Vrijheid en
detnocratie
WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE
NUMMER 927 VRIJDAG 8 SEPTEMBER 1967
Politiek
op de breuklijn
Het beraad in de KVP-top, zo ZlJn velen- van mening, heeft voorlopig en in eerste ronde geleid tot een - althans processueel-formele - overwinning der radicalen.
De Volkskrant, promotor van het radi- calisme in de KVP, verkeerde vorige week maandag zelfs bepaald reeds in een overwinningsroes. "De Katholiel'e Volkspartij was zaterdag- na de specia- le vergadering van het partijbestuur - een andere dan zij vrijdag nog was", zo k:lonk het juichend in de hoofdredactio- nele kolom van dat blad.
Uit het communiqué van het partij- bestuur bleek namelijk dat de radicalen - als groep en zelfs buiten het kader der partij - voor hun ideeën mogen ijveren. De Volkskrant noemde dat een voor Nederlandse partijen hoogst onge- bruikelijke constatering, die de beteke- nis van de KVP-radicalen ver uitheft boven die van groepen als Nieuw Links hl de PvdA of {!<> ""''<mtrusten in de ARP. De radicalen kunnen voortaan in de KVP opereren op hetzelfde niveau als de KVP-leiding, zou men mogen con- stateren met dezelfde faciliteiten.
Het blad achtte niet langer slechts sprake van "het noteren van de stromin- gen tegen de middenkoers van de heer Aalberse. De stroming, die kiezen wil voor een vooruitstrevende concentratie heeft evenveel kans gekregen. Er is niet meer één machtige, onwrikbare KVP, die de trouw van het kader kan afdwin- gen. Er zijn bij wijze van spreken meer- dere Katholieke Volkspartijen".
Na deze enthousiaste constateringen leek het blad echter zelf toch wel wat geschrokken van zijn enthousiasme en meende het zijn lezers wel te moeten waarschuwen, dat dit alles overigens allerminst wil zeggen dat de gedachten van de KVP-radicalen het zouden heb- ben gewonnen. Hun pogingen om de meerderheid van de partij te winnen, zijn nu pas goed begonnen. De besli~
sing van Baarn wil, naar de redacbe gelooft, echter wel zeggen dat er niet langer een weg terug is. "Er zal nu, eindelijk, gekozen moeten worden".
DE K.VP-KAMERFRACTIE
Die waarschuwing was ook in zoverre niet zonder zin, dat enkele dagen later als resultaat van het daarop gevolgde beraad in de KVP-Tweede-Kamerfractie bleek, dat geen der fractiele~en buiten de zeven om, zijn handtekemng onder het advies van oud-minister Bogaers
c.s. had gezet. .
Bovendien wenste, naar een der radl- calen, drs. Aarden, bevestigde, geen der zeven fractieleden, die het adres hadden ondertekend, een chaos. Er was ook geen sprake van, dat men als groep binnen de fractie zou gaan opereren.
Wij zullen ons - zo verklaarde het Ka- merlid Aarden - bij de beoordeling van het beleid der regering (het Kabinet-De Jong) loyaal en zakelijk opstellen. "Uit- gangspunt blijft de binding, die er bij de
SECREl ARIAAT
VVD
Koninginnegracht 61 Den Haag Telefoon 070-604803
aanvang af tussen ·.fractie en kabinet is geweest".
Tot zover de heer Aarden.
Het komt er dus wel op neer dat naar alle waarschijnlijkheid tenminste tot de partijraad-bijeenkomst van de KVP in december a.s. geen grote parlementaire verrassingen zijn te verwachten. Maar wat dan? Zal de KVP dan uiteenvallen of zal althans de grondslag voor een scheiding in de naaste toekomst worden gelegd? En zullen dan de KVP-radicalen en die uit de ARP elkaar weten te vin- den, versterkt wellicht door een - waarschijnlijk vrij kleine - minderheid uit de CHU?
De toekomst zal het moeten leren, maar dat er politiek in de- komende tijd het een en ander te beleven zal zijn, staat wel vast.
Het Vrije Volk (30 augustus) oórdeel- de: "Hoe de KVP deze belevenis ver- werkt, is nog volkomen onduidelijk. Wel is duidelijk, dat het type KVP, voor welke samenwerking met de PvdA of met de VVD lood om oud ijzer is, in het geding is. Daarop concentreert zich de discussie over de vernieuwing." Die discussie verandert naar de mening van het socialistische orgaan reeds op zich- zelf het politieke klimaat in en buiten de KVP. ,,Het kan nauwelijks meer wor-
den zoals dat zo lang is geweest".
HET ONJUISTE TIJDSTIP
Dat het ondertussen voor de toekomst van ons parlem.entaire stelsel noodzake- lijk is, dat - om met Het Vaderland te spreken - de omwenteling, zo zij komt, niet beperkt blijft tot de mogelijke vor- ming van een linkse concentratie, waar- tegenover slechts afzondei·lijke, betrek- kelijk machteloze andere partijen en partijtjes zouden staan, kunnen wij on- derschrijven.
Het was de "vurige wens" van het liberale Haagse blad, dat het beraad in VVD-kringen over deze kwestie "op het juiste tijdstip" tot een vruchtbaar gesprek met andere g-roepen zou leiden.
Om dat juiste tijdstip gaat het inder- daad. Wij hebben de overtuiging dat zij, die zich in de partij hierover beraden, zich daar heel goed rel,enschap van ge- ven. Mr. Korthals Altes schreef in zijn artikel in onze editie van 25 augustus jl.
reeds over "weloverwogen initiatieven"
waarmee de VVD (te zijner tijd) hoopte te komen en hij gaf tevens te l'ennen, dat zij "voor initiatieven buiten partij- verband open staat''.
In verband met dit laatste is het nut- tig nog eens te herinneren aan de uitla- ting van de katholieke oud-premier mr.
Marijnen in een gesprek met het Alge- meen Handelsblad, dat ,.er in de door de VVD-secretaris aangeduide richting- wel mogelijkheden zijn", maar dat een officieel beraad pas op gang kan komen
"nadat eerst geprobeerd is binnen de KVP orde op zaken te stellen".
Inmiddels was in Vrij Nederland dit maal dr. J. E. de Quay de gesprekspart- ner van Bibeb, waarin deze eveneens katholieke oud-premier zich over zijn er- varingen met de VVD bijzonder waar- derend uitliet en zijn voorkeur voor een combinatie met de VVD uitsprak (men zie hiervoor de "Prmkels" van deze week).
Dr. De Quay bedoelde in dit verband:
een regeringscombinatie. Maar uiter- aard kunnen de omstandigheden in een bepaalde situatie ook tot samenwerking of combinatie in organisatorische vorm leiden.
A.W. ABSPOEL
P.R.I.K.K.E.L.S
• Oud-premier dr. J. E. de Quay in een gesprek met Bibeb val!ll Vrij Nederlaml: "Sinds 1959 tot nu, met uitzondering van het kabinet.
Cals, hebben we met de VVD samengewerkt. Ja, il• heb voorltelU voor die combinatie. Ik heb m·varen, dat je met hen (de VVD-ers) een goed beleid kunt voeren, dat ook financieel en economisch verantwoord is. Ik vind, dat in de periode-Ca.]s toch veel geld is uitgegeven en een grens overschreden is ..• "
• De chauffeur, die Bibeb van Scheveningen naar het Staatsspoor- station bracht: "Ik heb altijd KVP gestemd, maar als er nu ver- kiezingen komen, denk ik dat ik PvdA of VVD stem. Met de E:VP weet je niet waar je aan toe bent".
• Het Vrije Volk over de actie der radicalen: "Deze situatie stelt eisen aan p:utijen als de PvdA. Voor de christen-1·adicalen is er immers alleen maar een politiel• perspectief als er bij een pat·tU als de PvdA de bereidheid is om, als daarvoor de tijd gekomen is, het gesprek over samenwerldng in de politiek aan te gaan. In de komende maanden zal van die bereidheia moeten biUken."
8 Henri de Greeve in het Blad zonder Naam: "Men l'an met recht betwijfelen, of de zogenaamde harde journalistiel' de juiste manier is. Ook zonder grofheden kan de waarheid gehuldigd, het recht ver- dedigd. het onrecht gehekeld worden. TV-reporters, wie het er duidel\ik om te doen is, hun slachtoffers in de hoek te drijven, vast
· te praten met onbeschaamde vragen, belopen toch - terwijl ze zich in hun hooghartigheid superieur voelen - de afkeer van vele eerl!jke kijkers. Sommige bladen, die dikwijls uitstekende artikelen hebben - hoog te kwalificeren - vergallen de stemming van hun lezers door daarnaast mensen te beledigen met grofheden en sarcasme. die de opponent niet als opponent, maar als een minder- waardig sujet behandelen".
• Het Tweede-l{amerlid de heer l{ikkert in het weekblad De Neder- lander (CUU): "Persoonlijk meen ik, dat het goed zou zijn, dat het kabinet nu eens zijn vier jaren zou kunnen uitdienen. In deze periode kan dan aan het nieuwe gezicht van politiek Nederland vorm worden gegeven. Of dat nieuwe gezicht er uit zal zien, zoals ook sommigen in onze Unie denken, waag ik te bet\\ijfelen. Vast staat wel, dat veranderingen, die op til zijn, ook de CHU niet onberoerd laten".
• Pagina 3:
• Pagina 5:
• Pagina 7:
Zeeland in het brandpunt
Aan de blauwe Nijl
Wilson verandert
Kopij voor deze rubriek zen- den aan:
Joh. H. Springer Alexanderstraat 16, Haarlem
Provinciale dag Drente
Wij ontvingen het onderstaande: verslag van mevrouw Idema: ,.De Drentse Vrouwen in de VV.:D kwamen voor het laatst in dit seizoen samen. Deze bijeenc komst werd gehoude11 op 29 mei jl. in de kantine van het kampeerterrein 't Vlintenholt te Odoorn.
's Morgens werd onder leiding van de heren IJpma, bosbouwkundig hoofd- ambtenaar bij het Staatsbosbeheer, en Nieboer, kampbeheerder, een rondgang over het 8.5 ha grote terrein gemaakt.
Na de lunch hield dr K. van Dijk een inleiding over de nota:
Drenthe op weg naar het jaar 2000.
De heer van Dijk had kritiek op deze nota, vooral door het feit, dat men in het rapport maar klakkeloos aanneemt, wat door de regering Cals gesteld is, n.l. dat er in het jaar 2000 in het noor- den 3.000.000 mensen zullen wonen. Er worden in deze nota ook geen prioritei- ten gesteld.
Het is een irreële opgave voor onze provinciale overheden om na~r dit rap- port te werken. In de eerste plaats moet er in het noorden goede werkgelegen- heid komen, vooral een groot werkob- ject. In dit verband dacht de heer van Dijk aan de Eenmondhaven.
Na de thee was er gelegenheid tot het stellen van vragen, waar ruim gebruik van werd gemaakt. Allerlei onderwer- pen kwamen aan de orde, zoals het stroomgebied van de Drentse A, werkge- legenheid en werktijdverkorting, het
onderwijs enz.
Mededelingen
Conferentie Pietersberg op 14 en 15 oktober a.s.
In de eerste week van september wor- den door. mevrouw J. P. Hansen-v. d.
Linden, Markeweg 3 Emmen, de convo- caties aan de centrale vertegenwoordig- sters verzonden; dezen zorgen zo spoe- dig mogelijk voor doorzending.
Amstelveen. De vrouwengroep Amstel- veen van de Organisatie Vrouwen in de VVD, houdt op 13 september a.s. om 20.00 uur, een bijeenkomst in de Amstel- hoek waar mevrouw E. Muller-Hissink, arts,' zal spreken over PIL PERIKE- LEN,
Utrecht. Op 21 september a.s wordt te Breukelen een provinciale dag gehouden in het Staate Waapen. Spreekster me- vrouw mr. J. M. Corver-van Haaften.
Nadere bijzonderheden volgen.
T oxopeus eregast van Britse Liberale Partij
Na zijn terugkeer nit Israël en na het bijwonen van de opening van de Sta- ten-Generaal op 19 september, zal mr.
E. H. Toxopeus op 20 september naar Backpool gaan en daar in zijn functie van president van de Liberale Internati- onale als eregast het congres van de Britse Liberale Partij bijwonen. Hij zal het cc;mgres ook toespreken.
Vrijheid ent'Vv1 .... Democratie~-
Weekblad van de V ol~•spartij voor vrijheid en Democratie.
Adres van de administratie (zowel voot· abonnementen als voor advertenties): Witte de Withstraat 73 te Rotterdam (postbus 824 te Rotterdam).
Tel. 010-11 10 00, abbonnemen- ten toestel 219, advertenties.
toestel 224. Postgiro: 245103 t.n.v. Administratie Vrijheid en·
Democratie te Rotterdam.
Iloofdredacteur:
Ph. C. la Chappelle jr.
Adres van de redactie:
Nieuwe lierengracht 89 B te Amsterdam-C.
UIT DE
PARTIJ
• Zeist
P. Vasseur overleden
In Zeist is, 84 jaar oud, overleden de heer P. Vasseur. Hij is jarenlang pen- ningmeester geweest van de afdeling Zeist van onze partij. De VVD verliest in hem een bijzonder ijverig propagan- dist.
De heer Vasseur is vroeger Nederlanl5.s consul te Libau geweest. Hij was ridder in de Orde van Oranje Nassau en had ook een aantal buitenlandse onderschei-
dingen.
Congres Lib. Intern.
in Benelux
Volgend jaar zal het congres van de Liberale Internationale in de Benelux gehouden worden. Of het Luxemburg of Den Haag wordt, zal men nog nader beslissen. Aldus heeft· de executieve van de Liberale Internationale besloten.
COSTERBEEK VRIJST. LANDHUIS
met gr. garage en e.v. onder arch!t.
1950 gebouwd op 1e stand, uitzicht over Rijn en Betuwe. Ind.: gr. hall, L-vorm. woonk. m. terras op z., studeerk., keuken, stook- en prov.- kelder, douchekam., 3 slaapkam., rondom fraai aangelegde tuin met ruim 1500 m grond.
KOOPSOM f 127.500,-.
·aa.IA ua srcd .J<}aM. sanu S!
ciAJI ap UI : (S ·~ud) snqa.I ~U!SSOidO
Oproep aan
oud-JOVD- leden
Twee jaar geleden kwamen in Wassenaar enkele oud-JOVD'ers bijeen om gezamenlijk te overleg- gen over de oprichting van een club oud-JOVD'ers, met het doel o.a. zeker eens per jaar sa- men te komen en zo een onder- linge band te handhaven en geld bijeen te brengen om daarmee de JOVD te steunen.
Het was een allergenoeglijkste bijeenkomst indertijd in ,.Auberge de Kieviet", er werd veel gela- chen en gepraat, geld werd grif en graag gegeven, afspraken ge- maakt en daarna ... niets meer.
Waarom niets meer? Gewoon laksheid!.
Wij willen dit zo enthousiast be- gonnen idee doorzetten en trach- ten nog eens, maar nu in veel gro- teren getale, bijeen te komen.
Daar we niet de tegenwoordige adressen van alle geïnteresseerde oud-JOVD'ers weten, en we ieder- een in september rechtstreeks een rondschrijven willen sturen, verzoeken we u, indien u mee wenst te doen, uw adres naar on- dergetekende te zenden.
Een bijeenkomst zal gehouden worden op 7 oktober a.s., waarschijnlijk in Den Haag.
Waar en hoe laat hoort u dan nog (vermoedelijk tegen borreltijd).
We kozen 7 oktober, omdat een aantal oud-JOVD'ers op die dag om een andere reden daar toch al bijeen zijn.
Namens de commissie van voor- bereiding,
Hetty van Raalte~Heimanson Rembrandtlaan 96 BILTHOVEN
Tel. 03402 - 3738.
Radio-uitzending van de VVD: woensdag 20 september van 18.20-18.30 uur, over de zender Hilversum I.
SPREEKBEURTEN
PERIODE 1 SEPTEMBER TOT 1 OKTOBER 1967
8 september 15 septemboc 22 september 22 september 22 september 23 september 25 september
25 september 25 september 27 september 28 september 30 september
2 oktober
Voorburg (Jonge,ren PvdA) debat Gouda (JOVD) 20 u., Hotel Ter Gouw Den Haag, 20 u, Pulchri Studiio Zuidlaren (JOVD)
Apeldoorn (JOVD) Utrecht (JOVD), 13 u.,
Jaarbeursrestaurant Oosterhout (oprichtimgsverg.)
Rest. "Flora", 20.30 u.
Ond.: De nieuwe begroting 'a-Hertogenbosch
Amsterdam (LSVA) Purmerend (Lib. Soc.) Velzen (Studie-club)
Ond.: De Miljoenennota
Meppe,rveen (JOVD), Volkshogeschool Apeldoorn
H. Wiegel
mr. F Km-thais Altes mr. W. J. Geertsema R. Zegermg Hadders H. WiJegel
en mr. H. E. Kondng H. J L. Vonihoff drs. Th. H. Joekeg
H. J. L. Vonhoff H. Wiegel H. Wiegel
drs. L. van Leeuwen dr. K. van Dijk mr. dr C. Berkhouwer Voor zover ons bekend zijn plaats en aanvangsnor van de vergaderingen vermeld.
Gebouwen van gewapend betonnen prelabs voor verschillende doeleinden.
Vloerplaten in normale afmetingen of pasplaten volgens opgegeven maten.
Broeibakken en alle onderdelen voor de tuinbouw.
In memoriam
prot C. W. de Vries
De dagbladen hebben het bericht ge- bracht van het overlijden op bijna 85-ja- rige leeftijd van professor mr. C. W. de Vries. Uitvoerig is daarbij in sommige persorganen aandacht geschonken aan zijn veelomvattende activiteiten en aan zijn werlrzaamheden op het terrein van pet staatsrecht, dat hij vele jaren als hoogleraar aan de Nederlandse Econo- mische Hogeschool te Rotterdam gedo- ceerd heeft. Mede door zijn optreden zijn vele economen politiek liberaal gaan denken.
Hier past het een enkel woord aan het geschrevene in de dagbladen toe te voe- gen over hetgeen hij als li,beraal bete- kend heeft. Het aantal spreekbeurten vóór de oorlog bij de Bond van Jonge Liberalen en na de oorlog bij de JOVD ..
is talloos geweest, want professor De Vries of wel "C.W.", zoals hij door ie- dereen werd aangeduid, vertoefde
graag te midden van jonge geestverwan- ten. Hij heeft de VVD diensten bewezen als voorzitter van de Commissie Armen- wet van onze partij, in welke materie hij zich zeer thuis voelde.
Zijn jovialiteit (.,Makker, hoe gaat het met je?") deed leeftijdsverschillen ver- vagen. Altijd sprankelend, veelal origi- neel, soms wat merkwaardige stellingen verkondigend, was hij het prototype van de indiividuele liberaal, die met grote belangstelling het wei en wee van de partij, die het liberalisme in de politiek uitdroeg, volgde.
Professor De Vries was geen gewoon man. Ik herinner mij uit een bijeen- komst die in de bezettingstijd te mijnen huize werd gehouden, dat hij zou komen spreken over hetgeen uit liberaai oog- punt wenselijk was ten aanzien van grondwetsherziening. Hij verscheen wat te laat,· kwam in een volledige tennisuit- rusting en zei toen: ,.Het is onzin om over die grondwetsherziening te praten, ik zal wel wat vertellen over Rusland."
Hij was een van die mensen, die als hij een spreekbeurt moest vervullen te- voren aan het ANP een kort commu- niqué gaf met een bepaalde stelling, die hij graag op dat moment naar voren wou brengen. Maar zij die de bijeen- komst. bijwoonden, hoorden hem een l;leel andere redevoering uitspreken. On- vermoeid, ook bij het klimmen der ja- ren, heeft hij op het politieke terrein
voortdurend . geijverd voor de liberale gedacmte .. ,
Een grote liberaai is met hem heenge- gaan. De VVD is hem dank verschul- digd voor hetgeen hij met zijn grote gaven heeft willen doen om die gedach- te, · die wil in de politiek uitdragen, te steunen. Zijn nagedachtenis zal bij de VVD in goede herinnering blijven.
D. W. DETTMEIJER
Vergadering commissies propaganda en
radio en tv
Op dinsdag 29 augustus vergaderden ten kantore van het algemeen secreta- riaat der partij de landelijke propagan- da-commissie en de radio- en tele- visie-commissie onder leiding van de voorzitter, de heer H. J. L. Vonhoff.
Uitvoerig werd gesproken over dQ plannen voor het komende seizoen. In het bijzonder had de opzet voor een dit najaar te voeren ledenwerfcampagne de volle aandacht.
Op korte termijn zal een vergadering worden belegd met afgevaardigden van de propaganda-commissies der Kamer- centrales om een en ander op landelijk niveau nader uit te werken. Daarna zul- len afgevaardigden van de propagan- da-commissie van de partij-afdelingen worden uitgenodigd om met de lande- lijlre propaganda-commissie deze kwestie door te spreken.
Nadere berichten over deze plannen volgen zo spoedig mogelijk.
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
Zeeland
in het -·
randpunt"
Luctor et emergo: dit Zeeuwse devies heeft de vaste commissie- voor volkshuis- vesting en ruimtelijke ordening nog niet tot het hare kunnen maken. Twee da;gen vergaderen bleken niet voldoende voor de bespreking van de tweede Nota over de ruimtelijke ·ordening in Nederland.
Dinsdag 12 september komen de twee belangrijke agendapunten betreffende de financiële achtergrond en de bestuur- lijke organisatie aan de orde.
Een paar korte opmerkingen over één van de vele zaken die wel besproken werden: de ontwikkeling van West-Bra- bant en Zeeland. Mr. dr. K. van Dijk - die als rasechte noorderling uiteraard een vurig pleidooi voor het met kracht aanpakken van het EemshaJVenproject hield - en ondergetekende gaven als hun mening dat de ontwikkelingskansecl voor Zeeland eri West-Brabant worden
ondersch~-t. Zuidwest Nederland dat prachtig is gelegen tussen de industrie- gebieden van Europoort en Noord-Frank- rijk in, komt er in de nota, zo werd door ons g·esteld, maar bekaaid af.
Door de 'hoofdingenieur-directeur van de Rijkswaterstaat in Zeeland, en in de - ontwikkelingsschets 1967 op_gesteld door het provinciaal bestur, wordt gewezen op nautische en w~.terstaatkundige on- derzoekingen die hebben aangetoond dat het gebied aan weerszijden van de Westersehelde (z<>wel Zuid-Beveland ten oosten van het Sloe, als Zeeuwsoh-VIaanderen ten westen en ten oosten van Terneuzen) zeer goede moge-
POLITIEK PIEKEREN
lijic,'heden biedt voor de vesU.ging van ha- vens en industrieën. Grote fabrieken a.s Höchst en Dow hebben zich er gevestigd en breiden snel uit. Aan de regering werd dan ook door ons gevraagd de ontwikkeling van dit gebied met gro~e
aandacht te volgen en te begeleiden.
Nadere vragen werden gesteld over het eventuele tweede kanaal door Zeeuwseh-VIaanderen en over de wets- onbwerpen betreffende de havenschap- pen Terneuzen, Vlissingen en Reimers- waal.
INSPRAAK BEDRIJFSlEVEN
Namens onze fractie mocht ilt een pleidooi voeren voor het verzekeren van
een zo .groot mogelijke inspraak van het bedrijfsleven in het beleid va:n de to_ekomstige havenschappen. Een bin- dend voorschrij,ven in de komende wetsontwerpen tot verplichte instelling van adviesraden voor het bedrijfsleven lijkt ons daartoe een goede weg.
Onze geestverws,nt· staatssecretaris Keyzer ging op de hem door de VVD gestelde vr-agen uitvoerig in.
Hij is ook de man die zich indertijd -- toen hij voorzitter was van het Bene- lux-comité - met !tracht heeft ingezet
vo~r het tot stand brengen van een pu- bliekrechtelijk lichaam Scheldemond.
Tijdens het debat over de ruimtelijlte ordening hebben wij ons achter dit plan geschaard en aan de regering gevraagd
Ondergetekende wenst lid 1.e worden van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie.
Naam:
··· ...
;... .
Adres:
Woonplaats:
Handtekening:
(Op te zenden aan het Algemeen Secretariaat van c:~ VVD, Koninginne- gracht 61 te Den Haag)
vrijdag 8 september 1967 - 3
één en ander ernstig te overwegen.
Voor de toekomst van Zuidwest Neder- land is een visionaire internationale aan- pak van de ruimtelijke ontwikkeling bij- zonder belangrijk.
HERINDEliNG
Zoals gezegd: het agendapunt ,.bestuurlijke organisatie" kon vanwege de uitvoerige be:-;chouwingen nog niet behandeld worde11. Ook op dit terrein staat de tijd in Zeeland niet stil.
Nog niet zo èang g·eleden zijn Schou- _ wen-Duiveland en Walcheren opnieuw g-emeentelij-k ingedeeld. Thans zijn bij de Tweede Kamer wetsontwerpen betreffen- de herindelirtg van Zeeuwseh-VIaanderen en van Zuid-Beveland ingediend.
Onder voorzitterschap van mr. Toxo- peus heeft de Tweede Kamercommis- sie voor binnenlandse zaken op 30 juni en 1 juli Zeeuwseh-Viaanderen en op 17 en 18 augustus ZUid-Beveland be·zoCJht.
Aangezien onze fractie aan mij de be- handeling van het wetsontwerp gemeen- telijke herindeling Zeeuwseh-VIaanderen heeft opgedrag·en heb ilt op 10 en 11 augustus een tweede bezoek aan dit ge·
bied gebracht.
Met verschillende gemeentebesturen en met VVD-ers is gesproken, en aan het einçl van mijn bezoek is door mij ons voorlopig standpunt ten aanzien van het ontwerp aan de pers bekend ge- maakt. Het zou te ver voeren op Je details hiervan in te gaan. In het kort komt het erop neer dat tegenovèr het al te rigareuze voorstel van de voorma- lige staatssecretaris Westerhout (waar- uit duidelijk de filosofie ,.samenvoegen om der wille van het -samenvoegen'' spreekt) door ons een alternatief plan op tafel werd gelegd.
Ten aanzien van de herindeling van Zuid-Beveland is de mening van de frac- tie nog onvoldoende uitgekristalli- seerd.
Ten slotte dit: op 18 september zal in hotel ,.Centraal" t.e Goes (aanvang 17.00 uur) een vergadering worden gehouden onder voorzitterscha.p van ons Zeeuwse Kamerlid mr. Schlingemann -- waar de liberale leclen van Provincia:.e
Staten in Zeeland en alle VVD-raadsle- den uit Zeeuwseh-VIaanderen en Zuid-Be- veland met ons over de twee aanhangi- ge wetsontwerpen zullen spreken. Velen van onze partijgenoten hopen we daar te ontmoeten. Een goede samenspra,tk tussen de leden van onze VVD en de Kamerfractie wordt door <>ns van groot belang g·eacht. K~mer!eden moet~n
·goed geïnformeerd zijn, en weten wat er bij hun kiezers leeft!
Tot zover deze korte opmerkingen over Zeeland. De paar keer dat ik er tot nu toe ben geweest hebben mij wel &e- leerd dat Zuidwest Nederland een prach- t ~ gebie-d is, waar het g<>ed wonen en werl{en is, en waar een grote toe- l:1m2.t staat te wachten. Onze fractie heeft dat bij de behandeling van àe Tweede Nota over de r·uimtelijke orde- ning niet onder stoelen of banken willen steken. Integendeel!
H. WIEGEL
Rumoer om Schiphol
P
LOTSELING !s in de laatste weken een luid rumoer ontstaan over de geluidshinder die straks de straaljagers van Schiphol zullen kunnen veroorzaken.De directe aanleiding tot de publikaties en commentaren is de uitspraak van De Kroon geweest over een beroep dat in- dertijd door de Stichting Eigen Woning- bezit Buitenveldert was ingediend tegen de aanleg van baan 09-27 van het nieu- we Schiphol; het verlengde van die baan loopt over een deel van Amsbl-
veen en Buitenveldert. De Buitenvel- dertse huiseigenaren vreesden dat 't ge- bruik van deze baan ernstige geluidshin- der zal meebrengen en maakten daar- om bezwaar tegen het uitbreidingsplan van Schiphol.
Het heeft lang geduurd voordat f'e Kroon, na advies van de Raad van Sta-
te, een beslissing nam. Toen die drie weken geleden werd bekendgemaal;t, bleek dat er weliswaar een zekere m~t1.e
van geluidshinder te verwachten is, maar dat De Kroon oordeelde dat het algemeen belang van 'n nationale lucht- haven moet prevaleren bo'Ven het
groepsbelang, zij het dat daarbij werd opgemerkt dat er wel degelijk maatrege- len kunnen en moeten worden genomen om de geluidshinder tot het minimum te beperken en dat bij niet naleven van deze eis opnieuw een klacht in behande- ling kan worden genomen.
Enkele dagen na deze uitspraak heeft de procureur v<.n d"' stichting een ge- heim interimrapport van de adviescom- missie geluidshinder door vliegtuigen aan 'n dagblad ter inzage gegeven. In dat voorlopige :upport worden in nogal positieve termen vernietigende dingen gezegd over de te verwachten geluids- hinder. Van de zijde vàn 't ministerie is men weliswaar van oordeel dat het rap- port "een onvoldoende basis" vormde voor definitieve conclusies (vandaar dat het rappoi't sinds 1964 onder tafel ls gehouden) maar het is toch zelfs 'lls voorlopige conclusie wel een stuk dat in het algemeen belang meer bekendheid had mogen ln·ijg~n. Met name hadden toch bijv. de belanghebbende gemeente- besturen het wel eerder mogen inzien.
B. en w. van Amsterdam bijv. die nog
in 1966 in voorzichtig-geruststellende ter- men op vragen naar toekomstige g~
luidshinder hebben geantwoord, zullen door de inhoud van dit rapport wel on- aangenaam verrast zijn.
Inmiddels zou het niet juist zijn enige instantie van nalatigheid te beschuldi- gen inzake het bouwen van wooncom- plexen of van het nieuwe Schiphol. Het is een (misschien) wat tragische coïncidentie dat met name woonblok- ken in Buitenveldert straks op een ver- keerde plaats blijken te staan. Immers reeds in 193l'f was in beginsel de bouw van woningen in Buitenveldert vast- gesteld, en omstreel's 1956 is met rle bouw een voorbereidend begin gemaakt, Ook het tangentiële banenplan voor Schiphol dateert uit het begin van de jaren vijftig en met de bouw ervan is eind 1957 eigenlijk al gestart. Hoewel ook toen al van enkele kanten voor ge- luidshinder gewaarschuwd werd, bleek toch pas enige jaren later plotseling dat de geweldige ontwikkeling van de lucht- vaart en de straalvliegtechniek ook in de burgerluchtvaart van diep· indringen-
Ontslagen niet onverwacht
O
NZE recente beschouwingen over de· invloed van de nieuwe laad- en lostechnieken op de gang van zaken in de Rotterdamse haven kunnen worden aangevuld met de mededeling dat . de Scheepvaart Vereniging Zuid inmiddels vijfhonderd havenarbeiders heeft laten afvloeien. Deze mensen waren in- geschreven bij de Centrale voor arbeids- voorziening, het instituut dat een vaste pm•soneelsreserve aanhoudt ter verde·
ling naar behoefte over de stuwa- doorsbedrijven die bij de Scheepvaart
Vèr~l1i~·ing Zuid zijn aangesloten.
l\'1en, kan niet zeggen .dat dit massall
onts~ag een daverende schok heeft ver- QQrza>j.ld .. Zelfs in vakbondskringen is nieJ:I er niet van ondersteboven geweest, a,l. moet gezegd dat met name vertegen- 'YOOfqigers van de r.k. vakorganillatie he):>)Jen . geprobeerd actie . te voeren :in het belang van ontslagen pendelaars.
Erg ove.rtuigend was die actie niet. Zou- den de initi'atiefnemers er veel vertrou- wen in hebben gehad?
Zij kunnen door de ontslagen bij de Scheepvaart V eren i ging Zuid onmoge- lijk erg verrast zijn geweest. Personeel- mkrimpingen bij individuele havenbe- drijven hadden namelijk in een iets eer- der stadium als een waarschuwing kun- nen gelden dat het die kant op ·zou
gaan. Het lijkt ons trouwens goed er rekening mee te houden dat er, zeker in de particuliere sector, nog wel wat meer kan gebeuren.
Er . is', het moge nog eens worden ge·
constateerd, in de haven een doelbewust streven waarneembaar naar een ratione- ler en efficiënter gebruik van man- kracht en uitrusting. De daarmee ver- band houdende ontwikkelingen zijn nog allerminst voltooid. Onwillekeurig herin- neren . die ontwikkelingen in hun effect aan de zogenaamde industriële revolutie van de vorige eeuw en - heel toepasse- lijk - aan de komst van de graaneleva- tor in het begin van onze eeuw.
Elke geboorte gaat met barensweeën gepaard. De nieuwe technieken in de haven hebben onmiskenbaar pijnlijke consequenties. We zullen daar doorheen moeten. Of het gemeentebestuur wel- licht pijnstillende middelen zou kunnen toedienen? Het raadslid· Swaep van de Boerenpartij heeft daar langs de weg van schriftelijke vragen naar geïnfor- meerd, Zonder burgemeester en wethou- ders het gras voor de voeten te willen wegmaaien zouden wij willen opmerken dat wij ons moeilijk kunnen voorstellen, dat hun~ antwoord veel positiefs zal be- vatten.
Hier ligt voor de gemeentelijke over-
•
heid naar ons gevoel geen taalt. Het is aan de organisaties van werkgevers en werknemers om in goede samenwerking te onderzoeken hoe de gevolgen van de nieuwe ontwikkelingen in de sociale sfeer het'beste kunnen worden opgevan·
gen. Dat daarbij de mogelijkheden van een kortere werktijd in de haven onder het oog zullen worden gezien, lijkt wel zeker.
I
ETS geheel anders. Het bestuur van de VVD, afdeling Rotterdam, bereidt zich ijverig voor op het aanstaande win- terseizoen. Activiteiten van verschil- lende aard zijn in overweging.Om te beginnen gaan de gedachten uit naar de vorming van een discussie- groep die zich zou kunnen verdiepen in de vraag welke staatkundige hervormin- gen in ons land eventüeel gewerist . zou- den kunnen zijn. Het bestuur wil deze discussiegroep zoveel mogelijk vrijheid laten. De groep moet haar eige;n proce- dure kunnen bepalen. . Hetzelfde geldt voor het onde1werp. Alle aspecten van een eventuele grondwetswijziging en een wijziging van het kiesstelsel moeten ter sprake kunnen komen, evenals de partijstructuur, het contact kiezerjgeko- zene en wat dies meer zij.
Het bestuur wil nog een tweede discus- siegroep in het leven roepen en wel een
Redelijk zomerseizoen
R
EDELIJK goed, zeer goed. Aldus het genuanceerde oordeel over het zo- merseizoen van Scheveningen. Deze uitspraken behoeven natuurlijk na deze uitzçnderlijk fraaie zomer niet te verba-zen ..
We zouden ons er van ganser harteover
kunnen verheugen, ware het niet,· dàt 'het gunstige oordeel meer van de bedrijven die het van het dagpubliek moeten hebben afkomstig is dan van de hotels. Die hebben bepaald een slecht voorseizoen gehad, dat gelukkig in ju- li/auglistus aanmerl,elijk beter is ge- weest. Het resultaat in zijn geheel over- ziende, moet opnieuw worden geconsta- teerd, dat Den Haag-Scheveningen voor h.et .vreemdelingenverkeer toch wel aan- merkelijk van karakter is veranderd.
Het dagbezoek is thans duidelijk het voornaamste. Het blijft een feit, dat bui- tenlanders en daarbij vooral de Ameri- kanen, vom·al door Amsterdam worden aangetro!d{en, Voor Duitsers en Fransen schijnt dat in mindere mate te gelden.
Wat het bezoek uit Engeland betreft, dat is toch wel ernstig beïnvloed door de beperking van deviezen tot 50 pond. De- ze ontwikkeling geeft te denken en zal ongetwijfeld in aanmerl{ing moeten wor- den genomen bij de hotelplanning. Ten- minste de bouw van drie hotels, die ons nu al enige jaren is aangekondigd, komt :nog steeds niet van de grond en toch zal die noodzakelijk zijn nu de opening van het Nederlandse Congresgebouw nadert.
Indien tegen die tijd niet in meer hotei- accommodatie zal zijn voorzien, moe- ten voor het houden van (internatio·
nale), congressen, spanningen voor het
onderbrengen van de deelnemers aan die congressen worden gevreesd. Met plannen, die niet tot uitvoering worden gebracht, wordt geen oplossing be- reikt.
Intussen is er in Scheveningen wel een zekere activiteit. Op Seinpostduin wordt aan de bouw van een hotel ge- werkt; aan de Gevers Deynootweg zijn enige panden reeds afgebroken om plaats te maken voor een nieuw hotel.
Over het oude (al lang gesloten) hotel Des Galleries op- het Gevers Deynoot- plein wor(!t vernomen, dat het zal wor- den afgebrl)ken om plaats te maken voor een nieuw. We moeten het eerst zien vóór we het geloven.
Gaan echter al die plannen door, dan kan niet worden ontkend, dat Den Haag met Scheveningen een belangrijke uit- breiding en modernisering van de hotelle- rie tegemoet gaat; een dringend nodige zaak. In dit verband hebben we met voldoening l'ennis genomen van de tijde- lijke sluiting van hotel Centra!, dat in de komende wintermaanden geheel zal worden gemoderniseerd.
Er is overigen~) de laatste maanden opnieuw ·veel geklaagd over de vervui- ling van stad en strand. Het is triest, da:t er op dit gebied zo weinig discipline is. Men zou ten deze toch eens een voorbeeld moeten nemen aan andere landen.
EEN OMWEG WAAR.D
RESTAURANT-AUBERGE
"DE CAMPVEERSE TOOREN"
VEERE (01181-291)
Oudste Herberg vaü Nederland: " ... om Luyden van Quatitelt en andere passanten te Logeeren en tracteeren".
20 KAMERS INTERESSANTE SPIJS- EN WIJNKAART
de 'betekenis ging worden. Op dat mo- ment kon men eigenlijk niet meer terug;
de enorme investeringen waren reeds ge- daan en de bouw was vergevorderd of voltooid. Dat gold zeker in 1964, toen de adviescommissie haar rapport aan de minister voorlegde.
Sinds ruim een week gaan nu aan ·alle kanten kreten op dat dit interimrapport natuurlijk had moeten worden gepubli-
ceerd. Dat is immers 'n zaak van alge- meen belang. Echter - al zijn wij ge- neigd_ tot eenzelfde opvatting - moeten we ons toch in alle nuchterheid afvra- gen wat het effect zou zijn geweest van een misschien al te pessimistisch rap- port op een ogenblik dat het fait aceom- pH van de bebouwing er reeds was.
Men kan zich de aarzeling begrijpen om tot de openbaring te besluiten. Men zou zich echter niet de aarzeling kunnen voorstellen indien nu niet met grote kracht werd bewerkstelligd dat de hè- laas onvermijdelijke geluidshinder md
alle beschikbare technische hulpmidde- len tot het uiterste minimum wordt :e- ruggebracht.
discussiegroep die de gemeentefinanciën gaat. bestuderen. Dit onderwerp is de laatste tijd ondanks zijn ietwat tech- nische karakter sterk in de belangstel- ling gekomen. ·
In hèt programmaboekje ván het bestum· staat verder de traditionele avond waarop de leden van de afdeling naar aanleiding van de nieuwe gemeen- tebegroting met de leden van de libera- le raadsfractie van gedachten kunnen wisselen over· de Rotterdamse proble- men. Op deze avond zullen ook de libera- le Statenleden en de leden van de Rijn- mondraad aanwezig zijn ter beantwoor- ding van .eventuele vragen op hun ter- rein. Kort na de derde dinsdag in sep- tember zal voorts een besloten av::md worden gehouden die voor· de ledèn de mogelijkheid zal openen met de Rottei-- damse Kamerleden te spreken over kwesties, die de landspolitiek raken.
Van de andere mogelijke activiteiten noemen wij nog een debatavond met D'66.
Vermeldenswaard is verder dat het politieke spreekuur van de afdeling voort- aan weer elke eerste maandag van de maand zal worden gehouden in Hotel Regina. In juli en augustus was het met het oog op de vakanties gestaakt ge- weest.
Intussen beijvert de VVV zich voor uit- breiding van attracties, zoals de inrich- ting van ·de oude Boterwaag aan de Grote :M:arkt, waarin o.m. een diamant- expositie zou moeten komen. Dat lijkt ons een goede gedachte.
Een uitstekend idee is ook gebleken het braakliggende terrein aan de Ge- dempte Gracht in te richten tot een kleine markt. Het wil ons althans voor- komen, dat de ":Markthof" nu al een succes is, zoals trouwens de markt, die sinds enige tijd aan de Neptunusstraat wordt gehouden, eveneens door het pu- bliek wordt gewaardeerd.
Zaterdag 2 september was Den Haag weer eens nationaal centrum ter gele- genheid van de doop van prins Willem- Alexander. In aanmerking nemende, dat het weer aanvankelijk niet erg aanlokke- lijk was, bleek toch wel, dat dergelijke gebeurtenissen weinig publiek meer trekken. De zeer uitgebreide poli- tie-maatregelen waren vrijwel overbo- dig. Radio en vooral de televisie doen de, mensen blijkbaar niet meer de straat op gaan. Jammer.
Hoe goed bleek overigens de Grote of St. Jacabskerk zich voor dergelijke plechtigheden te lenen. Den Haag kan bepaald gelukkig met het bezit van deze kerk jn het centrum zijn. Dat nu ook de restauratie van de architectonisch overi- gens veel waardevoller Nieuwe Kerk ter hand zal worden genomen, verheugt ons in hoge mate. \Vanneer men· nu ook aan deze kerk een waardiger omgeving zou bezorgen, zou nog meer gewonnen wor- den.
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
an de blauwe
ijl
I -T
HARTOEM, pittoresk gelegen~ vlakhij de plek waar de Blauwe en de Witte Nijl tezamen vloeien, heeft vier dagen lang gastvr~jheid
aan een aantal Arabische Staats- hçofckn verleend. Niet alle dertien zeer hoge heren hadden de uit- nodiging voor deze Arabische toli- conferentie aanvaard. Er was een vijftal, dat om uiteenlopende re- denen schitterde door afwezigheid.
Van hen waren Boumédienne en Atassi, de staatshoofden respectieve- lijk van Algerije en Syrië niet naar de hoofdstad van Soedan gekomen, omdat zij tevoren wisten dat hun wens - hervatting van de oorlog met Israël - toch niet zou worden vervuld.
Daarentegen lieten koning Hassan van Marokko, koning Idris ~an Lybië
en
president Bourguiba van Tunis verstek gaan, juist omdat hun gematigd stand- punt geen aanhang zou vinden. Haçl ;niet reeds tevoren - en ditmaal zeer nadruk- kelijk - met name Bourguiha op een realistische erkenning van de staat Israël aangedrongen?
Hoe dit ook zij, genoemde staatshoof- den - behalve dan van Syrië, dat qe conferentie praktisCJh geboycot· heeft - lieten zich door ministers vervangen.
Men kan zich niet aan de indruk ont- trekken, dat president Nasser en koning Hoessein van . Jordanië vooral naar Khartoem zijn getrokken ·om· hun af- tocht veilig te stellen. Aftocht in zover- re, dat zij thans geen enkel "nut" zien in een ooriog in het Midden-Oosten. Te- vens, dat zij, hoe dan ooi;: streven naar een politieke oplossing. Dat wil zeggen een oplossing, die zij ondanks voortdu-
vrijdag 8 september 1967 - 5
Ambische leiders in KIIM·toem bijeen. V.l.n.r. lconing Fdsal va.n SaoecUë, president Nasser van Egypte, president Sallal vun Jemen, de heerser van Koeweit, Es Sab!lh
en de lraalcse president Aref.
rende vijandschap tegen Israël zullen t r a c h t e n te "verkopen", althans acceptabel te maken voor de rest van de wereld.
JEMEN
Men heeft ter conferentie stellig .ge- tracht tot een grotere. Arabische 'eenheid te komen. Op een bepaald punt schijnt dit gelukt. Koning Feisal van Saoedi-Ara- bië . en president Nasser hebben . name- Jijk een. akkoord gesloten omtrent Je- men. De· burgeroorlog tussen royalisten en .republikeinen duurt in dit land met zijn stammen-bevolking al vijf jaar. Zo- als bekend steunen een .40.000 à 50.000 Egyptische troepen er de republikeinse president Sallal, terwijl Saoedi-Arabië achter de koninklijke heerser oftewel immam staat.
Het akkoord van. Khartoem, tot shnd gekomen onder. bemiddeÜng van de .. Soe-
danese premier Ahmed Mahgoeb,, v:oor- ziet nu in een terugtrekking der Egyptischè troepen. Algerijnse, · T~ne
sische en Soedanese troepen zulle~ , er-
· voor in de piaats komen 'en toezicl)t houden o.m·. op een het volgend jaar te houden volksstemming ove,r de shtatsvorm In Jemen. Dit schijnt prach·
tig .. Het i!3' iets minder prachtig,. wan- neer men bedenkt, dat ook reeds in augustm'! 1965 Feisal en Nasser te Djed-
dah een overeenkomst sloten om hun troepen uit Jemen terug te roepen. De oYereenkomst werd nooit uitgevoerd.
Thans na Nassers debacle zijn de kansen stellig iets beter. Maar intussen hebben zowel de royalistische als de republikeinse minister van buitenlandse zaken van het verdeelde Jemen zich zeer kritisch uitgelaten over het ak- koord van Khartoem. In ieder geval toont Nasser zich - eindelijk - in zo- verre realist, . dat hij tenminste onder het Jemenitisch avontuur een streep wil zetten.
Sallal zal dus niet meer op de steun vaJl ;zijn vriend. en toeverlaat Nasser lmnnen rekenen. Dat zou voor de presi- dent van Jemen wel eens het begin van het einde kunnen zijn.
FONDS
.. Na . deze uitgebreide Jemenitische hors d'oeuvre kwam als "grosse pièce"
te Khartoem het gehele probleem van het Midden-Oosten ter tafel. Wat bereikt werd, is het volgende. De olierijke lan·
den, Koeweit, Saoedi-Aabië en Lybië zul·
!en een economisch en sociaal ontwikke- lingsfonds bijeenbrengen van ruim 1,4 .miljard gulden. Dit zal ter beschikking komen van Egypte en Jordanië, landen dus wier economie het meest door de zesdaagse oorlog is gehavend. Syrië lU'ijgt
niets, omdat het - zo heette het -
"er niet on1 gevraagd heeft".
Verder zullen · - en dit in tegenstel- ling tot de wensen der "radicale" lan- den de olie-leveranties naar het Westen worden hervat. Met dit Westen ZlJn Amerika, Engeland en West-Duitsland bedoeld. De hervatting geschiedt volgens de tel,st van het slot- communiqué "omdat de olieprodulüie een zeer doeltreffende factor is voor de consolidatie van de economie van de Arabische landen en voor ·de hulpverle- ning van die landen1 die. van de strijd tegen.Israël hebben geleden."
Bovendien zullen alle buitenlandse· ba- ses op Arabisch grondgebied worden ge- liquideerd. Het Suez-kanaal blijft geslo- ten. Israël zal niet worden erkend. Even- min zullen er vredesonderhandelingen met dat land worden gevoerd. · '
Zeker geharnaste taal, die men ecl1tèr vooral in het _algemene klimaat 'der Khartoemse conferentie duiden móèt.
En dan blijkt, dat ondanks alles de· mili- tante, radicale staten als Algerijè ·èn Syrië - dat trouwens niet aan dé
con-
ferentie deelnam - geen voe't aan de grond hebben gekregen. De "gema- tigde", (nu ja, gematigde), stroriüng van Hoessein en Nasser, maar vooral
DE TECHNOLOGISCHE KLOOF
belang. Voorts dient niet vergeten te worden, dat door het verbieden van kar- tels en monopolies een economisch kU- maat wordt geschapen waarin het toe- passen van de. andere instrmnenten .van de economische politiek niet bij voor- baat door de ondernemingen ge- frustreerd wordt. Aldus gezien dient de anti-kartelpolitiek de eerste stap te zijn voor elke industriepclitiek, d.w.z. alle overheidsmaatregelen ter stimulering van de produktiviteit in onze onderne- mingen dienen complementair aan het kartel- en monopolieverbod te worden gezien. Ja, des te meer de overheid di- rect in een bepaalde bedrijfstak in- grijpt des te scherper dient aldaar op de bescherming van de concurrentie te worden toegezien.Een van de problemen die achter dit trefwoord schuilgaat is "hoe bereiken we dat onze vorderingen op het gebied van wetenschap en techniek zo snel mo- gelijk industriële toepassing vinden en bijdragen tot een hogere trap van wel·
vaa1·t.'' Het is mijn bedoeling bij dit probleem enige politieke accenten te plaatsen. De politiek komt immers di- rect in het geding zodra men zijn heil zoekt in overheidsmaatregelen om bo- vengesteld doel te bereiken. En indien de o-verheid aldus maatregelen treft met het uiteindelijke doel vrijheden van anderen en andere vrijheden te schep- pen dan staan de vrijheid van het indivi- du en de onderneming automatisch op het spel.
Om een praktisch voorbeeld te noe- men. Als middel om de produktivi- teit van de ondernemingen te verhogen wordt heden ten dage door de overheid de vergroting van ondernemingen gepro- pageerd. En nota bene zelfs door fusie met andere ondernemingen! Wanneer een onbevangen staatsburger zoiets .leest zE>u hij zich in Rusland kunnen wanen.
In- de- westerse samenleving heeft de overheid immers geen macht om de on- dernemers tot fusie te dwingen. En zelfs al zou de overheid niet voornemens zijn dwingend en direct op de ondernemingen in te werken, .dan dient men zich toch nog af te vragen hoe het komt dat onze staatsinstellingen het erop wagen dit soort onverbindende bedrijfseconomi- sche· adviezen te geven. In de eerste plaats zijn er reeds studies waaruit blijkt dat het propageren van een be·
paalde omvang van een onderneming niet zaligmakend is 1); een minstens even belangrijke indicator van de pro- duktiviteit van een onderneming is het al of niet stijgen van haar marktaan·
deel, d.w.z. van het aandeel in het to.- taal aantal produkten dat op de betrok·
ken markt werd afgezet 2).
En in sommige gevallen is reeds aan- getoond dat het samenvoegen van onder- nenîingen beslist geen stijging van de produktiviteit te weeg bracht, en dat veeleer begonnen had dienen te worden l~et het opvoeren van de produktiviteit -,.a,ll de onderneming, hetgeen dan van-
zelf door groei van de onderneming ge- volgd zou zijn 3). Het geldt eigenlijk als een vanzelfsprekendheid dat bedrijfs- economische adviezen altijd op elk bedrijf afzonderlijk dienen te worden afgestemd.
Vandaar dat het even vanzelfsprekend behoort te zijn . dat de overheid. deze activiteit aan particuliere instanties overlaat. De overheid behoort ·Zich in 't algemeen te beperl,en tot het treffen van algemene maatregelen, vooral van diegene die leiden tot een zo groot moge- lijke bewegingsvrijheid van alle onder- nemingen op de markt.
STAATSRUIF
Hoe kritisch men tegen::>ver overheids- maatregelen ter bevordering van de al- gemene welvaart dient te staan, leert ons het huidige Franse beleid te dien aanzien. Het wordt de Franse regering tenminste reeds in de schoenen gescho- ven dat "Ie défi technologique" alleen maar is uitgedacht om de gTeep van· de overheid. op het zakenlevet1 nog meer te vergroten. En dan te bedenken dat deze vastere greep in de westerse samenle•
ving vaak verkregen wordt door onder- nemingen op bepaalde voorwaarden (bx.
fusie) toe te staan een forse greep uit de staatskas te doen. In wetenschappe- lijke termen heet dat: Het toekennen van belastingfaciliteiten, het borg staan voor exportrisico's, het verstrekken van leningen tegen verlaagde rente, het aan·
bieden van infrastructuren, het plaatsen van orders, etc. Het onbevredigende van deze dure methode is dat hiervoor grote financiële offers van de belasting·
plichtigen geëist W:)rden maar dat men niet weet of de beoogde gevolgen ook inderdaad intreden en aan wie de eventuele voordelen toevallen.
En wat te denken van de willekeur van de overheid ten aanzien van de onderne- mingen en de grotere invloed van econo·
mische machtsgroepen op de overheid?
Deze schadelijke nevenverschijnselen zijn immers onvermijdelijk in een systeem waar ondernemingen elkaar verdringen om uit !Je staatsruif mee te eten.
Met het bovenstaande wordt bepaald niet beoogd te pleiten tegen overheidsin- menging - wèl tegen dure en ineffec- tieve interventie. Hiervoor is des te meer reden nu er een goedkoop middel is waarmede een economisch ldimaat geschapen kan worden dat gunstig is voor produktiviteitsverhoging en de groei van ondernemingen, nl. de çoncur- rentiepolitiek. In zijn meest eenvoudige vorm luidt de doelstelling van een con- currentiebeleid, dat ervoor gewaakt dient te worden dat zowel aan de aanbod- als aan de vraagzijde van iedere markt een minimum aantal ondernemingen zijn (dat kan · 2 zijn, meestal echter wat meer) en dat tussen hen geen kartel- afspraken ontstaan. In een dergelijk kli- maat kan een onderlinge wedijver tus- sen ondernemingen ontstaan die horg staat voor een zekere mate van rationa- lisatie en vernieuwing van elke be- drijfstak. Het kartel dat deze onderlinge wedijver· vermindert, alsmede het mono·
polie dat deze wedijver onmogelijk maakt, ·dienen derhalve in het belang van een dynamisch en groeiend be- drijfsleven verboden te worden.
Het voeren van een dergelijke concur- rentiepolitiek ve1•eist nauwelijks een uit- breiding van de rechterlijke macht en de administratie. Het voordelig saldo van een dergelijk beleid laat zich boven- dien niet alleen meten in produktiviteits·
verhoging en groei. Ook de economische vrijheid, de invloed van de consument op de inzet van produktiefactoretl, de recht- vaardigheid van inkomensverdeling, de stabiliteit van de conjunctuur en de bescherming van het politiek gezag te- gen de invloed van economische machtsgroepen, worden tot op zel,ere hoogte door het lmrtel- en monopoliever- bod gewaarborgd. Aangezien bij geste- gen ondernemersproduktiviteit ook onze wetenschapsmensen beter ingezet en ge- honoreerd kunnen worden, lijkt het lmr- telverbod tevens een goede eerste stap op weg naar het einde van de Europese braindrain. Ja, het zou niet eens zo dwaas zijn dit verbod in de eerste plaats wegens zijn sociale en politieke betekenis toe te passen en pas in de tweede plaats wegens zijn economisch
HElE KlUIF
De publieke opinie wordt momenteel gevoed door ongerustheid over de a&h~
tergebleven produktiviteit alsmede door de vrees dat wij voor bepaalde goede·-·
ren afhankelijk worden _van één
of·
meer machtige ondernemers. Waai·- om deze vrees speciaal de Ameri~
kaanse ondememingen geldt en · n'iët de machtige ondernemingen van ander~
,.nationaliteit", zou nog eens onderzoclht moeten worden. Dat het verbieden
ván
kartels en monopolievorming op de· Eu~
ropese markt deze vrees goeddeels wèg' kan nemen ligt voor de hand. De grote vraag is echter of er in Europa voldoen- de politiek gezag is om ondernemers iets te verbieden. Daar is meer gezag voor nodig dan om ze belastinggeld· toe te stoppen. Het najaar van 1967 belooft speciaal voor het dichten van de tech- nische kloof een bijzonder druk seizoen te worden. Uit het bovenstaande valt te·
concluderen dat de bemoeienis met deze kloof voor onze politici een hele lduif zal worden.
).1R V. D. BRUSSELAER·
1) J. S. Bain i~ flaarenboYen van mening dat in Europa de zgn optimum bedrijf:;::- grootten veelal reeels i)('reikt zij11 !Inter- national DiffcrcncPS in Tndustrial Structurc.
Studirs in Comnaratirc Eeonomics no. 6, Ya1e l!niv. Prcss 1966).
2) H. \V. de Jong. Concentratio;, in the Common Market. ·common Market Law Review, Vol. 4 no. 2, sept. 19f.6, blz. 170.
3) Econcn1ic Concentration Hearings befare the Uniled Stales Sonate, 'March/Apt·il 1965, Part 2, blz. 528.
VAN LANDIJS
TOT POLDERLAND
.,Van landijs tot polderland", deze prachtuitgave als deel 25 van de Coro- na-reeks van A. J. G. Strengholts Uitg.
Mij. NV te Amsterdam (656 pagina's, f 27,50), geschreven door de heer G. D.
van der Heide, hoofd van de afdeling Oudheidkundig Bodemonderzoek van de Rijksdienst voor de IJssetmeerpolders en beheerder tevens van het Schokland- museum, heeft haar tweede druk be- leefd.
Begrijpelijk, want dit royaal uitgege- ven boekwerlt is geschreven door een bij uitstek deskundige, die zijn grote kennis en ervaring op dit gebied op eminente ·en boeiende wijze aan de be- langstellende leek weet over te dragen.
Bovendien bevat het een 160-tal tekenin- gen van de heer B. van Dalen en van de schrijver zelf, benevens zeker 150 foto's, verkregen van de Rijksdien3t voor de IJsselmeerpolders, de Dienst der Zuiderzeewerken, het Zuider- zee-Museum, het foto-archief van Shell-Nederland NV, diverse Neder- landse musea, de Rijksdienst voor de Monumentenzorg en uit particulier be- zit.
Het schutblad geeft de reprodukt:e van een deel van een gekleurde kaart van Holland en Utrecht door J. Dan- ekerts (17de eeuw), afkomstig uit het Zuiderzee-Museum te Enkhuizen.
.,Tweeduizend eeuwen Zuiderzeege- bied" luidt de ondertitel van deze f::tsci- nerende uitgave, wellee een samenvatting beoogt te geven van wat er gebeurde sedert de ijskap dit middengedeelte van Nederland kwam bedekken. Hetzelf:ie gebied, dat tweeduizend'· eeuwen geleden door het ijs was bedekt, maakte duizend eeuwen later deel uit van de enorme baai van de Atlantische Oceaan. Tiendlil- zenden jaren nadien waren hier de machtigste zandwoestijnen, die men zich denken kan, lang·zaam vastgelegd door een zich moeizaam in het felle koude kitmaat ontwikkelende plantengroei, die een stoere zoogdierfauna moest gaan voeden.
De mens deed er zijn intrede - ;;o kan men in de inleiding lezen - reeds in een ijzig koude klimaatsperiode, doch vermocht niet veel invloed te doen gel- den op dit landschap. Dat geschiedde p11.s veel later, toen hij er in de jonge steentijd zijn eerste gewassen ging kwe- ken na het afl)randen van de bossen. In de loop van , de eeuwen zou hij meer e:n meer zijn stempel zetten op dit gebied.
Hij zou het vervormen, naar zijn wensen inrichten. En het landschap on- derging het. Het bood hem woon- en werkgelegenheid, het bood hem moge-
lijkheid tot leven. Maar soms traden machtige natuurkrachten in werking en verstoorden hetgeen was opgebouwd met rigoureus geweld Bomen en bossen werden weggevaagd tot slechts een schervenlaag op een zandbank rustte.
De mensen trachtter.. zich te verdedi- gen, trokken zich op kunstmatige heu- vels terug, bouw:len dorpen en steden wanneer en waar dit kon en hielden krampachtig vast aan dit water.
Handelscentra ontstonden, handelaren lieten er prachtige kooprr~,anshuizen bou- wen, pakhuizen en vele andere gebou- wen verrezen in de steden aan de mi- nuscule wereldzee, waar de schepen van vele landen binnenkwamen, van-
waa.r onz~ vrachtvaarders, onze oorlogs- schepen ·en walvisvaarders vertrokken.
Om het water had zich een grandioze handelsmacht gelegerd, die de Zuider- zee tot uitvalspoort maakte voor vele grootse en gedurfde ondernemingen.
Er gebeurde _zoveel, dat het niet of nau- welijks is te beschrijven. En het was
niet alleen de geschiedenis van de
11
Van onze
mens, welke zich weerspiegelde in het drabbige water van de Zuiderzee, ook de geschiedenis van het klimaat deed haar invloed gelden.- Koudere en warm"- re perioden wisselden elkaar af, zout-, zoet- en brakwaterfasen volgden op el- kander, flora en fauna vertoonden daar- van de afspiegeling. Aanvankelijk geschiedde dit onder zuiver natuurlijl~e
invloed, later meer en meer door het in.;rijpen van de mens. Ten slotte Loll het geheel door het technis.ch kunn<m van de hedendaag-se mens een volko- men metamorfose ondergaan, welk"l veel verder reikt dan het verandere11 van een binnenzee in een zoetwater-
meer en van een groot deel van dit meer in land, in grond om op .te leven.
Ald\Is kan men o.a. in de inleiding lezen.
Niet alleen de belangstellende in ue prehistorie kan hier zijn hart ophalen, maar ook . de geïnteresseerde in de geschiedenis van latere eeuwen, zoals deze in de ontwikkeling van de hand::!l, het ontstaan van de steden, stadjes ''n dorpen langs de Zuiderzee en uit d'l vele opg-ravingen na de droo(;l?gging-cn
Voor uw was
naar
BORG U
Tevens adres voor Chemisch Reinigen N.V. STOOM- EN CHEMISCHE WASSERIJ
v.h. C. D. BORGH & Zn.
Bellevoystraat 75 Rotterdam Telefoon ~3%631 -~36~35
Boele's Scheepswerven en
Machinefabriek N·.V.
B 0 l NES (bii Rotterdam)
•
Reparatie en nieuwbouw
•
TELEFOON 195100 ROTTERDAM TELEGR. BOELE • BOLNES
troffen scheepsresten uit de Franse tijd, v·an het einde der 18de en het eerste kwart der 19de eeuw. Het zijn tot nu toe uitsluitend binnenvaartschepen, tjalken en praamachtige vaartuigen die zijn op- gegraven. Uit scheepsbouwkundig oog- punt zjn deze niet zo bijzonder interas- sant, hoewel er toch dikwijls details m de constructies aan het licht komen, die onze kennis verrijken.
De scheeps~pgravingen hebben ech- ter, behalve het onderscheiden en date- ren van de grondformaties en de studie van de historie van de scheepsbouw, tevens groot belang voor de kennis van de cultuurhistorie. Daarin leveren c)e voorwerpen, die aan boord worden ge- vonden, een belangrijke bijdrage. De ondergang van een schip is de (drama- tische) plotselinge afsluiting van het bestaan van een groep mensen aan boord: een momentopname in feite van een schippersgezin of van een schipper met knechts, die tezamen aan boord verbleven. Men krijgt daarbij te zien, wat deze mensen gebruikten: hun aarde- werk, hun koper en tin. Men krijgt een beeld van hun kleding en schoeisel. Wa- ren er kinderen aan boord, dan is er hun schamele en weinige 'speelgoed. Het zijn in totaal vele duizenden voorwer- pen, die tot nu t:oe bij scheepsopgravin- gen in de IJssetmeerpolders aan het licht zijn gekomen.
leestafel
11 Da.t er juist uit de Franse tijd nog111 wat wrakken worden gevonden in de IJssetmeerpolders behoeft geen verwon- dering te wekken, want stellig was het materiaal, waarmee men heeft gevarea, bij de teruggang en ten slotte totale lamlegging van de handel, langzamer- hand in een slechte toestand geraakt.
En g-eleg-enheid voor vernieuwing en herstel zal bepaald niet gunstig zijn ge- weest.
Ook de jongste ontwikkeling is in deze geschiedenis van het oude Zuiderzeega- bied niet vergeten. De laatste honderd pagina's zijn gewijd aan de recen•.e afsluitingen en droogleggingen, de dij- ken, de Wieringermeer, de Noordoostpol- der met de planten- en dierenwereld van het nieuwe land, de randmeren voor heden en toekomst, Oostelijk- en Zuidelijk Flevolarid en de Markerwaard.
Het eindigt met een uitg-ebreide litera- tuurlijst, een lijst der foto's en illustra- ties en een register op personen en za- ken.
Een boek, dat bij uitstek geschikt lijkt, om bij bepaalde gelegenheden a's geschenk te dienen.
A.W. ABSPOEL
s IT KI
sluiting
Het Vaderland schreef 2 september in een hoofdartikel:
Wat reeds jaren geleden verwacht werd is dan eindelijk duidelijk naar bui- ten getreden: de erkende vakbeweging wenst sluiting van alle Nederlandse win- keldeuren op zaterdagmiddag. Tegen de publieke opinie in en ondanks het heftig verzet van vrijwel het gehele winkelbe- drijf, maar tot veler verbijstering met steun van de Chr. Middenstandsbond, verlangt een handjevol vakbondsbestuur- ders ook op zaterdagmiddag uitgestor- ven straten.
Dat dan een enorm kapitaal aan win- kelgebouwen en inrichtingen onbenut zal blijven en extra personeel de extra drukte op zaterdagmorgen moet helpen trachten op te vangen, het laat ze koud.
Dat winkelen op zaterdagmiddag voor tienduizenden een vorm van recreatie is, het zegt ie niets·. Dat een niet benut- te zaterdagmiddag de distributiekosten, en dus de prijzen zal verhogen, het ont- breekt in hun berekening.
Het is een doorn in het oog van de vàkbondsbestuurders, dat het winkel- personeel niet elke zaterdag kan gaan vissen, bridgen of luieren op het strand.
Nog geen acht procent van het winkel- personeel is bij hen georganiseerd, en toch willen ze voor honderd procent een vrijheid dicteren, die de meesten niet eens verlang·en. Zo ooit, dan blijkt hier weer hoe het ontbreken van krachtige teg·ensprekers van de vakbonden tot toestanden kan leiden, die niemand wenst. Want tot nu toe hebben we nog g·een .enkele consument, en dat zijn we allemaal, horen verzuchten: .,Wat zou ik graag al die drukke winkels op zater- dag gesloten willen zien."
Eén op een , ,
All you need is love, zingen de Beat- les. Dat lijkt nieuw, maar het is niet zo nieuw. Het is maar een deel van ·een oude Remonstrantse wijsheid: ,.Eenheid in het nodige, vrijheid in het twijfelachti- ge, in alles de liefde". Die gedachten van eenheid en vrijheid worden in de praktische politiek in ons land uitgedra- gen door de VVD en het uitdragen kan alleen gebeuren als de VVD zo sterk mogelijk is. Daarom is het uw plicht en daartoe roep ik u op om in de actie ,.Eén op één" mee te helpen het leden- tal van de VVD te verdubbelen.
D. W. DETTMEIJER
