Deze fIlm is beschikbaar gesteld door het KITLV, uitsluitend op voorwaarde dat noch het geheel noch delen worden gereproduceerd zonder toestemming van het KITLV. Dit behoudt zich het recht voor een vergoeding te berekenen voor reproductie.
Indien op het originele materiaal auteursrecht rust, dient men voor reproductiedoeleinden eveneens toestemming te vragen aan de houders van dit auteursrecht.
Toestemming voor reproductie dient men schriftelijk aan te vragen.
This fi/Jn is supplied by the KITLV only on conditioll that neither it nor part of it is ftlrther reprodllced without first ohtaining Ihe pennissioll of the KITL V which reserves Ihe right 10 nlake a charge for sllch reproduction. IJ the Inaterial fiblled is itself in copyright, the permission of tlle owners of thai copyright will also be required for sllch reproduction.
Application for pennission 10 reproduce should he made in writing, giving details of the proposed
reproduction~
SIG M
ATUUR
OVORM:
SHELF NUMBER MIe OFORM:
MMETA 0474
1 ;{ I~/.
WARM BLOED.
WARM BLOED
nOOR
Mevrouw E. OVERDUYN HEYLlGERS
lil ~EClll
A. W. BfW A & ZOO
IIOOFD TUK I.
Ze was in Brussel op kostschool gewee t, vier jaren lang, Het had heel wat tranen gekost eer het be luit was ge- nomen haar weg te zenden, vcr weg naar Europa, waarvan haar moeder lich geen flauw denkbeeld kon maken,
~n waarvan de "adu niet. meer had overgehouden dan een
\'Iuchtige herinnering aan armoe n hekrompenheid zijner ouderlijke woning. waar het tweemaal-ornkeeren-van-een- t1ubbeltjc-cer-het-uit-te-geven nood zak lijk was gewee t om niet in schulden te komen en ieder. op den duur. het zijne te kunnen geven I lij had nooit terug verlangd naar het milieu van burgerlijke afgemetenheid, waaruit zijn falllili voortsproot. Gehuwd met een Ilonnaatje had hij zich won- tIerwei weten tc . chikken i n lijn bestaan van koffieplanter, eerst he I nederig, al assi. tent. waarbij lijn beo cheiden inkomen met zorg werd beheerd door Roo , de dochter van den opzichter. v"or wier physiekc b koorlijkheden zijn Hollandsch hart dadelijk ontgloeide en wie hij vroeg, in strijd met de toenmalige gewoonte, 0111 zijn leven gezellin te worden,
6
Ze trouwden poedi 7 na zijn aankomst in het vreemde land, en Roos al een echte dochter cl s lands, zich kun- ncnde schikken en plooien in alle levensomstandighedcn, Roo wist de impele a i tentswoning 0111 te cheppell in een paradijs en als de Kanter " mor en uit de I ad kamer in de achtergalerij trad, waar de koffie hem tegengeurde, bereid door Roo. haar nijvere handje, en zij hcm die blozend en vriendelijk aan af, met kleine coquette beweginkje.
gracielijk wiegh upend in ue net ge treken, van mclatiegeur doortrokken kabaja. dan genoot hij van een ungeë enaardc weelde. een bien-êtrc, waarvan in de meest gefortuneerde gezinnen in Europa geen denkbeelu te maken valt.
Roos las geen couranten, ze was niet litterair ontwikkeld;
voor Gyp's werken, die zij ~ewoon\Veg boekcn van Hijp noemdc, voelde lC een diepe minachting, lcnsueel. omdat zij ze niet kon verstaan, anderdeel: omdat t geen uc Kanter er haar uit vertaalde haar heel onbelangriJk \'omkwam;
maar. . . .. Roos was een goede huisvrouw. Geen sm ·tje kleefde aan de cenvouui re djattiehouten mcubeltjes, en wie een blik in de slaapkamer gegund werd. ZlJU haar ccn aangeboren goeden maak niet kunnen betwi 'ten. Hier golfden om het ijzeren ledikant klamboes van rose tullc, opdroomenu als een lIchtendwolk tegen het rdnwitle plafond cn den divan nder het openge lagen venster. dat uitzi ht gaf op den zorgvuldig onderhouden tuin.
Die divan, dien ze met haar ijverige ving rtje telken (lpnil'uw overtrok, omdat haar kat' kipje
wo
vrijpm;tig was alle dagen even door h t raam naar binn n te wippen cn cr haar miniatuureitje neer t leg'Yen, wa Roos haar troL. Als 's l11id- da de Kanter in d tuin n moe t blijven. deed ze er haar sie ta, achter de dicht g sloten jalou ieën, die de brandende zonn stralen buiten hi Iden: 't was háár hoekje, ten minste7
tul zoolan a geen ro c koeroengan en klein blozend lijfje er teg 11 muskieten beveili de.
De Kanter had cr vreeselijk tegen opgelien, met een klein tradement een baby in 't vooruitzicht, 't was vcr chrikkelijk.
Hij zou Roos no it kunnen g en wat haar to kwam in die dagen. 't zou zooveel geld kost n, ze zouden nu zeer zeker in elnllden moeten komen ....
Maar Roos pottc met zijn zoraen en he I triomfantelijk luonde ze hem haar spaarpot.
"Wat, heh je \'an 't kleine tractement nog kunnen ovcr- 'paren kind .~" \'weg hij verbaa, d.
.'t Is niet alles, lie maar, Roos heeft nog meer," en netjes opgc. tap Id toonde ze helll de kleine kleertjes, die de komst van het kleintje afwachttcn. Een mooie rottang krandjang was !.!;e\'uld met keurig af ycwerkte kabaaitje, en andere zaken, I:n Je kleinc lIlatra,jes, die door de kocroengan geLlàt zouden moelen worden. lagen opgestapeld i 11 de ka,
t.
.\\aar \\ aar heeft zc dat da n toch a lIel11aal \ an kunnen knopen?' vroeg hij, haar slreelcnd over 't pikzwarte haar.
"Allemaal uit lillen tuin, de kapok heb ik verzameld en
"ehruikt voor dc matra. jes cn d andere ding n heb ik
"ckocht v<In 't eierengeld. Dacht je, dat ik je tel ken wil vragen om geld. als ik weet, dat je '1 toch niet heh? Ik kan ï immer veel heler lelf verdienen."
En trotseh ,tralend van geluk toonde ze hem de drie bankjcs van hOllderd, die z had kunllen oversparen, d or op het eigcn erf k kweken wat anderen duur met n
"oopcn ell door haar handcl in zuren, confituren en gebak, dat in den omtr k, en zelf door de Kanter geprezen werd, zonder dat hij wist, dat Roo dit liet verkoopen.
Hij had haar verwonderd aangezien. Hoc had hij ook zoo dom kunnen zijn om niet te begrijpen, dat niet alle van
zijn klein tractem nt kon gebeuren. Wa zijn vrouwtje daarom zoo onv rmoeid gewe st in zorgen voor hun kippcn en eenden en ander gedierte, dat 's middags, als zij de paddie uitstrooide, in gro te dr I11l!1en, nnder blij gekakcl kwam aanstormen! Wa dat du de bron gcwee~t, waaruit zij putte
OI!1 hun inkom ten te vergrooten! Vol bewondering nam hij
haar in zijn armen.
"En ik heb mijn arm Roo.je laten werken, altijd maar door, genoten van 't gecll de kleine \ ingertjes voor het huishouden verdi 'nden en nooit er aan gedacht oe zorgen en vermoeidheid van 't hoofdje weg te ku en
Zij was hem dankbaar voor zijn lof en g noot van zijn liefkozing n, die haar nimmer zoo veel \ rcugde hadden gegcven al~
op
di oogenblik."En ben je nu nog bang, dat we niet zullen tOLkomcll met het geld als cr een kleintje is?" vroeg ze .chu'hter, als vree de zij een bevestigend antwoord te zllilen hoorell.
1aar hij .Ioot haar opnieuw in zijn armt!n.
.. een wdtelijke troOI1. opvolger kan een heerlijker ont- vang. t bereid worden dan onze kleine. Roos. ik zal alleen reden hebbcn 0111 jaloer eh te zijn, \'001' mij lal er wel geen tijd overblijven," lei hij met l'en elukkigen lach En in dit milieu werd het klei'ltje \'l;rwacht.
"Als 't een meisje IS, moet zij Diana Iweten, mannetje, een jongen kan l11e :lIet schelen, Jan of Piet of zoo iet. ; maar een mei je Diana. Ik heb altijd gek ken naar die plaat in de binnengalerij. daar onder staat .,Diana" en nu wil ik, dat mijn do htertje zoo heden zal."
De Kanter knikte, niet wa hem liever dan zijn Roos haar zin te geven.
En op z keren vriendclijken ochtend, toen met voorzichtige pa • en een oude vrouw het a 'ht rerf op sloop, en geheim-
•
9
zinnig verdween in de slaapkamer, deed Diana haar intrede in de wereld, en zij was hartelijk wclk m.
edert di n dag kwam er groote verandering in het gezin der de Kant rs. Roo was cen voorbeeldig mocdertje en veelde haar kleintje op met de t ewijding en nauwgezet- heid, elie haar steeds hoogere achting deden verwerven op de plantage.
Diana gr eiele op tot een lank Indisch meisje, ecn lief tropi eh bloempje, dat in gratie en maniertjes afstak bij de hruine vriendinnctjes. met wic haar moeder haar wel en veroorloofde tt: pelen. Zij zou voorzcker evenaL haar mocder op h t land haar opvocding gekregcn hcbb n, als niet de fortuin VOOI' de Kanter een gunstige wending had genomen en hij zich op zekercn dag tot administrateur lag bcnoemd v<ln Kebon Dnerie.
Ze waren een ()ogenhlik hedwelmd gcworden door !let geluk. hij en Roo, dkaar aan tarend aL in een droom. en tegelijk kwam 't schrikbedd zich plots aan hen opdrin y n, dat than Diana moe. t weggezonden worden naar Europa.
Zij moe. t een meer gesoigneerde opvoeding ontvangen. want de kringen waarin ze later zou verkecren. cL chten een hooge re beschaving dan r~O()S haar op de plantage kon geven.
En zoo vertrok zij, tie diep bcdroefde ouders achterlatend, eenlaam en verlaten. om terug te keercn na vier jaren in de ouderlijke woning. niet meer op het
wo
geliefde Kebon Doeric, maar op Goenoeng aharic te Batavia, waar zij haar vader in den nieuw benoemden in pecteur der culture kon begroeten.Wel had Diana immen e voor tellingen zich van haar ouders gemaakt, gedurende haar verblijf op kostschool, als som. spontaan 't bij haar opkwam hoe ander. 't in Indië
10
bij hen in hui wa geworden nadat papa administrateur was geworden; hoe 't haar leed gedaan had te moeten vaar- wel zeggcn 't lieve hui. je ll1 t 't lommcrijke erf, waar zij zoo heerlijk met de Javaantjes had mogen spelen, onder de tandjong boomen, die al maar bloemetjes neerstrooiden omlaag, van die lichte sterretjes zonder (ngel, schier of ze uit den hemel boven hun hoofden ncrvielen. Heel kleine sterretje mct bruine puntje" die ze met galim tot hals-
noer n armbandcn reeN en .0111S galim het kleine lnland che kind 0111 de miniatuur kondé schikte lloe dikwijls had zij er naar gesnakt, naar dit on chuldige spel harer kinderjaren. Zou galim groot geworden zijn? Zeker wel.
Ze ZOlt IIU niet mecr met haar <loton van bonte lapjes,
als een slabbetje VONt blootc lijfje gebonden, in een kleine
• arong rond Inopen.
't Wa, op kost. hooi heel vorrnchjk en deftig gewcest en ze had er vriendinnetje. gekregen Eerst hadden zc haar . chu hter aanO'ezien met haar donkere rezidJtje en 't kroe- zend pikzwarte haar, maar later waren ze toch genaderd I.!én voor één, nadat DIana maanden achtereen afgezunderd van al de andercn haar gang wa gegaan, zonder notitie te nemen van iem'lnd dan \an de secondantes, al. zc haar wat vroegcn cn ze eens ecn meisje, dat haar voortdurend had aangegaapt en de andcren aan tootte, in ecn oogenblik van drift was aangevlogen cn haar een dracht, lagen had toegediend.
"Je bcnt ecn gemeen ki nd, een val. ehe kat" had cr een smalend gezegd en haar verachtelijk aangezien.
"K m maar hi r, dan kan jij ook krijgen " had ze gealll- woord en al niet een der onderwijzeres en, die urveilleerde in het speeluur, was toegetreden en haar had weggetrokken, zou ze zeker haar woede geko Id hebben
11
"Weet je wel, dat je niet mag slaan? Dal doen we hier in Holland niet," zei de juf.
" een. maar plag n doen ze in Holland wèl, en dat wil i k niet: omdat hun gezicht wat witter L ho 'ven ze mij ni t te pla en, ik doe hun immers niets," had ze geant- woord met fonkelende zwarte oogell.
De juffrouw liet 't kind, dat ziedde van toorn, aan haar lot over. "Bel1loeic jullie je niet met d'r," zci ze: maar deze
\'ennalling werd in den wind e,la en. Na '( voorgevallene gingen de andere mcisje, belang steil n in Diana, zij vonden haar een heldin, eene, die had gedurfd t gen de pi e r, zooals ze de juffrouw om haar lengtc noemden; en s dert dien tijd kreeg Diana vriendinnetj
Eer, t sehuw achterdochtig had ze gekeken als deze of geile haar kwam \ ragen om mee te wandelen, maar lang- zamerhand weck de achterdocht en bleek 't dat galil1l$
speelmakkertje (lok Holland, ehe vriendschal kon koe teren . Alleen '-a\'llnds in ha1r malle bedje als ze . tijf kneep haar oogjes tue om niet tc zicn di> nare ,chat/uwcn, di' voortbewogen golvend lang, den muur, dacht Le met wce- moed aan haar lommerrijk huis 'n 't erf met kippen en cenden en ganzen en kalko ncn, te midden van wier vroolijk gekakel zij mct galilll zich had bewogen; elk in dc kleinc handjes een bakjc met paddie waartn brutaal een gans soms haar breeden navel, tak, ell Diana van :duik het bakjc Iict vallen cn dl' inhoud op dcn gr nd vicl zoodat 't woeste goedje pikkend aanvloog en zij bijna weg eh )01 chre llwend van pret, tc midden van de kleurige vlerken die fladderden om haar heen.
t Waren haar eenige uvcnirs van Indië, waaraan zc met zooveel weemocd terug dacht.
AL
ze terug kwam zou alle anders zijn, weer ander.12
dan op cle plantage waar papa admini trateur was geworden en waar gillim op het achtererf moest hlijven Hoc hadden ze heiden gctreurd over de . cheiding en er niets van be- grepen waarom 't moest n u wo, ze hadden zoo prettig gespeeld amen en ineens was 't gedaan geweest en moest Diana weg naar Europa. enkel en alleen omdat ze t Ikens naar achteren liep naar de kamer van Mä galilll, waar ze zeker was het mcisje te kunnen vinden
Hoe zou 't nu lijn, nu ze lerll~ kwam? Ze was volwassen.
"een dame" zooa!.' dl' meIsje. haar plagend noemden, toen ze wegging. lij had Europe\:. che manieren, sprak vlot de vreemue talen, kleedde zich met veel smaak ell de donk rc limpide (logen waren gewenu geworden de zaken Ic be- scholJwen woals IC waren.
Oe onderwi]7eres. en haducll hel n()odig gevonden haar eell geWilde practische leven. opvatting te suggereeren ....
Toch .Iuimerde iJl haar innig. te innl'rlijk l'en zucht tot droomen, die zij vall Java's hergen en diepl schaduwen.
en bloel11ellgeurell naaI 't ijsbevrnren Europa had mecge- voert!. Ze hadden '1 gekorlwil'kl, geha\'(~nd maar niet uitge- roeid met wortel en ta k.
En toeJl iJl dell p:lnier met dl' prachtige paarden gespannen, aan het station hij het Koningsplcin zij naast haar \'adergezetcn, den groet opving van de v()orbij~anger., \ucllll' le, dat ll'
Europeesche maniercn had gekregen, haar hesch;l\'ing haal streelcnd ol1waf met aureool van voornaamheid, die paste in de !lll1gc\'in', waarin papa geplaatst was; maar dat ze nooit lOU kunI1l'n verloochenen het warme bloed. dat haar door de adercn vlocide.
Zij voelde zich adem 'n ruim in dl' zwoele atmo'fcer, die haar b haaglijk aandeed, zij voelde 't zacht aandeincn, 't zaligc vcrrukken van tropi. h weelde, die tot haar sprak
13
uit de schitterende villa' langs Koningsplein, uit de wui- venue palmen, die haar van Priok het welkom hadden toegcnijgd en weggezonken in de diepe kussens van 't lichte wagentje, fluisterdc ze bijna onhoorbaar van zalig verrukken:
.. 0, papa, wat is 't hier toch heerlijk"
Met ecn fol'. hen ruk sloegen de ydniër het pad in, dat leiude naar het in diepe schaduw weggedokcn hui van Goenocng aharic, waar wit opdook te midden van bloeIende planten in de voorgalerij, de fijne batistcn kabaja van mevrouw de Kanter, die daar al had gestaan net zoo lang als de Kanter was weggereden OJll haar on te halen, en nu met :chit!erende oogen en kloppcnd hart zag naderen het kleine lichte wagentje, te licht voor de groote ydni rs, die het alg een speeltuig met ingehouden draf voorttrokken.
Roos voelde zich aangeuaan, ze had in zooveel jarcn haar kind niet gezien, en daar zag ze achterover geleund in den panicr met de allure,' van ccn volleerde Jllondaine haar JlOJl naderen, haar eigeJl JlOJl, een jonge dame nu, met grootcJl breedge- randen fijncn. troohocd, waarop kn thare amazonc gtnIÏs\eeren gratielijk tnlden, en gehuld in een wolk van wit organdie waar he!>cheiden uoorheen schcmerde gloeiend geel, dat haar mat teint verwarmde. Wolkend rlonide lich een fichu van gaze de SOÎe 0111 h,wr tengeren hals cn viel weg (lv'r haal knieën. Een .YJIlfonie van wit en getemperd geel in reine harmonie opcirool1Jcnd langs de tecre slanke gestalte maar tintelend van warmen gloed, die .prak uit de fluweel zwarte droolllOogell, wegge. dlOlen onder de fijne wimper, die verborgen den felien gloed, \\ eiken ze uit. tralen konden.
Roos ging cenige treden de trap af, toen luchtig als cen fel', Diana uit het rijtuig prong, nog oordat de paarden tot . taan waren gekomen en met den uitroep .. mama!' haar moeder 0111 den hal viel.
14
.. onnie," zei Roos haar kussend teeder en zacht, zooal een Indi che moeder slecht kan en I ggend àl haar Ii fde van zooveel jaren in dit ééne 111 ct zoete vl'rrukking uitge- . proken woord.
Zij liet haar oogen liefkozend lan : haar heen glijden beta tend m t beide haar mollige kleine handjes de plooien van het elegante kleed, terwijl Diana telkens ornieuw haar moelIer ku te op de wangen.
Met moeite kon r~()O haar trancn bedwillgen, telken.
dreigd n ze weer op te komen in de ooaen lIie zich niet v rzadigen konden aan den aanblik van haar kinll
"We zullen de wagen maar wegsturen Roos", zei de Kanter, die zag, dat de k(H;~tsier nog draalde als in ge- dacht n verzonken ziende naar de ontmoeting van moeder en kind
Roos knikt .
En afwenkend met hoofdgebaar terwijl zij opliepen de breede trappen. waarlangs chc\'c1ure in !.(roene Chineesche potten p hooge voel. tukken rijden, gebood de Kanter hem weg te rijden
"Ga nu eer t mee naar je kamer. s 'hal en kijk een of die naar je zin i ," lei Roos haar arm .Iaande 0111 Diana\
.Ianke lee.1.
Nauwelijks had ze één blik naar binnell geslagen of zij vloog haar moeder om den hals. daarna haar vader kussend
.. Hoc beclderig maatje! \Vat een heerlijk boudoir en is daar mijn .I:::apkamer ?"
Zij duwde een deur, dil' half open . tont! gehed open ('n zag in een met zorg ing richk .Iaapkamel
"Wij h bben hier kamer, genoeg en niemand anllers om vertroetelen dan jou non, 't is pr ttig- voor je om een lekkere kamer Ie h 'bben \'Oor jou alleen'·." ".
15
"En je hoeft er dan niet altijd bij te zitten als er visite is, want dat zal je niet zoo erg amusant vinden," zei de Kanter, van een bediende in ontvangst nemende d handbagage.
"Ik had nooit kunnen droomen, dat ik zoo'n heerlijk boudoir zou krijgen, en wat een beelderige meub \tjes,"
.. Allemaal echt Palembangsch, tenminste die van je zit- kamer kind," zei de Kanter, met een zakdoek het zw et van zijn voorhoofd wisschend, en hijgend door de ongewone bezigh id . ..
Ga
je nu eer tuitkleeden, jammer van je mooie kleedje, wil ik je ij water laten breng n ?,.Baboe voorkwam dczen wen ch en trad met een vrien- delijken grijns om den tandeloozen mond, buigend en zich excu eerend, de kamer binncn.
"Ken je haar nog?' vroeg Roos.
,,\a galirn?"
.. aja 'ndoro."
Is ze nog altijd bij lt i n dien t ma ?, Roo, knikte
" "n waar is galim boe?"
"In de kampong 'n dom Zij is getrouwd en heeft twee kinderen."
Diana begon hartelijk te lachen
"Mijn spe Imakkertje
?"
Baboe knikte verlegen en wrong haar lenige lijf in allerl 'i wendingen, 0111 onder 't uilt.!n van veronts huldigingen naar de Jeur te komen.
~Als '1\ dom 't wil veroorloven zal ik galim heel auw hier laten komen om 'n don> ,Iamat datang te wenc:;ch n."
,,'t I goed, ik ben erg b nieuwd haar te zien en haar kinderen ook,"
.Ik heb je ma altijll mijn lijfm2id
galim aL baboe gegeven non; zij is gewee. t; maar nu is 't voor jou mis-
16
schien prettiger een bekend gezicht bij je te hebb Jl en heb ik een andere genom n."
"Zult U haar misschien niet te erg mi sen ?,. vroeg Diana ontroerd bij dit nieuwe blijk van de liefde harer moeder.
Maar Roos schudde lachend haar hoofd.
,,'t 1 immer voor jou; drink nu eer t, Je had dors!."
Op
't blad, dat ma galim op het tafeltje had gezet, stond een klein ijscmmer met zilveren tang en een karaf met twee glazen. 't Trof Diana, dat alleswo
maakvol en kostbaar er uit zag en met innig welgevallen begon ze zich een glas ijswater gereed te mak n.De Kanter was de kamer uitgeloopen 0/11 zich dool' den jongen eell bittertje te laten geven, dat hij vóór het mid- dageten niet kon mi sen en ge\\'end wa. in de voorgalerij te drinken.
Toen gingen ze aan tafel. Diana, in een sar\lngkabaja, die haar moeder VOUr haar had gereedgelegd, en die zij met Indische gratie wist
te
dragen, zag met gretige (logen naar Lil' smakelijk toebereide rij ttafe!. Zij had cr in Holland altijd naar verlangd en aan boord was 't haar erK tegen- gevallen 't indische eten, klaargemaakt van allerlei gedroogde ingrediënt 11. Heel anders was 't nll Ze herkende \\'\.:cr de heerlijke sambal peIL. waar zc als kind dol op was geweest en waar haar moeder haar bij feestelijk gelegenheden op trakteerde. Roos genó()t cr van, dat Diana bij haar Hollandsche manieren haar liefLIe voor Indië niet had verleerd., Avonds kwam cr een niend van de Kanter even oploopcn, hij had er al van gehoorLl, dat z'n dochter wa .. uitgekomen"
en nou kwam ic d'r complimenteerell. "Jongen, en kapitale meid," zei hij rij luidruchtig aan zijn bewondering uiting gevende.
't Had al een loopl.'nd vuurtje door Bata .(\ dl! ronde
17
gedaan, dat de Kanter z'n dochter zou komen. "Diana is een pracht tuk" werd er op Conc rdia en de Harmonie verteld en de jonge luitenants likkebaardden bij het voorllitzicht nu 'en reeks partij n bij te zullen wonen, die "de ouwe"
zeker wel voor z'n dochlcr zou moeten geven.
,,'t Leen eenig kind en die de Kanter zit cr warmpj
111, Oui terdcn de jongelui en in stilte maakt mcnigeen het plan zich door de wel wat Indisch manieren van
ml'\"rOllW de Kalltcr niet te laten af chrikken om Diana tot vrouw te vragen. Ze zouden dl' toelage, die de Kanter an zijn traclcmcnt al. inspectcur van de cultures zou kunnen afzondercn, best weten te gebruiken.
WAk" BLlIEI. 2
llOOFDSTUK 11.
't Was avond bitteruurtjc op de H rmonie, Batavia' burger- ocieteit Lang-. de witte balustmdc zaten de hCLren, wippend in de stoelen, die In lange rij heèn en weer be-
\Vog n. Blauwe wolkjec; c;igarendamp _ tegen langzaam op.
bleven even weifelend han~l'l1 om dan te \'CI'\'agen in 't
;l\onutluÎ. ter.
"Kol1l Ik ga d'r \'an door," zei een ran 't geleischap brUL! k zijn _ toel \'t'r. chui\'end achteruit.
"Kerel 't is nog veel te vroq-i. 'I. chot ie; nog l1iet gevallen, wc zitten hier zoo goddelijk."
"ja maar ik moet vanavond dansen. ik moet de jent!1 er- lu hl loch een heet je van me aL pOt!len."
Ze lachten.
"je bent cr zco I'an doortr(lkkell. Jan. en, dat 't je waar- achtig niet veel helpcn zal, kom blijf nog \\'at, dan letten we een boom op, ik begin me Ol cr je ongeru. t te m;1kell.
je heht toch geen vues, ik \Vi. t niet, dat je van 't jellc\'er- luchtje zoo afkeerig \\';1S."
" ou dat beweer ik immer. ook niet, maar al Illag ik
19
dat wel, de lieve wezentjes, die z 0 bemil1nelijk zullen zijn om on e 11 dans toe te staan, mag ik er toch niet op trakteeren. "
"Verdomme jansen, je wordt aandoenlijk, ik verwed mijn kleine vinger, dat ze je tc pakken heeft, wablief."
.lansen werd gemelijk.
"Dat gedonderjaag altijd van di ooskerels, je kan letterlijk
~ccn vinger in de asch steken of z bemo icn zich cr !TI
Wat gin~ 't hun aan, waarom hij naar huis ging, of ie nou al vues had of niet."
"Verwed jij je duim cr nog maar bij, en je hecle hand
\ oor mijn part, van Brakel, 't kan me geen bliksem schelell, ik heb me vanavond voorgenomen om te dansen, en ik wil er belworlijk uitzien."
Dat doe je altijd" . riepen LC tegelijk.
" ou goed! maar \'tlnavond in 't hijzo'lder."
"Bravo! zoo gaat ie goed. Eigenlijk heeft lansen gelijk.
't is toch et'n heet je gek nOl wo van dl' krocg in tic halzaal te stappen, en vooral vanavond nou wc de fiere Diana tc zien zullLn krijgen."
"ja l11enccren ik stel voor 0111 ons vanavond een. bij l1it~ll!k netjes te gedragcn cn de jonge damt.' It' toonen, dat we in Indië lang 1(10 h 'werd niet zijn al~ Zl' 111 Europa g 'Iwonl heeft; ze IIwet e n Iieel lIlin idée V:ln 1)11<; hebben l'n lich uitgelaten hehben. dat ze nooit 111 et eell Indisch (If. ier 1011 wilkn trouwen."
.lansen had met I.ckerc aandacht tocgeluisterd, st.wnue temiddell \',111 het clubje en ,,()P de valreep" It:egdrinkend 7ijn looveelslc bittertje, dat de kal11cradl'n hem hadden laten hrengen.
"I 011 is 't genocg hoor, nOl! \'erdom ik 't Olll langer tc
blijven, daar heh je 't chllt waarachtig al! Bonsoir hcerel1!"
"B n ir Jansen,"
" aluul!"
20
Ze waren opgestaan 0111 zijn voorbeeld te volgen en lenterend ging h t den weg op langs de toko', van Rij wijk,
,'t Zal zoo verduiv Id vol niet zijn vanavond, dat is 't nooit op de Harmonie."
"Gelukkig, want je wordt in Concordia letterlijk verdrongen do I' 't militaire elel11cnt, die of ieren ll1et de mooie witte pakjes, waar wij altijd 'n rok moeten dragcn, hebben veel vóór,"
n 011 Ik O'un IC dat voorrecht Ze mogen wel wat hebben, 'I L ander. typisch, dat ze 't b kkentllig zoo gauw mogelijk afgooien; 't incognito, dat wij kunnen bewaren, is toch eig nlijk nocr 't besie,"
Ze begt.Jnl1en te lachen,
"Komen jullie van<l\ond T'
"Ik had cr eigenlijk geen plan op, maar ik kan niet van m'n kuelicdan en afkomèn, Ik h 'b er al een paar keer lekker voor lYefuifd, 't is de eenige manier 0111 je schuld ecn' Il:
\ el' ffen n, AI' ik twee dansen gedaan heb met de vrouw van den pr i " , ."
" ta j \\ eer op schoon hè?"
Ze bar tien los in uitbundig gelach,
"In elk ge"al komcn hoor, vanavond!"
Ze tonden juist op een krui. punt van dUl weg en 11<11111.'11 aLcheid
Een uur lat l' kondigde druk heen en weer gerij van rijtuigen aan, dat het bal een aanvang zou l1e111 n
Diana wa juL t veertien da l'en thuis en zou een kleed dragen \-an blé atijn, dat zij vall Europa had meegebracht.
s Middag nadat Ron, met haar het een cn ander had klaar
21
gelegd oor beider tilet, zag zij Diana uit de bijgebouwen komen, pogende voor haar moeder iet te verberg n.
Hoe schrok deze, toen z bemerkte, dat Diana's frissche mondje wa verontreinigd door irih rood.
,,\Vat i. dat non. ben je aan 't sirih eten, G >d en j 1110et
\'anavond uit?"
,,'t Is niets ma, ik Lal wel goed mijn mond spoelen, ik
\ ind 't zoo lekker," antwoordd ze hevig blozende.
Roos voelde een onaangenaam iet over haar komen.
"Ie
ma!}' dat niet meer doen kind. Papa zou 't erg hinde-ren'; 't is goed voor Inlander, maar \Vij kunnen zoo iet niet doen."
,,'t I. maar omdat ik doerian gegeten heb maatje, met :irih gaat de leelijke lucht hee!emaal weg."
"Doerian'? Ik wist niet, dat je nog hi lel van dingen, die je in zomeel jaren niet gegcfell heb, en wie kocht z voor je?"
Diana trok ongeduldig haar schouders op
ZIJn als ze daar stond 111 , arong en kabaja 111 ,t roode ,inil lippen was ze het type van een Javaunsch mei je I~ o. had het nooit kunnen denken, dat ze in dil' enkele dagen tot al het Indi. che Wil teruggevallen zijn
.. Gelukkig, dat niemand je zoo kan zien kind; je 1110e t l'Ïgcnlijk nooit huiten komen in . arong kabaja, je hebt zulke mooie matinés,"
"Nou ik vertoon 111e maar all en zoo op het achtererf, ik wed, dat niemand van uw kennissen mij zoo heeft aezien."
.. oddank nid \ Wat zouden ze on: bepraten, ga je maar liever Cer, t kielden om ecn rijtolf Ic maken, ik ga liever niet uit als ik van avond wecr naar de Harmonie 1110et,"
en doorgaande naar de tallen waar de ko 'I. ier oor de remi e bezig was de Berliner zilveren paardentuiaen te poetsen, gaf 111evrouw de Kanter haar hevelen 0111 in te
22
spanncn en eenige oogenblikken later tomi de pan ier met de groote ydniërs voor het hooge borde gereed.
De koetsier, in zijn lange toro ge token, loerdc onder den breedgeranden tapcng naar binn n. Bijzonder was hem Diana', schoonheid opgevallen en
to
n hij ha:!r van het spoor had haald, had hij in de bijgcbouwcn teru/komend' zijn bewondering aan de andere bedicnden geuit... Oeah! ma galim wat i. de nnnnah toch lI1ooi, haar lippen zij n zoo frL eh a Is pas gerijpte tjabé en haar lijf zoo sl:!nk al. \',ln een echte Javaan,'che, iammer, da ze wat te groot is, lange l1Ien. chen zijn altijd
k ()
ra n g man ie s I)Ma rralim hall hem . malend een k (I era n g a ti j ar) tocgevoegd en aan de ()\'eri!e I etllenden verteld, dat dl' koetsier verstand had van Europcesch nlO11Î. 'I Was een gebl'l:k in Diana, dat ze nllg nil'! had gell'erd de InlandscllL' bedienden np afgemckn tO(ln {oe te spreken cn den aUand tusschen de gcbiedster en haar lnticrdancn -'cherp af te kekencn. 1I Zl in haar \\ i{ plké kkcdje, dat in een nauw sluitende figaro haar taille nog bder deed uitkomen. ti"
Irappen afkwam, vroeg ze half smeek '11l1 Olll dil' gunst. of ze lelf lIlocht rijden
"Als nonna nid h;lI1~
heel goed," ,lntw(l()rtlde afdalendc
is van dl' stoute paalden kan 't dc koet. ier \'an zijn zitpl,1ats
Vindt je 't (lms niet \'en'cknu kocsir om achter (lP hd rijtuig
te
staan als ecn paardenjongen ?" vroeg ZL' \ rien delijk : maal d Hata\iaan verlegen hCl'n en weer wuivend 111 et dl' gruotc pluiml'n, dil' de taljongcn gewoon wa:bij het rijdelI in dl' hand te houden, antwoordde l11('t 11 'el-
I) \linde, licklil~
2) OIl~l',ch.1~l11de.
23
ge lagen oogen. dat hij r trot h op wa dc nonna te mogen vergezellen wanneer zij zelve de teugel hield. "Bij het om, laan van een hoek zal ik 111 t de zweep klappen tn alg de paarden. tout worden zal ik nonna wel helpen,"
zei hij omhoog reikend naar de teugels van de paarden bij welker reuzen lichamen hij nog kleiller gele k.
Di<Jna zag hem aan en be peurt! een tinteling in zijn donkere f1u\\'cclcn (logen en onwillekeurig zich veilig wetend in I ij n tegenwoordigheid, zelfs ondanks de eigenschappen der Sydniërs, . tapte zij in Even gingen de hreede lichamen
~teigcrellli 11 111 IHlog, tocn ze dl' teugels in haar handen l1am maar door eCI1 for, eh '11 ruk van den koet i r bogen zij gedwee het hoofd omlaag en draafden ze weg, vlak lang.
helll heen, terwijl hij even tnefde 0111 te blijven naoogen zijn ll1ee:!eres, die met elll nauwelijk. mcrkhaar trekje van ang. t om de roode "ppell hem tleknikte.
Toen vlug prong hij achlel' op het rijtuig en zag ijverig rond, lOolang .dj oJl het drukke !!;ellLdle W<lrel1. of gcel1 !Inheil dreigde.
BuitelI vroeg Diana nog l'en,. wat hij vall haar rijkunst
ZL dl', lIf ze zich reed. allel'n buiten wu durven wagen.
.. onlla rijdt heel goed: maar nonna mag nooit all 'en uitgaan; 't is ,lItijl! betel dat kocsir cr bij i.. want de pa:lnlen durven tegen hem niet," zei hij met trol..
Ze . loegen den weg in naar passar Barue vanwaar cen
luid regons \'anl1lensehenstel11ll1en en rookwall11 uit Chineesche nlidalllpjl's hen tegen k",:am.
.• ' u moet ik met dc zweep klapp n 1101Inah, I.e moeten hoorcn dat er een rijtuig aankomt; 't is druk in cic hinee- s he kamp"
nerpend kliefden cenige luide .Ia ren de lucht, vlugger trokken de ydlliër. aall; een lweepknal vuurde hen aan tot hard r draven.
24
,Ik ben bang koe ir," f1ui terde Diana toell zij de hinee.c!1e kamp in loegen en d ntelbar lichtjc haar duizelcn d den.
Onwillckeurig leunde zc eenigszin achterover naar tien koetsier, die met volle aandacht tie beweging der paarden volgde en voorover
g
Icund de \'ccren van haar breedge- randen hoed bijna beroerde.,'t Kan geen kwaad, de paarden zijn alleen een beetje bang voor al 't li ht, al. ze maar geen mnrtjons afstekcn is 't niet ."
E n luide knal weerklonk. tn 1100, op sprongen dc reuzendicrel1.
.. Ah! waarom tTaat nonnah ook Ilaar pa. sar Rame. 't is immer. beter 0111 lang. 'j Koning. plein te rijden. daar i.
de weg breed en . chrikken de paarden niet "an r<lmeh rameh!" mompeldc hij. lJIet een luiden zweep. lag ze plot·
tot rust br~ngel1d
.. 'til koesir, ik moet eVen naar Toko Tjeng oeI OIl1
ecn fil'. ch odeur k kuopen, ik bell dadelijk klaar dan kunnen \\ e naar huis rijdcn. je moet strak: Weer inspannen."
Hij kniktL. hcgriJpend 't ~een zij wilde zeggen. \\'~tt:nd al dat 't bal zou zijn op de rncmah bolah, en ollwillekl'uri T
kwam è\' n een trekje van minachtin~ OVer zijn gelaat.
Inlander. hebbcll dIepe verachting \ oor Europcl'sche dansl'n, In hUil adat kennen ze slecht. de ronggen , I) die \'nOI geld heur lenige lijven wringen tot 't uitvol'ren van Inn~ he-
tudc rde bewegingen. In het lclf deelnemen aan de handèlin~
ligt iets \'ernederends voor h~n
Voor de toko van Tjeng 0 i hield Diana d~ paardell in en luchti T al een fcc • prong ze \'tIn haar ho()g~ zitplaat , den k et icr de teugels toewerpende. welkc delc, hoofJ-
I} DanSlI1l'IUcn.
25
schuddend over zoove I roekeloo heid, opving, turcnd daarna naar binnen en volgend met zijn d nkere fluw len ooaen de lenige gestalte, tot wie kruipend beleefd de Chinees zich boog.
Dadelijk ging deze het gevraagde vo I' haar halen ell ge- leidend haar daarna naar buiten Ilam hij mct een beleefde buiging af c!lcid. Nog e~r zc weg wa gcredcn voe den zich een paar hineczen bij hem 11 onder fluisteren en lachen blevcn ze dcn panier nastaren
A!s ze niet aan 't bal in de Harmonie had gedacht ZOII lij even bij den bamiechince uitgestapt zijn. De opge-
• tapckle chotels met gckookte amcntcn, waarvan ecn gellrige damp naar huitcn kwam lonktcn haar vriendelijk tlle . "
Mevrouw de Kanter was r~eds druk bezig aan haar toil t toen Diana, na haar bevelen aan den kocfsier gegeven te hehhen. de kleedkamer harer moeder binnen kwam.
.. Ga maar eerst verkleedcn non, ik heb mijn corset al aan, ik kan nooit ineens mijn japon aandoen"
Diana hegon te lachen.
.. Ik zal traks uw corc;et wel flink dicht rijgen, laten wij maar eer.t gaan eten, pap;.) wacht geloof ik al."
De Kal1t~r liep in de achtergalcrij he~n en weer. Hij \'Oelde 't \'()II~ gewicht van de taak. dil' op zijn schouders en die
\'an zijn vrouw rustte, nu hij voor 'I ~erst zijn dochter naar de Harmonie znu chaperollneerell.
"Eigenlijk toch vervelend die dingen," zei hij tol zich zelf. .. 't Is te hopen, dat Ihll1 maar gauw '11 lakie mag krij- gcn. dan kan die met haar d'r op uit; \ l! lijn zoo hcelcll1aal uit de fuiven cn nOll meens \\Cer aan alle mee te moeten doen, heelc nachtcn op te blijven om 't kind te lat 'n ge- nieten. Enfin je moet iets voor zoo'n mei je over hebb n."
Hij werd in zijn alleenspraak gestoord door Diana, die ineen voor hem tond. Ze had haar baljapon nog niet aan, alleen
26
was ze gekapt met een theeroo in het zwarte krullende haar.
.. Paatje, mama vraacrt of wc maar beginnen \ViII n, mama cet allcen maar 'cn bcetje ,oep. die moct mft galirn haar i n de kamer brcngen. '
Evcn verwonderd zag hij zijn dochkr aan, met critischen blik door de groote brilleglazcn, toen lachend zette hij lijn wandeling V(lor!
.. Hc'ft mama, oesah met uc nieuwe japon?"
"Ik weet 't niet, wover zijn wc nO'J nicl; mama L pa.
hezig aan ha<lr cllr~et"
Ze l11oe, tcn er beidcn ()m lachen.
"Je mag wcl hel'! dankbaar lijn want I IS ter eere van jou. dat mama zich zo 0\ cel mocite gecft \'oor hélar toilet,"
lei hij met een lélchl verwijl in zijn stcm,
"Dat ben ik imll1crs ook paatje. \\ illcn wc aan tafel gélan?' Diélllil schepte rustIg de ~()ep op CI1 gaf haar lijfl11eid cen bord!)!)I, dat IC naar binnen lid brcngel1.
"Je \\ il \',111 a\'ond LCker ~een wiin h' T
"Waarom niet?" vroeg IC \'er\\'onderd.
,,'t I misschil!n niet goed \'OOI je al: je gaat dansen;
mama deed 't nooit
" onscns, ik heb jui:1 vl:cl durst, ik hcb mc verbazcnd illgc. pannen met dl! 'ydnii!rs; ik gcloof, dat ik eelt inmijn handen hcb," Zc hezag nauwkeurig dl' palmen van haar kleine welge\'orlntlc handcn.
,,'t Is creen wcrk \'oor je, 0t::n zou lIog g::lan; maar twct', de kocL ier wa, cr toch bij?"
.. Natuurlijk! Ik Wil zonder hem nid durven, ik heb hem cerst ge\'faagd of hij 't niet \'ervelend vond, dat ik zelf reed."
De Kanter maakte een bewcging \'all ontevrcdenheid met het hu fd. "Dat had jc niet moeten docn kind, wij zijn nict gewend met onze bedicnden zoo om te gaan, nu je cr toch
27
over sp re kt had ik je al willen zeggen dat je 10 11 t geil die lui meer bevelend moet zijn, Wat gaat 't zoo'lI vent aall of jij rijen wil of niet. Je bent veel te vriendelijk legen ze, 't zijn Javancn."
"Dat weet ik wel; maar dat wil toch niet zegg 'n, dat dil synoniell1 aan "bel', ten" is? Als die menschen ons goed bcdienen behoeven wij ze toch niet af
te
,nauwcn, In Hol- land kon ik 'look altijd heel goed mcl dc mcid vind 'I!."'t Begon de Kanter
te
prikkelen dat te~en. prekcn van Diana, Bij al de Indischc gewoonten, dic ze van vroeger nog had o\'ergeIHlllden, mistc ze den tact Olll met de bedienden om te gaan, vl)nd hi.i. "Jc bl!l1t te familiaar, zc vcrliezen hel respect dat ze ons verschuldigd zijn, dcn afstand uit het ()og, later lal je dat beter inzien: jc moet eCll Inlander nooit iets \'crlol!ken , , . ,".. ,""aar gebieden," \ulde zij aan met cel! luiden lach, die dl donkere wolk \'éln hel \'()()rllOofd haars vadel wcer wegvaagde .,Ze lijn zwaar ()p de hand," tla ht zij in ha::lr
\'Iinderl'~\'cnljc \'an kostsch()olmci 'je, waal cell glimlach en lonkje de p::lsl1lunt was geweest waarmede IC elkc rekening
\ ereffcnde. Ze had gemcend al. een \'olmaakt opgevoedc jon~> dal1ll In Indië aan t, kOl11en en tdkens hoorde ze:
" on dit mag niet! Kind dat kan je hier niet dOlll" 't Leek wel of IC 'n onnoozel wicht was. Gelukkig, dat IC al haar ule\ cllen briefjes, die ze aan \)nord had V'rZéll11 Id, nIet had latcn lezen cn ze hélal a:hum nog niet VOO I den dag had gehaald, daar stonden al de portretteIl van haar kennissclI
\'an b()ord ill. Onder in haar koffer lagen nog drie ollge- maakte japonllen, die ecn Parij he kennis haar had vereerd.
Even kwam ecn glimlach over haar gelaat terwijl Z) er aan dacht.
"Papa wilt U nog een st 11 kje ananas '("
28
"Merci. willen we liever on verder gaan kleeden ? Ik moet me ook nog adoniscercn, 'n v rduiveld koopje Ol!l ecn avond in zoo'n rok te zitten."
"Waarom draagt u geen sm Cl kin g?"
De Kanter stond lachend op.
.. Ik zic wel, dat jij heelemaal geen benul hebt van 't geen een ouwe papa pa. t: een . Illoking!"
,Zeg mij eer t p<t, of u vindt. dat miJ'1! haar (foed zit
:"
Mad<tl1lc z i altijd dat Indi. ehel! veel • maak hebben, ze bewonderde ze <tltijd Ik heb llJij in Parij. I!og laten kappen wect u, fl la 'Iet'l de .\\érode, maar ik heb 't nociit meer zoo opgemaakt, dit :taat n1\: beter."
Hij was voor haar kOllJen staan, de handen in de zakken van zijn \\ itten pantalon.
"Je hebt IIp Rij 'wijk ook l'en coiffeur.'·
"Die de dam' naar hun lecftijd kapt, necn naar de ran- geil van de herren. daar heb ik v<ln gehooId. De vrouwen
\'all de rallen \all Intik' 't mooist."
Begi 11 dan lie\ cr hij den GOU\'l~rnL'ur-Gl'neraal."
"Bij hem dàn, (j('lk al gocd, c~r hij bij mij was zou hij
I ker tll zijn kundigheid al uitgeput hebben Cl! ik gedoLllld lijn mij op te dirkcn wo al. hij wil: ik hen wel wijlel AI. ik 't zelf doe maak ik IlIL' net wo llJooi als ik vil."
't Was stampvol op de "llarl11onic".
"Zeker om jou te zien." fluislërtlc til' Kanter, puffend in zijn hoogen boord. dien hij n(Jllit gcwoon was gewee. t te dragen, maar nu op aanwijzing van Diana zich had aan-
~e. chaft. 't Was eigenlijk Ic dol 0111 je door lOo'n kind te laten tirannL ceren. zijn vrouw nok al, dil' daar aan den arm van den balcol11l11i .• aris naar binnen stapte, zij dreigde te bel' teil in haar corsct dl' 0 i t de va 11 t.
29
"Hm, ze chijnen 110n nog al mooi te vinden, and l'S zou 'I hier zoo ol niet zijn; dadelijk een vlinder 0111 haar naar binnen te gel iden."
Zoo 1110pp rend, beurteling. reërgerd CII gevleid slapte de Kanter naar binnen; kort ineenO'edoken l11et dik rood hoofd, 't grijle haar netje in een cheiding 'n kuif naar achteren gekamd. Bij hct binn nkomen was een d I' heeren op hem toege neld " Wi It u mij voor teil 11 aan uw dochter ?"
" 1eneer jansen."
" 1ijn dochter."
Diana had gebogen CI1 den haar aangeboden arl11 genomen volgend haar moeder. op een paar meter. afstand om den langen sleep.
"Waarheen wilt u, dat ik 11 geleiden zal ?" vroeg ue bal- commissaris lpleefd.
Roo
zag even lond.Daar • tand de residentsvrouw en daal had je de vrouw
\an een lid \'an dl' rekenkamLr. Ze kon ze eigenlijk ge 'n van allen wo heel intiem, maar 't was zoo vervelend 0111 niet dadelijk k kUllncn praten. Diana had reed. met een koud hoofdknikje haar galanten cavalier afgedankt en bleef staan. even rondziende, \'oL trekt niet verlegen om haar niet kunnen praten_
"Hier maar," fluisterde r~O(). en beantwoordde de diepe buiging van den balcollll11is al is.
Janscn lag om ell hel11c'-kte, dat eenlgc jongelui zich door de Kanter lieten voor. tellen cn ijverig; in liet nieuwe ba\- bOlkje hun namen :chrcven.
Ilij had het eigenlijk ook best kunnen doen; 't wa tOIl1 van hem 0111 door tie anderen de be te er uit te laten pikk n;
maar ze had zoo ong\.:naakbaar gebogen, dat de 1110ed hem ontzonk 0111 verder met haar te preken, expre h el vroeg
30
komend wa 't hem gelukt haar binnen te brengen en nou?
Zonder zich een oogenblik langer te bedenken li 'p hij terug en de anderen eenigszin op zij duwend boog hij opnieuw voor haar.
"Zou ik 't voorrecht mogen hebben een dan. van u te vragen, juffrouw de Kanter?"
"Ik weet niet of er nog eentje over i " antwoordde Diana De anderen trokken lich terug en jansen met gebogen hoofd en hoogroode kleur wachtte af.
.. Kijk u zelf maar; een lancicr~ misschien.
"ja, dat wa. cr altijd een die je deed met ieJllélnd, die je liever niet ziet," dacht jansen en eenigszins bevend chreef hij zijn naam daarna ook den hélren invullend in zijn boekje.
Toen • troomdell weer anderen toe, aangetrokken door 't nieuwe.
Wangunstig loerden oO!!;t'n onder de donkere wimpers naar Diana.
Vriendelijk werd geb(lgen. sommi ren f1uistl'rdl:n l'en he wondering. Gegons V;J n stellllllen en geruisch \ an zijde werd over-temt! door de tonen \'an de muziek.
,,\Vdnig autoriteiten," zei de Kanter. pratend met ecnigl' heerell
"Die ollthrekl'n altijd op ti ergl'l ij kl feesta\lJllden," bctooglh eell
van
het clubje, ,.tenzij . . , ze uitgaande dochters hebben."De Kanter moest cr OI!1 lachen. ,,'t Was waar 'lok, hij Wl1
nieuweling op dit terrein VI'H'lr Dlana's kOl1lst had hij dl' Ilannonie 11 ll'l it ander. bezocht dan 0111 een hittnlje of el:n whisky soda tc drinken. en zon dit al eens tOl'\'alli r l11~t een dan. ;wontl . a lil el1\ iel wi t hij behendig fl> eclip eerl'n Ileel ander. glllg 't mLl de receptie. ten hu\'t.' l'1I bij dl' honge (loml'S : daar was 't altijd stamp\'ol geweest. Na dl officiël'le groo!c polonaise. waaraan (lie gcn(ll)digdcn del'l-
31
namen, had hij zich altijd met zijn
vaste
partner. aan een partijtje gezet. Daar zou van avond wel weinig kan voor zijn:van
zijn clubje was niemand ~an\Vezig ... Beroerd" mompelde hij, Illaar half lui terend naar cic complimentjes, die de oude heercn hem over zijn dochter in fiuisterden.
. Een kranige meid, sakkerloot!"
Hij zag even op, 't hinderde h
1l1:
al die nieuwsglenge glin. trrende oogen \<ln 't troepje oude heeren, dat daar naar haar stond tc kijken, en op- en aanmcrkin ren fiuisterde, die hem 't bloed aan 't koken maakten; 't had hem nooit zoo geërgerd als vandaag. Was 't omdat het nll zijn eigen kind g( Id, en hij in zijn vaderlijk gevo I werd gekwet t? ....leepend klonken de tonl'll van een polonaise.
Recht, stijf gen~~cn in haar corset d r () i t d e van t. kwam
I~o()s meen. op hcm af.
"Vra;lg jij de vrouw \'an Willial11s Harril'. anders zal hij mij ollk niet \'ragen." fluis!crde zij, hijgend achter haar waaier \'an zwart be. childerd gaze de oie. De Kanter la~ rond Ze begonnen zich inderdaad geleidelijk tot rar'n te schikken
"Dol' hcm maar liever met mij vrouw, dil' WilliJIll i.
In staat Olll je te vergetell. dan zou je hier figuur nul maken. en dat zou niet goed lijn VOOI Diana."
.Kom, I.ii heeft haar boekje al vol. 't staat zoo gek man
~11 vrouw" .. ..
,Laat maar. beter dan hier Wil te hlijven staan. laat
\\ ill iams liever jou ecr:t komen vragen, i k heb hem laatst pas l'en pkizier geda.lll" ....
r~oo. nam zijn
arm
en stati!! voort ·dtrijdcnd. haar langell skep. dil mooi weg\'iel in golvende plooien van glall. rijk zwart, loslatend, voegden ze zich tusschell de paren... Weet je wat ik heh hooren zeggen?" vroeg 7e geheim-
32
zinnig, haar nuistercnde woorden nog dempend achter haar waaier.
De Kanter b g zich dicht naar haar toe.
"Van Marc heeft n n gevraagd voor een dan .. "
"V rd ... , dat mank ert er no y ll1a~r aan; en wat heeft ze gezegd?"
"Z heeft hem aangenomen natuurlijk."
,Die meeri .... "
.. t .... Wij hadden haar moeten waarschuwen, 't i onze ei en chuld, al ik er aan gcda ht had, had ze kunnen zeggen, dat ze al haar dan. en b sproken had."
.. Ja. wie had nou kunncn denk n, dat die vent hier ook zou zijn en de brutaliteit durft te hebben een jong 111 'isje t vragen."
Zij knikte.
.. Daar heb je Williall1S met zijn vrouw, ze komen op on af!"
.. Wat i. dat de Kanter, JIlet je vroU\\.' de polonaise doen?"
.. En jij dan?"
"Hcelcmaal fout! \e\'rnuw de Kanter mag ik u mijn arm aanbieden ?"
I~oo lachte vriendelijk. 0 'Iukkig maar dat die WilliaJlls haar nn~ wa. komen Hagen, 't kon haar eigenlijk niets schelen. l11aar voor on was 't bdcr Wo \Vi11 iilln.' wa:
toch altijd de ~ecretillïs, jc l11ilakte toch eln ~()ed figuur naa. t h 111,
1evrouw Williall1. had, als sprak 't van zelf, de Kanter arm genolJlen.
"Gczcllig die polonai. e, je ben nooit te oud om JIlCL te doen," gicgeld meHOUW \ViIliaIlIs. "Heb u gezien, Van Marl i. ook hier, nog al brutaal na die prkara."
De Kanter trok lij n schouders op. ti Hij heeft 't gepro-
33
beerd, waarom 0 k niet, zal hij denken. Hij verbeeldt zich misschien, dat wij alles al vergeten zijn."
"Dat geloof ik niet, hij zal eerder veronderstellen, dat ze hem alles vergeven zuil n hebben. Hij we t wel, dat de vrouwen dol op hem zijn."
Onwillekeurig kreeg de Kanter een chok; zij zagen elkaar een oogenblik aan, beiden begrijpend elkaars onuitgesproken gedachte.
Fortissimo' klonken luid op van het orke t.
"Roos ziet er keurig uit, de Kanter, wat een prachtig japon!"
Hij lachte. "Mooi gemaakt hé?"
"Je kan goed zien, dat zij en nieuwerwetsch eorset aan heeft, bijna niemand h eft 't nog, ze zijn ook zo gepeperd."
.. Hier wel, non heeft dit meegebracht uit Parij .. ' ,,0000 . . . "
.. Waarom ?"
"Ner rcns 0111, wil je dansen? Een mazurka ... "
"Gocd. Roos doet 't ook met Williams, zie je wel?"
Zij LIeden een paar (oudje , toen klaagde mevrouw \Vil- liams over duizeligh 'id.
.. Je had ook niet op die mazurka moekn walsen," berispte de Kanter.
Roos met WilliillllS kwamen lan~s heil heen, met lang- zame loome bewegingen uitvoerend de kalme mazurka.
"Heel netje ," plaagde de Kanter.
"Daar heb je Ditlnil!"
"Met wie danst ze nu?"
" 1et I!en controleur, die doortrekkende L naar de buiten- bezittingen, een kennis van \Villiam ."
"Zoo. Willen w 'en be tje langs de kant gaan taan?
Ik ben bang dat ze op je sleep zuil n trappen, die dan en- den ontzien ni ts, we doen straks to h nog een dansje he?"
WAllM BI.UEO. 3
34
"Hier heb je een go d g zicht op de zaal,' zei mevrouw Williams, haar sleep goeds hikkend.
, Lief om te zien al die licht, witte toilet jes. Di;tlll heeft een mooie japon, hè prachtig! at geel st:wt haa' "(1 'U, een mooie kleur geel. bijna oranje, en toch nicht cl r dat wit, dat cr overh en is. Zie je wel hoe van Marln haar aankijkt ?,.
Volg nd met zijn oogen de aancreduit!e richting zag dl Kanter hem Diana fixeeren èn. . Wat wa. dat, bleven haar oogen ni t evell ru ten op hèm? Hij kon 't zich niet ont- veinzen, een gloeiend rood . hellJerde onder de matgele huid en liet twee donkere vlekken achter.
,,'t Is een mooie \ ent", begon ll1e\'l'nuw \\'ilJiams opnieuw, na een oogenblik pauze. "Ik heb 't nooit wo opgelet. Hij h cft 't Zich zeker toch aangetrokken, ik zie hem lie\'er zoo een beetje bleek vroeger had hij
te
\'Lel "kUL"De Kantervoelde eene onaangename sen atie hem heknIJpen, h 111 benauwen, bijna de keel dicht'l1 lerend; onafgewend hield hij zijn nog gericht (lP de lanke donkere ge. talk
IJl et het innemende gel3at waarover een waas \'an l11elan cholie lag gespreid. Hij \'ond, dat hij cr \ reemu lIitza~, geh cl ander. dan 3nders, Zijn groote zwal
te
oogen ,om- berden \\ eg a hter de gelijke zwarte wimpers, o\'er chaduwd uoor prachtig gewelfde wenkbrauwen, die in fijne arcaden zich bogen op het albasten \ o!ll'huufd. Blallw-glanll'nd zwart golfde zijn h()nfdhaar bijna kindellijk om dl' :Iapen en sch 'en te verzachten de ietwat .cherpc trekken 0111 dl' mondhot:!ken, die gcdet.:ltelijk wegscholen onder (:~n fijner pikzwarten knevel. Zijn nC11. wa klein l'n recht, zonder eenig karakt r te geven aan de volmaakt regelmatige trekken.AI hij lachte, wat hij Lelden deed, kwamcn e\'l'n zijn prachtige witte tanden te \'florschijn, e\ en llJaar 0111 daarna
35
we te schuilen achter de ernst-ge loten lippen, van zuive- ren vorm. Onbeweeglijk bleven de trekken in het alba ten
ovaal~ van zijn gelaat, slecht de donker f1uweelen oogen spraken, schaterden, treurden, jubelden of droomden; straal- den uit sugge tief \V i 11 e n of cholen weg onder de donker wimper vol ingehouden passie,
Rustig, vol zelfhewli th id deed zijn O'ansch lanke figuur, onmiddellijk op allend lus hen de fee topgcwonden beweeg-
lijk gestalten der overige heeren.
"Hij chijnt niet te dansen," zei mevrouw WiJliam onge- merkt, . tarend i n de richti ng waar hij stond, en zich koelte toewaa i nd met haar waaier.
" 1isschien heeft hij de brutaliteit alleen met non te dan-
• en," mompclde dc Kanter, lich opwindend. "Ik heb gezien dat hij iet 111 haar hal boekje schr cf."
tralend kwam Diana nader.
.. Amuseer je je nog al kind ?"
,,0 pa heerlijk!"
"Laat mij je balboekje tien?"
Ze bleef IJl et haar cavalier bij hem staan en gaf hem haar hoekje,
Hij doorliep het vluchtig cn gaf hel haar terug.
"Geen extra's aanncmen hoor, wij gaan vroeg naar llUis."
"lIe pa! En 't is mijn eerste bal!"
De galante cavalier dced flllk e 11 pogi ng om papa's hart te vermurwen en argulllenteerde over de gez ndheid van het dansen in Indië.
"J\\ij dunkt dat 't wel is, mama wil niet zoo lang blijv n, dus denk cr maar om."
Weer ging ze weg met haar ca\alier. Er was bijna geen plaatsje te Villdel1. Als l'CIl Z\\'t:!rlll!nu ch n waren de paren
36
neergestreken op de rood fluweel en ottoman ; de Kanter zag haar na,
"Ze , heb je lust een partijtje te maken, je vrouw doet mee?"
Williams met Roos hadden zich bij hen gevoegd.
Groot liefhebber van Hom b r e al hij was li t hij zich overhalen, Mevrouw d Kanter wilde ook wel. Ze konden toch niet den geheelen avond naar hun kind zitten kijken, Ze wa nu eenmaal op een leeftijd, dat zc van haar \rijheid kon geni ten.
"Enfin de Kanter, zorcr jij dan voor ecn tampat. Jk cl a- peronneer zoo lang de dame ."
Een taf Itje was , poedig gevonden en enkele oogenblikken later waren ze in hun pel verdiept.
"Zie je," zei Williams met patho. "Wij hebben wel geell dochter te chaperonneercn ell toch komen we hier, ho veel aangenamer moel 't zijn al je een taak te vervullen hebt zooals jullie."
De Kanter zuchtte even èn zag zijn vrouw \'an terzijde aan.
Beiden hadden de opgewektheid waannee ze de balzaal aanvankelijk betraden, reed lang laten varen. OIllS onder het spelen zagen zc Diana lang komel1, gloeiend van op- gewondenheid' één. in een druk gesprek gewikkeld met van Maren.
.. Hij schijnt h elcmaal her leId \'an zijn verwonding, 't moet ander. nog al raak geweest zijn,' zci Williams.
,,'t Is jammer dat Moorlllan hem zijn hersens maar niet inge lagen heft. zulke sujetten hooren niet thuis in onze maat chappij, ik ... "
"Over wie v It u zoo'n hardvo hiJg oordeel vadertje?' Ver hrikt zag de Kanter op. Diana stond achter zijn stoel.
,Je hadt 't niet mogen hooren kind, ik wi t ni t, dat je zoo dicht bij wa ,"
..
37
"He hoe flauw, ik weet toch alles. atuurlijk bed elt u mijnheer van Marcn he? Zeker juist omdat hij mij zoo goed hevalt; 't i. de ccnige aardig cavalier, eell di me het best amuse rt, .Iraks doe ik een wals met hem, hij heeft me voor de laatst gevraagd."
Roos schoof on~eduldig hecn CIl weer op haar stoel, zich
~eweld aandoende 0111 zich te beheer chen. Williams begon ka<; ian met haar tc hij Yen, en zei, en poging doende om i n haar gee. I tc spreken:
"U kcnt de mCllschcn nog niet, juffrouw de Kant r, er zijn cr waarvoor I11L'n zich in acht moet nemen."
"He, 't lijkt \VL'I of we te midden van ro()ver<; en mo r- dcnaars zijn, wo'n persoon voor wien ik gewaar. chuwd word. vind ik jui. t pikant. Omdat hij zulke mooic oogen heeft zijn alle manncn jaloersch op hel11; n;ct één kan hier in zijn chaduw staan."
,.1<; dat alles wat je uit Europa meebracht. 0111 je ouder.
tegen
te
spreken kindjc, er zijn onul'r de hccren hiel vrij wal b tere cavaliers uan van Maren.",,0 .lansen natuurlijk. rlic . tUl11per. die taat te rillen en te hevcn als ik tegen hem preek: amusant! Ik zou wel ecns willen veten of hij ook zoo timide is als hij tegen dc .\tjehcrs moet optrckkcn, 'n vervelende jnngen."
"Hou toch jl! I11llnd, ik zie hem juÎ. t hier h 'en komen;
't is niet goed al. 'en jonge dame zoo openlijk voor haar orinie lIitkomt."
Diana tampte olll1ll:rkba:lr met den voe! en wicrp een woedend~n blik naar haar \'ader. die dezen wcerstond en haar vlak in de oo"en zag.
't Volgend oo~rcnblik booa zij gratielijk voor Jan en, die
\ inks CI1 verlegen haar zijn arm aanbood .
.. .Ic ziet de Kanter, de .oliditeil heeft l100it v el attractie;
38
Jan en wordt uit elachen en di andere i de h ld."
"Beroerd geno g. Jan en moel ander, ook nog al huwen van een lappe."
"Nou ja, daar blijft 't dan ook bij. Wij ouderen geven hun het v orbeeltl er ook niet afk erig van
te
zijn. 't Leen nette vent, en daar komt 't toch maar op aan als jc een schoonzoon te kiezen hebt, ten min te als ik een dochter had, kon Jan, en ze gerust krijgen."Ron. knikte toestemmend en mevrotm \Villiallls deed een poging ieL te verbergen van: "Zoo hard zullLn zc om Diana ook niet loopen." Wat een, oesah voor nik, terwijl ze half geërgerd een .. kleintje" anllunceerde. Hierdour \\ erd aller aanda ht zon~eer in beslag genomen, dat Lij v(Jor een oogenblik het bal en al de daaraan verbonden onaanlJenaalll-
heden vergaten. ,.,
Het wa al Illiddernacht tocn mcvrouw Willial11s ver /.Ocht om het laatste rondjc te bepalen.
"Ik llloet Illorgell vrrjl:g op." zei ze, zich \'erontscl!ul- digend.
Rou,' vond 't ook wel aangenaam om Ilug wat naar '\ dansen te kijken. Ze zou Diana wenken, dat 't nu tijd werd 0111 naar huis te gaan 't Viel hun op dat de twee gloeiende plekken op het gelaat van Diana waren verdwenen en plaats hadden gemaakt vnor een doodclijk wit.
Ze liep jui t Imt Jan'en de zaal rond en werd voor den laatsten dans afgehaald donr van Maren, die \,'(1)1 haar hoog. Zwijgend, bijna II mier md een gmd Jansen
te
ver- waardigen, nam ze dcn arm van den ander, dadelijk opge- wekt met hem voortloopend.Jan. en trok zich terug bij cen van de ingangen en \'erlour hen beiden gecn oogcnblik uit het oog. Ecn paar \'an zijn kameraden hadden zi<.:h bij hem gevoegd.
3
" peel je Jl1 e een pot biljart?" vroeg er cen ziendc hoc hij nauw lijk, Lijn drirt kon beheerschen.
"Zo()'n ploert," siste hij tusschen zijn landen n zag tegclijk van Maren uitdaa nd aan.
o
'lC kwam juLt
in druk gesprek met zijn dam langs hcm hetn, veinzende niets te hooren, of choon cen s hok hem doorvocr."Ben je bedonderd, je kunt toch met dien kerel gecn ruzic gaan maken," waarschuwde cr een, .. ga liever mee."
Jan.en bleef weigeren. Hij was nauwelijks te herkennen, ziedcllli van toorn.
lIier en daar werd 't door de dansenden en toeschouwer' opgemerkt Ze begonnen naar Diana en haar cavalier te ki.ikcn
"Je kunt je toch zoo gek niet aanstellen, je bent immer niet md haar geëngageerd," meende een van zijn vrienden, diL te vergeefs beproefd had Jansen mee te tmonen.
.Dat zullen wc eens zÎl:n, ik zal haal openlijk voor die vent waarScl1l1 ven !"
De andere trok zijn schouders op.
"Ga liever met me mee en wind je niet lOO op ... ."
Schijnbaar onhewust liep \ an l\\aren rustig voort, oms
111 ,[ kwijnend :nanuaal leggend lIjn arm 0111 het slanke lijf van het mcisje en dansend met haar, correct in dc pas, lOlluer blijken lL geven van eellige emotie. I let wa opge- vallen, dat hij uitsluitend met haar had gedanst. De overige tijd had h ij i n de vllorgalérij doorgebracht, uren lang zit- tcnd in een wip.tocl die heen en weer bewoog op dt! rythmu.
der Imlzlck Zijn Liel leek effen al. het wolkenmeer, waarin ronddrecf lIe maan, groot goud omstraald, belichtend de kruivcnde vevaarten, die vergled '11 onhoorbaar til. Niets
"cheen te beroeren zijn innigste innerlijk, doof, blind voor
