VliJlEID EN
DEMOCRATIE
, Zaterdag 15 September 1951 • No. 176
Een pleidooi '
(Pag. 2)
WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE
HET GAAT OM PRINCIPES
(Slot)
N adat Popper in zijn standaardwerk ,.De Vrije Samenleving en haar vijanden", diepgaande en scherpe critiek heeft geoefend op de filosofie van Hegel, gaat hij over tot een bespreking van het Marxisme. Hij doet dit niet zonder Marx de eer tê geven die hem toekomt. Hij erkent, dat Marx ons de ogen opende en onze blik scherpte.
Terug~keer tot
pre~marxistischesociale wetenschap acht hij ondenkbaar. Alle moderne schrijvers - zo betoogt hij ..- staan bij Marx in de schuld, zelfs als zij zich daarvan niet bewust zijn. Hij sluit elke twijfel aan Marx'
oprecht~heid uit en prijst diens onbevangenheid. Hij laat niet na eraan te herinneren, dat Marx vervuld was van een brandend verlangen om de verdrukten te helpen, zich bewust dat hij zijn recht van bestaan niet slechts door woorden, maar ook door daden moest
he~wijzen.
• • •
H et deed ons goed, dit alles te lezen. Te vaak wordt in de politieke strijd uit het oog verlOJ;et'l', dat principieel verschil van
in~zicht eerbied zowervoor de figuurals voor de wetenschappelijke betekenis van de
tegen~stander niet uitsluit en dat men eigen
begin~sel niet dient door dat van de ander niet in zijn waarde te erkennen. Liberale
economis~ten hebben terecht, ook als zij Marx en zijn stelsel principieel bestreden, de conceptie van het stelsel zowel als de geest van hem die het schiep in hun grootheid erkend ...- denk aan Treub in zijn tweedelig werk ,.Het
wijs~gerig~economisch
stelsel van Karl Marx"
( 1902).
• • •
·W:1arom moet men Marx dan aanvallen?
Op deze vraé!g antwoordt Popper ..- en dit inzicht is voor hem beslissend: omdat ik meen dat Marx, ondanks zijn verdiensten, een valse profeet was. Hij was een profeet, die de loop van de geschiedenis meende te kunnen . voorspellen en zijn voorzeggingen kwamen niet uit. Maar dit is niet mijn
voor~naamste beschuldiging. Be:angrijker is, dat hij tientallen intelligente lieden op een
dwaal~spoor bracht door ze te doen geloven, dat historische profeetie de wetenschappelijke methode is om sociale vraagstukken te
hena~deren. Marx is verantwoordelijk voor de
ver~woestende invloed van de historicistische denkwijze in de gelederen van hen, die de zaak der vrije samenleving willen
bevorde~ren. (Dl. II pag. 131 ).
S te!cen er in het marxisme dan niet
bepaal~de elementen van opbouwende sociale technologie? V el en leiden uit de
sociaal~eco~nomische ontwikkeling van de
Sowjetrepu~bliek sinds 1918 af, dat het marxisme als de wetenschap of de belijdenis, die het
Russi~sche experiment schraagt, toch wel een soort van sociale technologie moet zijn of dat het daartoe toch op zijn minst dienstig moet zijn.
Hiertegenover stelt Popper in het licht, dat het marxisme inderdaad niet meer is dan een zuiver historische theorie, die beoogt
voor~spellingen te doen aangaande de toekomstige ontwikkeling der economie, machtspolitiek en vooral van revoluties. Het is dit zozeer, dat
naar Lenin spoedig inzag, het marxisme
bui~ten staat was om raad te schaffen in
aange~legenheden van practische economie.
* * *
Nog in 1918 moest Lenin erkennen: ,.over zulke dingen was niets geschreven in de bolsjewistische leerboeken of in die van de mensjewiki" (Popper pag. 132). De z.g.
NEP (Nieuwe Economische Politiek),
waar~toe Lenin zijn toevluch': moest nemen,
bete~kende eigenlijk een beperkte en tijdelijke
te~rugkeer naar de particuliere ondernemingen, en ook de latere vijfjarenplannen enz. hebben niets hoegenaamd te maken met de
theo~rieën van het ,.wetenschappelijk socialisme", van Marx en Engels.
Lenin geeft toe, dat men in het boek van Marx bijna geen woord aantreft over de economie- van het socialisme, afgezien van onbruikbare slagwoorden als ,.van ieder vol~
geus zijn kundigheden, naar ieder volgens zijn behoeften". In de nieuwe Constitutie der U..S.S.R. van 1936 is deze zin lichtelijk, maar naar Popper opmerkt, uiterst veelbetekenend gewijzigd: in de U:S.S.R. ..- zo heet het in art. 12 ...- is het beginsel van het socialisme verwerkelijkt: Vàn ieder volgens zijn
he~kwaamheden, náár ieder volgens zijn werk".
De vervanging van .. behoeften" door ,.werk"
vervormt, zegt onze auteur, een romantisch en economisch geheel onbepaalde,
materialis~tische phrase in een tamelijk practisch,
of~schoon gemeenplaatsig beginsel.
In het brein van hoevele naïevelijk
socialis~tisch stemmende kiezers zou deze romantiek niet nog een rol spelen?
. ...
J n onze jaren- sinds Hendrik de Man .- loopt het socialisme weg met rationele
plan~economie.
,.Marx ...- zegt Popper - legde sterk de nadruk op de tegenstelling tussen zijn zuiver historische methode en iedere poging om een economische analyse te maken met het oog op zulk een
plan~eco~nomie. Die pogingen brandmerkte hij als
uto~pistisch en illegitiem. Tengevolge daarvan bestudeerden marxisten zelfs datgene niet, wat ,.bourgeois-economen" op dit terrein hadden bereikt. Door hun leerschool waren zij voor opbouwend werk zelfs nog minder voorbereid dan sommige ..
bourgeois-econo~men" zelf.
Niet ongebruikelijk is in onze tijd de
bewe~ring, dat marxisme niet in de eerste plaats een leerstellig gebouw is, maar veeleer een methode. Deze ,.marxisten" zeggen dan, dat zelfs indien .een bepaald deel van de
leerstel~lingen van Marx of zijn navolgers zou
wor~den omvergeworpen, zijn methode toch
on~aantastbaar zou blijven.
Hiertegenover stelt Popper, dat wie het marxisme wil beoordelen het inderdaad op de proef moet stellen en critiseren als een
metho~de, d.w.z.: hij moet het meten met
methodolo~gische normen. Hij moet zich afvragen of het een vruchtbare methode is of een steriele, d.w.z. of het al dan niet in staat is om de
vervullin~;
van de taak der wetenschap
ver~der te brengen. De normen, waarmee wij het
marxisme moeten beoordelen, zijn dus van practische aard. ,.Als ik het marxisme een zuiver historicistische methode noem, dan heb ik reeds aangeduid, dat de marxistische methode inderdaad uiterst steriel moet zijn".
• * •
V oor onze lezers is in verband met de
hui~dige tijd nog van belang wat Popper, wiens boek wij nogmaals gaarne ieder
he~langstellende ter lezing aanbevelen, opmerkt over de sociale omwenteling.
Hier mogen wij -betoogt de schr . ...- on~
derscheiden tussen twee hoofdgroepen der marxisten: een radicale en een gematigde vleugel. globaal, maar niet nauwkeurig over~
eenkomend met de communisten en de sociaal~democratische partij. .
De radicale vleugel legt er de nadruk op, dat volgens Marx iedere klasse~regering noodzakelijkerwijze een dictatuur is, dus een dwingelandij. Een echte, werkelijke
democra~tie kan dus slechts worden bereikt door de vestiging van een klassenloze_samenleving en wel .door omverwerping, indien nodig door geweld, van de kapitalistische dictatuur.
De gematigde vleugel is het daar niet mee eens en betoogt, dat democratie tot op zekere hoogte zelfs onder het kapitalistische stelsel kan worden verwezenlijkt. Derhalve is h~t mogelijk de sociale omwenteling te leiden door vreedzame en geleidelijke hervormingen.
Maar zelfs deze gematigde vleugel houdt vol. dat zulk een vreedzame ontwikkeling
on~zeker is. Hij wijst erop, dat het de
bourgeoi~sie is, welke haar toevlucht zou nemen tot
ge~weid, indien zij gesteld werd voor het uitzicht om op het democratische slagveld door de
ar~beiders te worden verslagen. En hij betoogt, dat in zulk een geval de arbeiders gerechtigd zouden zijn terug te slaan en hun
heerschap~pij door gewelddadige middelen te
grondves~ten. Beide vleugels beweren het ware
marxis~me te vertegenwoordigen en tot op zekere hoogte hebben beiden gelijk.
• • *
Dat dit laatste zo is, volgt nu juist uit het ..
geen Popper als het wezenlijke-in Marx' stelsel beschouwt: zijn proEetisme als vrucht van zijn historicisme. En dat profetische ·is onhoudbaar en onherstelbaar in al zijn inter~
pretaties, radicaal of gematigd. Dit hangt
sa~men met de dubbelzinnigheid in Marx'
stel~sel, zo waar het geldt het vraagstuk van de toelaatbaarheid van geweld in de politieke strijd als het probleem van de verovering der macht in de staat.
Hier te lande hebben wij de hieruit voort~
vloeiende verwarring in de practijk kunnen constateren, toen Traelstra in 1918 meende naar de 111acht te kunnen grijpen.
Marx' naaste medewerker, Fr. Engels, zei het indertijd zo: .. voor het ogenblik werkt de legaliteit zo goed te onzen gunste, dat wij wel gek zouden zijn, afstand van haar te doen, zolang als dit duurt".
Principieel is dit niet. Gevaarlijk wel.
G. A. DE RIDDER.
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
Niet alleen woorden doch daden
zijn noodzakelijk
Een nieuw pleidooi voor de middenstand
Reeds eerder merkten wij op deze plaats op, in welk een moeili}ke posi- tie de Nederlandse Middenstand zich vooral de laatste tijd bevindt. De situatie is voor deze bevolkingsgroep nimmer bijzonder gunstig geweest, doch thans zit zij wel
~eelerg in de hoek waaT juist de slagen vallen.
gingen, waardoor een tendens niet denkbeeldig is van een eenzijdige uitbreiding van het grootbedrijf. Dit zijn alle omstandigheden, waarmee in ernstige mate rekening dient te worden gehouden.
Niet «lleen dat de winstmarges gering zijn, doch mede de slechte liquidi- teitspositie vormt een toenemende bron van zorgen. Voegt men daarbij, dat de belastingpolitiek van de regering de middenstand naar verhou- ding veel te zwaar belast, dan behoeft het wel geen uitvoerig betoog, dat een snelle verbetering in deze situatie dringend is gewenst.
Moge de belangstelling die voor C:e middenstand aan de dag wordt gelegd geen uiting van platonische liefde zijn en mogen de stemmen die voor haar pleiten niet klinken gelijk die van de roependen in de woes- tijn.
In en buiten de Staten Generaal staat de V.V.D. steeds voor de be- langen van de middenstand op de bres en zij zal daarmee voortgaan.
Vandaar, dat wiJ steeds gaarne de stemmen vernemen, vooral van hen die een belangrijke plaats in het economisch leven innemen, als deze het geluid van pleitbezorger voor de middenstand doen klinken. Immers, hoe meer er in het openbaar over deze belangen wordt gesproken, des te groter de aandacht die er op wordt gevestigd en des te groter de J;o.ans, dat de Regeringspolitiek in deze enigszins zal kunnen worden omgebogen.
Het gehele middenstandsvraag- stuk bevindt zich meer en meer in een acuut stadium en het streven naar een afdoende hulp is thans zeer dringend gewenst.
Het was in dit verband dat wij dit jaar weer met bijzondere be- langstelling mochten kennis nemen van de rede, die door de directeur van de Koninklijke Nederlandse .Jaarbeurs, mr. Milius te Utrecht wer<t gehoudén ter gelegenheid van de opening der Najaarsbeurs. Deze redevoeringen
zijnsteèds het be- luisteren ten volle waard, aange- zien zij uitmunten in een voortref- felijke analyse van de economische toestand van ons land. Ditmaal schonk de heer Milius zijn bijsonde- re aandacht aan öe positie van de
l~eftStanden •de voorstellen die hij terloops in dit verband aan de hand deed zijn het overwegen dan
ookvolkomen waard.
Zeer terecht bepleitte 4e directeur.
van
deUtrechtse Jaarbeurs de mo- .celijkheid van een vermindering van
de belastingdruk, welke er toe zou kunnen leiden om een gering per- centage van de omzet in plaats van voor be!asting, te reserveren voor de· minder gunstige jaren. Op deze wijze zou, aldus mr. Milius een weerstandsfonds kunnen worden ge- vormd, waaruit de middenstand in tijden \•an laagconjunctuur steun zou ltunnen worden verleend. Be- halve een zuiver practisch, zou hier- meöe z.i. tevens een psychologisch effect kunnen worden bereikt en groter medewerking van de midden- sta,nders kunnen worden verkregen.
'!'hans is de situatie veelal zo, zo merkte de directeur van de Utrecht- se Jaarbeurs verder nog op, dat de detaillist in de mening verkeert, dat
· hij, nu hij zo zwaar wordt belast, en in dèze jaren geen reserve kan vormen, in de jaren van ongunstige
~ in
geen geval in staat
. za! zijn zijnbedrijf op rendabele
wlj-'e te 1!2'ploiteren.
Fris geluid
H et ia zeker van belang, dat een dergelijk fris geluid weer eens ui.t de mQnd van een, in ons economisch leven belangrijke figuur, kon worden vernomen. Het heeft weinig zin met betrekking tot de belangen ,;an de middenstand steeds schuilevinkje te blijven spelen.
Het is daarom des te belangrijker een stem te kunnen citeren, die juist buiten,
ofliever boven de
po~litieke verhoudingen heen klonk. Im- mers, het geldt hier een visie van temand, die in staat is zeer goed te
beoordelen hoe de verhoudingen in ons economi.'lch leven op het ogen- blik liggen.
Het lijkt ons nuttig op dergelijke uitlatingen de bijzondere aandacht te vestigen. Hierbij zou het in het bijZonder aanbeveling verdienen, dat
de:~;e
practische raadgevingen niet in de wind werden geslagen. Wij mogen dan ook hopen, dat de re- gering van deze suggesties kennis zal nemen en deze niet in de wind zal siaàn.
.
~.V ooral ook de omstandigheid, dat de ltoopkracht zich in een dalende lijn beweegt, maakt de voor- uitzichten ln het algemeen nogal s<>mber. Ook de reeds eerder ge- noemde slechter wordende liquidi- teitspositie bde.mmert in emsttge
mate uitbreiding en nieuwe vesti-
Wellicht kunnen de woorden door de directeur van de Utrechtse Jaar- beurs met betrekking tot de positie van de Iniddenstand
gebe:~;igd,er toe bijdragen, dat het middenstands- vraagstuk eens scherp onder de lou- pe wordt genomen, waarbij het ten- slotte meer op daden dan op woor- den zal aankomen.
G.St.
CoDl.IIÜ;ssie voor Kunst- subsidies
Tot deze Commissie is alsnog als lid
toeget~denàe heer J. J. van Mechelen te Am- sterdam.
I DEZE BURGER
is een leergierig purzoon.
Van alles wil hij op de hoogte zijn.
Geen boek zo groot, geen blad zo klein of het komt onder zijn steek-oogjes.
Het mooiste en boeiendste en interessantste bewaart hij voor 's avonds in bed.
Gestrekt onder de deken, ontspannen en bereid tot alles, een lichtje boven het kalend schedeldak, ligt hij dan maar te lezen en te leren.
Zo komt ge er dan óók toe de Mededelingen van het Neder- landsch Zuid-Amerikaanach Instituut te lezen. Een héél zakelijk- bedoeleL maandblad, waar ge precies alles van import en export, huiden, ijzer, Orlivars, quetzals, melkpoeder en wat al niet in kunt vinden. 1'\lraar voor deze burger een droomblad-vóór-de- droom; hij reist dan mèt dat schedeldak en onder dat lampje van Nicaragua naar Peru en van Peru naar San Salvador en via Guatemala naar Honduras en even een tochtje naar Costa Rica gauw méégenomen.
Alles koffiegeur en zonneschijn in bed .
Maar in het laatst, nummer van die Mededelingen zag deze burger iets leuks: een artikel over de politieke ontwikkeling in Venezuela, waarin dit verteld wordt:
" .•... is het huidige rechtse regime in Vene:t:uela dnds de val van de vorige uiterst links georiënteerde regering, dte niet kon voor- komen, dat Venezuela langzamerhand tot een chaos verviel, sindiJ zijn optreden het voorwerp geweest
vaneen systematische, over de gehele wereld verbreide lastercampagne, die het trachtte voor te stellen als een tyrannieke dictatuur ... "
En dan even verder:
De Communistische
Partijen de Acciön Democrática zijn In Venezqela buiten de wet gesteld en kunnen niet aan de verkiezin- gen deelnemen.
Ziet u wel.... die lastercampagne.... en dat sprookje '!Jan c:'ie tyrannieke dictatuur ... en dat een goedmoedig, economisch Ne- derlands maandblad zo maar argeloos over de addertjes in het hoge gras hèènstapt en sprookjes vóór-'t-slapen-gaan komt ver- tellen aan
DEZE BURGER
liJ SEPTEMBER 191Sl - PAG.
~Over "sparen'{
gescbreven
(Ingezonden)
D e vrolijke ontboezeming in het vorige nummer gesteld in verband met een mogelijk verbod van het woorddeel "spaar", laat de lezer een ogenblikje lachen.
Vermoedelijk echter heeft de zaak een ernstiger onder- grond. Ik kan dit niet beoor- delen, want van het wetsont- werp
toe~chtop het crediet- wezen heb ik geen kennis genomen. Wel weet ik dat van dit woorddeel veel mis- bruik werd en wordt ge- maakt, zulks ten nadele van het publiek.
Toen de ZegeZ.wet 1917 stor- tingen bij de spaarbanken ze- gelvrij maakte, maar die bij
deposito-instellingen niet, hebben de crediet-insteUin- gen op grote schaal getracht
"afdelingen" in hun bedrij- ven te vervormen tot "spaar- afdelingen". Toen zij hiertoe de vorm ener N.V. kozen, wHde Justitie niet medewer- ken aan het van kracht wor- den der statuten.
Men heeft er toen op ge- vonden de vorm ener "stich·
ting" te kiezen,
meerma~enzelfs met een Christelijk tint- ie om de goegemeente te lok- ken. De "stichting" (spaar- bank) ontving de spaa·rgelden en deponeerde deze onmid- dellijk in de kas der verbon- den credietinstelling, die de- ze bedragen in haar bedrijf bezigde en aan de spaarbank
(?)de rente verschafte.
En zo ontstonden allerlei plaatselijke rampen.
In 1932 ging de N.V. Kam- per Bank lail.Ust. Deze had als stroppen-maatschappij de Stichting Boa.z-spaarbank. De 1600 kleine spaarders kregen niets.
Zo heeft bestaan de SpaaT- bank der Alaemeene Delft- sche Creàietbank. FaiUisse- ment opgeheven bij gebrek aan baten.
Het faillissement van de Coöpe?"atieve Doornsche Banlc maakte een einde aan het be- staan van haar stichting de Doornsche Spaarbank.
De Vlaardingsche Boaz- bank had h a a r stichting Boaz-Spaarbank; de Utrecht- sche Boaz-bank had ha a r Boaz-spaarbank.
En zo waren er tal van dé- bacles van zogenaamde spaarbanken, die' geen van aHen waren aangesloten bij 1-tet door de Nederlandsche Spaarbankbond in het leven geroepen Spaarbankbureau en derhalve niet werden gecon- troleerd.
Mogelijk zou er na 1922 nog wel het een en andeT te doen zijn geweest tegen deze valse spaarbanken met toe- passing van de Handelsnaam- wet 1921 en artikel 20 van de Handelsregisterwet 1918.
Maar het is nagelaten dit te beproeven. Het is ook nog een open vraag of het in September 1943
in~voegdeartikel 2a der Handelsnaam- wet tegen deze "onjuiste voorsteLling", weZk11 het pu- bliek zich van deze naam
"spaarbank" zal vormen, een middel tot verbetering kan geven.
Ik zal hierop niet ingaan;
en ik weet niet wat boven- bedoeld ontwerp op dit on- derdeel beoogt. Alleen wilde ik naast de vrolijke ontboe- zeming enkele ernstige feiten stelten.
\.._ A.v. L.
---
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
fUUt WEEK tol WEEK
Zoals Hitler
D e laatste tijd kan men in <.oenemende mate kennis nemen van de gruwelijke vervolgin·
gen waaraan de Joden in Sowjet-Rusland en zijn satelietlanden zijn blootgesteld. Hieruit blijkt weer eens zonneklaar, dat er tussen de rode en de brui- ne dictatuur geen enkel practisch principieel ver- schil bestaat. Het moet velen, die hebben ged!lcht dat de Joden door de Russen ongemoeid zouden worden gelaten, wel duidelijk zijn, dat men in dit opzicht van de volgelingen van Moskou slechts weinig goeds heeft te verwachten. Het kan goed zijn, dat ons volk in al zijn geledingen hiervan diep wordt doordrongen, opdat het zich niet· in slaap laat wiegen door gevaarlijke ,.bevrijdings- fabeltjes", die blijkbaar llog maar een al te hard·
nekkig leven hèbben.
Socialisme
M eer dan eens hebben wij verkondigd hoe het socialisme meer en meer in moeilijkheden geraakt, doordat het er niet in slaagt nieuwe we- gen in te slaan, die radicaal met het oude dogma breken. !Iet gevolg is, dat de tegenstellingen tus- sen de socialistische partijen in de diverse landen steeds groter worden. Enerzijds streeft men naar een nieuwe theorie en een nieuwe practijk, doch"
anderzijds houdt men angstvallig aan het oude dogmatische systeem vast, waardoor men op twee gedachten gaat hinken. Hoe weinig eenheid er op het ogenblik in het internationale socialisme te vinden is (alle "Internationales" ten spijt) blijkt onder meer uit de houding van de socialistische oppositieleider in West-Duitsland Schumacher, wiens levensbelang het schijnt te zijn Adenauer in de wielen te rijden. Dit ware nog begrijpelijk, indien de Duitse politiek niet nauw verweven was met de internationale ontwikkeling. Dit wil de socialist Schumacher blijkbaar niet inzien met het gevolg, dat hij er hard aan medewerkt, zowel het communisme, als het neo•fascil!me in de kaart te spelen. Een dergelijke ontwikkeling speelt zich af, terwijl zijn partijgenoten in de overigé West- Europese landen zich opmaken zich tegen het op- komende Russische gevaar te verzetten. Terwijl Attlêe niet schroomt Bevan, die geheel in het llhkse vàarwater is geràakt en zelfs pogingen in het werk stelt naar de macht. te grijpen, de deur te wijzeh, Wbi'ilt hij door :Zijn Duitse partijgenoot in de rug aangevallen.
Dubbele moraal
I n de rubriek Socialistisch Commentaár, van ,.Het Vrije Volk" van 8 Sept. deelt een luiste- raar uit Gouda mede, dat aldaar een kantoorge- bouw werd geplaatst dat met fraaie meubelen naar hij gelooft zeker f 150.000.- gekost zal heb- ben. Hij vraagt in dit verband ,,zou het niet beter zijn, dat het geld, dat aan zo'n duur kantoorge- bouw besteed il!!, gebruikt werd om huizen voor een zestal huisgezinnen te bouwen, die thans in krotten wonen".
De heer Voskuil zegt in zijn aatwoord, deze zaak niet te kunnen beoordelen, maar .,ik ken andere voorbeelden van dezelfde aard. Er is veel geld geïnvesteerd met het doel het aan de belas- ting te onttrekken, want een deel van de winst dat in nieuwbouw wordt gestoken, ontkomt aan de belastlngheffing. Onder de leuze, je kunt het beter uitgeven dan naar Piet brengen is een massa geld verkeerd besteed."
De rode bril van de heer Voskuil belette hem waarschijnlijk naar de investeringen welke bij de arbeidersverbruikscoöperaties in de vorm van ver- nieuwing en uitbreiding plaats vonden, waar te nemen. En is er bü. de Arbeiderspers ook niet ge.
investeerd? Verder mogen we wel aannemen, dat de P.v.d.A. aan de restauratie van haar gebouw in de Tesselschadestraat ook een flinke duit heeft besteed. Het standpunt van ,.Het Vrije Volk" be- gint bedenkelijk veel te gelijken op het toepassen van een dubbele moraal.
Na. ons de zondvloed •
H et schijnt dat de Nederlandsehe Bank, dit is thans het ministerie van Financiën, langs een ornwlli de Amerikaanse effecten van de par·
ticuliere bezitter wegzuigt,
Dit mooie bezit dat in de laatste halve eeuw, evenals het bezit in andere vreemde valuta's door het Nederlandse volk: onder het "verderfelijke"
liberale stelsel werd opgebouwd, is in ons econo·
rnisch leven een hecht bolwerk gebleken.
Het socialistische regiem van na de oorlog weet er alleen gebruik van te maken door het op te souperen.
Nog heeft ons land veel voordeel van de dollars, welke vanwege dividenden en obligatie-rente ons
land binnenvloeien. Maar bij het tegenwoordige regiem viert de kortzichtigheid hoogtij.
Als men zo doorgaat zijn· de dollars binnenkort verbruikt en nieuwe dollars vanwege dividend enz. zullen uitblijven.
Dan heeft men op het departement van Finan- ciën z'n zin en rust.
Dan heeft men de kip geslacht, die de gouden eieren legt. Maar enfin: Na ons de zondvloed.
Parlement en industrie (I) •
D eze week reist een gezelschap van ongeveer 70 leden van de Eerste en Tweede Kamer door Gns land teneinde bezoeken te brengen aan een aantal industriële bedrijven. Wij juichen dit zeer toe. Deze reis kan er in
z~ersterke mate toe bijdragen, dat parlement en bedrijfsleven nader tot elkaar komen.
Gaarne brengen wij hulde aan het bedrijfsleven, dat het initiatief tot deze tocht heeft genomen en wij achten het een uitermate verheugend ver- schijnsel, dat een zo groot aantal leden van het parlement de uitnodiging heeft aanvaard. Het is waarlijk niet gering, dat ongeveer de helft van het aantal leden der Eerste en Tweede Kamer bereid is vier dagen voor deze reis beschikbaar te stellen.
Blijkens de lijst van deelnemers hebben ook de leden van onze Eerste en Tweede Kamerfractie de betekenis van deze reis ingezien. Niet minder dan 7 van onze 11 parlementariërs nemen er aan deel.
Van de Eerste Kamerfractie zelfs alle leden. Van de Tweede Kamer zijh voorts medegegaan mevr.
Fortanier-De Wit en de heren Cornelissen, drs Korthals en Ritmeester.
Wij wezen reeds op de grote belangstelling van de zijde der Kamerleden. Het blad van het Ver- bond van Nederlandsche Werkgevers "De Neder- landse Industrie" zegt daarvan zeer terecht: "Zo dikwijls wordt aan Kamerleden verweten, dat zij slechts aandacht voor "politieke kluifjes" zouden hebben en minder voor de grote belangen, als die van onze nijverheid. De mate, waarin aan onze uitnodiging gehoor is gegeven, toont het tegen- deel. Daaruit spreekt de wens van het overgrote
· deel van ons parlement om kennis te nemen van hetgeen de industrie te tonen en te zeggen heeft.
l!:en dergelijke gelegenheid komt niet gauw weer terug; zij zal dan ook onzerzijds met beide handen worden aangegrepen."
Parlement en industrie • (11) U it deze woortien blijkt hoezeer de leidende
figuren van ons bedrijfsleven oog hebben voor het werk onzer parlementariërs. Er blijkt ook uit, hoezeer men van die zijde bereid is om deze ontmoeting tussen parlement en industrie tot een succes te maken. Moge dit ook worden bereikt.
Ons volk kan er slechts wel bij varen, indien ozue politieke voormannen oog hebben voor de betekenis van onze industrie en voor de moeilijk- heden waarvoor de ondernemers va.ak zijn gesteld.
Aan de andere kant is het ook van gewicht in·
dien de industriëlen van hun kant beseffen,
hoe-zeer het werk der politici direct en indirect hun werk raakt. Wij. vonden in het blad .,De Neder- landse Industrie" ook met betrekking hiertoe een uitspraak, die wij met veel instemming citeren.
Gezegd wordt n.l.:
"Hoe dikwijls kan men fabrikanten horen zeggen: .,ik doe niet aan politiek, ik heb het te druk met mijn zaken". Maar hij vergeet dan, dat de politiel!: zich wel met hem en zijn zaken be- moeit en dus kan hij daartegenover slechts de juiste houding vinden, wanneer hij zich bij voortduring op de hoogte blijft stellen van wat zich in en om ons parlementaire leven afspeelt."
Zo moet het zijn. Wederzijds begrip voor elkaars moeilijkheden en een goede voorlichting aan de parlementariërs over de wensen, behoeften en noden der industrie. Het bedrijfsleven is nu een- maal uiterst belangrijk voor onze' volkswelvaart.
Al wat wij tot stand brengen aan sociaal en cultu- reel goede maatregelen moet berusten op een ge- zond bedrijfsleven. Valt deze basis weg, dan is de peiler onzer welvaart weggeslagen. Het is dus van het grootste belang, dat er nauw contact is tussen hen, die geroepen zijn in de ondernemingen aan onze welvaart te werken en hen, die op het poli"
tieke vlak geroepen zijn de maatregelen te nemen, die voor onze volkswelvaart nodig zijn.
Moge de ontmoeting inderdaad een goed resul- taat hebben!
15 SEPTEMBER 1951 - PAG. I
Consumptiebeperking (1) H et vraagstuk der consumptiebeperking is op
het ogenblik aan de orde van de dag. Het wordt voornamelijk gepropageerd, om de positie van onze betalingsbalans te kunnen verbeteren.
Toch zit in deze leuze iets, dat op het eerste ge.
zicht voor de massa onbegrijpelijk is. Immers, enerzijds wordt de roep gehoord, toch vooral de productie op te voeren, terwijl anderzijds op be- perking van het verbruik wordt aangedrongen.
Beperking van het verbruik houdt evenwel in mindere vraag, dus ook minder productie.
Beperking van de consumptie van goederen welke uit het buitenland komen, zal onze nationale pro- ductie niet beïnvloeden en daarentegen deviezen sparen. Vanuit een standpunt bezien gebaseerd op de belangen van onze nationale economie is deze leuze dan ook zeer verdedigbaar. Wij vragen ons evenwel af, of men voldoende oog heeft voor het feit, dat de leuze tot beperking van de consumptie tenslotte ook de nationale productie in een nadeli·
ge zin kan beïnvloeden, waardoor de werkloosheid in de hand wordt gewerkt. Nu kan men inderdaad beweren, dat de arbeidskrachten die vrijkomen juist moeten worden ingeschakeld op de productie welke voor de exportmarkt werkt, doch wij vra•
gen ons af, of die verschuiving van arbeidskrach•
ten in de praktijk even vlot zal verlopen als dat vaak op papier wordt uitgestippeld.
Consumptiebeperking • (11) 0 ndanks het feit, dat het streven naar een
beperking van het verbruik in ons land wel eens wat te gemakkelijk wordt gezien, waarbij vaak meer in theoretische dan in practische zin wordt geredeneerd, valt toch niet te ontkennen, dat dit streven het enige middel is om een zeker nationaal welvaartspeil te kunnen handhaven. Bij de opening van de Utrechtse Najaarsbeurs is dit vraagstuk o.m. ter sprake gebracht door haar directeur, mr. J. Milius, die er met nadruk op wees, dat het nog niet te laat is, de tering naar de nering te zetten. Terecht merkte de heer Milius op, dat men consumptiebeperking moet willen en durven aanvaarden, doch dan over de gehele lijn, d.w.z. van de overheid at tot de eenvoudige bur·
ger toe. Mr. Milius stelde het aldus, dat de ver·
bruiksbeperking de 7 % niet te boven zou behoe•
ven te gaan.
Inverband met deze relatief geringe beperking stelde hij de ·vraag, of maatregelen van bovenaf ter bereiking van dit doel niet achterwege kunnen blijven, een vraag die
wijgaàrne in be•
vestigende zin zouden willen beantwoorden. Laten wij ook in dit opzieht het dirigisme zo lang en ze»
ver mogelijk buiten de deur houden. Het is niet meer dan billijk, de
bur~rsals zodanig de nodige vrijheid te garanderen en in elk geval af te wa:ch·
ten welke resultaten deze vrijwilUge verbruiks·
beperking oplevert. Het is zeer de vraag in hoe·
'Verre de uitdrukking "vrijwillig" eigenlijk nog waarde heeft als men bedenkt, dat de steeds slech•
ter wordende liquiditei-tspositie en de dalende koopkracht tenslotte automatische, dus wel zeer noodgedwongen faètoren vormen, om van een normale consumptie af te zien. Moge het element van het zelfbeschikkingsrecht in deze in ieder ge- val zo lang mogelijk worden gehandhaafd.
Wintercampagne
N u de vacanties weer voorbij zijn en nieuwe energie is vergaard roepen ons thans weer zo langzamerhand de zorgen voor de komende winter. Zorgen weliswaar die
~kerniet onover•
kornelijk zijn, doch die tijdig de nodige maatrege- len vragen. Zo is het
inde particuliere sector, zo is het in het zakenleven, maar zo is het ook in de politieke sfe,er. Het komende jaar wordt in politiek opzicht weer een heel belangrijk jaar en het zal noodzakelijk zijn, dat wij hiermede in de partij met de komende wintercampagne in ernstige mate rekening houden. Hopenlijk is niemand de voor ons zeer gunstige resultaten vergeten die bij de jongste gemeenteraads- en de Statenverkiezingen werden behaald. Nu is het zeker zo, dat het kie•
zerscorps bij de verkiezing van de Tweede Kamer in het algemeen iets anders reageert dan bij het kiezen van de leden van de gemeenteraad of die van de Provinciale Staten. Dit neemt evenwel niet weg, dat de bij die verkiezingen behaalde resulta•
ten over de gehele lijn van dien aard waren, dat de V.V.D. met een behoorlijke winst uit de bus kwam. Deze winst nu
zalniet alleen moeten worden keconsolideerd, zij
zalmoeten worden uitgebreid. Hier ligt een belangrijke en veelomvattende taak voor de afdelingsbesturen.
die echter alleen dan behoorlijke resultaten kun·
nen boeken, indien op de medewerking van ieder
lid individueel kan worden gerekend. Daarom nu
reeds alle hens aan dek. De komende wintercam-
pagne nadert snel en zal dus de gehele partij op
haar post moeten vinden.
VRIJBEID .:N DEMOCK.\ 1'11!: 15 SEP'l'EMBER 1951 - PAG. !I
Het eerstgehoorterecht Waardige democratische houding
· Geschonden r l
(Zie nummer 175, blz. 3) Nog eerder dan de P. v. d. A.,
heeft de S.D.A.P. zich bezig ge- houden met de "middenstand". Sla het Rapport maar op, hetwelk in 1920 aan de S.D.A.P. is uitgebracht over het vraagstuk der socialisatie. "Socia- lisatie" - zo staat op bladzijde 8 ---
"is doelbewuste vermaatschappelij·
king der voortbrenging. Het is niet hetzelfde als socialisme. Het is de weg naar het socialisme. Het is zoo- veel, als van het socialistische begin- sel thans reeds kan worden verwe·
zenlijkt. Het is een proces met ver- schillende phasen 111et als uiteinde·
lijke uitkomst: het socialisme. . . . Het
is dus een proces van geleidelijkheid,
wat niet hetzelfde is als langzaam- heid".
Wat zal nu voor de ,.middenstand"
de uiteindelijke uitkomst zijn van het in gang zijnde "proces van geleide·
lijkheid?" Dat hier de o n d e r- g a n g tot programma-punt is ver- heven, blijkt uit de volgende aanha- lingen uit dit rapport.
.,Geen spilzieker stelsel" (blz. 10),
"dan
1t kapitalisme; geen stelsel, dat op meer onverantwoordelijke vrijze morst met de productieve kracht" ..
Men wil hieraan een einde maken door socialisatie, door welke o.a. een paar duizend handelsreizigers en ,.de tot duizelingwekkende hoo:;te opge- voerde reclame" zouden verdwijnen.
Een "onzinnige verspilling" heet bet, dat er in één stad in eenzelfde bedrijfstak, honderden winkels be- staan, terwijl "bij doeltreffende orga•
nisatie" met enkele tientallen zou kunnen worden volstaan. Er wordt in dit rapport uitgerekend, dat in Am•
sterdam· (in 1920) één kruideniers•
winkel bestaat op elke 52 gezinnen;
één groentenwinkel op elke 55 gezin- nen· en de slotsom luidt: ,.Een tiende ged~elte van deze aantallen zou voor
e~neconomische inrichting nog te- veel zijn".
,.Als jammerlijke verspilling" wordt aangeduid, dat "in eenzelfde straat dagelijks
talvan broodloopers, melkloopers en kruideniersloopers"
verschijnen, die allen produkten "van precies dezelfde kwaliteit" rondbren- gen.
Op bladzijde 12 lezen wij: "Het is onduldbaar, dat de massa hard werkt ter voorziening in de behoeften van allen, terwijl anderen aan de produk- tie niet medewerken, maar in tussen- handel en andère on-economische be-
<{rijven nutteloozen, en vaak zelfs schadelijken, arbeid verrichten of
zelfs in het geheel niets doen".
Aan een voordracht· van B. en W.
van Amsterdam tot het stichten van een gemeentelijk groentenbedrijf wordt o.a. ontleend, dat "het winst- . p_ercentage als regel in de kleine
winkels, die de min-gegoeden bedie-' nen, zeer aanmerkelijk hooger is, dan in de grootere winkels, die aan de meer-gegoeden leveren".
De middenstand geldt dus als o n- p r o d u k t i e f en als een p a r a- s i e t o p d e a r b e i d van an- deren. Hij zal moeten verdwijnen
~ TilJUli U IDIOCIATJI
WeekDtad van de VolksparW voor VrUbeld en Democra\le
Voorzitter Redoçtie-comm.:
Drs.
H.A. Korthols.
Redactie-secretaris: Mr. E. Elios.
Adres: Spuistraat 274, ingang Roomsteeg, tel. 36325, A'dom.
Administratie: Past b u s 43, Amersfoort, tel. 3147.
Abonnementsprijs f 1.90 p. kwar- tool, f 7.50 per jaar.
Voor het zenden van abonne- ments. en .:Jdvertentiegelden:
Postgiro no. 2451 03, ten name van de ·Penningmeester van de Stichting "Vrijheid en Democra- tie" te Amersfoort.
Losse nummers 15 cent.
Voor advertenties wende men zich tot de administratie.
langs lijnen van geleidelijkheid. De P. v. d. A. (gesteund door de K.V.P.) is hiermede - stap voor
~tap- doende.
Door "planmatige maatschappelijke bedrijfso::-ganisatie" zouden
lvolgens dit rapport) de "uiterst on-economisch werkende bedrijven" gaan verdwij- nen en zou een betere verdeling kun·
nen worden tot stand gebracht van
"de totale hoeveelheid aanwezige ar- beidskracht". ·
Het is alsof men de "totale hoeveel- heid" brandstof of stenen zal gaan
"verdelen". Zal dat gaan op dezelfde
"progressieve" wijze, als die, welke thans in Tsjecho-Slowakije een ,,mi- nister van arbeidskrachten", dr. Jan Havelka, zal toepassen om kantoor- bedienden en dergelijke "in te zetten in de mijnbouw en ?ware industrie?"
Waar zal de "onproductieve" midden- stand, bij de verdeling van .,de totale hoeveelheid arbeidskracht", "geleide- lijk" worden "ingedeeld"?
Inderdaad, er bestaat al heel lang
"een programma voor de midden- stand" bij de "progressieven". - De Engelsen zorgen zeer bijzonder voor hun ganzen; met het oog gericht op Kerstmis.
(Ingezonden)
I s het niet aan te bevelen, dat de . niet-communistische landen een gemeenschappelijk program opstellen op economisch en sociaal gebied, waar internationaal grote mogelijkheden zijn?
Blijvend goede economische orde- ning om werkloosheid e.a. te voorko- men met internationale organen, goe- de sociale toestanden, die voor alle standen wat waard zijn, kunnen dan onder de aandacht van de grote mas- sa komen en een krachtige houding op een belangrijk gebied geven aan de democratische landen in gemeen- schappelijke mogelijkheden.
Dit op internationaal gebied. Scheld- partijen zijn dan niet nodig.
In ons land zou de Derde Macht een gemeenschappelijk programma in het licht kunnen geven van hetzelfde soort als boven op economisch en sociaal gebied.
Een sterke gemeenschappelijke grondslag zal velen niet onbehaaglijk zijn.
Groningen ABONNé
~~~~~~~~~~~~~
~ ~
~ ALLERHANDE ~
~ MET GRATIE SCHIKKEN ~
~ wie zich tegen Nederlandse deelneming aan een Europees ~
~ leger verzet, zal een deugdelijk alternatief aan de hand ~
~ moeten doen, Kan hij dat niet, laat hij zich dan met gratie in
~· het onv.;rmijdelijke schikken. Waarmee niet gezegd wil zijn, · dat hij zijn bezwaren, zolang als het vraagstuk in discussie is,
~
zou moeten verdonkeremanen.
(P
~~
Het arool)
~~
EUROPESE NODEN
~~ west-Europa heeft - afgezien van de Marshall-hulp - ~
~
.uit eigen kracht veel moeten investeren om de .indu~
~strièle productie te herstellen en op te voeren tot 143 % van
die van 1933. Na aftrek van de inspanningen voor bewapening
~ zo•t elke Amerikaan nog over drie-en-een-half maal zoveel
~dollars beschikken voor zijn civiele behoeften als elke West-
Europeaan. En al is zijn prijspeil hoger, dan nog is zijn positie
~ veel beter. ~
~
(Algemeen Handelsblad)
~~ WAT WIL LIEFTINCK? ~
A lle fraaie theoretische beschouwingen ten spijt: een over- · -
~ heid, welke er nog steeds niet in geslaagd is, zonder te- ~
~~·
korten te werken, zal hetzij steeds meer "geld moeten schep-
~pen", hetzij het benodigde crediet (zonder geldschepping) moe-
ten zien te krijgen door ander crediet te beperken. Tegenwoor- dig noemt men dat .,coördinatie". Maar het is duidelijk, dat een minister van Financiën, die steeds maar weer aandringt op
~\l
~ machtsmiddelen en die geen doorkruising van zijn monetair ~
~ beleid door anderen wenst, niet uit is op coördinatie, maar op l7Q
qo subordinatie van het particuliere crediet aa11 Gilt van de onver-
~.1?0
zadigbare overheid. 85
~ (Algemeen Dagblad) ~.
).) .-:1
BEELDSPRAAK 85
~ ·B e~ldspraak is wel eens. gevaarlijk. Iiit gevaar steekt er in, QJ
~ dat ze door iedereen wordt gebruikt, straks door jan en 8($
~ alleman en dat men zich dan niet meer precies rekenschap
~gaat geven van
dejuistheid en de scherpte van het beeld. En
niets is zo schadelijk voor wat men bedoelt te zeggen als on-
~ zuivere beeldspraak. Ook voor de zuiverheid van de taal is ze
~niet meer of niet minder dan noodlottig. Goed gebruikte beel-
den zijn daarentegen van grote betekenis en hebben veelal een
~ nuttige uitwerking. In talrijke "gevleugelde woorden" ligt een ~ kracht welke heel dikwijls de massa heeft opgezweept en in
haar gevolgen de lijn der geschiedenis heeft omgebogen. Ieder
~ kan daar voorbeelden van vinden. (Neerlandia) ~
~ DE WAARDE VAN KERNEN Qj.
~ Zijn er nog hele kernen? Het wil toch zeggen middel- 8($
~ punt, al kunnen er in een ding, een vrucht méér kernen ~ zijn. De mispel in het najaar, de dikke rozenbottel, waarvan
àe trekvogels eten, hebben elk verscheidene harde pitten die ·
~ mensentanden niet stuk kunnen krijgen. Kern wil dus ook ~
zeggen, het onverbrekelijke, niet meer stuk te krijgen. En de kern is het belangrijkste; niet voor de mens, die zijn mispel ·
~ eet, maar wel voor de vink die de opengepikte rozenbottels
(l~ aan de struiken laat zitten: de oliehoudende pitten heeft hij ~
voor de lange reis het meeste nodig! Elk leven, elk beroep
DIJ~ heeft z'n kernen nodig. In cie Europese cultuur zoekt men ~
~
naar zo'n kern. Jonge levens gaan te gronde, wanneer zij hun
~~ k.ern niet gevonden hebben. (Van Maand tot Maand) ~·
·~~~~~~~~~~·~~2Q·
!
Briefgeheim l
Amtce-collega,
De theaterwereld is mij vreemd, amice, en zeker de theaterexploitatie. Dus een afdoend antwoord kan ik je niet geven, maar
natuurlij.~u•il ik proberen er een re formuleren. Aan e•>n kant staat dus dat de dinctev1 var. Ca-rré zi,in boekjaar 1:):"0 -1951 kon afsluiten met een winst van 21 mille, aan de andere kant is hii een beetje ontstemd op het Departement van Sociale Zaken omdat
h~idaarvan bij het engageren van sommige artisten geen medewerking onderl'ond. Be- grijp ik het nu goed, dan poogt de heer Wunnink zijn voordeliq saldo te excuseren.
Had hij wel een Itaiiaanse opera binnen zijn muren mo- ge"!. brengen, dan was hij, de slimmerik, natuurlijk van de last t'an een batig satdo ver- lost geweest. Maar, je weet het, amice, het hemd is na- der dan de rok en wanneer de heer .wunnink nu met zij-n Italiaanse opera iets :<ou wil·- len gaan afsnoepen van het nade,ig saldo van de Neder- landse opera, dan gaat het ook mij te ver. Ik heb
niet.~tegen de Italianen, voo,.r;l wanneer zij alleen maar zin- gen, maar zij moeten van on- :::e un.twnale opera-verUezon
aJbl~ken.
Die zijn van ons.
rk zou zelfs nog een stapje verde•· willen gaan en dat winstmo.kende Carré nog w'!l wat
t:~>..,.derwillen uitschake- len, ·..vant tenslotte zit d'lt tt1eater
O"lZemooie stads-
~chc,uwburg
toch ook nog in de weg. Het is geen kunst om aan een batig saldo te kon;,e.,.t. wanneer men in een jn.ar ook nog 11.000 ouden t'an aagen, o::>rlogss1achtof- fers en kinderen gratis op een t•oorstellinkje tracteert. Dat hebben ze in de stadss:!h,Ju,v- burg nog niet gedaan, en clawtom draait het nadeliÇJ saldo van de exploitatie van onze eerste des lands, wee;
je wel,
slecht~vm àe twee- E'n-een-halve ton. Dus wan- neer we Carré nu maar in-
een~
finaal sluiten en die 11 (J()O gasten naar de stad;;- scho;,wburg kunnen lokken-- gratis, amice - dan halen wij op het Leidseplein wel de drie ton Al dat vrije en pa,._
ticulie1·e gedoe is uit den bo- ze. J c ziet het toch ook maar aan zo'n gezelschap van Cor H.uys, dat zonder subsidie de eindjes aan elkaar durft te knopen. Zodat het wel schijnt -· en áaar ging je vraag over - dat er iets niet klopt met de theaterwereld, wat nu wel bewezen · is door de heer Wunnink van Carré, die met een batig saldo voor de dag moet komen. Je zou bijna zeggen dat daar aan de Am- stel wel iets te nationaliseren viel, wanneer je niet de kans liep dat woord, dat een beet- je uit de mode raakt, weer op het tapijt te brengen. Het moet nu maar uit zijn met die , batige saldi.
Met theatrale groet, je
van der GaleT\i.
! ' ' '
VIU.JHEID EN DEMOCRATIE lS SEPTEMBER 1951- .PAG. 5
---~--~---
DE DINGEN DEZER DAGEN
Verscheidenheid
E en mooie Zondag in September aan de Sche- veningse Boulevard. Er waren daar mensen, die op een bankje zaten, rustig van het herfstweer te genieten. Anderen liepen langs het strand, som- migen doken in de golven, weer anderen gingen het Kurhaus binnen om een recital aan te horen.
Er
waren er, die rondhingen bij de stalletjes met automaten en gokspelletjes, er waren er die taar- tjes kochten, of een ijsje aten. Sommigen hadden een strandstoel gekozen en zagen toe, hoe hun kin- deren schepten en kuilen groeven. Er was een ein- deloze verscheidenheid in bezigheid, in ontspan- ning. Een verscheidenheid, die · weldadig aandeed en die bewees, dat hoezeer er ook mechanisatie en techniek is gekomen in het leven van de mens, in het bijzonder van de mens van de twintigste eeuw, er toch is gebleven de persoonlijke smaak, de nei- ging van de mens om individueel te kiezen, wat hij of zij doen zal. En dat verheugde ons, want het gaf tevens de beste bewijzen, dat elk stelsel, elke maatschappijleer, die er van uitgaat dat de mensen eenvormig moeten denken, dat er gelijkheid in denken en handelen moet zijn, zich wellicht een tijd lang staande kan houden door dwangmaatre- gelen, maar dat dit zo indruist tegen de menselijke natuur, zelfs van de minst ontwikkelden onder cms, dat op de duur een dergelijk eenvormigheids- stelsel het nooit houdt. De zon scheen prachtig over de Scheveningse boulevard, het uitzicht over de Noordzee was zo ruim als men maar kon wen- sen en met meer vertrouwen in de toekomst van de wereld, met meer ener- )e kwamen wij van deze Zondagochtend in ons huis terug. In het vaste geloof, dat de zwakke krachten toch uitein- delijk het sterkst zullen blijken te zijn en dat West-Europa wellicht economisch er achterop
isgeraakt, maar dat er toch geen sprake behoeft te zijn van de "Untergang des Abendlandes''.
Nuchter
Dat uit een socialistische mond ook wel eens andere woorden kunnen worden gehoord dan de klassieke eisen }ot loonsverhoging, verho- ging van de belasting, het afromen van de rijkdom en dergelijke leuzen, die tot de massa moeten spre- ken, is zeer onlangs weer gebleken op het congres van het Britse Verbond van Vakverenigingen waar de minister van Financiën, Gaitskell, de Britse arbeiders er op heeft gewezen, dat zij meer zullen moeten produceren. De problemen kunnen, aldus deze socialistische minister, niet worden op- gelost door verhoging van de levensmiddelensub- siJies of loonsverhogingen. Een verdere verhoging van de belastingen zou de industrie kunnen scha- den. De rijkdom noemde spreker al afgeroomd, als consequentie van de grotere sociale gelijkheid. Op- merkelijke uitspraken, waaruit duidelijk blijkt, dat er zich voor de socialisten omstandigheden voor- doen, die er toe nopen de massa de waarheid te zeggen. Het moet echter worden betreurd, dat om tactische overwegingen deze waarheden, die dan toch altijd waarheden blijven, veel te laat komen en meestal een politiek van touwtrekken wordt toegepast, waarbij op het groepsbelang meer de nadruk wordt gelegd dan op het algemeen belang.
Slechts indien het duidelijk is geworden, dat men de kip met de gouden eieren heeft geslacht, durft men de waarheid onder de ogen te zien. Met het oog op de komende verkiezingscampagne in ons land kan het nuttig zijn dat dit Britse voorbeeld niet wordt vergeten.
Oppositie?
B lijkens een bericht in het "Algemeen Han- delsblad", heeft de Partij van de Arbeid dezer dagen te Rotterdam in een kaderbijeenkomst de actie voor de in 1952 te houden Kamerverki.e·
zingen ingezet met een rede van de nieuwe voor- zitter van de socialistische Kamerfractie, mr.
Don~· ker. Deze stelde tijdens deze bijeenkomst o.m. de vraag, of de totaliteit van het regeringsbeleid vol- doende is om niet in de oppositie te gaan. "Wij moeten", aldus mr. Donker, "niet alleen principii-.
Ie motieven laten gelden, maar ook ons voordèel baseren op tactische overwegingen. Daar heeft men in de partij wel eens te weinig oor voor." In- derdaad 'n belangrijke verklaring, welke er op wijst, dat de partijleiding van de Partij v.d. Arbeid niet onmiddellijk wenst te vluchten voor de mede- verantwoordelijkheid met betrekking tot het re- geringsbeleid. Een rustig en verstandig standpunt overigens, dat er op is gericht de volgelingen tot bezinning aan te manen en zich zelf niet op te hangen aan te scherp gestelde principiële stellin- gen. Er klinkt een zekere gematigdheid, die zou kunnen doen veronderstellen, dat de oude klasse- tegenstellingen moeten worden overbrugd. Wie dit geluid in deze verklaring meent te bespeuren, komt wel zeer bedrogen uit als men verder moet"
vernemen, dat de spreker het politieke beeld van heden schetste met de opmerking, dat de bezitten- de klasse op weinig sympathieke wijze zijn deel van de koek opeist, ten koste van de niet-bezitten- den. Ziedaar weer een oude socialistische uit- spraak, die het blijkbaar altijd nog moet doen om de aanhangers het nodige revolutionnaire senti•
ment bij te brengen en daardoor bij elkaar te hou- den. Een uitspraak overigens, die niet alleen afge- zaagd, maar zo onwaar en zo nietszeggend is, dat het moet worden betreurd dat zij komt uit de mond van de leider van een Kamerfractie.
Afdelingsnieuws IIIIHHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIÏHIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItllllfllllllllllllllllllllllll KADERCURSUS IN GRONINGEN
Op 28 September te 19.30 uur be- gint in 't Huis de Beurs, Akerkhof te Grçmingen de Kadercursus van de Centrale Groningen. Prof. dr. J.
Lindeboom zal spreken over: De geestelijke grondslagen van de VVD.
Behalve zij, die zich reeds hebben opgegeven, 2ljn öok andere belang- l:'tellenden va.n harte welkom. Ver- der staat op het programma van
àeCentrale op 20 C•ct.c•ber een bijeen-
k~mst
