WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE

VRIJBEID EN

DEMOCRATIE

WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Groot$e rede van prof. Oud op de Algemene Vergadering van de V.V.D.

"Onze stroom. is .. sedert ,1946 gaan wassen en wij hebben de

stellige verwachting, dat bij de a.s. stembus zal blijken, ^dat hij. wederom een hoger punt van de peilschaal· zal bereiken''.·

Hieronder laten wij de Ópeningsrede volgen, dt"e onze partijvoorzitter prof. mr. P. ]. Oud uitsprak op de Algemene V er gadering van de V. V.D., welke op 13 en 14 april te Amsterdam werd gehouden.

H et is met. een gevoel van groot vertrouwen, dat ik deze algemene vergadering, de laatste, · die onze partij zal houden voor de verkiezingen, die

10

Jnni van dit jaar aan de orde zullen zijn, ga openen.

Wij zijn immers allen vervuld van de overtuiging, dat onze zaak er goed voorstaat, Alles wijst erop, dat de ebbe van ons getij, zoals deze zich,in de eer- ste helft dezer eeuw heeft vertoond, voorbij is.

Onze stroom is sedert 1946 gaan wassen en wij hebben de stellige verwachting, dat bij de· aanstaan- de stembus zal blijken, dat hij wederom een hogef punt van de peilschaal zal bereiken.

Wat is wel de reden van deze zo verheugende ont- . wikkeling? Ik zie de· verklaring hierin, dat de ware betekenis van onze beginselen zich voor een toene- mend aantal van onze landgenoten steeds duidelijker begint af te tekenen. Wij hebben er in het verledën zeer onder gezucht, dat politieke tegenstanders van verschillende richting een verkeerde voorstelling wekten van hetgeen het wezen van het liberalisme is.

Onze tegenstanders vereenzelvigen dat liberalisme no[, steeds maar al te graag met een economische leer, die in het begin der vorige eeuw opgeld deed . · en die niet het beginsel zelf was, doch de toepas- sing van het beginsel in een tijdperk van maatschap- pelijke ontwikkeling, dat reeds lang tot het verleden behoort.

Men moet bij het beoordelen van een richting al- tijd scherp onderscheiden tussen het onveranderlijke uitgangspunt en de maatregelen, die van dat uit- gangspunt gezien in een bepaald tijdperk behoren te worden nagestreefd. Het is riu eenmaal zo, dat er geen politiek is, die geschikt is voor alle landen en alle tijden. Het leven is dynamisch en dit dwingt de politiek om ook dynamisch te zijn.

Alleen hij, die dit beseft, kan in de. ware zin van het woord progressief wezen.

Maar mogé de politiek met de tijden moeten ver- anderen, bij het bepalen der veranderingen moet het onveranderlijk beginsel richtsnoer blijven. Het be- ginsel is het kompas, waarop men moet varen. Wie dat uit- het oog verliest, raakt onverbiddelijk uit de koers.

Ik begin daarom vanavond met te pogen het be- g:nsel nog eens duidelijk te formuleren. Het begin- sel is dat der vrijheid. De liberaal verlangt vrij baan voor de vrije mens. Hij verlangt dit, opdat de mens zich zal kunnen ontwikkelen tot wat men wel de complete mens heeft genoemd.

Het complete sluit· alle eenzijdigheid uit. Het . vraagt zowel naar het materiële als naar het ideële.

Het erkent de betekenis der stoffelijke w_elvaart, maar niet minder die van het geestelijke en het cul- turele leven. Wij zijn er ons van bewust, dat een werkelijk complete mens alleen denkbaar is in een volkomen harmonische. samenleving en dat de volko- men harmonie niet is van deze wereld, maar wij worden tegelijk gedragen door de overtuiging, dat die harmonie ons steeds als ideaal voor o~n moet staan. En wij geloven vast, dat dit ideaal alleen in nijheid is te benaderen.

~.,. .. ,.. ', \ .. ;.·.

N u hebben ·wij het woord vrijheiq goed te be- - grij peQ_. Het is allerminst synoniem met on,

g~bondenh€iàt V rij is slechts de melis, die zich gec- bonden weet àan hoger beginsel. Op het besef van die gebondenheid komt het aan. Waaraan hij meent haar te moeteil ontlenen, beslisse een ieder În eigen geweten. Het liberalisme oq.tzegt aan ieder, wie hij ook zij, het recht em zijn opvatting van de waar- heid voor een ander verbindend te verklaren. Dit is het beginsel der geestelijk~ vrijheid, waaraan wij onder alle omstandigheden blijven vasthouden.

Dat wij ons aan hoger beginsel gebonden wet~n

zal tot uitdrukking moeten komen . in onze houding tegenover de medemens. Dat wij deel uitmaken van een gemeenschap schept voor ons een bijzondere ver- antwoordelijkheid. De mens heeft te beseffen, dat het in het leven niet glt:lt om hem alleen, doch ook om zijn naaste. Het is ons aller taak ertoe bij te dra- gen, dat de gemeenschap der mensen zich zo zal ont- wikkelen, dat de verantwoordelijkheid voor

d~

me- demens steeds beter zal worden gerealiseerd. Anders gezegd, dat er vrijheid van ontplooiing zal zijn niet voor een aantal bevoorrechten alleen, doch voor allen.

Daarmede kom ik vanzelf op de taak de.r overheid.

Zonder overheidsgezag is een geordende samenleving onbestaanbaàr. Het is de opdracht der overheid te zorgen, dat het met goede orde onder de mensen taega. Een goede orde' wil zeggen een orde, die de vrijheid voor allen verzekert. Gezag en vrijheid zijn in beginsel geen tegenstellingen. Zij kunnen in be- paalde verhoudingen echter wel een tegenstelling worden. Het gezag, dat geroepen is om de vrijheid te waarborgen, kan ontàarden tot een gezag, dat· de vrijheid verdrukt.

Op geen terrein is dit in de loop der geschiedenis zo duidelijk gebleken als op dat der geestelijke vrij- heid. Hoe dikwijls heeft een overheid een van de hare afwijkende geestelijke overtuiging te vuur en te zwaard vervolgd. Hoe dikwijls vervielen de aanhan- gers der vervolgde overtuiging in dezelfde fout als het hun gelukte zich meester te maken van het over- heidsgezag.

Wij kennen uit onze eigen geschiedenis de onver- draagzaamheid zowel van katholieke als van calvi- nistische gezagsdragers. Tegenover die beide heeft zich de liberale overtuiging met kracht verzet. "Li- bertijnen" noemde men in de dagen van onze oude Republiek hen, die het beginsel der geestelijke vrij·

beid v<>orstonden.

Vele regenten waren van hun geest. Aan hen dankten katholieken en protestantse dissenters het, dat zij in Nederland een veel grotere vrijheid geno- ten dan in de meeste andere landen van Europa aan afwijkendê geloofsovertuigingen werd vergund.

* * *

T hans behoort ~et l!_berale vrijheids~eginsel t~t

de rechten, dte ZIJn nedergelegd m de Unt- versele Verklaring van de Rechten van de Mens, die do()r de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties is aanvaard. Die verklaring is echter niet meer dan een beginseluitspraak, een ter naleving aanbevolen richtsnoer; zij heeft geen bindende kracht. Dat men haar practische betekenis niet moet overschatten, is ons al heel duidelijk gebleken uit het proces-Jungschläger.

In dat proces zijn de beginselen der verklaring met voeten getreden en het heeft bittere teleurstel- ling gebaard, dat de Amerikaanse minister van Bui- tenlandse Zaken, Dulles, bij zijn bezoek aan de Indo- nesische regering haar dit, met het gezag, waarover hij krachtens zijn positie beschikt, niet onder het oog heeft willen brengen. (Daverend applaus).

Wij betreuren dit te meer, omdat een goede sa- menwerking met de Verenigde Staten van Amerika van zo gr?.ot belang i~. Wit wejen ho~ nodig het is, dat de vriJe wereld ztch biJ voortdunng waakzaam toont tegenover de gevaren, die haar van acht.er het ijzeren gordijn bedreigen. Het is dit besef, dat de Noord-Atlantische samenwerking in het leven heeft geroepen.

Zij is voor het ogenblik van niet veel meer .dan militaire aard. Hoe onmisbaar echter de militaire sa- menwerking mag zijn, alleen door haar kan de vrij- heid niet afdoende worden gewaarborgd. Zij moet uitgebreid worden tot het economische, het sociale en het culturele terrein. Het moet ook hier gaan om de complete vrijheid!

Naast de Noord-Atlantische samenwerking is er.

die binnen het Europese kader. Daar rijst in het bij·

zonder de vraag, welke de vorm van de samenwer- king zal moeten zijn. Hier strijden twee stelsels om de voprrang. Het ene zoekt het in de samenwerking van nationale organen, het andere wenst de instelling . van een boven-nationaal gezag, waaraan het nationale gezag zal zijn ·onderworpefr.' · · In het ene geval, zo zegt men, behouden de na- tionale regeringen haar souvereiniteit, in het andere doen zij van een deel van die souvereiniteit afstand ten behoeve van een boven-nationaal gezag. Ik voor mij betwijfel, of men de tegenstelling zo scherp kan formuleren. Als nationale regeringen zich verplich- ten tot samenwerking betekent dit eveneens beper- kmg van haar souverein gezag. Er is hier

t~ssen

de verschillende vormen van samenwerking meer een gradueel dan een principieel verschil. De hoofdzaak is: langs welke weg kan het beoogde doel het be_st. • worden bereikt.

Waar een boven-nationale gemeenschap met vrucht werkzaam zal kunnèn zijn, juich ik haar vor- ming van harte toe. Maar ik waarschuw ertegen haar daar na te streven, waar de verhoudingen er nog niet rijp voor zijn. In hun op zichzelf te waarderen enthousiasme voor Europese eenheid lopen sommi- gen het gevaar hun sprong te groot te willen ne- men. En wie zijn sprong te groot neemt loopt de kans dat hij op zijn neus valt.

(Vervolg op pag. 61)

'\'BIJHEID EN DEMOCRATIE

Flitsen van Het economische positie (in zijn memorie vaa.

antwoord) onder de ogen had gezien.

De spanning op de qoltdl-•.-llt ^-ll!e1Mn suggesties van p~f~

Molenaar bii de de b_eclfoting van Economische Zaken in de Eerste Kamer • Hii zag een tegenstelling tussen minis- ter Van de Kieft en minister Ziilstra • Overdreven vergoedingen bii de K.S.G. • Minister voor de P .B.O. overbodig.

Minister Zijlstra antwoordde hierop, dat alle stukken, die van zijn Departement uitgaan, moeten worden goedgekeurd door de minister van Financiën,. voordat ze definitief uitgaan. Hij nam dus aan, dat wat hij had gesèhreven in de M.v.A., de volle instemming heeft van minister Van de Kieft.

Maar het was bepaald pikant, dat mi- nistér Zijlstra daar in de Kamer aan toe- voegde: "Het zou op de weg liggen van de geachte afgevaardigde de heer Mole- naar - in deze parlementaire periode is daarvoor echter geen gelegenbeid meer - eventueel te zijner tijd de bewindsman (van Financiën dus) er op attent te ma~

ken, dat er enige discrepantie is tussen hetgeen hij hier gezegd heeft en datgene, waarmee hij kennelijk heeft ingestemd, doordat hij de M.v.A. heeft goedgekeurd".

Er is a:l een grote spanning op

de

goederenmarkt en nu worden andermaal door de nieuw toegestane uitkeringen ineens (over 1955) en de nieuw toege- stane loOnmaatregelen andermaal grote bedragen koopkracht in ons maatschap- pelijk leven ingespoten.

Dat zal de inflatoire druk verder doen toEnemen en het is, zoals minister Ziji- stra uitdrukkedijk heeft gezegd, mede een sociaal belang, dat het stabiliserings- bèleid slaagt.

. Daarom is in studie de vraag, wat et!

moet gebeuren om de bestedingsdrang

in

te dammen.

Bij de behandeling van de begroting van Economische Zaken in de Eerste Kamer heeft onze geestverwant, p r o

f.

M o 1 en a a r, een waardevolle poging gedaan een constructieve bijdrage voor deze studie te leveren.

Niet minder dan zeven punten noem- de hij, waarvan het eerste (uitschrijving van een staatslening), naar men weet, in- middels reeds is uitgevoerd.

Die punten waren:

1 De minister zal er zijn ambtgenoot van Financiën van moeten trach- ten te overtuigen, dat we nu moeten komen met een Staatslening, en wel een Staatstening, die op dusdanige voorwaar-

den wordt uitgegeven, dat zij ook zal slagen.

2 ^In de tweede plaats vestigde prof.

Molenaar nog eens de aandacht op het denkbeeld, dat 'hij (doch zonder succes) al enkele malen in deze Kamer tegenover de minister en de staatssecre- taris van Financiën had bepleit: de

})e.;

lastingvrije conjunctuurreserve, die hij dan wilde zien als een alternatief, dus ter vrije keuze van de ondernemers, voor de investeringsaftrek.

Sedert prof. Molenaar deze discussie de laatste maal met minister Van de Kieft had gevoerd, is er een omvangrijk geschrift uitgekomen van de hand van prof. Witteveen, waarin dezelfde

ge-

dachte ook is bepleit.

De heer Molenaar meende, dat een dergelijke belastingvrije conjunctuurre- serve ook uit een oogpunt van industriële politiek grote aantrekkelijkheid heeft, omdat zij in een tijd van depressie mo- g€,· ;jk maakt, de investeringen en dus ook de industrialisatiè' te stimuleren.

3 Vervolgens vroeg hij het Kabinet om, met name teneinde overtollige gP'<lPn uit de middengroepen weg te zuigen, zijn bezwaren tegen een premie- lening prijs te geven.

4

^Voor~!

indien het uitgeven van een premielening ook nu nog op prin- cipiële bezwaren zou stuiten, gaf hij in overweging, bovendien eens te denken aan het uitgeven van spaarcertificaten voor die middengroepen; spaarcertifica- ten met een aantrekkelijke rente. Hier- bi.i zou tevens kunnen worden overwo- gen om de rente op die spaarcertificaten be'astingvrij te maken, wellicht met een beperking tot een bepaald maximum-

bedrag.

5 In de vijfde plaats vroeg hij het Kabinet, in overweging te nemen, de rente van de Rijkspostspaarbank nog wat te verhogen, zodat het nog aantrek- kelijker wordt, daar gelden te beleggen.

Hii kwam tot deze suggestie omdat hij het zeer had gewaardeerd, dat het Ka- binet had besloten, het maximumbedrag, dat rentegevend bij de Rijkspostspaar- bank kan worden belegd, te verhogen tot f

6000.

6 Vervolgens vestigde prof. Mole- naar de aandacht op het denk- beeld· van de heer Van der Mandele, om de uitkeringen, die nu aan de werkne- mers worden gedaan, dus een deel van de loonsverhoging, die zal worden ge·

geven, zo mogelijk te verlenen als een belegging in aandelen van de betrokken ondernemingen.

Natuurlijk moet hieromtrent eerst overleg tussen partijen plaats vinden.

Het is een denkbeeld, dat uiteraard uit vrije wil moet worden verwezenlijkt, maar hij achtte het niet onmogelijk, dat le Regering dit denkbeeld ondersteunt

rn

Je verwezenlijking ervan in de prak- tijk stimuleert.

7 Tenslotte vestigde hij nogmaals de aandacht van de Regering op de

In

de Tweede Kamer (ook met steun van onze fractie) aanvaarde motie-Lucas

PROF. MOLENAAR _ ... constructieve bijdrage ....

~

betreffende de beperking ook van

de

overheidsinvesteringen.

Voordat prof. Molenaar deze zeven suggesties deed, had hij reeds twee we- gen aangegeven om de spanning tussen vraag en produktie iets te verminderen.

De eer.ste weg was,. de zuigkracht uit het buitenland enigermate af te remmen, door in sterkere mate dan tot dusverre de exportkredieten te verminderen, maar hij erkende, dat dit een middel is dat niet dadelijk, op korte termijn, werkt.

Het zal, zo gaf hij toe, ook niet zoveel zoden aan de dijk zetten. Men kan een dergelijk beleid pas voeren, wanneer de betalingsbalans een groot overschot toont. Dat is nu juist in de laatste tijd niet het geval. Vandaar, dat hij erkende, dat dit afremmen van de export voor het ogenblik slechts een middel van theo- retische waarde is.

Als tweede weg zag· hij d~n het af- remmen van de binnenlandse uitgaven, waarvoor hij daarna zijn suggesties liet volgen.

Dat dan de export weer zou "toenemen, had hij bij vorige gelegenheden al be- streden. Getlukkig bespeurt de minister nu in het buitenland maatregelen tot conjunctuurdemping, waardoor hij wat milder staat tegenover de mogelijkheden om succes te bereiken met het afremmen van de binnenlandse vraag.

Met betrekking tot de kwestie van lo- nen en prijzen zag prof. Molenaar op- nieuw een tegenstelling tussen de "lucht- hartige minister van Financiën" en de ernstige zin, waarmee minister Zijlstra de

*

Nog heel wat meer zei prof. Molenaar, maar we moeten ook ·aan andere inmid- dels in de Eerste Kamer behandelde be- grotingen nog korte aandacht wijden.

We beperken ons hier daarom nu ver- der tot nog twee andere punten: een op- merking over de te ver gaande facilitei- ten voor ambtenaren bij de K.S.G. en over de minister voor de P.B.O.

Prof. Molenaar zag in het rapport van de financiële commissaris Vaes een her- nieuwde bevestiging van "het verschijn- sel, dat zij, die in dienst van internatio- nale organen kOinen, over een geniale vindingrijkheid beschikken om tal van privé-uitgaven ten laste van de Gemeen- schap, welke men dient, te brengen".

Hij noemde: verhuiskosten, inrichtings.

kosten, mogelijk vrije telefoon, vergoe- ding voor autogebruik, enz. Zelfs de le- den. van het Hoge Gerechtshof van de K.S.G., die toch, afgezien van de presi- dent. f 45.000 belastingvrij verdienen, hebben een eigen auto met chauffeur ten )aste van de Gemeenschap; ze krijgen jaarlijks benzinekosten voor 30.000 km vergoed, terwijl ze op kosten van de Ge- meenschap vijftien maal de olie mogen verversen. ·

"Waarlijk, Mijnheer de President, er is•

aan alles gedacht", zo riep onze geestver- want uit.

En wat de minister voor de P.B.O.

})e.;

treft wiJde prof. Molenaar, nu een nieu- we Kabinetsformatie spoedig voor de deur staat, nog eens vaststellen, dat zijn fractie door de loop van de gebeurtenis-

LUCAS ... motie ...

DEZE BURGER

heeft u zaterdag wel gemist, maar u hem niet, want niemand heeft mij gevraagd: "waarom was û zaterdag niet in Bellevue; wij hebben er echt over in gezeten; de helft van ons genoegen is er door vergald; waar was

u toch?"

Niemand.

Het is anders dan 'ik verwacht had, maar een lr:ind moet aan teleurstel- lingen wennen (zoals mijn grootmoeder altijd zei, als wij op pudding gere- kend hadden en er alleen maar een appeltje toe kwam).

Goed; maar ik heb wèJ aan u gedacht. Ik dacht: daar zitten ze nu alle- maal bij elkaar in Bellevue; al mijn eigen jongens en meisjes en ik ben er

niet bij. Da's ook sneu. ·

Ik heb wel de rede van kameraad Oud beJuisterd. Vond ik mooi. Hàd ik wat aan. Een gebeeldhouwd stukje politieke welsprekendheid. Als ik al niet op hem stemmen zou, zou ik op hem stemmen.

Wat hij over de profetenmantel van makker Burger zei, vond ik zo af·

doende en puntig, dat ik bekennen moet, dat ik het zelf niet beter had kunnen formuleren. ·Een treffend beeld: die brave man, die struikelt over de slippen van de voor helJil vee! te wijde profetenmantel, door Pieler leiles nagelaten en doorgegeven. Daar kon deze Poujade-roeper het mee doen, vind ik. Het naarste voor burger Burger is, dat het Oud'ste beeld nog helemaai klaar en waar en rank was óók. Het was niet alleen maar een fraaie boutade voor de galerij; niet politieke gelegenheidspraat "die slechts met een eetlepel zout te goûteren is -- maar de waarheid op haar best en op haar scherpst in treffende beeldspraak omgezet.

Ook wat Oud over de "ruzie" P.v.d.A.-R.K.V.P. zeide sneed hout. Het wordt ècht weer Romme èn Drees, Iet u maar op. Alleen met de grote kans dat, als Drees zijn hoge stoel veriaat Romme daar

w~I

eens op zou kunnen gaan zitten. "Romme of Drees" slaat aileen op de stoel van de premier.

Verder zal aiies het zelfde blijven. Denk ik zo. Denkt Oud ook. Kunt u zien hoe inteiiigent Oud is.

Ik- heb van iedereen, die er bij was, gehoord dat het een beste veJ·gade- ring is geweest. Dat doet mij diep deugd.

De enige, maar dan ook de enige schaduw (voor mij) was, dat niemand, maar dan ook niemand, heeft gevraagd: waar is •

DEZE BURGER.

1'1 AJ.IBIL 1111 - PAG. I

AGENDA

liaandag

23

apriL

Politiek Cabaret te Groningen in Huize Maas.

Maandag 23

apriL

Middenstandsfo- rum te Enschede, om

8

uur In de Schouwburg.

Dinsdag 24

apriL

Openbare verg.

t<!

Rijswijk (Z.H.). Spr.: D. W. Dett- meijer.

Woensdag

25

april, Middenstands- congres, Bellevue te Amsterdam.

Zaterdag 28 april, Sprekersconfe- rentie te 's-Gravenhage.

Donderdag

3

mei. Verkiezingsrede Ir. J. Baas te Hardenberg, zaal Leering.

Maandag

7

mei. Middenstandsfo- rum te Hengelo.

Dinsdag 8 mei. Verkiezingsrede prof. Oud te EnschecJ.e,

zaal .

Schouwburg .

Zaterdag 12 mei. Openbare verg. te Assen, Spr.: prof. mr. Oud.

Maandag 14 mei. Openbare verga- dering te Schagen. Spr. prof. mr.

Oud.

Dinsdag 15 mei. Verkiezlngsrede Van Leeuwen en Schultemaker te Zwolle, zaal Gijtenbeek.

Woensdag 16 mei, Vrouwen Ver·

kiezings Dag te Amsterdam.

Woensdag 16 mei. Vrouwenverkie- zingsdag te Amsterdam, Mlnerva- paviljoen.

Donderdag 17 mei. Politiek

Caba-

ret te Almelo, in Groenendaal.

Spr.: W. J. Leyds.

Donderdag 17 mei. Openbare verg.

te Klaaswaal. Spr. mr. H.

'ft.D

Riel.

Woensdag

23

mei. Forum te Vol- lenhoven,

zaal

Seidel.

Maandag

28

met. Verkiezingsrede Zegering Hadders te Almelo

in

Groenen daal.

Dinsdag

29

mei. Forum en rede Zegering Hadders te Hardenberg, zaal Leerlng.

Vrijdag

1 junL

Verkiezingsrede Korthals te Kampen, zaal St.- herberg.

Maandag

4 juni.

Verkiezingsrede Z. Haddersen Mevr. Stoffels van Haaften te ZwoDe In Odeon.

Maandag 4

juni.

Forum te Holten in Holterman.

Dinsdag 5

jnni.

Verkiezingsrede Van Leeuwen te Deventer in de Schouwburg.

Woensdag 6

juni.

Verkiezingsrede Mevr. Fortanier-De Wit te Steenwijk.

Woensdag

6 junL

Verkiezingsrede Korthals te Almelo in Groenen-

~1==daa=l.=============~

sen in de afgelopen vier jaar bevestigd is in haar overtuiging, dat ons land aan een apart Ministerie voor Publiekrechte- lijke Bedrijfsorganisatie geen behoefte heeft.

Zoals onze woordvoerder vroeger reedil opmerkte, heeft de minister voor de P.B.O. op dit gebied geen speciale taak.

De Wet op _de Bedrijfsorganisatie 1950 heeft de voorbereiding van nieuwe orga- nl:m van het beroeps- en bedrijfsleven ge- delegeerd aan de Sociaal-Economische Raad, die tot taak heeft, in overeenstem- ming met de betrokken representatieve organisaties van werkgevers en werkne- mers in een bepaalde bedrijfstak het tot stand komen van Bieuwe organen te be- vorderen.

Het is de wens van betrokkenen zelf, die· de doorslag moet geven bij de vraag of men tot onderlinge regelingen op

so-

ciaal en economisch gebied wil geraken.

Slechts in uitzonderingsgevallen kan de minister voor de P.B.O. het initiatief ne- men. Activiteit van de minister, de Rege- ring en de Staten-Generaal is ten hoogste in uitzonderill'gsgevallen verantwoord.

De taak van de bevor-dering van deze ontwikkeling kan zeer wel door de mi·

nister van Economische Zaken worden verricht.

¹

Zoall1 prof. Molenaar vervolgens uit- voerig betoogde, achtte hij dat zelfs veel beter, omdat, door zich veel minder op het sociale en veel meer op het economi- sche terrein toe te leggen, het gevaar dreigt, dat de P.B.O. zou gaan in de rich- ting van "de slechtste tijden en de slecht- • ste kanten van het gildewezen".

Deze gevaren, die in de praktijk reeds opdoemen, maken het nodig, dat vooral àe minister van Economische Zaken een wakend oog <een zeer wakend oog!) in het zeil houdt en daarom moet het beleid ten opzichte van de zich ontwikkelende bedrijfsorganisatie naar de mening van prof. Molenaar in één hand worden

g~

legd en wel in die van de minister van

Economische Zaken. A.

! I APRIL 1958 - PAG. S

Wij staan aan de vooravond van Middenstandscon gres

ons

Nieuwe liberale manifestatie roept honderden naar de hoofdstad

la. ons mlddenstandscongrea! Voor de eerste maal treedt de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie met een grote openbare vergadering van vrijzinnige midden- . standers voor het forum van het Nederlandse volk, woensdag a.s. in ,.Bellevue" te,

Amsterdam.

Weliswaar bestaat er verband met de komende Kamerverkiezingen- men wil de kiezers duidelijk maken welk beleid de partij in de komende vier jaren ten aanzien van de middenstand wenst te zien gevoerd en welke bezwaren

zij

heeft tegen de regeringspolitiek van de voorbije periode - maar dat is toch zeker niet het organi- seren van deze tweede liberale manifestatie na de zo geslaagde V.V.D.-dag van 17 september

j.L

Terecht wees de Belgische volksvertegenwoordiger Grootjans in zijn boeiende toespraak tot onze algemene vergadering vrijdag j.L er op, dat in vele landen een strijd tossen liberalisme en collectivisme is ontbrand en dat vrijheid in geestelijke en stoffelijke zin, alsmede behoud van de menselijke waardigheid in de samenleving, daarvan de inzet zijn. En onze partijvoorzitter, prof. Oud, heeft meer dan eens het woord van Thorbecke aangehaald, volgens hetwelk b e v o r d e r i n g v a n d e ze

I f

st a n d i g e k r a c h t een der grondbeginselen van de liberale politiek is en blijft.

Welnu, dit is een streven, dat zeker in deze tijd de ondernemers in midden- en kleinbcdrijf - niet alleen in handel, am- bacht en dienstverlening, maar ook in de agrarische sector - aanspreekt.

Want behoud en versterking van het zelfstandige ondernemerschap is het voornaamste doel, dat zij zich persoonlijk en in groepsverband voor ogen stellen.

Zij menen in een maatschappij, welke door de ondernemingsgewijze voortbren- ging en verdeling van goederen en dien- sten wordt gekenmerkt, hun ·dienende taak ten opzichte van de gemeenschap tot heil van allen het best te kunnen ver- vullen.

Hun strijd om het bestaan moge dan door een drang naar zelfbehoud worden beheerst, waarbij het persoonlijke be- lang uiteraard een rol speelt, door deze met de inzet van arbeidskracht, onderne- mingsgeest en stoffelijk bezit aan te gaan kunnen zij tevens het algemeen welzijn ·

·dienen.

Het is duidelijk, dat het verlangen van de zelfstandigen, om zich binnen de per- ken van het algemeen belang vrij te kunnen ontplooien, in volstrekte tegen- stelling staat tot het collectivisme, dat de socialistische partijen stelselmatig be- vorderen.

Al tracht men het van die zijde, kenne- lijk bevreesd voor de afschrikwekkende werking op de helaas nog te weinig poli- tiek geschoolde, doch nuchter denkende zelfstandigen anders voor te stellen, er is geen twijfel over, dat de staatsalmacht het einde betekent van de socialé en economische - tenslotte ook van de gees- telijke - vrijheid.

Dirigistische politiek van de rooms-rode combinatie

De dirigistische politiek van de rooms- rode combinatie in de na-oorlogse kabi- netten heeft daarvan sprekende voor- beelden opgeleverd. De fiscale- en de prijspolitiek hebben het bedrijfsvermo- gen ver beneden het vereiste minimum doen dalen en ernstige liquiditeitsmoei- lijkheden veroorzaakt, welke men nauwe- lijks te boven is gekomen, ondanks de hoogconjunctuur.

Door credietverlening met staatsgaran- tie kan men de gevolgen wel verzach- ten, maar het cuevel niet opheffen. Zo blijft de financiële positie van vooral de kleine ondernemers uiterst kwetsbaar.

Bekommeren de grote regeringspartijen zich om het "aandeel in de gestegen wel- vaart", dat redelijkerwijze ook de zelf- standige werkers behoort toe te vallen?

Uit de recente beslissingen over de loon- politiek moet men het tegendeel aflei- den.

arbeidskrachten door anderen worden weggezogen. Met de aanzienlijke nieuwe lasten van ouderdomsverzekering, kinder- bijslag en huurverhoging in het verschiet is dat voor de zelfstandigen een uiterst onaangename situatie!

Schaduwziiden van de P.B.O.

In de publiekrechtelijke bedrijfsorgani- satie, waarvan de betekenis door ons ze- ker niet onderschat wordt, openbaart zich helaas hetzelfde verschijnsel, n.l. dat de waardering van de bedrijfsgenoot als mens en als arbeider c.q. ondernemer ge- ring is.

In feite wordt hij als een nul be- schouwd, behalve, althans wat de onder- nemers betreft, wanneer het om het op- brengen van de lang niet malse bijdragen gaat. De besturen van 'de_· vrije organisa-

ties

en de schappen bedisselen alles; dik- wijls zelfs achter gesloten deuren, zonder dat de bedrijfsgenoten rechtstreekse in- vloed op de samenstelling van de be- drijfslichamen en· op het te voeren beleid kunnen uitoefenen. Van een waarlijk de- mocratisch bestel kan dan ook niet worden gesproken; het systeem kan veel- eer als autoritair worden gekenschetst.

Op sociaal terrein maakt het "bewind van managers" eveneens school, het stre- ven naar "zelf doen" ten spijt. Aan raden bestaat geen gebrek ...:. Sociale Verzeke- ringsraad, Ziekenfondsraad, straks So- ciale Verzekeringsbank - alle op zich zelf nuttige instellingen, op het beleid waarvan de betrokken individuen echter slechts een schijn van invloed hebben.

Het bedekte streven naar socialisatie van de zorg voor de volksgezondheid is een ander, maar niet minder bedenkelijk symptoom. Hier wordt niet alleen de zelf- standigheid van de beoefenaars van vrije beroepen - de z.g. medewerkers - maar ook die van opticiens, bandagisten e.a.

bedreigd.

Achterstelling middengroepen

De achterstelling van de z.g. midden- groepen is van dezelfde orde en men kan dus constateren, dat het probleem

ni~t

alleen de middenstand in engere zin raakt. Een schrale troost, Zal men zeg- gen, maar anderzijds toch ook een be- moediging, dat men hoe langer hoe meer medestanders vindt, waardoor solidariteit en gemeenschappelijk verweer kunnen groeien.

Uit een oogpunt van sociale rechtvaar- digheid zal de V.V.D., die als volkspartij geen promotor van groepsbelangen kan zijn, zich met overtuiging inzetten om deze misstanden op te heffen en gelijk recht voor allen na te streven.

Jubileum-Actie

Daarom ook heeft

zij

sedert jaren in haar werkprogram en kortelings ook in haar verkiezingsmanifest "de grote be- tekenis van een krachtige middenstand"

voorop gesteld. Dat is niet een leuze zon- der meer, maar de erkenning van een plicht. De practische politiek van de Ka- merfracties heeft in de afgelopen jaren duidelijk aangetoond, dat zij deze ten volle verstaat. Met het Middenstandscon- gres van woensdag a.s. wil de partij dat nog eens publiekelijk bevestigen.

Vrijzinnige mlddenstanders behoren thuis in de V.V.D. Dat heeft onze vroe- gere partijsecretaris, wijlen mr. Rutgers, altijd voor ogen gestaan en mede uit zijn initiatief is het denkbeeld om liberale middenstandscongressen te houden ge- boren, zoals hij ook indertijd landelijke en plaatselijke middenstandscommissies in de partij in het leven riep.

Hij besefte n.l. als man van de praktijk der politieke organisatie, dat men de middenstand e e n e i g e n p

I

a a t s in de partij zou moeten geven, wilde men er In slagen hem over het dode punt van de staatkundige afzijdigheid en de valse schaamte om voor zijn overtuiging open- lijk uit te komen heen te helpen.

In zijn eigen belang, want deze zwakste schakel in het bedrijfsleven heeft steun in de politieke sfeer broodnodig, wil uit- schakeling niet het gevolg van voortdu- rende onthouding zijn. Daarbij komt, dat In de algemene middenstandsorganisa- ties naar haar aard en statuten geen po- litiek bedreven kan en mag worden, zo- dat de enige practische oplossing is zulks in eigen milieu binnen de partij mogelijk te maken.

Baanbrekend werk van mr. Rutgers

Dat het baanbrekende werk van mr.

RutgeE_ vruchten gaat dragen, kan men tot onze voldoening de laatste jaren waarnemen. De Landelijke Middenstands- commissie - tegenwoordig onder de be- zielende leiding van de heer Dettmeijer - samengesteld uit vooraanstaande, des- kundige middenstanders uit alle delen des lands, ontplooit een grote activiteit.

Zij vergadert bijna maandelijks en brengt herhaaldelijk adviezen aan de Ka- merfracties uit, die deze weten te waar- deren. In het bijzonder met het Tweede Kamerlid Cornelissen, een der twee "ras- echte" middenstanders uit de thans zit- tende volksvertegenwoordiging en zelf lid der commissie, wórdt een nauw con- tact onderhouden. De L.M.C. organiseert het congres en zij hoopt. dat het een bekroning zal worden van haar volhar- dend werk.

Geleidelijk worden steeds meer plaat- selijke middenstandscommissies in de af- delingen gevormd, die de L.M.C. van lo- kale voorlichting dienen, de propaganda onder de middenstand ter hand nemen en de raadsfractie over middenstandsaan- gelegenheden adviseren.

Bij de komende verkiezingen tellen onze kandidatenlijsten meer middenstan- ders dan die van enige andere partij en wanneer het de V.V.D. meeloopt, kan bij Kameruitbreiding 'n tweede middenstan- der zijn intrede in de volksvertegenwoor- diging doen.

Uit dit alles blijkt onmiskenbaar, d&t de V.V.D. de middenstand met open ar- men tegemoet treedt en hem aandeel wil geven in de practische politiek, zoals dat trouwens ook in vele gemeenteraden reeiis geschiedt. Moge de middenstand de uitgestoken hand grijpen en aldus het verbond van solidariteit bezegelen!

Over het reeds enige malen in ons blad gepubliceerde congresprogramma kunnen wij kort zijn. Het is gevarieerd van sa- menstelling en deswege aantrekkelijk.

Het sprak wel van zelf, dat de fiscale

"Volksonderwijs."

Het moge dan voor kapitaalkrachtige ondernemingen financieel mógelijk en met het oog op behoud van de arbeids- vrede voordeliger zijn om ·toe te geven aan de eisen van dè arbeidersvakcentra- len, de winkelier, de ambachtspatroon en ook de boer, die enkele werknemers in dienst heeft, zal niet weten waar hij - zonder doorberekening - de gelden voor dit doel vandaan moet halen.

Dat is de tragiek van de bescheiden zelfstandige ondernemer in deze tijd!

Want de vrijwilligheid, welke formeel be- staat om de toegestande verbetering van lonen en andere arbeidsvoorwaarden te aanvaarden of af te wijzen is er louter in theorie. Immers, bij de huidige krappe arl)eidsmarkt kan geen enkele werkge- ver het risico lopen, dat zijn schaarse

De vrienden van "Volksonderwijs" willen bij de viering negentig-jarig bestaan op 26 mei a.s. aan het Hoofdbestuur vereniging aanbieden een

van het van deze

jubileum-fonds -van r 250.000

HEBT GIJ OOK REEDS UW BIJDRAGE GESTORT?

Giro-nummer Leeuwarden.

6 3 4 3 0 0, t.n.v. Jubileum-Actie Volksonderwijs te

knelpunten de nodige aandacht zoudea krijgen; zij benauwen de middenstander het meest .

Dat daarnaast ook de middenstands- vrouw niet vergeten wordt, mag als een traditie van onze partij worden gezien, die nu eenmaal de gelijkstelling van man en vrouw

aanh~ngt.

Maar er is hier een reden te meer om de middenstandsvrouw voor het voetlicht te halen: zij is immers veelal de naaste medewerkster in de zaak en de mededraagster van de zorgen!

Reeds daarom behoort ook zij bij ons.

Middenstandsforum in actie

Het reeds alom bekende middenstands- forum zal gelegenheid krijgen zich nog eens in nationaal verband te uiten over vele actuele middenstandsproblemen; een voor de toehoorders boeiende methode, waarbij naar goed liberaal gebruik ieder·

lid vrijelijk zijn eigen mening verkoa- digt.

Tenslotte zal Ónze partijvoorzitter op, de hem eigen wijze de puntjes op de poli- tieke i's zetten, waarvoor elke aanbeve- ling overbodig is.

Onder de voortreffelijke leiding van de heer Dettmeijer als voorzitter van de L.M.C. zal het congres zeker een vlot verloop hebben.

Het slagen hangt echter niet alleen van de woordvoerders en van het program- ma af, doch in niet geringe mate van de propagandistische kraèht van alle partij- geledingen en van de daadwerkelijke be- langstelling, welke de middenstand aaa de dag zal leggen. De voortekenen zija gunstig, zoals het congressecretariaat uit de aanyragen meent te mogen afleiden.

Niettemin, afdelingsbestuurders en leden van middenstandscommissies, gooi er de laatste dagen nog een schepje op! Zorg . ook nu voor een liberale manifestatie, die klinkt als een klok. Geen afdeling mag

in

Amsterdam op het appèl ontbreken-

On& middenstandscongres moet slagea _ en een demonstratie van eensgezinde, liberale middenstandsactiviteit worden.

Op woensdag

25

april, op naar

Amste~~o

dam!

Belgische belangstelling

Zo juist vernemen wij, dat onze Bel- gische zusterorganisatie voornemens is een delegatie naar ons congres af te vaardigen.

Laat zij een even goede indruk mogen meenemen als van de !aarvergadering!

Grote belangstelling voor het Middenstandsforum

te Heerenveen

De afdeling Heerenveen heeft eer van haar werk, want de zaal van het Posthuis, waarin het middenstandsforum optrad, kon de bezoekers, onder wie velen uit de omgeving, nauwelijks bevatten.

De heren Alberts, Coenradi, Cornelis- sen en Janzen hebben onder voorzitter- schap van de heer v. d. Leeuw, hun beat gedaan om de talrijke vragen naar wellil te beantwoorden.

De betekenis van de Ponjadebeweging was het eerste onderwerp van bespre- king. Niets voor Nederland, vond het forum, want er wordt een goede midden- standspolitiek gevoerd. Over de kinder- bijslag in het algemeen en voor zelfstan- digen in het bijzon '.er bleken de menin- gen uiteen te lopen. Betreurd werd, dat ambacht en dienstverleningsbedrijven met betrekking tot de omzetbelasting nog niet in het voorrecht van de detailhandel delen.

Over de loonpolitiek was het forum weinig te spreken. Zij houdt onvoldoende rekening met de positie der kleine onder- nemingen en de houding der regering, die prijsstabilisatie zegt na te streven, is onwaarachtig, luidde het oordeel, dat grote instemming vond.

Verder werd gesproken over karakter en nut van de middenstandsorganisatie, de branchevervaging, het middenstands- beleid, de fiscale houding t.o.v. levensver- zekering- en lijfrentepolissen, verkoop van tabaksartikelen door postorderonder- nemingen en het verband tussen kindel:"- bijslag en emigratie.

Het was reeds laat, toen de voorzitter,

onder dankzegging aan de forumleden,

de, gean'meerde bijeenkomst sloot.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Flitsen van Het Binnenhof (11)

Waardering van m_r. Wendelaar voor minister Staf • Parate kracht van de N.A.V.O.echter nog lang niet voldoende· De Riin·

IJsselverdediging • Pratende generaals • Het .. interview"' met generaal Gruenther als een bom in de Eerste Kamer • Mr. Wende- laars reactie • Tegenspraken en rechtzettingen.

Het leek - in figuurlijke zin - een atoombom, die zomaar plotseling tijdens het rustige defensiedebat in de Eerste Ka- mer neerkwam.

De heer Wende 1 aar, als V.V.D.-er het woord voerend, had in de Dinsdag- middag-vergadering veel lof geuit voor minister Staf.

De ):>alans van vijf jaar defensiebeleid 'van minister Staf opmakend en daarbij aandacht gevend zowel aan de credit- als

· aan de debetzijde, stelde hij vast: Als ik onze militaire kracht in 1951 vergelijk met die van thans, stel ik een indrukwek- kende vooruitgang vast.

De minister, zo oordeelde de heer Wen- delaar, had zich buitengewoon verdien- stelijk gemaakt voor onze defensie en als hij terug dacht aan de zeer vele minis- ters van Defensie, die hij, te beginnen met Colijn in 1911, allen persoonlijk had gekend en met de meesten van wie de heer Wendelaar aan de belangen van de defensie in verschillende functies had mo- gen samenwerken (naar men weet is de heer Wendelaar vele jaren geleden o.a.

referendaris aan het Departement van Oorlog geweest), dan rekende hij minis- ster Staf onder de allerbesten.

Zowel in de NAVO als OJl eigen terrein had de minister groot werk verricht en het zou dan ook een teleurstelling voor hem zijn, wanneer het bericht in de pers, dat hij van plan zou zijn, zich bij een volgende Kabinetsformatie niet even- tueel weer beschikbaar te stellen, waar- heid zou bevatten.

Natuurlijk wilde dit alles niet zeggen, dat de heer Wendelaar geen critiek had.

In de eerste plaats was hij nog lang niet tevreden over de parate kracht van de NAVO. De bedoelingen zijn goed, maar het bereikte resultaat is nog altijd ver beneden wat nodig is, en er is een veel te geringe vordering met de stan- daardisatie.

Een bezwaar, liggend meer op het eigen terrein van de minister, achtte de heer Wendelaar de verlaging van het plafond van jaarlijkse defensie-uitgaven van f 1500 tot f 1350 miljoen per jaar. Niet natuurlijk, dat de heer Wendelair zo graag veel geld uitgeeft, maar hij was er- van overtuigd, dat dit bedrag (de minis- ter gaf dat toe) vrijwel zeker in de naas•

te toekomst hoger zal moeten zijn en hij vroeg zich af, of het psychologisch nu wel juist was, in het zicht daarvan eerst tot een verlaging over te, gaan.

Zo was er wel meer, waarop de heer Wendelaar critiek had, maar dat neemt niet weg, dat de algemene teneur van zijn rede toch was: grote waardering.

In verband m- die - figuurlijke - atoombom, is het tevens van belang te vermelden, dat mr. Sassen, de woord- voerder van de K.V.P., zich ongerust had gemaakt over een uitlating in de M.v.A., waarin weer melding was gemaakt van de Rijn-IJsselverdediging en waarin als eerst in de toekomst te verwachten was ,, aangeduid de overgang naar een meer be- weeglijke, voorwaartse verdediging.

"Wij moeten er andermaal op wijzen"

- z.o zei deze afgevaardigde - "dat wij ook nu een Rijn-IJsselverdediging als vol- strekt ongenoegzaam voor Nederland èn voor de West-Europese verdediging, af- wijzen.

En de anti-rev. woordvoerder, de heer Algra, had opgemerkt, dat het bijna hin- derlijk werd, zoveel redevoeringen er door allerlei NAVO-generaals werden ge- houden . . .Ik zou de minister willen vra-

GENERAAL GRUENTHER ... voor de radio .. --

gen of men niet met elkander kan bekil- ken, of daaraan iets te doen is,. omdat het absoluut verkeerd gaat lopen wanneer politieke beleidsVlragen behandeld wor- den, vroegtijdig, ontijdig en op een min- der verstandige wijze, door mensen, die zich van die politieke beleidsvragen moe- ten onthouden en zich dienen te houden bij hun eigen job".

* * *

Minister Staf toonde zich - niet geheel t?n onrechte, naar wij menen - enigs- zms verwonderd over het gesprokene

do.o~

mr. Sassen. De Regering, zo zei de m1mster, heeft hier nooit enig misver- stand laten bestaan. Ik heb de ondank- bare taak gehad te moeten mededelen dat wij niet alles konden verdedigen. Hij had dat onomwonden gezegd en had daaraan toegevoegd, dat er maar één mid- del was om het Nederlandse territoir a

1

s g e h e e

1

te verdedigen en het NAVO- territoir te beveiligen, n.l. het opnemen van Duitse eenheden in de NAVO-verde- diging,

Pas als de Duitse divisies deel uitma- ken van de NAVO-strijdkrachten zal de verdediging meer naar voren kunn:en wor- den gevoerd, buiten onze landsgrenzen.

De opbouw van de Duitse verdediging is vertraagd en daardoor is op dit ogenblik een verdediging meer naar het Oosten nog niet mogelijk.

En wat de opmerking van de heer Al- gra betreft kon minister Staf met voldoe- ning vaststellen, dat Nederlandse militai- ren zich daaraan niet te buiten gaan, maar dat bij militaire bevelhebbers bui- ten onze grenzen, in NAVO-verband, voortdurend ontsporingen moeten wor- den geconstateerd. In de NAVO-raad is hier al herhaaldelijk over gesproken en zijn daartegen bezwaren gemaakt. Wij zullen - zo zei minister Staf - het mo- gelijke doen en steeds wéér doen om dit zoveel mogelijk te beperken. Wij menen inderdaad, dat. hierin gevaren zijn gele- gen.

Maar terwijl minister Staf bezig was dit te antwoorden, was bij de Kamerle- den de bom al ingeslagen, waarop we

boven doelden. ··

Inmiddels was namelijk een publicatje bekend geworden, eerst in het (dinsdag) avondblad van de N.R. Crt. en vervol- gens in de ocht?ndbladen van woensdag, volgens welke m de "Neue Rhein Zei- tung" (later duidde inen dit blad aan als:

"Neue Ruhr Zeitung", maar dat doet wei- nig ter zake), een Duits socialistisch op- positieblad, niemand minder dan gene- raal Gruenther, de NAVO-opperbevelheb- ber, in een interview zou hebben ver- klaard: "Zou zich echter toch een oorlog te land ontwikkelen, dan zijn wij natuur- lijk niet sterk genoeg, Het helpt niets, wij moeten ons dan in het achterland (in zuid- en west-Frankrijk) verdedigen. Het gebied van de Bondsrepubliek moet wor- den opgegeven. Natuurlijk kunnen wij het later weer bevrijden".

• _• •

Een beetje populair uitgedrukt, zou men kunnen zeggen: Nu was de boot aan. Onze kalme senaat trilde - begrij- pelijk - van emotie. De heer Wendelaar eerst, en daärna de heren Sassen en Al- gra, kwamen van hun ontsteltenis getui- gen en ook de heer Brandenburg · (C.P.

N.) deed, zij het natuurlijk op geheel

"eigen wijze, een duit in het zakje.

De verdediging zou "in het achterland"

worden gevoerd en dat betekende, wan- neer deze publicatie juist was: zuid- en west-Frankrijk. Weg dus zelfs de Vf)rde- . diging aan de Rijn-IJssellinie

!

In zijn rede in eerste aanleg had de heer Wendelaar al erkend, dat het bond- genootschappelijk belang kan eisen, dat er de een of andere maatregel genomen wordt, die niet in liet directe belang van Nederland speciaal is. Als voorbeeld had de heer Wendelaar gewezen op het on- der water zetten van Walcheren, toen dat nodig was oni de weg naar Antwerpen vrij te maken.

De uiterste consequentie van hetgeen ik gezegd heb, zo verklaarde de heer Wendelaar nu bij de replieken, brengt misschien mede, dat ik op het ogenblik naar aanleiding van de uitlating van ge- neraal Gruenther moet zeggen: als het eenmaal zover zou komen, dan zullen wij zelfs dat hebben te aanvaarden. Als het niet anders kan; als de beschaving van het Westen op het spel staat en als het bij de verdediging van het Westen alleen maar mogelijk is de troepen naar het zuiden van Frankrijk terug te trekken, dan zal het wel niet anders kunnen dan

MR. WENDELAAR ... veel lof ...

dat wij het offer van het gehele land brengen. Ik vrees, dat dit de consequen- tie is. Maar dat is een zaak, die wij op het ogenblik niet behoeven uit te maken en die wij dan te zijner tijd in de grootste ellende zullen moeten ondergaan.

Wat de heer WeiiJdelaar op dit ogen- blik wilde zeg.gen was, dat hij 2lioh af- vroeg, hoe het in 's hemels naam moge- lijk was, dat generaal Gruenther met.

zijn gezag in zijn positie een devgelijke verklaring in het publiek lanceert. Hoe kan men, zo zei spr., verlangen van ons, als volksvertegenwoordigers van Nederland, dat wij de NAVO blijven verdedigen, als hij openlijk verklaart:

jullie worden toch opgeofferd.

De heer Wendelaar noemde het ont- stellend, wanneer een dergelijke verkla- ring inderdaad was afgelegd en "de po- sitie van ons, die met zoveel élan, met zoveel energie, met zoveel overtuiging de NAVO hebben verdedigd, wordt door een devgelijke verklaring volkomen on- dermijnd en onmogelijk gemaakt".

• • •

Minister &taf, die inmiddels ook van de berichten· had kennis genomen, had nog geen vevbinding kunnen krijgen met het NAVO .. hoofdkwartier over deze uitlatingen. Maar hij bezwoer de leden van de Kamer: dit kon niet juist zijn.

De operatieplannen worden niet door de opperbevelhebber vastgesteld; die be- reidt ze voor, maar ze worden vastge- steld door de NAVQ•raad, op advies van de nationale militaire adviseurs.

In die operatieplannen, zo verklaarde de minister met grote nadruk. komt dit bepaald niet voor. Hij had bovendien juist twee weken geleden nog een be- zoek gebracht aan het booMkwartier van de Engelse, Belgische en Neder- landse strijdkraclhten in München-Glad- bach en daar was niet alleen gespro-

&en, maar de minister had ook veel van de kaarten der operatieplannen gezien en daarin was dit ook beslist niet op- genomen.

De minister h!lld ondertussen opdraoht aan onze vertegenwoordiger te Parijs gegeven om zich met generaai Gruen- ther en zijn hoofdkwartier in verbinding te stellen en daar mede te delen, welke grote indruk dat interview hier had gewekt.

En men weet het: daarna is een krachtige tegenspraak gekomen Velen hebben generaal Groenther (de N.C.R.V.

zond het uit) misschien zelf voor de radio gehoord.

Er is ook een publicatie van ons mi- nisterie van Buitenlandse Zaken geko- men, waarin het relaas, dat geen inter- view was, maar berustte op uitlatingen van de generaal tegenover bezoekers aan het hoofdkwartier, een volkomen onjuiste int·erpretatie werd genoemd en tenslotte is er een samenvatting van het door generaal Gruenther gespro- kene als Kamerstuk aan de Eerste Ka- mer ingezonden.

Al met al geloven we het wel hier voorlopig op te mogen houden, dat de generaal hetzelf!le heeft bedoeld als minister Staf in de Eerste Kamer heeft verklaard, namelijk dat het onmogelijk is, dat bij een werkelijk grootscheepse aanval in het gehe1e NAVO-gebied in eerste aanleg stand te houden, zolang de Westduitse strijdkrachten nog niet op volle sterkte zijn, als deel van de NAVO-verdediging.

Wie deze pijnlijke waarheid aan- vaardt (en dat zullen we wel moeten), zal toch moeten toegeven, dat dit nog.

n i e t behoeft te betekenen, dat reeds bij voorbaat zou zijn vastgesteld, dat de verdediging pas in zuid- en west- Frankrijk zou worden gevoerd.

Dat zal trouwens óók wel afhangen van de wijze, waarop die aanval zou ge-

sohieden. A.

2'l APRIL 1958 PAG. 4

Copfe voor deze

r!Jbr~eot te

zenden naar:

Mejuffr. Joh. H. Sprinsor, Alexonder- ttraat 16, Haarlem.

16 Mei 1956

VROUWEN V ERKIEZINGS

DAG

Landelijke bijeenkomst in het Minervapaviljoen te Amsterdam voor leden en belangstellenden.

De .plannen voor deze · landelijke vergadering nemen geleidelijk vaste- re vorm aan. Een dezer dagJen zal de convocatie U bereiken.

U weet reeds dat deze dag gehou- den zal worden in het Minervapavil- joen in Amsterdam en dat wij om- streeks 12 uur beginnen rnet een ge- zamenlijke koffiemaaltijd voor leden en belangstellenden.

Teneinde gelegenheid te heben voor gezellig onderling contact, zal dit een

"lopende" koffietafel zijn. De prijs is f 2.85 inclusief.

Aanmelding hieryoor tot uiterlijk 10 rnei per postgiro

op

No. 396468 t.n.v. mevrouw W. · Fermin-Stam, Stadionkade 30, te Amsterdam.

Het girostrookje zal als bewijs die- nen, waarop U Uw koffiemaaltijd krijgt. Denkt er dus aan het mee te brengen.

Om 14 uur begint de openbare ver- gadering mei vrije toegang voor iedereen.

Vijf vrouwelijke kandidaten voor de .Tweede Kamer zullen spreken over allerlei onderwerpen, waar vrou- wen belang bij hebben, of die haar bijzonder interesseren.

Het is de bedoeling, dat er in de loop van de middag een korte pauze zal zijn en dat de vergadering onge- veer 16.45 ·zal eindigen.

Spreeksters:

Mevrouw A. Fortanier-de Wit, Mevrouw G. Doornbos-Oo.sting, Mevrouw mr. J. M. Stoffels-

van Haatten, Mej. mr. J. J. Th. ten Broecke l;loekstra, Mej. mr. J. Hefting.

Comité van aanbeveling:

Mevrouw D. H. Barmé-Hanf, Am- sterdam,

Mejuffr. S. Boekhoff, Apeldoorn, Mejuffr. M. Hardeman, Den Haag, Mevrouw ir. A. Kuiper-Struyck,

Rotterdam

Mevrouw T. PHaar-Gaarlandt, Goes, Mevrouw A. A. C. Prumrnel-Bulder,

Scheemda,

Mevrouw H. A. van ruel-Smeenge, Zeijerveld

(Dr.),

Mevrouw H. J. Schlemper-van Gijn, Vught,

Mevrouw mr. E. Veder-Smit, Huis ter Heide,

Mevrouw M. Visser-Bakker., Schagen,

Mevrouw H. A. A. L. de Vries-v. d.

Hardt Aberson, Hengelo (0.), Mevrouw G. Wijsmuller-Meyer,

Amsterdam,

Mevrouw G. de Zeeuw-Buisman, Leeuwarden.

Vooriaarsbiieenkomst provincie Utrecht

De provinciale bijeenkomst zal dit- maal plaats vinden in De Bilt <Huize Poll) op maandag 28 mei. De heer mr. E. H. Toxopeus za,J spreken over

"Geestelijke Vrijheid". De bijeen- komst begint met een eenvoudige koffiemaaltijd en eindigt met een spreekwed.strijd, waaraan iedereen kan meedoen.

Noteert U vast de datum? De con- vocaties worden binnenkort verzon- den.

E. v.-s.