Deze film is beschikbaar gesteld door het KITL V, uitsluitend op voorwaarde dat noch het geheel noch delen worden gereproduceerd zonder toestemming van het KITLV. Dit behoudt zich het recht voor een vergoedin g te ber ekenen voor reproductie.
Indien op het originele materiaal a ute u rsrecht rust, dient men voor reproductiedoeleinden eveneens toestemming te vragen aan de houders van dit auteursrec ht.
Toestemming voor reproductie dient Inen schriftelij k aan te vragen.
Th is flllli is sllpplied by tlle KlTLV only 011 conditioll that neither it nor part of it is ftlrther reprodllcet[
Jvith out first obtainin" the perillissioll of the KITL V which reserves the rigllt to Illake
{Icharge for sllch repro dllction. Ij the 111aterial filllled is itself il1 copyri ght, the perlnission of the oJVl1ers of tltal copyr ight Jvill also be req uiredfor sllch reproductioll.
Application for pennission to reprodllce sltollfd be Illade iJl writing, givillg details of' the proposed repro duction.
G ATUUR
OVORM:
llELF NUM B E R MIe OFORM:
MMETA 0667
DOOR G-SCHRUVER
• 'SGRAVENHAGE • •
'\
DE JO:\' EX: V.\X DE CL TB.
•• l l l I ' l KI liJ I. I. '.I'pl .. /11" , " LI/l.':-:.
De Jongens van de Club.
HHl]\ I~It
[ti .
/1/)'""'j'/' ~ As]
Mei
'11zesial plaaijes
naaI'Leekeningen van ,JAN VISSER.
'~,( .1,,\' 1 11 \CI , D, \. D.\A;\lh:\.
[ /j08]
II OFDSTLïZ J.
Hoc de Cluo uitging en hoc Pim 't thuis vond.
Z\\,o..]c Z(,IllCral'ond rus te up het land, lIet bl:gon hed CI'cn tc schemcren. Bu\cn tkn bo<;ch rand, lan~s den (>ranje-gekh.:urdl:n a\'onc.lhemcl, k \\'.11111,:n zacht-uun7.ige gnjs-\'Iokkigc wolkjcs aandrijven, stillekcn gaande n.lar waar dc zon in een stralende pracht I an glo<.il:nd l!0ud achter den Iwriwn gedaald was, Scl1l1in lllllhoog stunden als waaiers nog- breede lichtbundels tegen tien hemel op, cn uver dc II eidcll glccd de laatste glimla..:h \'an (h.!n schcidendcn dag,
.\I~ haa-.t-onbe\\cl!glijk stundl!n dl! koeien, in hetl'rl!t:l1ltle avondglanzl!n \\'ondcrgl'llot-schijnend, tl! gr,tZl!ll, tic gOl!dig..:
koppen naar beneden, - ~n aan dc landhckkl!1l schuurden dl! paankn stillekens hun bekken 1,11lgs de ruwe pakn, Bo\'en Ol' (kn dijk, in het lange gra f droog I'an dl!
ZOIl, dic t:r den hLelcn dag fd (lP gcschenen h~d, lagen vijf jongcns, met den rug naar de brcl!dstrekkentle lan<h!n, languit te fusten,
\'our hCIl .lÏt rl!ll!11 dc gwote vierkanten dcr huizen- blokkl!n omhoog in ti n aandeincndcn schemer, achter hl!n dreef hl!t aI'ondlicht weg en bo\'en hunne hoofden begun het zilver van cnkele sterren aan den blaulI'grijzcll hemel te fonkelen,
,
l
Lang dcn dijk, aan hunne voeten, ging het h og( riet zachlken heen cn weer in het 3tille water, dat nu cn dan even pplompte, al een dartele visch cr den kop boven stal".
Kleine witte vlindertje. peelden in ge. taag bewegen boven het nauwelijks-gerimpeld watervlak, n nu n dan liet een kikker zich e\'en hooren, als de bas, di' vó,;r h t te begi nnen cOllcert. CCI st mel een paar streken ge-
temd wordt. En hel trilg 'luid van den krekel was er.
maar jt! wist niet waar.
"I Ic. wat i, 't hier ll'kker stil !" zei cr op eens een, de pet v. n de 0 gen !'ichuivende.
oO' 'til nou, ik sliep haast!"
.. a na' bed, as je slapen \\'il!"
.. ~Oll. zeg, b<'II jij niet moe?"
"Jk niks .... hedelilaal nid!"
"Hè, hoor hem ' , m e, rert?"
wat 'n bluf! Ben jij tlok niet
,. Ik voel 't in me beénen," zei Gert. ,,\ nders !;aat hd nogal, en wc I listen hier heerlijk uit ... "
,,\\'cet jc dat tl.iar woved \'isch zit?" \'rOL.., • ïco op eens. met een handbe\\c~ing naar 't water.
"l\faar daar m.ig je niet \ isschcll!" zei L\driaan.
,,\'uu zèg, mijn 'n zorg" "Ze doen je niks ... , I '
,,1\ ce, weet je \\'artr ("ik ?" \ roeg Gcrt, iJl eens opstaand met een gewichtig gezicht. ,,\\'<lilr ze zitten met 111.\11-
den \ uI ?"
.. '\ou?" \'l'oeg ;\ico
"Op de \ï, chmarkt! . ,.11', \\at nall\\!'
,,\ï schcn \'in ik Hauw!' anl\\ourdde Gert. ,,\\'at heb jc d'r an!'
"Jo, hou stil!" stoof. lCO op. "Je mo t maar eens met me vader en me bI' er mee magge. zèg, zo 'n nachie naar buiten .... eerst met 'n rijtuig 'n end weg, of den vorigen dag al met Ic. poor, en dan bij een boer logecrcn, en dan 's nachts, heel vr eg, 111 cen uur of twee, d'r uit, en dan: alla jongen~, - hi\ftl ze J'r maar uit, een, twe', drie, twintig, dertig .... "
,.llonderd, duizend. milli en!" hielp Gert.
Een hartelijk lachen klonk over den dijk.
"Ja. lachen jullie maar.". Duizend en millioen I.
natuurlijk nonsen " maar honderd heb me vader d'r toch \\·d 's gevangen, niet alleen natuurlijk .... '
,,:\Iel z'n tienen," z i ert met een ernstig gezicht.
"l\S je nou niet stilh udt, dan sla 'k je op Je
snuit, Gert! ,ïet met z'n tienen, maar me \,,- der, en me broer, n een neef van ons, die nou naar Transvaal is, .. "
"Ollk visschen vangen" . ," kwam Gert weer, maar 'ieo gaf 'm nu zulk een g'educhtell du\\', dat hij langs de helling "an den dijk rolde en aan den waterkant liggen bleef.
"I-eg. 1110t jC'Ol in 't water gooien ?" riep Adriaan,
,,'k
r
an zwemmen, hoor ," riep Gert goedmoedigvan benedcn, "maak je maar niet ongeru:t! ZOUl:n jullie nou meteen maar n id opstaan? Ik ben al lang
uitgerust, hoor!"
" ïck, hoc laat is 't?"
Ol 'k IIeb me hodozie nic' op!"
,,\011, maar 'k wed da 't al ncgcn uur IS, ' " we gingen m ze,' wcg
r'
"Dc lantaarn' b nne al 1. ng aan!" zei '\ ico, tem ijl hij naar tic "tad \\ecs,
RDJUL.J:'I.:C"A,.'(
.. :ra
ZI'~LJCATI' m."
JO
Gert wa weer naar bovcn geklauterd, I!n trok . \dri- aan en I'im aan hun becnen.
",~ta op, sta op!" porde hij aan.
,,'k Hen nog zoo moe!" zei l'im \.!\.!n mager, zl\'ak kereltje, vergeleken bij de vicl flinkc makkcrs.
"IIour nou 's," mopperde Xic , "jij bent begonnen ovcr 't plan van de wandelclub, en nou ben je de c\.!rste dc bI!. te keer al zoo moc a<; een h nd .• \110 jongens, vooruit, wc zullen l'im dragen !"
:\laar nu . tond I'im in e\.!n<; flink rechtop ".\b 'k Ilil, kan ik " zei-i\.! besli:;t. "Zullen Ile den heelen Ezddijk nog ,\flUO[>Ul, of on:r ck bru" de stad ingaan?'
,,\Vat 'n held !" plaagdL iw ... DiL II il den Eleldijk af en hij blijft er haast bij liggcn!
.. ' l'e hoor, de brug lIver!' ucslistc .\driaan, wel nid dc oudste, maar z\.!ker de brlllaalste en slcvigste
\ an hel vijftal. lIij wa:- dan (Jok de pn.:sident van de ,,\ \'andclc1ub de jonge g,ttan:n, upgcricht een dag c voren, up aanstichting \',Ul l'im van Duorn die gelezen had dat wandelen de ~eznnd. te sport wa., die en lIol- landsche jongen uw ,fellcn kon
Pim 11',15 een lIollands -he jongen, maar heel gezond kon jc h\.!ll1 niet nOl:lllen. 1<.11 d.lt wist hij 11'e1, Toch wou-i\.! 't zon graag wezen, dan kon-il! \'uor zijn moeder, die weduwc wa', later h t brood I'cnlienen, dat zij thans met hard \\'('rkcll \'(lor hem en zijn twee zusjes mOl'st ophalen.
En II.lt I'im graag I\'ilde, d. t deed hij 01-. IIet kan niet, of: ik k:m niet, ddt ZOll je hem nooit hOOl'cn 7.q;gcn, Loo'n aard had hij van zijn \'atler. die een knap Olachini·t 1\ ,b ge\\'ee~t. en zich in dien~t van de f, briek nooit ntzicn had .I'\lIc<; kun, - bij hl:l1l, en wo had
Gel wa weer ndar bov n gek',lUtcld en tok Adll"an en
P,,,,
aan hun beenen10
Gert was weer naar boven geklauterd, en trok dri- aan en Pim aan hun beenen.
,,' ta op, sta op!" porde hij aan.
,,'k Ben nog zoo moe!" zei Pim, een mager, zwak kereltje, vergeleken bij de vier flinke makkers .
. ,Hó 'r nou 's," mopperde Nico, "jij bent begonnen over 't plan van de wandelclub, en nou ben je de eerste de beste keer al zoo moe as een hont!. AlIo jongens, vooruit, we zulIen 1'im dragen!"
:\Iaar nu stond Pim in eens flink rechtop "Als k\\il, kan ik," zei-ie be list. "ZulIen we den heelen Ezeldijk nog afloopen, f over de brug de stad ingaan?"
.. Wat 'n held!" plaagde Xico. "Die wil den Ezcldijk af en hij blijft er haast bij liggen j"
"Nee hoor, de brug over!" besliste .\driaan, wel niet de oudste, maar zeker de brutaalste en stevi~ste
van het vijftal. Hij wa!> dan ook Je pre. ident van dc .. Wandelclub de jonge Bataven, . opgericht een dag c voren, op aan tichting van l'im van Do rn, die gelczen had dat "'é.ndelen de ge? nd te sport was die een 1101- landsche jongen beoefenen kon.
Pim wàs een HolIand chc jongen, maar heel gezond kon je hem niet noemen. En dat wist hij wel. Toch wou-ic 't zoo graag wezen, dan kon-ic voor 7.ijn moeder, die weduwe was, later het brood verdienen, dat zij than met hard werken voor hem en zijn twee zusjes moest ophalen.
En wat Pim graag wilde, dat deed hij ook. I Iet kan niet. of: ik kàn niet, dat 7.0U je hem nooit hooren zeggen. Zoo'n aard had hij van zijn vader, die een knap machinist was gewee!>t, en zich in dien t van de fabriek nooit ontzien had _\Ilcs kon, - bij hèm, en 7. 0 had
Gert was weer naar boven geklauterd en trok Adroaan en Plm aan hun beenen,
11
hij zichzelf ziek gewt;rkt, en na een pijnlijke operatie
\\a. hij ge. torven. Dat WilS nu drie jar n geled n, en Pilll wa toen tien jaar.
\"lc!t.:rs dood was een groot en diep leed gewcc. t in het jongenslc\icn van Pil11. :\Iaar er ov'r spreken deed h ij wei nig
.\lleen, toen moeder op dien dr even ochtend der beg-rafcnis wo
toen had Pim .. :'Ioe, u hebt werken! '
ntroerend-hc\'i~ had g huikl en ge nikt, aan moeders knie ge;;taan en gezegd:
Pim toch ",ik nog, l'im zal \'001' u
Ja,
Pim zou voor moeder \, rken, dat wae; zijn le\·ens-idea,tl. Zijn li::haam \\as nid sterk, maar hij zou wel 7.Orgen, dat hij o\'eral tegen k n, hij zou zwemmen en wandelen, hij zou sterk \\' lrden, en bovenal zou hij lecren , want die niets \\ ist, el;n domour bleef, dil;kwam nooit vooruit Dat had h ij van vader vaal- ge- lloeg gehoord. \'oorLlItkol11en \\ ilck l'ill1, en dus wa' hij altijd bezig, Thlli~ leerend en lezend, in zijn spelen pogend de leiding te ge\'en, plannen makend, denkcnd ,uor ant!t;rc jongens. wier luidruchtig spel. zonder plan, hem ,'aak zoo hinderen kon. dat hij soms wcigerd\!
mee te doen.
En :7.00 was d. n nu ouk van hem weer 't plan voor ti' oprichting 'ener \\ <lnclelclub gekomen,
,,) e moet je eigen land kennen om 't lief te hebben,"
had de I11ceskr op sc1wol gezc;;d bij 't spreken over
\'aderlandsli ,rdc, en l'im vond dat de meeste jongens hijzelf niet uitgel.Omkrd - bij ter weinig van hun land wisten.
De meesten kenden 't l,lIld om de tad nog niet eens.
En ZlJO had hij d, n met .\driaan, "ico, Gel' en Ko
12
de wandelclub De ] ngc Bata\'en pgerichl, en c1e eerste wandeling lI"a volbracht.
In een oogenblik \'an onbedachtzaamheid had hij zich laten ontvallen dat hij moe wa - en h ij wao; 't heu ch na een wandeling van bijna vier uren! - maar nu hij eenmaal gezegd had dat ie kon als ie wou, nu zou-ie 0 k loonen dat 't waar wa,. To h vond hij 't prettig dat Adriaan be.liste dat ze de brug maar over zouden gaan, wat dc naa te weg wa" n, I . tapte hij in dl.!n pas met de ander 'n mee, hij was blij toen ze de dichtbevolkte strat~n \\' 'cr inliepen, en dll~ dichter bij huis kwamen.
ert en ~ico woonden met
r
0 \Talkenstcin in de- zelfde straat, lIes, en en l'im van Doorn in cIc volgende, zoodat zij samen naar hui. liepen."Zeg," zei Pim opeen,.;, "vindt je ni 't dat we ecn reglement moestl:n h 'bben ?"
,,\\'aarvoor ' nat keu maar geld !" \'ol1d \driaan,
"l\CC, dat <;chrijn!n \\ e, maar ieder lid moel een reglement hcbbl:n, en als l:r een nieuw lid bij dc club k mt, dan moet-ic cr ook een ... ,
,)\OU, schrijf jij dat dan maar !"
,,' • ce, jij bent de ilre,'ident." zei Pim,
"Jij kan dat veel beter dan ik ," I11l.!cllde driaatl oprccht, tuch \\' I gestrelld dttor zjjn presidcnt.'chap, ,,:\Iaar al jij 't noodig \'indt zal ik het \\'el mak n."
"Zeker, nOlldig is het, ... " zei l'illl besli:;t ,,\ \ .. moetcn hd allemaal samen ~ocdkeuren, - dat f,aat bij (lIlS in de Knapcnvereeniging ook zoo! - maar een moet hd toch op tellen eersl ... , dat nOl:men ze cOJ/tt!,' . ... "
,,'t Zal mijn 'n zorg 7ijn! ... -uu, morg<:n zal k
\\cl zoo iet mecbrcngen, hoor!'
13
"Dan houen \\'C vergadering op die. tccnhoop bij Binkcnl .... "
cd. wcltrustcn!"
.. \\'eltrusten, ~\dri !"
.. Ik zal \reI een standje krijgen," dacht l'im, toen hij bij huis kwam. Want het \\as duidelijk dat het al laat moe. t wezen. De winkdtjes in ck buurt hadden allemaal lichl op, - 111 edcr liet dat gewoonlijk aan l'im over. want hij zorgde zoo'n beetje voor .. de zaak."
En 0 h j., hij zag nu dat 't ook in hun winkel al gebeurd was. Zomersa\ onds \\'l:rden de lampen - een in het midden n een voor het raam - vaak niet langer dan een ge,et! halfuur gebrand. ~[oeder slo t geregeld
0111 een uur of tien, cn met mo je dagcn, als cr llll
een voorbij was, kwam 't donker eer. t tegen half tien.
't Schemerde dan wel lang al. maar cr I-wam t ch haast nooit iemand in den winkel om diLI1 tijd. De mcnschen zaten dan aan eh! Jeur en maakten samen cen praatje, uf keken n,tar hun jongens, die de straat vulden met hun speelrutlloer.
Tot er bijvoorbeeld een van de vrou\ren was, dil:
lei "dat ze 's een boterham zou gaan maken," of een ander dil: de jongens toeriep: ,,'t Is welkt jes hoor, all jongens .... nou d'r in!"
Dan vonden de buren 0 k dat t tijd werd, - ja t werd zachtjes aan lücht, zonder d,lt je 't merkte, zeidcn ze dan, - k 111, ze zou 'n ook maar ' opslappen.
Langzamerhand zag je ze dan aI\emaal de stoelen binnen- halen, ecn enk k na-plakker bied vaak n g lang- op z'n vensterbank half zitten, half staan, de beenen over mekaër geslagen, een pijpje rookend , totdat-ic van
binnen geroepen wc ru : 'l bra u tond op tafel. \'aak zag je dan nog \I' 'er 's een buurvrouw ,nel het huis uitkomen met cI'r oliekan - ze had vergeten de lamp te vul!en en d'r wa, geen cl ruppel meer in huis! - en dan liep ze gauw naar ,,'t winkeltje," en l'illl hielp dan aan " en halve kan petrolie.' - Och, hij wuu \Iel
h:lpen in den winkel, hij \'ond t niet vervelend, en hij Wist wel dat moeder niet alles doen kon, ma, r dat meten \'an die ellendige pelroleum" .. he, \\ at een 111erige vet boel \rafi dat. En dan moest je wo oppassen met dc maat, je gaf ~auw te veel en dan bromde moeder, of te weinig en dan I.cien de klanten: Xou, dc \'ol"ende k 'eer helpt je moeder me maM, jij bent me te O\'oOr-~ deelig. . .. net of 1.e \ an zoo n Imp olie armcl zoucn
\\'orden .. " ;\[aar dat \\'as niks, ze meenden 't zoo kwaad niet, want ze zeien ook \\'el cens. dat h ij zoo aardig, handig helpen kon, - alleen die \·ctbocl. d,'tt
\'ond hij gnl\\dijk. \\":I:lr ie ook aan bezig \\as, of hij een ~chrift onder handen had, of een werk uit dc bibliotheek, altijd 1l10t'sl je eer~t je handl!lI ga,ln was cllen, en dan stonken ze nug Ja, in bier mOl!~t je 't doen, zei de olickoopman, maar mol' zou 'm zien ankomll1C .... in bier!
\\'as mOe niet aan de dcur? Hé, dat dced ze 's a\'ontls nog al eens, dan nam moe ecn st cl en gillb na,lst ,k' winkcldlur zitten, meest met een breikous, of IIIC( 't stopgerei , want in hUIS kon ZI: dan al niks meer zien, en ze had d'r tijd nlodig- I 'im ,"ond dat \\ cl prt:lti~, want h ij kon dan nog- LLIIS (;en half uur in de !'itra~t rav tten. I lIj hield ook dol \ an lezen, ma,lr moe 'tak de lamp niet op \'our 'l noodig \\'a,. Daarom zat hij
" avond' ook dik\\"ijl' achter 't klei'lc toonbankjc in
15
den winkel te lezen - achter \\"a. 't dan nog duister.
Dat waren heerlijk-ru ·tige uurtjes voor Pim, moe aan de deur, en de Zll jes in bed, die kon-ic dan vaak nog hooren giehelen en stoeien onder ue deken. \\ at voelue hij zich dan groot, flink, de jongen die laat opbl ij\'t!l1
1ll eht .... ! En toch \'aak niet laat genoeg naar zijn zin. Tien uur was zijn tijd, maar. chei er maar eens uit op klokslag. al. je z 0 heerlijk geniet van zo 'n mooi b ek als dat van Van Lennep, die prachtige Vader- land "(.he Geschiedenis, f bijvoorbeeld van dat 010 ie boek van ('rdes, hoc heette dat ook weer: , .. Jcr en de onnoozele! Hl: ja, dat W<lS om niet van uit te. chcien , en dan zei 1110 Illaal': "Ja hoor, mooi of niet mooi, d'r mot een een cnd an kom me , en dan klapte moe bet bock voor zijn neue; dicht, en zei: \\'eltru;;ten, l'im! , .. ' ::\ou was-ic bezig aan /llall/.' Ol Hruill. maar d'r zou van avond van lezen wel niet veel komen, Z 0 laat als 't al was.. . Toch even \ ragen of 't nog- mocht .. .. J-IL, was moe ook niet in den \\'inkd?
l'im liep in eens door n, ar achter, waar llieht ook al brandde. \' erwondl!rd ked; hij nilar Joop. z'n oudste zusje, die no~ op was .... , zou 't dan toch nog niet zoo laat zijn:
:\Iaar in eens zag hij met schrik 't ledil'antje in den hoek bij 't ven ·ter, 't ledikantje, dat al ;;inds \'aders dood op zolder ge, taan had, omdat .. \n en JooP tOl:n samen in de bedstede gingLll slapen, l!n daar lag kleine .\n nu in, mt.!t een erge kleur en moe st nel cr bij, en JooP .tond er bij. zootlat ze '111 niet eens zagen.
toen ie binnenkwam ....
:\[aar 1110e hoorde 't toch \\ I, en ineen keerde zc zich om: "Jongen, waar zil je toch .... ! An i zo zick
geworden .... we zitten d'r zoo mee. jij mot nog , aauw naar 't ziekenh lIis gaan, want dokter zegt dal ik als \n hier in huis blij ft, de winkel mot sluiten .. ..
Pim voelde icts als een stekende pijn in z'n h ofd, zo schrikte hij cr van .... An ziek, en naar 't zieken- huis ... ' zoo erg? Ja, van middag was An al nict lekker geweest, ze had een beetje gebraakt en was wat be- nauwd gewee t, maar moe dacht, dat ze wal veel pruimen gegeten had, Lll ongerust wa. niemand gewee t.
En nu in eens de dokter ....
"Hoor je me niet?" zei moe.
"Ja .... jawel .. " moe .... 'k schrik er 'igenlijk zoo van .... wat scheelt .\nnie, moe t'
.. Dieftritis, zeit de dokter, - tenminste daar i .. -ie bang voor, en dat i· zoo besmettelijk ... Daarom mag ze al niet bij loopie slapen \annaclü .. ' \\'at ~ heelt er aan, kindje, wil je nog' 's drinken?"
An knikt. Ja, ze had zoo'n dor t, en l'im liep gauw naar de keuken om een kopje frisch \I ater.
"Laat eerstel:n beetje doorloopen!" riep m eder.
.. Ja moe ... dat doe ik al!" en terwijl l'im met z'n hand :l. n de l-r:l:1n stond, dourschokte hem de gedachte dat • \nnie wel eens zou kunnen sterven .... \I at zou dat vreesclijk zijn yoor moe.... en hoe naar voor hün. in huis, .\n was 200'11 aardige, vroolijke dot. \'ed drukker dan Joop ....
"Kom nou '" riep Joop.
l'im haa tte zich naar binnen, wou zelf Annie laten drinken.
,,_ -ee, kom maar niet te dichtbij, 't is te gevaarlijk op jullie leeftijd," zei moe. "En loop IlOU 's vlug Ilaar 't ziekenhuis, vraag' of d' r een plaatsje open i5 voor
een kind met dieftritis, en ga meteen bij den wijkmee. ter ,m om een briefie van onverm eren .... ·,
"Ja moe . . .. "
liè, wat cn narig-heid was dat nou in ccns! \Vat 'n verschil met toen ie naar huis ~ing, tocn was hij zoo in zijn hum, en nou inecns die akelige ziektc ... . lIoe noemde moe 't ook .. .. Dief te .... Dicfteritis ... . ja z 0 iet... en dat . ..\n nou misschien naar het Ziekenhuis moest, dat \I as nog' 't allernaarste ... , Zc zout:n in huis niet '"cd ~lapen 's nachts, as dat g-ebeurde.
\\'at t!en akelig idée was dat, zus 't hui<; uit .... J Ic, nou begon-ic toch tc "oclen dat ie moe was, niet zo 'n klein beetje.... :\ou, ze hadden ook een heel eind g-doopen vanmiddag, en tot.:n in 't bosch stui\'crtjewisselen, daar wcrd je (lok oventjes 1110e van .... IIij zou toch maar flink doorstappen nou I \\" nt moeder Zl)1I wel erg nieuwsgicrig zijn.... :\aar den wijkmeester had moe geze,.,d? Vie wO(lndL (p 't Oostersingel I dan moest i\! maar eerst na.lr t I.iekenhuis gaan ....
I ret begon al "til te worden in d~ straten; wel wandelden yeel l11enschen nog en eindje om, - l'im wist no~ g-oed dat \'atler en mOt.:dcr tok vaak dt!den, als de 7.l1sjes naar bed waren, - dan paste hij p.
TO\.!11 h,ldden ze nog gecn ",in I-cl, die had moe eer t
ht.:gnnnen na vaders dood ....
\ \' at wa. dal een nar\.! I zwartL tijd ge\\'cct, - (lat I. ngzame achteruit-suklelen van vader eerst I toen vaders terven , - de begra~ 'nis, \.!n dan dat zoeken van moe om iets te vinden I waan', n ze zoo'n beetje zouden kllnnen le"en. I Iet sterkft st(lnd hem die vreeselijke morgen nog voor den ~ee .. t, waarop vader uitge- drag n werd.
I '
Ze \\'oonden t en in ecn n:d lie\'er huisje dan nu, aan 't andere eind van de stad, dicht bij 't kerkhof, zo dat de toel nict vcr hocfdc te gaan. 't \\'as in 'l najaar gc\\'ccst, cic lijkkocl. tond druipnat voor de deur, cn al dc Irar;crs sl( ndLl1 onder hun paraplui~n
weggcsch len .... In al z'n narighcid had ic nog e\cn gelachcn 0111 dien hed langcn vent, wiens ho ge hoed door ecn ruk\\ ind wcrd afgcsmakt Lt1 m't malle figuur van den man, die cr eCll halve krant uittl, d- deren zag! Ja, Illaar u\'erigens wa. alle n;\;\r en som- ber geweest; moe huilen, de kinderen dat waren de lusje__ - huilen, en hij ook, toen-ic vader v or 't laatsl zien mocht,.. wat was 1.L\t droef geweest ....
III . \'ree~dijk .... al ... -ic denken moest, dat 't met .\n nu mi 'schien zo I erg zou zijn, dat er weer . . . Tce , dat knn-ie niet doordenken! l'im's oogell zagl' 11 , voch- tig he\\'ordcll, het s 'h 'mercnd lantaarnlicht als fijne st 'rn:-~traallJes in al It: rlci kicur, hij JU h 'bben kUl1nl:n huilen, \'<ln<lvond zou hij niet n:rtiden \'oor An k bidden, . , . In yen' schoot hem 't \ ersje in de gedachten dat hij g 'leert! had uit \Tan .\Ir>hcn's kindergedichkn:
\eh, III ijn zusje is gc:;ton'cn ... , _ og m:lar \'eertien maandjes oud, , ' .
,,:\laar An i, geen kindje \'an veertien lll.lilnden meer," zoo bemoedigde hij zichzelf, "ze zal tegen e.:n ,tootje kunncn .. ,. en misschIen is 't opk zoo erg- niet .. " Dat boc.:kje met vcr!>jl:s had hij nog altijd ....
dat was een hl!rinnering a,Ul grootvader, vader'., vader, die ook al lang dood was, ... \an mijn lic\'en klein- zoon \\'illem van Doorn, op zijn achtsten verjaardag ,"
st nd cr in, mct prachtige krulletters. want gmot\'l-
(kr had altijd bijzondcr mooi kunnen schrijven.,.,
\\'at giagen Lr toch cen ,l11cnschen dood, gro ten cn l..:Ieinen, '. , Als \n nou 111 aal' in levcn mocht blijven .. "
l'ill1 stap e bij 't idee dat hij mi, schi n bezig was daaraan wat te helpen, wat vlu~ger door. !lij wist wel, dat 't niet \ an hem afhing, maar dat cr toch.
door moc.:dcr althan, , op zijn hulp gcrekend werd, cn dus mOl~t hij zorgen, cl, t die \'el'\\'achting niet wcrd beschaamd, En 011\\ illekeurig \Ia hij, van vermocidheid en in hedachten, toch al \\'at langzamer gaan loopen.
,.1 Ie ," dacht hij opeens, "als nat Dries niet is, . , ."
Een jon!"cn liep 'ln l'ind \'oor hem uit, langzaam, kijkende naar de huizen. nu en dan C\'cn stilstaande en rondziende.
l'im "tapte nog wat aan, en hcrl'cnde toen zijn
\ rin IJc, die juist te gluren stond door dc nccrgelaten jalocliclI1 van een herhcrg, tenminste datchecl1 het l'il11 t~'L tt; zijn; met groote lctters stond cr "vergun- nillg p de ruilen, en \'ccl licht ,I raaide 1001' de jaluezie-kieren naar buiten, Binnen roesde tIrukte van
\'l:cl manncnstemmen.
J.l
het was Dries.... \rat Illoest-i' zou inkijkLn!\\'acht, hij ZOlt 'm eens laten schrikken .. , . 1<..n voorbij Dries loopend dic, verdiept in zijn turen, hcm niet had zien aankomcn, greep hij Dries bij z'n kraag, en zei gemaakt-barsch: ,,\\'at doe jIj daar?"
,,0 . , ' .!" gildc Dries in eens, en "rong zich 10 , terwijl I'im ,chaterlachcnd hem in t gczicht keek,
.. Da's valsch !" zei Drie " .. " D, 's val ch van je .. , .!"
En hij zette' n gezicht, alsof hij 't heusch e!'l1:>tig meende, zOlltlat Pim cven ,eh rikte, en niets anders deed dan hem \'I.:rbaa~d aankijkcn,
10
,,\\ at dol: jc?" \Tocg hij eindelijk,
"Och"" ik kijk 's",," zei Dric , "Ik wou '5 kijken .. , ,"
,,?\Oll, dan hoef je toch nic' zoo te ,chrikken? '
"Z 0, - a je nic' wect wie 't doet" " 't kon nel zoo goed cen t u u t gewee, t zijn ","
"Zeg, ga je en eindje l11el!",,? :'Ifc zusje • n is ziek, cn 'k mot naar 't ziekenhuis, ' , ,"
"IIcelemaal op den. \chter\l'cg-?"
"ja, ' " de cl kter heeft ge~egd, dat z!-; d'r in opgenomen moe~t worden"" ze hceft dieftrites , zcgt moedcr, cn da's gcvaarlijk, dan kan je 't allemaal krijgcn, , , ,"
"Noll zeg, fijn, dan hoef je' niet naar school!"
,,\Tiet naar school?"
,,' 'cc, ecn nec/ie \'<111 me heb 't ook IYehacl, en toen hoefden ze geen van alle naar school, , " Ze zijn wel zes weken thuis geweest, ' , ,"
... 'Oll, maar dan ga je vree'dijk achteruit. , , ,"
"Jij zit t(-'ch in de hoogste kb, ! '
" 'Oll ja, maar met je l1Pttlmer diln t<lch! :'Ifaar zeg.
ga jc nou Ilwe? \\'ant ik moct heusch wcg ... ,
"ja, een eindje, , ., 'I, fie toch niks hier! ' ,,\\'aar moet jij naar toe?"
"Ik? \ergens,"
,,:\lag je dan nog' zoo laat uit?"
,,'k ;\1 est \'001' mocder, , , , om"., Oll1me, , ' .
"En je hoeft ncrg'cns naar toe, , , ,! ?"
,,, Cc, maar, ., . , 'k moest' kijke. zie je, na' \'ader. , .•
die is nug niet thuis, zie je ... ."
Dric z\\'ceg, en l'im begrecp cr niets Viln, k cl- zijn kamera. dje, die nu ook zwijgend naast hem \'oort- stapte, alleen maar nieu\I'sgierig aan,
21
.. 7r;;," ~,ei Drie, op cens, ,,\\'a.' jou \'ader ook wel '5
dronkcn vroegcr ?"
,,:\Iijn vader?", ," zei Pint vcrontwaardigd, .. \\Jijn vader \\'as nooit dl' nken , , , ,"
,,1 ou" " 'k \YOU 11 iet liegen, zie je , ' .' 't Is wcl naar, hoor, maar 'k moest voor moe kijke, of 'k \'adcr nict ergens zag",. :\Iue zei: hij zal wel \\'cer in 't
". iemands-vcrdriet" zitten, maar ik zag hem niet, ."
IJaarotll stong ik nd zoo te kijken. wcet je, ' , ,"
"Ik 'vind dl'onkl:n zijn heel ak lig ," zei Pim, .,Gebcurt 't wd mecr met je \'adcr?" , " En met medelijden keek hij Dries aan,
" eh ja, wel <.:ens meer," zei Drie" ,,:\Ioc i. dik-
\\ijls erg ongerust 0\ r bun,"
"En wat gebeurt cr dan, " ,"
,.Och dik\l'ijls niks, Vader is na it crg kwaad, allecn ma.u als-ic conjak h b gehad, zegt moe, :\laar hij gaat t huis altijd zitten slapt:n, en \\ el t je, as moe maar niet zoo bang \' or 'm was md 't \\':iter hier, , , ,"
J 'im keek angstig na;,r het donkere. zachtvoortg-ol- Ven de watcr \'an den ,ïngel,." Ja, dat moest wcl ge\':t:lrlijk zijn \' UI' e 'n dronken man, En toen 'choot h\.:1ll in l.:ltl, ids and r. • binnen, \\'aarom hij lachen moest.
"Zeg ," zei hij, ,,\'erledl:ll zag ik midden op den dag in <k Zuiderstraat een h.:rel staan dansen en zingen, en die \ra.,; n0t zoo dronk~,lt " " D;lt \Ias leuk, , ,,"
" 'ou. en ik \ ind h ,t niks Icuk ," zei Drie" "Jullie kunnen d'r makkelijk om lachen. maar je moest 't thuis maar 's hebbc" . ,"
Pim l\\'l.:Cg, ja. dacht hij, Dries moet wcl gelijk hebben, En ieh als beschaming voclde hij bij 't den- kUl aan zijn lachen om den dronkcn man,
-
22
"Daar komt-ic, geloof ik, an," zei Dri~~ in cen·. Er kwam een lange man aanzetten, onva. t op dc wag<Te- lende becnen, pogcnd zich kort bij den muur te houden, waartegen hij telk 'ns r chterarm n schouder st otte.
Dan zaCTen de jongens hem e,'en stilhoudcn, maar dadelijk weer voortgaan, tot hij eindelijk. taan bleef, cn aarzelcnd kcek naar dc lichte \'ensters \'an cen herberg. Dries liet l'ill1 op c~ns in elen :teek, liep op cen drafje naar den dronhn man toe, 'n schudde hem aan zij n arm.
"Va, \'a, ... toe, ga nou Illee , ' " nou niet hier in.
va, doc 't nou niet" , , .Ie eten staat thuis klaar!"
Pim \l'as naderbij g~koll1en, en ;::-e\'oclde inni~ 11l~c1ij met z'n vrindje, \\',lt Illoest dat \'rec,:;clijk zijn, 0111 7.00
tegcn jt; vader tc mocten praten, - kOIl-ie Illaar helpen, kon-ic maar wat doen Vllor Dries"" !Zijl', Dries krceg zijn zin, de JlIan deed '" cr een paar stappcn vooruit, ' ,. :'Ilaar neen, nu \reCI' ni t, hij rukte zich
los n \l'OU binnen~aan,
"lIe, nce, \'a!" smeekte Dries, cn hield den be- schonkene nog ste\·iger \',lst, :'11 aar deze \\ ag-gcldc, ;::kcd uit cn viel, zijn jon~en Illeeslcepelltl.
Pim voclde zijn kcd als tocg-esc1m efd, duch durfdt.:
gcen stap v()orwaart~ dnen 0111 te helpen,
np
dat oogenblik was hij al de narigheid ,'an thui~ \'ergcten, dacht hij niet meer aan .\n of moeder, maar enkel aan wat hij ,'oor zijn oogen zag ~ebcllrcn, (lclukhg \\,\,' Dries ecn flinke \'Ju::!!!e ... J' on'>'en ~,. die "llnediCT :, weer °11 de beenen stond, en zelfs zijn \'ader hielp opstaan, Deze, door den v, I van zijn idee afgebracht, liep nu ge\\'illig mcde, mucilijk zich rechthoudend , steunend op den knaap nacht hem, die met beide handen den arm \ andcn lan[~en man va thicld, en al zijn best dcc I m hem voor opnieuw-\'.lIen te bewaren, Drie had niet meer mgekeken, en l'im zuchtte van verlichting, toen hij het twcetal eindelijk tien hock van een. traat zag omslaan,
Toen keek hij even um zich hcen, - want hel gebel1l'de had hem hcelcmaal van streek gebr.lch t - met schrik herinnerde hij zich zijn boodschappen, en
0l) een draC liep hij naar dn .Achter\\'cg, nu wecr geheel vervuld van 11\.:t \erlangen m te helpcn, \ oor .\n te wrgcn, Daar zag hij dc lichte ven"tcrrijen van het groot.: gebuuw al \uor zich uit. ,,\Vat mocten daar
\'eel ziekcn zijn !" dacht hij, "En als al dic mensl-hcn doud gaan. dan zijn d'r ook een heele boel, nog \c I meer, die, nel als wij, toen
'.1
kr gcstorvcn \\ as. \'cr- drid hebben,., , :\1.lar dat gebeurt gelukkig niet, dacht hij dan weer, want dan ZUl! An, die naar 't Ziel'en- hui .. \1l0est, ultk dood gaan, ll1 daan'oor ging 7C t< d1 niet - nee jlli~t um beter te \\ llrtlcn ' , " .\Is ll.! nou och '" niet beter \\ erd, 11l'! .\Is moe h.leine l'op nUl!':-; mi 'sen moest",. Kleint. Pop, zoo nocmden zc d'r nog altijtl, als cr over An g '~Jlrokcn \\ ertl. ]),ü was gekol1len, tuen zus de llud. te van de tWCl.! ml.·isjes- haar, 't pasgeboren J'leintje, een" zoo genoe'md had, Tocn hadden ze dat zou aanlig gcvondell, dat het altijd was geblc\'cll: J s Klei ne I 'op al op bed? b Kit. ine I'op cr niet? En nu zou lleine Pop er misschien spocdi~
heelt!maal nid mcer zijn? l'im vouwde, loopende , en al dichter het ziekenhllis nadercnde, cic handt.·n, keek op naar den hemel met 't geschitter van de nict tc tellen skrren, en fluist rele zacht: Lic\'c lI..:crc jCZLlS,
wil -;'ij geven, dat Klcin' l'op bij ons mag blijven, -
2..j.
dat ze beter mag worden in 't Ziekenhuis, \Vant wij kunnen haar niet mi ,en, Bcere Jezus, \ men !"
En toen Pim aanbeldc, voelde hij zich inderdaad v I v rtrou\\'en, clat ou zijn gebed verhooren zou, \\'cl dacht hij: "Ik heb, toen vader ziel' was, ook aan oen lIecre om beter chap gcvraagd, en toch is 't niet i-,cbeurd , maar moe heeft ok gezegd: God verhoort alleen het gebed als 't goed \ 0 r ons is , , ' ." En toen voegde hij er, wachtcnd \'001' de twee hooge deuren, nog zachtk I1S bij: "I leere, wil An beler maken, als 't ~oed \'oor on ...
is, 0 Beer, . \me11 ! ,,:\ou, \rat is cr?"
Een man in een gl'streept grijs ja.:;je, een band Ille gouden letters om z'n pet, stonu in de deuropening, en keel; l'im l\'einiCT vriendelijk aan,
"Ik moet \'001' moeder \'ragen of cr plaats is \'001'
An, - \'001' m n zusje!"
'I \ \'ie ben je, en wat l1l:eft Je zusje", ,? 1'0111 d' r
'"
Illaar 111, , , , '
I'im trad de holle \'\:stibule binnen, ~lIlemaal 1I1a1'1n I'
om hem heell, tWee groote breede trappen zag hij, recht \'oor zich uit: een bord md 11U111 nH!rS , en een glazcn hokje, een klein kamertje tus'chen de trappen,
\I aar de porti\.:r hem heen wees,
.:\Iet z'n p<.:t in dc hand kwam l'im beckesd hd kamertje bin ne11,
"lk ben l'im \'.\n D om," 'lei hij in .\nt\\'\II)rd 0l de herhaalde \'raag; "cn moeder zegt, d,lt kk ine • \n dicftrite heb
.. Zoo, diftritl.s, , " ZuO, ZIl\)"" Erg?"
"Ja, dat geloof il' \I el , , , ."
.. ' \1 inge<:p ten ?"
.,-
-J,,\\'at blieft u?"
,,'t I· J Iolland eh , ' " Of ze al ingespoten is, '
"Xee meneer, " il' weet het niet, , , , !"
,,~ee mcneer, 'I' weet het niet"" :\ou, je 11' ct ook niet veel! \ Vacht maar, 'k zal de zuster vragen."
I'im vond den portier onvriendelijk en de lucht van medicijnen, die de gangen vulde, on Iragelij k. ,wat naar, ti, t An hier nou komen moest, cl t ze nict thui kon blijven"" Daar \ras ie al weer terug, die portier, nu met eLn erplec.g 'ter, tlic el- heel vricndelijk uitzag,
"Zoo vent," zei ze, "is er een zusje van je zick , ' , ?"
"Ja jufTrolll\, dokter zei dat ze dieftrites hecft en dat 7.C hierheen 1110e:t, maar ik moest eer t vragen of cr plaats wa, , , ' ,"
"Wie is de ti Jkter ?"
.. Dokter Gro tveld, juffrouw!"
,,11111 , , " ja, _ , , dan mod je toch eerst cen briefje Ill;bben, Ill:? Ben je al bij den \I ijkmeester gC\\'Le"t? '
,,\ee juffrouw. daar mod ik heen",,"
.. \\' :1cht eens",," en de n:rplecgster draaide in 't hokje van den portier aan de telefoon,
"Zeven twee en twintig," zl.i ze, "b 11 daar dok, ter:, , " Ja, , " met zuster \ an \'lid, " Dokter, hier is een ventje", , hoc heet je ook?" , Pim \'an Doorn, uit de"., \Iaar \\'oon je:", ,'Icolaa<;straat q " . , daar uen 11 gc\\'ee, t van daag, bij een paticnlje met
dil ftrites , , ' ,? Is het IHwdig .".? Ja, 7.00"" van avond nog",,? Beter \';\n \\d", , ). u, goed " . wat moet dat moet. dukter" , . maar 't \'cntje heeft <Tccn briefje, , " \\'at dunkt l1",,? Ja, hl:, ti, t \ind ik ouk , , " Dank u" " dag dokter!"
Ping!" ,ging 't schelletje weer, Pim had geen oog \'an 't
toestcl af g had. lIl:, dat wa,> toch mooi, zoo \'cr weg pratcn . . ,! leb u nou met dcn d ktcr gc~prokcn, juffroll\\ ?"
vrocg hij.
"Ja, vcnl.... 'n zus kL 11 van avond nog hicrheen, hoor. '" \re latcn d'r halcn met het rijtuig van 't Ziekenhuis ... , 't I'> al zo laat Jll! .•.. Ga jij nOll maar gauw naar huis, morgen kan je 't briefje bij den wijk- mecster halcn cn hicr bn.:ngcn, cn zcg dan nu maar aan je moeder, dat wc cr met een half uurtje zijn . ... "
"Dank u wel, juffrouw," zei l'im . .,En .... en ....
dcn k u dat ze er beter van worden kan ?"
.. _ \lles I-an ... .'. zci dc zuster ... Dag vcnt, maak nou voort. .. !"
.. Dag juf Trouw !" De portier lid l'im uit, en hij liep
\\"at hij loopcn kon, r 'gcIn.:cht naar hui~ .
.. _'\I Ie kan!" had de zuster gezegd. En hij had g bedcn,
110 )FDS1TK TI.
De Club maakt en reglement, beneven plannen voor een uitgaansdag,
cn speelt petje-bal.
Er was \'eq~adl!ring \ ,ln dc \\'andcl lub "cll! Jonge Batan.:n ,'1 op c1\:n stccnhllo!, bij Binkcrs. lid \\'as Zaterdagmiddag, geen s 'hooi dus.
,Ze konnen allemaal prcsl!nl zijn !" zei. \driaan I les- scn, d\: pre-.;iclcnt, l'.!n .. ijl hij de \'t:rgadLrin~ opnicu\\' insp 'cteerde , cn \·aststclde. dat er twce ontbraken, - hel nieu\\'\.: lid Drics Yin]·e. en l'im V<ln Doorn.
,. \ \ e ludde J)nes \ïnke eigcnlijk niel toe motte late," zLi T 0 \'alh:tcin .
.. Hen jIj u,ln~ \.'oor el!n \ inkie, \'alkie ?" plaa~dl!
ert Schoemaker.
"Scho\.:llmal·cr. hou je bij je h.: 'sl!" zei Ko.
,,1 {oor m's geun.:n, zl'i Gert. "Zcg- ,ïeo, hoor jc
h~m , ... cl t hebben wc nou .. i ... terLll op school gehad.
D. 's 'en a,lrdigheid van de lllCeSter, joggie!"
,,]ogg-ic. joggie? 'k B<.:11 o\lwer as jij, .. ."
" ·ou. dat bcteekcllt 001· wat !.,
•. \\Y,mrom moe~tc we Dries \'inkc niet toelaten?"
vroeg- l\driaan.
,,:'\ou, zcg, - weet je niet van z'n vader? lIij \l'as gi teren \l'éer zoo dronl·c ... . " zci K \"alkestein.
"Dat kan Dries toch ni" hclpen!" riep • ïco. "Da vind ik flau\l' \"an je, Ko, ken die jongen tl'r 1\ ct aan doen?"
,,\\'ic Dries der me\.: plaagt, gaat tlc lub uit .... "
dreigde (.Je pre ident.
,,:'\ou, ik zq~' toch niks. \\':lar? Jij, I11d je praats ....
jij bcn dc cJu b niet !"
,,\'crdraagt mekander zoo min mogelijk. woals lader altijd zeit," kwam )\.:rt. chertscnd.
ds
I'im \'an Doorn z 'n zu~e al I\'(;er beter?" vroeg .\driaan.,,:\ee, nog niet.... Ze zou volgende 11' 'ek thui., kOl1lmc, zci moeder"
,,:\Iisschi<;11 blijft-ie daarom weg vandaag .... ' ,,' -ee, hij zou l'otl1lllc, zci die ~i tercll .... "
,,\ \'e h<;bbcn al lang genocg' op 'm gellach t,' zei Je president. "I'im wil 't .dtijd beter lieten, anders had- den II'e al lang een reglemcnt kunncn Iwbb ·n.·'
"Dat I'an jou is 7.00 ~ck .... " vond Gert Schoe- maker.
,.. 'iet zoo g\.:k al~ jij, mispunt!" zei tle pre idcnt boos.
"IIou je bedaard, buskruit je !" pbabdc Gcrt. ".fe zult zien dat l'im jou mooie regILl11ent arkeurt!"
,Daar komt ie .... " zei ,'ieu.
Ja, daar hl'am Pim aanloopen.... buikn adem.
"Dag, dag!" riep hij al uit de vertc. "Zeg, jongcns, morgcn komt mc zussic \\ eer thui~!"
"IIoer. !" ricp _ ïc .
,.Ik fdicitecr je \"cl." groette de president dcfti'T, ter- wijl l'im naa. t de jl)ngens op de tecnen kwam zilten.
IJ' \n i no~ niet hcelcmaal beter, maar de doktcr i. net bij ons geweest, en ze mag marge thui. komme!"
zei Pim opg-cwekt.
"I feb dc dokter jou vastgehouë?" vroeg . ert.
"Ik moest toch even op de winkel passen. - ik ken zo maar niet weg ....
K Valke. tein keek Pim van ter zij aan. ,,1' ch een arm dig jong!" dacht hij ... 't Zou mc lijken altijd in zoo 'n vies \\ inkcItje te zittel~!"
K 1\ as de z on van dr. \'alke tein, den politiedok- tcr. die hier p:1S in een der nieuwe groote huizen was k mcn wonen. Eigenlijk hoorde hij in cen kring van deze jongens niet th ui.;; , maar cr stonden weinig dertige huizen in de buurt, en dus had hij deze makker' wel voor lief moelen nemen In dc oogen van "de
J
nge Batavcn" gold Ko Valkcstein als een van "de rijke jongens," en ze zouden hem zekcr ook tot prc. 'idcnl hebben benoemd, indien • \driaan I lessen 't al niet ware geweest, tOenr
0 zich bij de lub voegde,A.llcn, behah'e Gert . choem,lker, dit: met icuercen Jen draak stak, zagen met eenig ontzag tegen den zoon van den dokter op. en de jongens tonden niet ondubbelzinnig, dat ze zich \'ereerd voelden door zijn gezelschap, cn niet minder, omdat Ko \'alke-;tein h 'n inwijdde in de gcheimen Viln cricket en voetbal, waar- van ze, z:unner hem, maar \\ einig zouden geleerd heb- bcn. Ko Valkcst -in. op zijn bLurt, genoot van dit
~evo I van meerderheid, het . tredde hem dat ze alle- maal naar hcm lui tt:rden, bcgeerig warcn van h m te hooren of ze 't goed deden.
\\'ant de wandelclub dced 1l1ccr d, n enkel wandelen, dc leden zoudeIl zich ook oefenen in spel en sport.
'0
En om dat te bespreken waren ze nu bijeengekomen.
"Xu wachten we alleen op Dries \ïnke,"' zei de president. ,,\\'eet jij ook \\aar die blijft, l'im?"
l'im wist het, maar Z\'.·eeg. I lij keek zijn kameraad- jes aan, f ze 't ook wisten, l11'lar niemand sprak.
"Ts it.: ziek?" \TOe~ Geit.
.. Ja .... hij h et.: ft , geloof ik, z'n arm gebroken, of z () !" zei Pim. "lIij ligt ten min e op bèd."
\'anmorgen in den \\ inkel had 'lij 't hoorèl1 vertellen.
Die dr nken bt.:hanger, ,,\ïnl'e de lap ," zooal. de buurt ht.:m noemde, was gisteren weer .tumdronkel1 ge\\eest .... De joncren had '111 uit de kroeg gehaald. \"inke had een kwajen dronk gehad, en \\ou tllllis ruzi 'n, vechten zelf:;. 1 ries had z'n 11l0l:dt.:r \\ illen be. cherrnel1, en toen h. d de Iron keil man den jongen in den kelder gesmakt.
:'lIet gebroken arm \\ as Drie!; kennend blij\ en liggeu . , ..
"gebroken arm, mcn"ch, en 'k ~cl()()f zijn een' been
001 . . . . Ua's een eigen \ .rder I"
Zou was er 0\' ' f gepraat in 't winkeltje, En \ ,)Or I'im naar den steenhoop gin~, was hij bij Dries aan- geloopen, met e 'n IJlt ui bOlk, dat hi~ van zijn t11ee"tl:r gekrt:gen had, onder (kn .mn. Dries lag in bt'c1, z'n linkerarm stijf \ erbonden,
"Doet 'het pijn?" vroeg I'illl.
" ee, niet er~," zei Drie: kordaat, en hij \\,lS 'rg blij, over 't meebrengen \',ln 't bock,
,,\,r.tr h0?" \'roeg l'il11. " ou k,ln Je \'anmiduag niet naar Ie Club."
"Zeg .. ,. weet je hoc 't gekomen i ... ?"
Pim knikte.
,,\ \'il je me \\'at belm'en?"
.. Jawel, a' 'k kan !"
3 (
"Ja, je kan 't \\" 1 .. " je moet aan geen m nsch zeggen, hoc 't gebeurd is, hoor ... ' Vader is er zelf erg van ge c1uokken, vanmorgen heeft-ic moe belo fd, dat 't nooit weer gebeuren zou .... As dàt waar wa' .... "
had de jong-en huilend g-ezegd, "dan kan 't me niks schelen \'an me arm I"
Stil was Pim g-egaan, ur cf en blij tegelijk. Blij omdat An gauw thuis z u zijn, blij ook omda Drie.'
\ ader mis. chien wo rd zou houden, maar droef vcr 't naar gebeuren, waarvan hij zich maar nauwelijks een voorstcllin~ kon maken. Zoo iet zou zijn vader nooit hebben kunnLll do n, wat 1'il11 zich van vader herinnerde was al liefde en trouw zorg, zorg voor moeder en voor de kinderen, voor zijn werk 0 k, altijd ojlgewàt en tevreden, alleen in den laatsten tijd, toen, 1. oal' moeder zei, "de ziekte hem al ndcr de leden zat" wat stiller dan v orheen, niet vaak meer ingend, i'eluen de krant opnemend, '" a\'(lIlt!o; stil zittend in zijn grooteIl stoel aan de tafel.
Wat dronken-Zijn was, had I'im nooit geweten, en nu \\i:st hij het 't \\'as niet enkel grappigh 'id al.~ van dien 111, n, die in z'n eentje in de straat st nd tc zingen, 't wa,> \eel mcer treurigheid en een ding om O\'er te huil'n. I rij Z,lg nog duidelijk het tooneeltjè van tlien avond, tOCI1 Drie' en zijn vduer in de donkere straat
\'ie1en, het had hem al dien tijd niet losgelaten. En dan nu \\eer die l1.righ -id bij Drie. thui . .... ! ,- 'e, I'im begreep niet dat ZU0 iets kon, dat er zulke t! ingel1
~cbcurucl1.
~t ar langzamcrhanu, tusschen 't druk gepraat der kameraden, wekcn de drocve g-cdachtcn uit Pim weg, begon hij weer \rat VI" olijker tè \\orden en met.: te
3-
doen, al blecf hem e~n ding hcel duidelijk bij: dat hij dM niet zeggen m cht, dat van Dries, :\Iisschiell zouen dc j ngcn, 't lat r wel hoorcn, in de buurt, of van tI'r moeder, l'im had Dric' bdoofd dat hij niets zeggen zou, en hij zou woord houden.".
En tocn er dan ook cen, na l'im 's mededecling, dat Dries ecn arm gebroken had, nieuw gierig vr eg h e dat gekomen was, trok l'im de schouuer, op en zci niets dan: "Gevallcn natuurlijk !"
"Dus die komt vandaag niet '" lci de president. "Dan open ik de vcrgadering!"
"j onges, da's deftig!" spotte Gcrt.
" til te " zei de president, ,,Ik zal 't reg-Icmcnt voor- lezcn dat ik gemaakt heb,." want daar moeten wc
ns 'an hou n,. , . !"
"Dat gaat zou niet."." pruttcldL Ko Valkestein tegen.
,,\Vij moeten 't eerst allemaal goedvinden, ..
J
ij wed niet eens hoe 't hoort, ecn mooie president!""As jij 't beter weet doe jij 't dan!" hitste. dria. n 1 les. en, in zijn waardigheid gekrenkt.
"lIL;, schiet nou op!" zei Gert.
,,\ \' clja, laat. \driaan nou elf t lez(:n ... " vond l'im, De president begon: "Ze weten wel wat er in taat, " l\Taar ik 7.al nog eens beginnel bij't begin, , , Lui 'ter jullie?, ,Art. r. De \\'ande1cll1p .,de jonge ] at, ven, , , ,"
"Zeg, je heb dil! met een l' ge eh re\'cn, en 't moet mct een b".' zei
r (),
die op 't papi.:r gekLken had,"Hindert d, t wat, as je 't lecst ?" vrocg ,Adriaan,
".\s je 't leest, nee, maar 't is fout" ."
,,:\ou, jij hoeft er ook niet op te kijken, t is jou\\' papicr niet, , . !"
'3
"De wandclclub "dc jon~c Bata\'cn", bc. taat onder ue zinspreuk: \-an zessen klaar ... "
,,1 ,ar ben ik tegen!" zei ); ico.
,,\\'aar0111 ?"
"Dan kan jc niet meer as zes leden hebben .... "
"Da's ook genoeg!" zei dc prcsident.
,,:\Iaar dat bcterb;nt 't toch niet ?" vroe~ l'im.
,,\\'at dan?" \\'ou de presidcnt \\. 'kn.
,,\ \' cl, d, t is maar zoo 11 spreek woord," zei l'im, ,,'k hcb wcl " gch ord dat iemand, di' tw'c goeie ogen, t \\'et! ste\ ige armen en twee rechte bcenen heert, van
ze~~en klaar is, - mis 'chicn beteekent het c1:lt. , . ' maar nict dat we maar zes leden magg hebbe" ,,'
"Nou, 't k,lIl mijn nid schelen ," zei de praeses,
"Laat dan maar staan!" vonden de andercn, behah'e . ïcn, die t gt!n stcmdc
"Dus: Art. I : De wandelclub "de Jonge Bataven" be- :.taat onder de zin~J>rellk ,,\'<LII zessen klaar", uitjongL'ns
\ an 12 tot I G jaar, . " lIeert iemand daar tegen ?"
'iemand.
".\rt. 2. De jongens moeten leenig, vlug en nict bang zijn, .. , ~chrijf je tt'Cl/ig met ,én of met twee c's?"
,,:\Tct een !" besliste ]>1111 en .\driaan haalde één
e dno!'.
".\rt. 3. ,\Is de jongen. niet lIaar de hoorden will'n llli~terel1, wonll'n zij er uitgegooid, , , ."
"J ank j wcl !" zei 1"0, "Jij hoord zeker, cn wij allcmaal naar juu lui teren!"
"D'r moeten cr toch een paar de bà;'ts zijn ) En dat noem ik de hoorden! Laat ik eerst maar een~
heelcmaal doorlezen, , , ,
I\rt, 4, De jongens moekn zich oefenen 111 luopen, 3
want het is een wandelclub, cn ab cie leden in de club willen komen, PlOetcn zij hun hand tcekenen,
J\rt, Jo Oe jongen: moeten iedere wcek cen cent b 'talen, de huofden ccn h,d\'(,~ cent, ' , , I '
,,:\ee hoor!" riep (~ert.
,,[\rt G, De kden \lorden door den \'oorzitter aan,
~e~teld, en mugcn cenmaal tcr \'erg-adering- komen zonder geld, maar de t\\'l:ed ' maal moetcn zij lid \\'lHden!
.\rt. ï, Jndi '11 een liu dl: club tijdelijk hceft \'er- 1,Iten, dan heLft hij geen recht meer ClI11 lid te wezen, geidigL redcnen nid gcn:kend,
• \rt S, I let i" \'crbodcn onder de jongens om te ruokcn, "
"Ben ik lL~en!" riep Ko \',Ike:itl:in
"t\rt. 1), ' ging .\drnan \oort, "art, <): AI de club wordt ge~il1l1igcl, ;:ulkn haar eigendom1llcn onuer ue leden \'erdeeld \\ orden,"
Xli z\\ec;.,: hij, cn \\achttc, .. \rat een bectje'" ZCI Gut
.. Lang genoeg," vond ILII .. :'Ilaar 'I vinu d.lt het nict d 'ugt."
"En \\'aarom niet?'
.. C lmdat hct JOU nid ,(angaat, a~ ik !'l>oklll \\ il!"
zci Ko,
"En omuat icdereen \\e1 houfd \ril zijn, als ie lllaM een h.ll\ c ccnt hocft te betalcn, . , "
,,\ ee, goed is 't nid !" zci l'im nu ook, ,/lp onzc Knapell\'er 'eniging is 't hccl <.lnders ,I>
"lIuor nou 's, - daar ben je (ok nLt ccn bla\l\\ l:
:'lIaandag !" lei • \dria<, n,
"En onze club I~ gecn Knapell\'crecniging !" 'ond j'o, nu weer tegen Pim in de oppo itie,
"Laat ]>im dan een ander Illaken~" ricd "\"ico, "l'im is 't cerst mct de club begonnen, du, dat komt hem toe. , ' !" .
Gert , tcunJc dit voorstel, Ko, die 't rTcpraat vervelend vond, ook, Dc president \\'as 'I' tcgcn, l'im ook.
"Ik heb geen tij I, hoor," zei I'im, "Zeg-jongen
\Iil 'k jullie 's \\'at zeggen?, ' " :'I I i schien mot ik gau\\' examcn docn !"
.. I Ic ?" riepcn cr drie te gelijk,
"Ja, \'our de "'ormualsch ol", ,0' ,,\\'at i dat?" VI' eg K0.
.. Dat is als je \. oor onderwijzer leert, , , ."
.. \ \'ou jij onderwijzer \1 llrden ?' vrueg . \d ria, n, .. Ja " , meester 7. 'i: je zit nou drie jaar in dc negemlc klas, " ooe examcn voor de • 'orl11aabchool, dan kan j\.: ander\\'ijz\.:r worden, , , ..
"IIcb jc daar zin in?"
,.Oeh , , ., zin" " niet hcel erg",. 'k \\'ou vet.:!
lio.;\'cr schilder \I'urdl:Jl .. , ,"
11' Oll, dan ocn ik toch li\.:\'er schoulmccster!' zci ,\driaan,
"J.,
maar niet zoo ge\\'(l(Jn 'childer, ik wou kunst- ,.childcr \\'Orden" , Laual" je in de hant \\ cl leest \'an .:'\re~dag, die de z~e zou Illuoi schildert. en ZO(' . . . ".. Jawel, dat kan iederecn !" sma,tldc Ko,
,,0 nec" ik kèl1 't niet," lt.:i l'im, "maar 7.1'"
lllU 'k hL!! wel willen keren" , lie\'cr als schoalmeLstel
\vorden, maar 't kost zllovcel geld, " l',n nou zal 'k e, 'a lil CJJ uuen " , w at je leert is nooit \Ieg, zegt moe, ' , cn daarom heb 'k geen tijd, zie je. \1 allt ik mot voor me rekenen nog wat doen. daar ben il' z\\'al' in, z i Illet;:tcr , , , ,.,
" .. ou zeg, maar loovecl wcrk is zoo 'n reglement niet. ,."
"En \\'e hebben cr nik. geen haast mee"", de vorige keer hebben wc fijn ge\\'andeld, en toen hadden we heelemaal geen regIem nt", "
"As jullie gcen rcglement willen, , ,?" gaf de praeses in bedenking,
" 't Kan best," v nd ert.
"En dan ieder om de beurt president!"
"IT' nee!" zei .\driaan,
"Hoor hem '" die is bang \'oor z'n waardigheid !"
riep Gert,
"Ik ben d'r \'oor!" zli Ko, die nu zelf ook kan,;
kreeg, en d< ar de anderen 't denkbeeld toch ouk wel aardig \onden, werd met éen tegen "ier stclllt11en besloten, dat men \ ooreer~t geen reglement vour ue club zou maken, l'1l ieder om ue beurt president zou zij n, De pre"ident kreeg tot taak de werkzaam- heden '. oor den volgenden keer te regekn en de Jon~en~
op te roepen, . \dri,lan \\ as met de be:ilissing maar half tevreden, doch kon nu zij n plan, Olll een heelen dag in 't bosch eI,Jo!' te brengcn, uitcenldten en de uitwerking van 't plan regelen,
"Gaan wc md z'n \'ij\'en?" \'rocer l'im,
,,\\'e moe, ten \\ at mcer ledcn hebben, he
r'
zei Adriaan, "Dat 7..llU wd gezelliger zijn!"lOL 'cc, ik bedoel, of \\'C niet zullen wachten tot ries cr bij kan wezen!"
.. "'ic niet kan, k:lII nid!" oordeelde Ko,
"I r ij is to(.h lid, en a 't tlns o\'(:rk\\'<1m, zOuen wc 't ook niet aardig vinden, als we thuis moesten blij\'cn, Ilij hoort er licht \\'at van !"
,,'t Kan nog wel lang du ren, eer ie beter i" ," meende . -\driaan,
3i
"Drie \\'eken, dacht de dokter,"
". 'ou, kijk " an! Dan is de zomer haa t om!"
"En \\'c hebben nou begin ugli tus, , " 't ]s de he Ie maand nog zomer"" En in Septemb 'I' ni t minder" ,.'
.. _ 'Oll, laten \\ ~ veertien dagen wach ten aan taande Zaterdag over een weck dan"" misschien is Dries dan al weer in orde" ," stelde Xico Schoemaker VOOI',
1';111 legde zich daarbij neer; hij hoopte dat Dries dan ma,lr zou kunnen, wat zou hij dat prettig vin- den na het gebcurde!
"lIuor eens, ," begon Adriaan weer, .. Dan stel ik
\ 001', dat we naai 't \ ïerweegsche bosch gaan, -
's morgens om ï uur gaan we \\'cg, en wc komen hier bij l11ekaer. leder zorgt vo I' z'n eten en drinken, \Vi wat heeft mee te ncmen om te pelen, die brengt 't Illee, as 't kan, " Ballen bijvoorbedtl.,,"
"Ol.h, wc spelen krijgertjc daar, of \'er~top[lertje, , , 't i: daar prachti~, hoor, en d'r zijn prieeltjes in 'l bos h, tiaar kan je je bont ram lekker opeten, " nou, echt leuk
r'
,,1 fue\'er is 't loopen?" vroeg. -ico, die nog al dik, en dus lcn beetje gcmakl'clijk uitge\'allen \\'as,
"T\\ cc en een half uur, zegt vader."
"I kLn en terug ?"
" 'cc, heln natuurlijk!"
,,( , tcrug is 't zekcr korter," pl.lagde Gcrt,
"En llIoden \\'c dat end twel keer luopen?"
" )f met de tram terug, " Dat kost dertig ccnt, geloof ik, ,,"
.. }),tt heb il- niet, hoor!" z 'i I'im .
"I k 001- niet," bekende X;co,
.. Wie dan kan, gaat loopcn, en de anderen m dc tram !"
"En a. ik niet kan," vroeg Xico, "wat dan? an betalcn jullie zeker vo r me ?"
"Ja dat kun je denken!" lachte Gert, "Dan loop je maar, cla' g-oed voor l'\\'e Dikheid" ,"
..- 'Oll, uan wachte we nog een beetje, ze~, dan hebhen wc mi 'schien in Jie tijd \rl'! \I at bij mekaar","
"Samcn uit, sam 'n thui ,", zei Ko \',lik ~ ein nu op zijn beurt deftig-doende,
"En mi schien k:ln ik ook \Iel niet!" wierp I'im nu op, ,,~Ioeder h(ludt er niet lan dat ik Zatadags uil ga, , ,"
"Laten wc dan no~ maar gecn dag afspreken," zei .\driaan,
- "ee maar, d,lt vonoen de anderen niet goed, Ze zow:n \\ cl graag willen, dat ze allemaal mee konden en d,lIl moc"t n ze maar op ecn Zondag g.t<ln. vonel
1'0 Valkestein,
" -cc, ' zei l'im, "Zondags ma~ ik wel wandt:lcn, nnar tremmen doe 'k niet. Da Illa~ nid loor moeder", ,"
,,"ou, dan gaan wc niet zoo \'l:r'"
.. \\'c hebben 't \'iL'r\\'e~gsche boseh a(~e 'prok 'n ,"
mopperde Gert, .. Lak In! d,lt nou docn, dat gel. UI' !"
"Ja, maar nid op Zondag,' zei l'ill1, ,,\I.lnt d,1Il kunne wc niet llld de trem tnu:::,"
".\5 je moeder d'r niet bij is, hOeft ze d'r nik van te weten," zei 'ico, "Loopen kun je zoo'n he-I end niet" IJ z,t! wel zien d,tt 'k \'an n1l': zu,ter e '11
paar dubbeltje' krijg" ,"
Pim durfde gcen ja ti: zeggcl!. 't Doen, 'n aan moeder wat anders vertdh:ll? 1 )at hao-ie nooit gedaan, en d,lt wou-ic nOlt ook nid", En dit b<.:kcnnell "hij \\ as
30
bang dat ze '111 ZOlll!n uitlachen,., Ja, Pim was bang, want de jongens deden allemaal zoo groot cn 7. 0 vrij, en hij \'uckle 7.ich heelcmaal afhankelijk van moeder, Die anderen beschikten I rij over d'r tijd, konden Zn.ter-
lag,; gaan f Zondags net zooals ze wilden, en hij moest volkomen afwachtcn II at moeder goedl'ond, _ \Is 't II.tt aanliep in den \1 inkel, ZLi moeder misschien, clat ze hem niet mi sen I-on, als moe lang \\'egblcd naar de markt kon-ic " miclJag's nog niet eens lIeg, " En nou lllU 't, in tic vacantie. nog \\ el een heden dag moeten \\t.:7.cn,., al. dat maar kon. als dat ma, I' kon, , ,
~Iaar nee, Zondag" ging,it.: tuch net 7.00 lief nit..t, \1 ant mu' d'r Olll beliegcn, d,lt deed-ie niet, " En in cens I'unlaat, zei ie:
"IIon!' 's, jongens. Zondags !':l il- niet"" \ \' c hebben vacantie Cll ik ga lie\'er ecn andere dag as Zaterdag, , , ,"
.. , <Hl, ik eigt.:nlijk 001-," zei Vu. "want Zall:rclags moeten we Il.lar '~ badhuis ell als wc 's erg laat thuis k\\"lIllen, kon da,lr nik:; \'an kOlllllle, , ,"
,,(;a jij iedere latL'rda~ naar 't H, dhuis?" vroeg Gel t.
"Ja, , , jij niet '"
"Klist dat niks, , , ?"
" atuurlijk, iedere ket.:r dertig cent, maar pa heeft a bonnllm:nt , , ,"
".\bonnement, .. dat is toch \001' een krant,j\l!" z ,i .\driaan, die 't niet be~rcep l'n cr mce spotten \\'011.
.. () zuu? 1 r an je ge '11 aiJonnCIlll'llt krijgen in 't Bad- huis? En in de tram dan, cn in 't ,IJ Jor , , , ? '
"Ja, da's waar," zcÎ _ \driaan, "Daar dacht ik nic' om !"
"Ecr.~t lknkc, dan prate. jongen!" boot te Gert den
l11ee~lc:r ernst i,:: na,
