B ELANGRIJKE KENNISCENTRA EN KENNISHIATEN VOOR V LAANDEREN

7.1. Kenniscentra

ANB: bosinventaris, gegevens houtverkoop, boskartering

INBO: rapportage i.v.m. duurzaam bosgebruik (NARA), Onderzoeksgroep ESD.

Laboratorium voor houttechnologie, UGent: onderzoek houtstromen, nieuwe houtproductiemethodes, COST-actie E44

Federeaties: informatie over vraagzijde (Fedemar, Federatie houthandelaars, Fedustria, Cobelpa)

7.2. Kennishiaten

Om de duurzaamheid van het houtgebruik uit het Vlaamse bos te kunnen evalueren, zijn meer gegevens vereist over onder andere houtoogst, houtaanwas en de effecten van de bosexploitatie. Op dit moment kan alleen een overzicht verkregen worden van de houtoogst in de openbare bossen, en deels ook uit de bosgroepen. Er is geen overzicht van wat er verder in privé-bossen geoogst wordt. Privé-bossen maken nochtans 70% uit van het bosbestand, en het is niet gezegd dat de oogstcijfers van openbare bossen zomaar mogen geëxtrapoleerd worden.

Betere gegevens zijn nodig op gebied van houtvoorziening en houtverbruik. De vraagzijde is immers slechts gefragmenteerd in kaart gebracht.

De vraag naar de optimale mix van producten en diensten die het bos kan leveren, kan pas aangepakt worden wanneer meer aanvullende informatie beschikbaar is.

Om het optimale nut voor de maatschappij te kunnen bepalen moet geweten zijn:

• Wat de samenhang is tussen bosbeheer enerzijds en kwaliteit en kwantiteit van andere producten en diensten

• Hoe de diverse producten en diensten zich tot elkaar verhouden

• Wat het belang/de waarde is van de verschillende producten en diensten. (Köchli, 2005)

8. I

V

Er werd gekozen voor een voorbeeld vanuit aanbodzijde en een vanuit de vraagzijde.

8.1. Houtverkoop in Meerdaalwoud-Heverleebos

Gemiddeld over de laatste 15 jaar werd in de houtvesterij jaarlijks 12 153 m³ hout verkocht met een gemiddelde verkoopwaarde van 299 161 euro. Ca. 30% van dit volume wordt verkocht als brandhout.

In een studie (Eggermont & Moons, 1999) werd de recreatieve functie voor hetzelfde boscomplex

geschat op 63-727 mio BEF/jaar; met een gemiddelde van 400mio BEF/jaar (ca. 10 x106€, range ca

1,5-18 x106€).

De vraag is wel of beide waarderingen methodologisch gewoon naast elkaar mogen gezet worden…

8.2. Norbord – Genk: OSB-platen

‘De fabriek in Genk maakt deel uit van Norbord Europe, dat ook nog afdelingen in Schotland en Engeland heeft. Norbord heeft een vijftal jaar geleden de fabriek in Genk overgenomen; ze was voordien een familiebedrijf. Norbord heeft zwaar geïnvesteerd in veiligheid en heeft de productie van MDF-platen volledig afgebouwd. Er zullen enkel nog OSB-platen geproduceerd worden.

Elk jaar komt zo’, 330000m³ rondhout de Genkse fabriek binnen; wanneer in economisch gunstige tijden extra gas gegeven wordt kan dit zelfs oplopen tot 430000m³. 30-35% van het hout komt uit België, de rest komt uit Nederland en Duitsland.

Het hout dat op stam wordt aangekocht, exploiteert Norbord zelf. Jaarlijks oogst Norbord ongeveer 100000m³ zelf, voornamelijk in Vlaanderen, 1/3 dus van het totale verwerkte houtvolume.

Norbord betaalt tussen 15 en 24 euro per m³ hout op stam afkomstig van de streek rond de fabriek. Indien het hout van verder weg afkomstig is, moet ook de transportkost in rekening worden gebracht. Hout op stam wordt maximum op een afstand van 300km van de fabriek aangekocht.

Houtleveranciers worden per ton betaald; de prijs is afhankelijk van het vochtpercentage en de densiteit van het hout. Voor vochtig hout wordt 36 tot 40 euro per ton betaald, voor de droge kan je die cijfers verdubbelen.

In OSB-platen worden Corsicaanse den en grove den verwerkt. Hierbij wordt ook nog 5% fijnspar, 5% douglas en 5% larix gemengd. Die laatste houtsoorten worden niet in een hoger percentage bijgemengd omdat de machines geen grote hoeveelheden van die densiteit en vezelstructuur aankunnen.

De OSB-platen uit Genk worden verkocht in België, Nederland en Duitsland.’ (uit Meuleman & Van Nevel, 2009)

9. L

Agneessens, F.; J. Spaas, B. Van der Aa, J. Van Slycken, G. Van Langenhove, V. Truyen, L. De Boever, R. Devreese, T. Onkelinx, R. Goossens, B. Wierbos, T. Anthonis. 2003. De economische functie van het Bos in Vlaanderen. In:

Bossenverklaring 2003. Economische functie van het bos in Vlaanderen. In Bossenverklaring, edited by Van Langenhove, G. Spaas J. (Brussel: Vlaamse Hoge Bosraad).

AidEnvironment.2008. FSC-hout in de Belgische Markt 2007. De beschikbaarheid van FSC-gecertificeerd hout op de Belgische markt in 2007.

ASSMANN, E., 1961: Waldertragskunde. BLV, München-Bonn-Wien, 490 S.; COBELPA. 2008. Annual statistics 2005.

Eggermont, K., E. Moons. 2000. Economische waardering van bossen. Case-study voor Heverleebos-Meerdaalwoud. VLINA 96/06.

Fedustria. 2009. Memorandum van Fedustria aan de politieke partijen voor de Vlaamse en Europese verkiezingen van 7 juni 2009.

Fedustria. 2009. Memorandum van Fedustria aan de politieke partijen voor de Vlaamse en Europese verkiezingen van 7 juni 2009.

FORBIO: Assessment of the effects of tree species diversity on forest biodiversity and ecosystem functioning. Voor meer info: http://forbio.biodiversity.be/

http://www.natuurenbos.be/nl-BE/Thema/Hout.aspx

Jansen, J.J. , J. Sevenster, P.J. Faber (redactie). 1996. OPBRENGSTTABELLEN voor belangrijke boomsoorten in Nederland. IBN rapport nr. 221

Kissling-Näf, I 2002. Ressourcenökonomie I. Unterlagen zum Fachgebiet Ressourcenökonomie. Professur für Forstpolitik und Forstökonomie. ETH Zürich.

Köchli, D.A. 2005. Zur Bedeutung einer multifunktionalen nachhaltigen Waldnutzun in der Region Greifensee. PhD. ETH. KRAMER, H., 1988: Waldwachstumslehre. Parey, Hamburg und Berlin, 374 S;

MITSCHERLICH, G., 1975: Wald, Wachstum und Umwelt. Eine Einführung in die ökologischen Grundlagen des Waldwachstums. Bd. 3: Boden, Luft und Produktion. Sauerländer, Frankfurt a.M., 352 S.

MITSCHERLICH, G., 1978: Wald, Wachstum und Umwelt., Bd. 1: Form und Wachstum von Baum und Bestand. 2. überarb. Auflage. Sauerländer, Frankfurt a.M., 142 S.

MITSCHERLICH, G., 1981: Wald, Wachstum und Umwelt., Bd. 2: Waldklima und Wasserhaushalt.Zweite überarbeitete Auflage. Sauerländer, Frankfurt a.M., 365 S.

Laurent, C. et al. 2005. Évaluation des ressources forestieres mondiales. Belgique. Rapport National 131. 61p. Rome. Laurent, C. et al. 2005. Évaluation des ressources forestieres mondiales. Belgique. Rapport National 131. 61p. Rome. Leyman, A. en K. Vandekerkhove. 2002. Berekeningen van de oppervlakte bos in Vlaanderen die is opgenomen in verschillende beschermingsstatuten. Resultaten van een GIS-analyse. IBW Bv IR 2002.003.

Markandya, A. Nunes, P.A.L.D, Bräuer, I., ten Brink, P. Kuik, O. and M. Rayment.2008. The Economics of ecosystem and biodiversity – Phas 1 (scoping) Ecnomic Analysis and Synthesis. Final report for the European Commission, Venice, Italy, 142 pp.

Markandya, A. Nunes, P.A.L.D, Bräuer, I., ten Brink, P. Kuik, O. and M. Rayment.2008. The Economics of ecosystem and biodiversity – Phas 1 (scoping) Ecnomic Analysis and Synthesis. Final report for the European Commission, Venice, Italy, 142 pp.

Meuleman, L., L. Van Nevel. 2009. Op bezoek bij Norbord. Bosrevue 7(27):17-19. NFB. 2009. Prijstendenzen van de houtmarkt lente-zomer 2009.

NFB. 2009. Prijstendenzen van de houtmarkt lente-zomer 2009.

Oldenburger, J., N. Leek, L. Draye. 2009. Gecertificeerd hout op de Belgische markt in 2008. Stichting ProBos. Studie uitgevoerd in opdracht van de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. Oldenburger, J., N. Leek, L. Draye. 2009. Gecertificeerd hout op de Belgische markt in 2008. Stichting ProBos. Studie uitgevoerd in opdracht van de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. Rüther, B., J. Hansen, A. Ludwig, H. Spellmann, J. Nagel, B. Möhring, M. Dieter. 2007. Clusterstudie Forst und Holz Niedersachsen. Beiträge aus der NW-FVA, Band 1, 2007.

Van Acker, J. 2008. Houtkwaliteit als basis voor een Europese strategie voor de bos-houtkolom. Symposium UGent-INBO, 27/11/2008: Interactie tussen bosbouw en houtverwerking.

Van Acker, J. 2008. Houtkwaliteit als basis voor een Europese strategie voor de bos-houtkolom. Symposium UGent-INBO, 27/11/2008: Interactie tussen bosbouw en houtverwerking.

Van der Aa B., G. Lejeune, M. Dumortier. 2003. Duurzame houtoogst. In: Dumortier M., De Bruyn L., Peymen J., Schneiders A., Van Daele T., Weyemberh G., van Straaten D. & Kuijken E., 2003. Natuurrapport 2003. Toestand van de natuur in Vlaanderen: cijfers voor het beleid. Mededelingen van het Instituut voor Natuurbehoud nr. 18, Brussel.

Van der Aa B., W. De Mayer, M. Dumortier. 2005. Bosbouw. In: Dumortier M., De Bruyn L., Hens M., Peymen J., Schneiders A., Van Daele T., Van Reeth W., Weyemberh G. & Kuijken E., 2005. Natuurrapport 2005. Toestand van de natuur in Vlaanderen: cijfers voor het beleid. Mededelingen van het Instituut voor Natuurbehoud nr. 24, Brussel.

Van der AA, B. 2007. Bosbeheer. : Dumortier M, De Bruyn L, Hens M, Peymen J, Schneiders A, Van Daele T, Van Reeth W (red.) 2007. Natuurrapport 2007. Toestand van de natuur in Vlaanderen: cijfers voor het beleid. Mededelingen van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek nr. 4, Brussel.

Vansteenkiste, D., J. Van Acker, L. De Boever, C. Van Riet, K. Wijnendaele, G. Verhaeghe. 2008. Input wood processing strategy. In: Van Acker, J. (ed). 2008. A European wood processing strategy: country reports. Compiled by COST action E44 ‘Wood processing Strategy’. 352p