zijn met name gericht op beantwoording van de vraag welke maatregelen in het kader van informele reorganisaties worden genomen, alsmede welke knelpunten worden ervaren door belanghebben-den van ondernemingen in financiële moeilijkhebelanghebben-den.¹⁴²Allereerst zullen de belangrijkste uitkomsten van de enquêtes per geselecteerde populatie¹⁴³ worden weergegeven (paragraaf 4.1- 4.4). De bijbehorende tabellen met vragen/stellingen en antwoorden (uitgedrukt in absolute aantallen, percen-tages¹⁴⁴en, voorzover relevant, gemiddelden en standaardafwijkingen), alsmede de aanvullende opmerkingen zijn in bijlage 7 opgenomen.¹⁴⁵ In paragraaf 4.5 worden de belangrijkste uitkomsten van de interviews gepresenteerd. Vervolgens zullen de verschillende uitkomsten worden vergeleken en volgt een conclusie (paragraaf 4.6).